Нимага саводсизлашиб кетаяпмиз?

[Ulugbek Taylakov]

"Қўлбола" ёзилган компакт диск қоғозидаги ёзувларни бир ўқиб кўринг. Асосан бу иш билан шуғулланаётганлар ёшлар, шундан кўриш мумкин, уларнинг "саводхонликларини". Масалан "Баявик", "Индийский кино" ва яна бир қанча саводсизларча ёзувларни учратиш мумкин.
Siz keltirgan misollarda ruschani xato bilan yozishibdi, ba'zi "qo'lbola" disklardagi tarjima kinolarning nomlaridagi o'zbekcha so'zlardagi xatolarni ko'rsangiz, "xato hijolatdan qizarib-bo'zarib ketgan".
http://img.uz/d/2012/10/507d26ab2703f-s.jpg (http://img.uz/s?b26kcnf)

[Bahrom]

http://img.uz/d/2012/10/507d26ab2703f-s.jpg[/URL]

Ulug'bek bu diskni qayerdan olgan edingiz?
"Antiqatovar" sifatida saqlab qo'yidizmi?:biggrin:

[AbdulAziz]

Ўзимизнинг Ziyonet.uz ҳам хатолардан четда эмас экан.

Бадиий адабиёт бўлими

Тариҳий (http://www.ziyonet.uz/uzc/library/libid/101000)
Қисса ва хиқкоялар (http://www.ziyonet.uz/uzc/library/libid/101800)

Иқтисодиёт ва бошқарув бўлими

Менежмент ва бошқарувни ташкил етиш (http://www.ziyonet.uz/uzc/library/libid/40300)

Техника ва технология бўлими

Автоматика ва тэлемеханика. Ҳисоблаш техникаси (http://www.ziyonet.uz/uzc/library/libid/30100)

Кўриб қолганларим ҳозирча шулар.

[Ulugbek Taylakov]

Ўзимизнинг Ziyonet.uz ҳам хатолардан четда эмас экан. Раҳмат эътиборингиз учун. Тўғрилаб қўямиз.

[Iymandar]

Манимча мавзу параллел кетмоқда: "Оммавий имло хатолари (http://uforum.uz/showthread.php?t=16155&page=7)" (http://uforum.uz/showthread.php?t=16155&page=7 (http://uforum.uz/showthread.php?t=16155&page=7).)

[Iymandar]

Миллатнинг ғурури унинг ўз тилига бўлган ҳурматга таянади. Қайсидир сабабларга кўра миллатда сўнган ғурур эса мана шу ўз тилига бўлган муносабатнинг тикланишидан бошланиб янгидан шаклланади. Бунга мисол қилиб СССРнинг қулаш пайтидаги Болтиқбўйи мамлакатларининг ўз тилларини ҳимоя қилишларида кўрса бўлади. Айни ўшаларнинг ташаббуслари билан тил тўғрисидаги қонунларнинг қабул қилинишлари. Биргина мисол, Эстония Москвага ўша йиллари Таллинн сўзини икки нн билан ёзишга мажбур қилган эди. Биздаги тил тўғрисидаги қонуннинг ва унга киритилган ўзгаришларнинг ишламасликлари, саводсизлик намуналарига бефарқлигимиз, ҳатто ўз саводсизлигимиздан уялмаслик шуни кўрсатадики, ҳали миллий ғуруримиз тикланиш йўналишига эндигина кириб келаётган бўлиши мумкин.Тил тўғрисидаги қонунимизнинг ҳукум қисми, яъни бирор кимса хато ёзса ёки адабий ўрнатилган нормани бузса қандай чора кўрилиши аниқ белгиланмасдан "қонунларда кўрсатилган чорасини олади..." шаклидаги ёзувлар қонунчилигимиздаги энг катта кўзбўямачилик ва саводсизлик намуналаридан бўлса керак. Саводсизлик намуналари ҳақида матбуотда, асосан интернетда зиёлиларимизнинг (чунки очиқ матбуотда саводсизлик ҳақида бизнинг редакторларимиз иложи борича мақолалар бермасликга ҳаракат қилишади) баъзи чиқишларида кўриш мумкин . Яқинда Педуниверситетда бўлдим. Саводхонликнинг ўчоғи бўлган бу даргоҳ синфхоналаридаги ёзувларни кўриб бўрттириб айтганда, тўкилиб кетган сочларим ҳам тикка бўлиб кетди. Ўша даргоҳ ўқитувчиларининг шевада гапиришларини айтмай ҳам қўя қолай. Хулоса, ҳали қилинадиган ишларимиз кўп.
Раҳмат сизга!
Мен бир нарсани ҳеч тушуна олмайман ва кўпдан буён сўрамоқчи эдим. Балки сизлар бир тайинли жавоб берарсиз? Мана бизда тил тўғрисидаги қонун қабул қилинган ва унга 20 йилдан ошган ҳам. Лотин алифбосига ўтиш ҳам қабул қилинган. Аммо нега бу қонун ишламайди? Нега ҳалигача бизда на ўзбекчада бир тўлиқ гаплашамиз, на лотин алифбосида тўлиқ иш юритамиз? Ўзбекча билан русчани ҳалигача аралаштириб гаплашсак, идоралар ва расмиятчиликда, ҳужжатларда ҳам ҳалигача русчани қўлласак, унда нима кераги бор тил тўғрисидаги қонун. Икки тиллик бўлавермаймизми? Унинг устига лотин алифбосига катталар кўника олмаяпти, ёшлар ишлатмаяпти ва ҳоказо. Унда нима кераги бор лотин алифбосининг, кирилга қайтавермаймизми?
Балки бу тўғрида бошқа мавзу очилар?
Мабодо бу тўғрида олдинроқ суҳбат қилинган бўлса, маъзур тутасизлар! Қараганим йўқ.

[Shokir Dolimov]

лотин алифбосига катталар кўника олмаяпти
Биз ёшимизни яшаб олгунимизга қадар кирилл имлосини тек қўйишларини илтимос қилган бўлар эдим.

[Bahrom]

лотин алифбосига катталар кўника олмаяпти
Биз ёшимизни яшаб олгунимизга қадар кирилл имлосини тек қўйишларини илтимос қилган бўлар эдим.

To'g'ri bir umr kirill alifbosida yozib kelgan kishilar uchun lotin alifbosida yozish qiyinchilik tug'diradi.
Lekin yoshlar nima qilishlari kerak?

[Tulqin Eshbekov]

Биз ёшимизни яшаб олгунимизга қадар кирилл имлосини тек қўйишларини илтимос қилган бўлар эдим.

Юрт ўзимизники, халқимизга маъқул бўлган эзгу ишлар бардавом бўлаверади, албатта.
Талабаларимиз билан суҳбатларда шуни англаяпманки, улар учун лотин алифбосига асосланган ёзувимиз маъқул бўлмоқда.
Ёшларни хурсанд қилиб, ёши улуғларни ҳам қадрлаш эътибордан четда қолмаётганидан мамнунмиз, албатта.

[Shokir Dolimov]

лотин алифбосига катталар кўника олмаяпти
Биз ёшимизни яшаб олгунимизга қадар кирилл имлосини тек қўйишларини илтимос қилган бўлар эдим.

To'g'ri bir umr kirill alifbosida yozib kelgan kishilar uchun lotin alifbosida yozish qiyinchilik tug'diradi.
Lekin yoshlar nima qilishlari kerak?

Маълумки, замон ила ҳамнафас яшаш учун халқаро мулоқот тилларидан бирини билиш лозим. Сиз-у, бизга яқинроқ бўлмиш рус тили, ушбу тиллардан бири, юртимиз ҳудудида эса миллатлараро мулоқот воситаси саналади. Шундай экан, бугунги ёшлар биз «чаласавод» катталар ўтиб кетганимиздан сўнг ҳам, кирилл имлосини ўрганишга мажбур бўлади.

[Mahmud Jurat]

Аслини олганда саводсизлик имлода эмас. Саводсизликнинг асосий унсурларидан бири бу хато ёзиш. Электрон вариантда хато гапириш. Мумкин бўлмаган жойда шевачилик. ҳатто мактабда ўқитувчиларнинг адабий нормада гапирмаслиги. Бу ҳолат мутахассис устанинг, айтайлик дурадгорнинг рандани ишлата олмаслиги билан баробар эмасми. Давлат талаби даражасида белгиланган қонун нормаларини бажармаслик. Масалан, адабий норма сифатида О ёзиш белгилаб қўйилган жойда А ёзиш, айтайлик, ОЛМАнинг ўрнига АЛМА ва бошқалар.
Тил тўғрисида қонун қабул қилинган. Аммо унинг нормалари бажарилмаяпти. Имло тўғрисида ҳам керакли қонунлар қабул қилинган, аммо унинг нормалари ҳам бажарилмаяпти. Биз катталар ўз хоҳишимизга қараб кирилни тарк этолмаганлигимиз бу қонунбузарлик. Мамлакатнинг ҳозирги вақтда учдан икки қисмининг қонуний ҳуқуқларини паймол қилишдан иборат бўлиб қолаяпти. Биз катталар қонунни менсимасак, эртага ёшлар бизга шундай муносабатда бўлишини унутаяпмиз. Эски ҳолат "мен каттаман, сен жим ўтир"дан нарига ўтолмаяпмиз. Ўзимиз бировни ҳурмат қилмас эканмиз нимага бошқалардан бизни ҳурмат қилишни талаб қиламиз. Тилимиз, имломиз оғир ҳолатга тушиб келмоқда унга зиёлиларимизнинг, оддий, ҳақгўй ва софдил одамларимизнинг ёрдами керак. Ҳолат ёрдам талаб қилмоқда.

[Bahrom]

Маълумки, замон ила ҳамнафас яшаш учун халқаро мулоқот тилларидан бирини билиш лозим. Сиз-у, бизга яқинроқ бўлмиш рус тили, ушбу тиллардан бири, юртимиз ҳудудида эса миллатлараро мулоқот воситаси саналади. Шундай экан, бугунги ёшлар биз «чаласавод» катталар ўтиб кетганимиздан сўнг ҳам, кирилл имлосини ўрганишга мажбур бўлади.
To'g'ri, hozirgi vaqtda har bir sohalarda ona tili bilan birgalikda rus, ingliz tillarini bilish shart.
Biroq ba'zan yoshlarning haqli e'tiroziga sabab bo'ladigan holatlar uchrab turadi. Masalan rahbar, "kirill alifbosidagi yozuvni tushunaman", deb lotin alifbosidagi yozuvni qabul qilmasligi mumkinmi?
Agar yosh mutaxassis e'tiroz bildirsa, rahbar, "maktabda o'qiganmisan", degan tanbeh berishi o'rinlimi?
Hozirgi vaqtda maktab o'quvchilari chet tillaridan asosan ingliz, rus tillarini o'qishadi. Rus tilini o'qigan deb, kirill alifbosida yozishni talab qilish biroz xato emasmi?
Agar rus tilini o'rgangan deb, kirill alifbosida yozishni talab qilish haqli bo'lsa, katta yoshdagilarning lotin alifbosini o'qiy olmayman, deydiganlari ingliz tilini o'qishmagan ekanda?
Ingliz tili ham lotin alifbosiga asoslangan.
Demoqchimanki, maktabda ingliz tili o'qiganlar uchun lotin alifbosida qiyinchilik yo'q aslida.
Qachondan boshlab ingliz tili maktablarda o'qitila boshlagan bilmadim. Agar 60 yillardan boshlangan bo'lsa, 40 yoshlar atrofidagi rahbarlar uchun lotin alifbosini tushunmayman deyish ba'zan bahona xolos.

[Mahmud Jurat]

bahona xolos.
Баҳонагина бўлганда ёшлар катталарни кечирса ва бу ҳолатни шундай тушунса ҳам бўлар эди. Буни ёшлар томонидан катта ёшдагиларга нисбатан ҳурмат деб қараш мумкин эди. Аммо катталарнинг шунча йиллардан бери лотин имлосини инкор қилиб келиши, бу менимча, қонунбузарликдан бошқа нарса эмас. Қонун қабул қилдингми, уни ишга тушир, акс ҳолда бу қонун нега қабул қилинди. Ёки ёшларни қонунни бажармаса ҳам бўлади деган тушунчага ўргатишми бу. Ахир қонун ёшларга ҳам катталарга ҳам, бошлиққа ва ишчига, умуман ҳаммага бирдай кучга эга бўлган ҳолатдагина адолат юзага келади. Акс ҳолда жамиятда ким ҳақ ва ким ҳақроқ тушунчаси барҳам топмайди.
Катталарнинг ёдида бўлса керак СССРда ҳамма бирдай ҳуқуқга эга дейиларди ва шу билан бирга "по братски" бўлиш тушунчаси бўлиб катта, старший брат ўз ҳуқуқидан воз кечмас эди. Шунинг учун ҳам қайта қуришнинг асосий шиорларидан бири "давай не по братски, а по ровну" га айланган эди. Энг бўлмаганда яқин тарихимиздаги мана шу ҳолатларни унутмайлик, ахир.

[Sparc]

bahona xolos.
Баҳонагина бўлганда ёшлар катталарни кечирса ва бу ҳолатни шундай тушунса ҳам бўлар эди. Буни ёшлар томонидан катта ёшдагиларга нисбатан ҳурмат деб қараш мумкин эди. Аммо катталарнинг шунча йиллардан бери лотин имлосини инкор қилиб келиши, бу менимча, қонунбузарликдан бошқа нарса эмас. Қонун қабул қилдингми, уни ишга тушир, акс ҳолда бу қонун нега қабул қилинди. Ёки ёшларни қонунни бажармаса ҳам бўлади деган тушунчага ўргатишми бу. Ахир қонун ёшларга ҳам катталарга ҳам, бошлиққа ва ишчига, умуман ҳаммага бирдай кучга эга бўлган ҳолатдагина адолат юзага келади. Акс ҳолда жамиятда ким ҳақ ва ким ҳақроқ тушунчаси барҳам топмайди.
Катталарнинг ёдида бўлса керак СССРда ҳамма бирдай ҳуқуқга эга дейиларди ва шу билан бирга "по братски" бўлиш тушунчаси бўлиб катта, старший брат ўз ҳуқуқидан воз кечмас эди. Шунинг учун ҳам қайта қуришнинг асосий шиорларидан бири "давай не по братски, а по ровну" га айланган эди. Энг бўлмаганда яқин тарихимиздаги мана шу ҳолатларни унутмайлик, ахир.

Яқин ўтмишимизда бу тажрибалар ўтказилганди. 1929 йилдан 1940 йилгача лотин алифбосидан, 1940 йилдан кейин эса кирил алифбосидан фойдаланилган. Ҳар янги алифбога ўтилганда аҳолининг катта ёшдаги бир қисми янги алифбога ўрганолмай келган. Масалан, мени бувимлар (1910 йилда туғилган) ҳужжатларга қўл қўйганларида фамилияларини лотин алифбосида ёзардилар. Бобомнинг (1907 йилда туғилган, журналист, шоир, таржимон бўлганлар) ҳамма қўлёзмалари араб алифбосида эди. Тўғри кирил алифбосида ҳам бемалол ёза олардилар.

20 асрда бизда 3 марта алифбо ўзгарди. Ҳар сафар бунга сабаб сиёсат бўлган. Мана янги алифбога ўтганимизга 20 йил бўлди, лекин расмий ҳужжатлар ҳамон кирил алифбосида (Вазирлар Маҳкамаси, Олий Мажлис, Марказий Банк ва ҳоказо) ёзиляпти. Тўғри бу ҳужжатларнинг лотин алифбосидаги варианти ҳам мавжуд, лекин бирламчи эмас, иккиламчи сифатида. Нашр этилаётган китобларнинг кўпи кирил алифбосида.

Янги алифбога ўтамиз дейиш осон, лекин янги алифбода чоп этилган китоблар сони шу вақтгача кирил алифбосида чоп этилган китоблар сонига тенгми? Кутубхоналарда янги алифбодаги китоблар қанча-ю, кирилдаги қанча? Алифбо билан ҳадеб тажриба ўтказиб нималарга эришдик? Эришган нарсамиз - 26-30 ёшдан катталар кирил алифбосига ўрганган, ёшлар лотин алифбосига ўрганган.

Мени ўзимга ҳам кирил алифбоси қулайроқ.

Аммо катталарнинг шунча йиллардан бери лотин имлосини инкор қилиб келиши, бу менимча, қонунбузарликдан бошқа нарса эмас. Қонун қабул қилдингми, уни ишга тушир, акс ҳолда бу қонун нега қабул қилинди. Ёки ёшларни қонунни бажармаса ҳам бўлади деган тушунчага ўргатишми бу.
Бу фикрингизга келсак, мен расмий идорада ишлаб, расмий ҳужжат ёзгандагина лотин алифбосида ёзиб, қонун талабларини бажаришим лозим. Қолган пайт эса бу менинг ишим.

[Mahmud Jurat]

Қолган пайт эса бу менинг ишим.
Фикрингизга қарши эмасман.

[Shokir Dolimov]

Бу фикрингизга келсак, мен расмий идорада ишлаб, расмий ҳужжат ёзгандагина лотин алифбосида ёзиб, қонун талабларини бажаришим лозим.
Менинг фикримча эса юртимиз мудофааси ва хавфсизлигини таъминлаш масаласида киши қайси тил ва имлода ўзини дадил ҳис этса, ўша тил ва имлода фаолият юритиши лозим. Ундан бошқа тил-у, ўзига ёт имлони билиш талаб этиладиган бўлса, ишларнинг пачаваси чиқади. Саводи лотин имлосида чиққан ёшлар соҳага оид меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатлар ишлаб чиқиш даражасига ҳали етганича йўқ. Етсин, марҳамат, соҳа ҳам, имло ҳам, қолгани ҳам, ўзлариники бўлади.

[Mahmud Jurat]

Фикрингизга қўшилолмайман. Сабаби, айнан мана шу соҳадагилар энг қонунга бўйсунувчилар бўлиши кераклигини унутмаслик керак. Оддий фуқаролар қонунни бузса қанчалик зарар келиши ва қонун ҳимоячилари қонунни бузса нималарга олиб келишини ўйлаб кўрганмисиз. Имло дегани тил эмас. У бор йўғи бир неча ҳарф холос. уни ўрганиб, ўзлаштириб олишга қонун ҳимоячилари қодир деб ўйлайман. Мустақиллигимизга 20 йилдан ортиқ бўлишига қарамасдан тилни ўрганмаганлар ҳиқида бирон нарса дейиш ортиқча бўлса керак. Тил эмас, энг бўлмаганда имлони ўрганиш қийин эмас ахир.

[Maestro]

[OFFTOP] Сабаби, айнан мана шу соҳадагилар энг қонунга бўйсунувчилар бўлиши кераклигини унутмаслик керак. Оддий фуқаролар қонунни бузса қанчалик зарар келиши ва қонун ҳимоячилари қонунни бузса нималарга олиб келишини ўйлаб кўрганмисиз.
ИМХО, энг осон нарса бировга айб қўйиш... Чамамда, Шокир ака тоғдан келсалар, Сиз боғдан келибсиз ;-)

Имло дегани тил эмас. У бор йўғи бир неча ҳарф холос. уни ўрганиб, ўзлаштириб олишга қонун ҳимоячилари қодир деб ўйлайман. Мустақиллигимизга 20 йилдан ортиқ бўлишига қарамасдан тилни ўрганмаганлар ҳиқида бирон нарса дейиш ортиқча бўлса керак. Тил эмас, энг бўлмаганда имлони ўрганиш қийин эмас ахир.
Унда, қабул қилинганига 20 йил бўлган, лотинчага асосланган ўзбек алифбосида бир ёзиб ташланг, биздек нотавонлар кўриб лол қолайлик ;-)

ПС: Бошқа форумдошларнинг постларидаги яккам-дуккам грамматик хатоларни мароқ билан таъкидлаб ўтишингизни оқламасамда, айнан Сизнинг юқоридаги хабарингиздаги грамматик хатоларни кўрсатиб ўтишни ўзимга эп кўрмадим. Ким ҳам хато қилмайди дейсиз...

[Mahmud Jurat]

Rahmat, ko'zimdan cho'p oldingiz. Xato bilan xatoning farqi bor. Men hech kimga hali matningizda vergul tushib qolipti deb yozmadim, chog'i.

[Tulqin Eshbekov]

Гуллари чаман бўлиб очилаётган гулзорни ижод бўстонига қиёс этсак, ўша гулзорда пайдо бўладиган бегона ўтлар, алафлар - саводсизлик атамиш хатоликлардир. Гулзорни бегона ўтлардан, ижод майдонини ташкил этувчи матбуот, китоблар ва бошқа ёзма манбаларни имловий хатоликлардан, услубий ғализликлардан тозалаб туришимиз лозим. Бу абадул-абад давом этадиган жараён бўлса ажабмас...

[Nigora Umarova]

Тилнинг эгаси — халқ, у Эшмат ёки Тошматнинг катта отасидан қолган моли эмас. Эшмат ёки Тошматга бу буюк неъматга ўзи истаганча муносабатда бўлиш ҳуқуқи ҳам берилмаган. Тил даҳоси шу қадар буюк ва қудратлики, унинг ривожида қатъий қонуният бор, уни ҳеч ким буза олмайди. Тилшунос ёки бошқа бир доно ундаги мавжуд қонуниятларни очиши, темир қоидаларнинг мағзини холис чақиб бериши мумкин, холос.

Ўзбекистон Фанлар академияси Тил ва адабиёт институти директори, филология фанлари доктори, профессор Низомиддин Маҳмудов (http://fikr.uz/posts/9920.html)

[Fahrulla]

Саводи лотин имлосида чиққан ёшлар соҳага оид меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатлар ишлаб чиқиш даражасига ҳали етганича йўқ. Етсин, марҳамат, соҳа ҳам, имло ҳам, қолгани ҳам, ўзлариники бўлади.
Сизнингча ёшлар ўзларига -ўзлари лотин тилида хужжат тайёрлаб олишлари керакми, Шокир ака?
Ундан кейин менимча, инсоннинг ҳайвондан асосий фарқи - нутқ. Тил, имло ва нутқ бу инсоннинг қуроли. Кишини қадрини фақат буларга қараб ўлчаш инсофдан эмас, чунки у буларни қай мақсадда ишлатиши мухим аҳамиятга эга. Оддий ишчи журналистдек жозибадор гапиролмасада, лекин керакли гапни керакли жойда гапира олиши мумкин ва бу кўп нарсани ўзгартириши мумкин. Умуман хатосиз ёзиш учун менимча тилшунос олим бўлиш керак.

[Ulugbek Taylakov]

Республика ёш томошабинлар театрининг киравериш эшиги
https://img.uforum.uz/images/mugusmd6189110.jpg
Изоҳ: қизил айлана билан ажратилган қисмида "Оёғилани артиб киринг..." деб ёзилган.
https://img.uforum.uz/images/mqdxvps5867315.jpg
https://img.uforum.uz/images/ponpwcu1861631.jpg

Республика ёш томошабинлар театрининг эълонлар тахтаси
https://img.uforum.uz/images/kdohtlu718630.jpg

[Feruza Rahmatova]

Тилнинг эгаси — халқ, у Эшмат ёки Тошматнинг катта отасидан қолган моли эмас. Эшмат ёки Тошматга бу буюк неъматга ўзи истаганча муносабатда бўлиш ҳуқуқи ҳам берилмаган. Тил даҳоси шу қадар буюк ва қудратлики, унинг ривожида қатъий қонуният бор, уни ҳеч ким буза олмайди. Тилшунос ёки бошқа бир доно ундаги мавжуд қонуниятларни очиши, темир қоидаларнинг мағзини холис чақиб бериши мумкин, холос.

Ўзбекистон Фанлар академияси Тил ва адабиёт институти директори, филология фанлари доктори, профессор Низомиддин Маҳмудов


Қизиқ, ким тилни "Эшмат ёки Тошматнинг катта отасидан қолган моли", деган экан?

[Shokir Dolimov]

Feruza Rahmatova, Биринчидан, нима сабабдан профессор Низомиддин Маҳмудовнинг сўзларини иккала хабарингизда такрорлаганингиз сабабини англаб етмадим.
Иккинчидан,
Эсизгина Тил ва адабиёт институти...
деганингизни қандай тушуниш керак?
Фикримча, у,
- Тилимиз софлигига салбий таъсир этаётган омиллар ва уларнинг олдини олиш йўллари ҳақида гап кетганда сиз нималарни тилга олган бўлардингиз?
деб берилган саволга, жуда тўғри жавоб берди.

[Ulugbek Taylakov]

Тошкент шаҳар, Ишчилар шаҳарчаси(Рабочий городок).
https://img.uforum.uz/images/ghweeoc3877945.jpg

[Mahmud Jurat]

Саводсизлигимизнинг боши Алифбеда. Мана мисоллар. Alifbeda 38 bet tanga танга бўлиши керак тангга tangga? Танга ором бериш мумкин. Шу мисол учун тонг сўзини ҳам келтирайин. Фарғона тонги, тонгги насим. Бу мисол атайлаб нг товушига мисол қилиб келтирилган. 56 bet zag'cha? Bo'lishi kerak zog'cha.

[Bahrom]

Biror bir narsani xato deb bilsak avval o'zimizda o'sha xatoni kamayitirish kerak.
Ulug'bek nega siz "Ulug'bek" deb emas "Ulugbek" deb ro'yhatdan o'tgansiz?
Yoki uforum.uz da ro'yhatdan o'tmoqchi bo'lgan odamga o'z ismini to'g'ri yozishga imkon yo'qmi? Bunga forum dasturchilari aybdormi?

Yoki nega bu forumda foydalanuvchilarning katta qismi o'zbekchada tog'ri yozishni bilishmaydi?
Nega bu forumda, masalan biror mavzuda 4-5ta foydalanuvchi asli o'zbek bo'lsada ruschada fikr almashishadi? Muammo nimada?
Ruschada informatsiya kerak bo'lsa, yoki fikrlashish kerak bo'lsa, ruscha saytlar(uz domenda ham) inetda yetarliku?
Ba'zi bir foydalanuvchilar o'zini madaniyatli, o'qimishli deb bilishadi. Ruscha bo'limlarda faol. Ba'zan O'zbekona bo'limga o'tsa, "Shu o'zbekcha bo'limda "saviya"si past muhokama ko'p" deyishadi-da, "uzur " deyishadi.
Avval "uzuuur" deb emas, "UZR" deb yozilishini o'rganib, keyin savod, bilim va "KRUGAZOR" haqida gapirish kerak emasmi..qiziq. Har holda O'ZBEKISTONDA yashamoqdasiz. Yegan non tuz bor, unga...
Hammasi o'zbekcha bo'lim bo'lsin demoqchi emasman, savodli bo'lishdan avval ona tilimizda ham gaplashib turaylik ba'zan!
Bir marta sport haqida o'zbekcha muhokama uchun bo'lim ochsam, bitta moderatorimiz o'chirib tashlashdi, mavzu takrorlanishini oldilar...
O'sha mavzu ruchada edi, "Axborot" ham o'zbekchada takrorlanganda forumda o'zbekchada muhokama takrorlansa nima qiladi? O'zbekistondamizku???
Podachi o'zining "savodli bo'lish kimga kerak" degan ahmoqona fikri bilan savodsiz bo'lsa,
O'qimishli o'zining "O'zbekchada muhokama kimga kerak" degan fikri bilan, u ham savodsiz.
O'qituvchini esa, o'quvchilar eshitadi, faqat o'quvchiligida, katta bo'lgach yuqoridagi kabi yo podachi, yoki o'qimishli bo'ladi.
Qarabsizki "Bundan kami qo'niqtirmaydi" bo'ladi hamma joyda reklamalar!
Savodsizlik shundan boshlanadi!

[Simurg]

Мавзу саволига тугридан-тугри жавоб - чунки саводни ургатувчиларнинг аксарияти саводсиз!! телевизорда "аллергИя"ни шифокор(!!!) "аллЕргия" деб берса, саводхонликнинг олтин тахти булган ОАВ ларда турли ди-джейлар, шоу-"мэн" лар тилни бузиб, турлича янги сузлар топиб, шеваларда гапиргандан кейин, укитувчилар тугри гапириш у ёкда турсин - тугри талаффуз ва ёзишни билмасалар - савод каердан келсин?

[Colorado]

masalan biror mavzuda 4-5ta foydalanuvchi asli o'zbek bo'lsada ruschada fikr almashishadi? Muammo nimada?
Гапирманг, сочларини қирқиб, рўмол ўрашни хохлашмайди, кастюм-шим кийиб юришади, яна галстук хам тақволишади. :)
Podachi o'zining "savodli bo'lish kimga kerak" degan ahmoqona fikri bilan savodsiz bo'lsa, O'qimishli o'zining "O'zbekchada muhokama kimga kerak" degan fikri bilan, u ham savodsiz.
Кимга шаъма қилияпсиз, пуфф қилишвормасин, яна. :)

[OmoN]

Гапирманг, сочларини қирқиб, рўмол ўрашни хохлашмайди, кастюм-шим кийиб юришади, яна галстук хам тақволишади.Буни тилга тўғрироғи давлат тилига нима алоқаси бор?

[Ulugbek Taylakov]

Ulug'bek nega siz "Ulug'bek" deb emas "Ulugbek" deb ro'yhatdan o'tgansiz?
Яхши мавзуни кўтарибсиз. Энди Сиз мени саволимга жавоб берсангиз. Сиз лотин алифбосидаги " o', g' " ҳарфларини ёзишда қайси символдан фойдаланасиз?
https://img.uforum.uz/images/wgldtoy1747802.jpg
Расмда 1 билан белгиланган символданми ёки 2 билан белгиланган символданми?
Тутиқ белгисини ёзишдачи?
Веб дастурлаш тилларида юқоридаги иккита символлардан экранга чиқаришда фойдаланилади. Агар дастурчи томонидан ушбу муаммо ҳал қилинмаган бўлса, " Ulug'bek " деб рўйхатдан ўтганимда, экранга "Ulug" кўринишида ёки бошқачароқ хатоликлар кўринишда чиқарди. Шуни олдини олиш мақсадида мен ҳар доим "Ulugbek" кўринишида рўйхатдан ўтаман.
Адашмасам "ro'yhat" сўзи "ro'yxat" кўринишида ёзилади.

[Bahrom]

masalan biror mavzuda 4-5ta foydalanuvchi asli o'zbek bo'lsada ruschada fikr almashishadi? Muammo nimada?
Гапирманг, сочларини қирқиб, рўмол ўрашни хохлашмайди, кастюм-шим кийиб юришади, яна галстук хам тақволишади. :)

Hamma har doim o'ziga yoqqan narsani to'g'ri deb biladi, lekin bu mavzuga kimnidir sochini qirqishini nima aloqasi bor?

Podachi o'zining "savodli bo'lish kimga kerak" degan ahmoqona fikri bilan savodsiz bo'lsa, O'qimishli o'zining "O'zbekchada muhokama kimga kerak" degan fikri bilan, u ham savodsiz.
Кимга шаъма қилияпсиз, пуфф қилишвормасин, яна. :)
Puff qilishadimi yo'qmi ularning ishi, yoki siz ham uforumda ishlaysizmi?
Yoqmagan bo'lsa o'chirib tashlashsin.

[Bahrom]

Ulug'bek nega siz "Ulug'bek" deb emas "Ulugbek" deb ro'yhatdan o'tgansiz?
Яхши мавзуни кўтарибсиз. Энди Сиз мени саволимга жавоб берсангиз. Сиз лотин алифбосидаги " o', g' " ҳарфларини ёзишда қайси символдан фойдаланасиз?
Адашмасам "ro'yhat" сўзи "ro'yxat" кўринишида ёзилади. ]
Juda to'g'ri, "ro'yhat" emas, "ro'yxat" shaklida yoziladi.
Men ў harfini yozish uchun,u o'rniga o' deb yozish, ғ harfini yozish uchun, g o'rniga g' deb yozish tog'riroq deb hisoblayman. Қ da esa umuman muammo yo'q, Q deb yozilsa umuman xato bo'lmaydi. Lekin bizda ko'pchilik K yozishadi.

[Masud Mahsudov]

Ulug'bek nega siz "Ulug'bek" deb emas "Ulugbek" deb ro'yhatdan o'tgansiz?
Яхши мавзуни кўтарибсиз. Энди Сиз мени саволимга жавоб берсангиз. Сиз лотин алифбосидаги " o', g' " ҳарфларини ёзишда қайси символдан фойдаланасиз?
Адашмасам "ro'yhat" сўзи "ro'yxat" кўринишида ёзилади. ]
Juda to'g'ri, "ro'yhat" emas, "ro'yxat" shaklida yoziladi.
Men ў harfini yozish uchun,u o'rniga o' deb yozish, ғ harfini yozish uchun, g o'rniga g' deb yozish tog'riroq deb hisoblayman. Қ da esa umuman muammo yo'q, Q deb yozilsa umuman xato bo'lmaydi. Lekin bizda ko'pchilik K yozishadi.

Bahrom, Siz yuqoridagi do'stimizning yozganlarini to'liq tushunmadingiz, chamamda; ular g' harfini yozishda tutuq belgisi " ' " ni ishlatsa, forum dasturi ularning ismini "Ulug'bek", deb qabul qilmaydi va ism notog'ri chiqadi, shu sababdan o'sha belgini ishlatmaganlarini yozganlar.

[Shokirbek]

Bahrom, Siz yuqoridagi do'stimizning yozganlarini to'liq tushunmadingiz, chamamda; ular g' harfini yozishda tutuq belgisi " ' " ni ishlatsa, forum dasturi ularning ismini "Ulug'bek", deb qabul qilmaydi va ism notog'ri chiqadi, shu sababdan o'sha belgini ishlatmaganlarini yozganlar.
Ҳаа, мен ҳам Ўткир Ҳошимов домланинг Utkir Hoshimov деб рўйхатдан ўтганларига ҳайрон бўлиб юрувдим, сабаби Улуғбек айтганларидек эканда..

Бу муаммони ечишнинг иложи бўлса керак, бошқа форумларда бунинг иложи бор, демак, бу ерда ҳам иложи бор. Тил ва адабиётга эътибор берадиган, кўпгина адиб устозлару иқтидорли талабалар иштирок этадиган бу каби форумда номлар хато ёзилиб турса бўлмас, деб ўйлайман.

[myu]

"Ғ" ҳарфи "GH" га ўзгартирилган бўндай муаммо бўлмасмиди.

[Bahrom]

[
Bahrom, Siz yuqoridagi do'stimizning yozganlarini to'liq tushunmadingiz, chamamda; ular g' harfini yozishda tutuq belgisi " ' " ni ishlatsa, forum dasturi ularning ismini "Ulug'bek", deb qabul qilmaydi va ism notog'ri chiqadi, shu sababdan o'sha belgini ishlatmaganlarini yozganlar.
Aka o'zim ham dasturlashga qiziqaman va ushbu muammoni dasturchilar
to'g'irlasa bo'lishini bilaman. Lekin bu forumda buni to'g'irlashmasa kerak. Chunki sizga va Ulug'bekka o'xshab foydalanuvchilar ro'yxatdan o'tishganda, "Nega ismimni to'g'ri yozib bo'lmayapti?" deb savol berishmaydi.
Sobiq ittifoq vaqtida metirka yozadigan kishi o'ris bo'lsa, hammaning ismi xato yozilar edi.
Yoki dasturchi o'zbekchadan ko'ra o'rischani yaxshi biladi.
Demak endi shunaqa "iloji yo'q"ligi uchun , To'lqin Eshbek domla yozishganidek Holto'ra ismli kishi bu forumdan Haltura bo'lib ro'yxatdan o'tishi kerak ekanda??

[Bahrom]

Hozirgi kunda chekka qishloqlardagi kollejlarning ham veb saytini ishga tushirish talab qilinyapti va o'sha saytlarda ham foydalanuvchilari "Qodir", "Qurbon", "G'ayrat" degan ismli bo'lishsa, "Qodir", "Qurbon", "G'ayrat" bo'lib ro'yxatdan o'tishyapti. "Kadir", "Kurbon", "Gayrat" bo'lib emas!

[farrucio]

Эта проблема существует уже давно!

[Mahmud Jurat]

Mуаммони айтавериш, жонга тегди. Uni hal qilish kerak. Buning uchun davlat tili haqidagi ( Ҳозирги кунда ISHLAMAYOTGAN қонун. У қабул қилинаётган пайтида АТАЙЛАБ ишламас қилиб қабул қилинган эди. Сабаби, бу қонуннинг диспозицияси бору ҳукум қисми атайлаб киритилмаган. Яъни, қонун бору уни бузган кишига чора йўқ, кўзда тутилмаган) qonunga o'zgarishlаsr kiritish lozim. SH (кирилдаги Ш) belgisi uchun hozirgi S qoldirilsa va S ( кирилидлаги C) uchun mana shu belgi C qoldirilsa. Hozirgi o' (кирилдаги Ў) uchun lotin imlosida bo'sh qolgan БЕЛГИ W (O') olinsa bo'ladi. G' harfidagi yuqori belgi olib tashlanib GH shaklida yozilsa vа шунда биргина тилимизга тааллуқли бўлган туроқ белгиси қолади. Ўйлайманки бу муаммо саводли кишилар учун muammo bo'lolmaydi. SHunda ikki belgili harflardan CH (ч), FH (ғ) harflari qoladi.
Биз ҳар куни ишламаган қонуннинг бандларини, унинг муаммоларини муҳокама қиламиз. Менимча, биринчи ўринда тил ҳақидаги қонунни ишлаш ишламаслик масаласини ҳал қилиш керак. Ва шу муаммо ечилаётган пайтда бу қонуннинг камчиликларини бирйўлаки тузатиб кетиш мумкин бўлади.

[Feruza Rahmatova]

Муаммонинг ечими:
1. Кўп ёзувли лисоний муҳитга ўтиш: мактабга кирилл ёзуви қайтади, ўқувчи кирилл ва лотин ёзувларини ўрганади.
2. Жамоатчилик ва бошқарув бу ёзувларнинг қўлланиш доирасини белгилайди (масалан, асосий ёзув кириллча, интернет, хорижликлар билан мулоқотда, почта ва телеграф тизимида, регистрацияда,халқаро аҳамиятга молик объектларда лотинча).
Аслида бор нарсага қонуний тус бериш керак.

[Mahmud Jurat]

Аслида бор нарсага қонуний тус бериш керак.


!!!!!!!!!!!!!!!!

[dili]

Менимча менинг саволим шу мавзуга тегишли. Яқинда компютерни "переустановка" қилдирдим. Тилларга ўзбек кириллчани қўшдим, лекин Word да матн ёзсам ў, қ, ғ,ҳ ҳарфлари бор сўзларнинг шрифти ўзидан ўзи катталашиб кетаяпти. Сабаб нимада?

[Bahrom]

Менимча менинг саволим шу мавзуга тегишли. Яқинда компютерни "переустановка" қилдирдим. Тилларга ўзбек кириллчани қўшдим, лекин Word да матн ёзсам ў, қ, ғ,ҳ ҳарфлари бор сўзларнинг шрифти ўзидан ўзи катталашиб кетаяпти. Сабаб нимада?

Balki yozuv turi "Calibri" kabi mos kelmaydigan turdaligi ucuhndir?
Yozuv turini "Times New Roman" qilib tanlab ko'ringchi.(CTRL+ALT+F)

[Bahrom]

Муаммонинг ечими:
1. Кўп ёзувли лисоний муҳитга ўтиш: мактабга кирилл ёзуви қайтади, ўқувчи кирилл ва лотин ёзувларини ўрганади.
2. Жамоатчилик ва бошқарув бу ёзувларнинг қўлланиш доирасини белгилайди (масалан, асосий ёзув кириллча, интернет, хорижликлар билан мулоқотда, почта ва телеграф тизимида, регистрацияда,халқаро аҳамиятга молик объектларда лотинча).
Аслида бор нарсага қонуний тус бериш керак.
Darhaqiqat hozirgi kundagi katta yoshli mutaxassislarimizning va yosh mutaxassislarning o'rtasidagi noqulaylikni yo'qotish uchun hujjatlarni yozishda ikki xil alifboda yozishga qonuniy tus berish kerakdir. Albatta ma'lum muddat uchun.
Bu muddat kirill alifbosida o'qiganlar nafaqaga chiqish vaqtigacha davom etsa, keyin o'z-o'zidan davlat hujjatlari ham to'liq lotin alifbosida bo'lsa hech qanday noqulaylik bo'lmaydi.

[Shokirbek]

Mуаммони айтавериш, жонга тегди. Uni hal qilish kerak. Buning uchun davlat tili haqidagi ( Ҳозирги кунда ISHLAMAYOTGAN қонун. У қабул қилинаётган пайтида АТАЙЛАБ ишламас қилиб қабул қилинган эди. Сабаби, бу қонуннинг диспозицияси бору ҳукум қисми атайлаб киритилмаган. Яъни, қонун бору уни бузган кишига чора йўқ, кўзда тутилмаган) qonunga o'zgarishlаsr kiritish lozim. SH (кирилдаги Ш) belgisi uchun hozirgi S qoldirilsa va S ( кирилидлаги C) uchun mana shu belgi C qoldirilsa. Hozirgi o' (кирилдаги Ў) uchun lotin imlosida bo'sh qolgan БЕЛГИ W (O') olinsa bo'ladi. G' harfidagi yuqori belgi olib tashlanib GH shaklida yozilsa vа шунда биргина тилимизга тааллуқли бўлган туроқ белгиси қолади. Ўйлайманки бу муаммо саводли кишилар учун muammo bo'lolmaydi. SHunda ikki belgili harflardan CH (ч), FH (ғ) harflari qoladi.
Биз ҳар куни ишламаган қонуннинг бандларини, унинг муаммоларини муҳокама қиламиз. Менимча, биринчи ўринда тил ҳақидаги қонунни ишлаш ишламаслик масаласини ҳал қилиш керак. Ва шу муаммо ечилаётган пайтда бу қонуннинг камчиликларини бирйўлаки тузатиб кетиш мумкин бўлади.

Менимча, бу даражада яна янги ҳарфлар киритишга эҳтиёж йўқ, тутуқларни интернет тизимларида ёзиш муаммоси ҳозир кўп дастурларда ҳал этилган. Юқоридагичалик ўзгартиришга ўргангунча яна бир авлоднинг умри ўтиб кетмаса эди. Фақат битта ерни - чет элдан кирган ц (тс) ҳарфи ўрнига лотиндаги (с) ҳарфини қўйишни тавсия этиш кифоя, деб ўйлайман. Масалан, сиркул, сех, семент кабилар лотин ҳарфида cex, cirkul, cement деб ёзилса.

Кейин яна муҳим бўлган бир нуқта. Ўзбек тили луғатининг катта қисмини эгаллаган асли араб, форс тилидан бўлган сўзларнинг ўзагини бехато топа олиш, бинобарин, сўзларни ёзганда тўғри ёза олиш учун (бу нарса кўпроқ Х ва Ҳ ҳарфлари қатнашган сўзларда аксар кўзга ташланади) араб алифбосига асосланган эски ўзбек ёзувини мактабларда ўрганишни йўлга қўйиш лозим. Буни ўргатмасдан туриб ўқувчилардан ўзбек тилида бехато ёзишни талаб қилиш унчалик инсофга тўғри келмайди назаримда.

[dili]

Буни ўргатмасдан туриб ўқувчилардан ўзбек тилида бехато ёзишни талаб қилиш унчалик инсофга тўғри келмайди назаримда.
Ўқувчининг боши қотган: ота-онасига бирон бир нарсани тушунтириш учун кирилл алифбосини ўргансинми, мактабда лотин алифбосини ўргансинми???!!!
Араб алифбоси камлик қилади, балким замон билан ҳамнафас бўлиш учун иероглифларни ҳам ўргатармиз.

[Shokirbek]

Буни ўргатмасдан туриб ўқувчилардан ўзбек тилида бехато ёзишни талаб қилиш унчалик инсофга тўғри келмайди назаримда.
Ўқувчининг боши қотган: ота-онасига бирон бир нарсани тушунтириш учун кирилл алифбосини ўргансинми, мактабда лотин алифбосини ўргансинми???!!!
Араб алифбоси камлик қилади, балким замон билан ҳамнафас бўлиш учун иероглифларни ҳам ўргатармиз.

Мен араб ёки форс тилларини ўргатиш таклифи билан чиқмадим, фақат эски ўзбек ёзувимизда сўзлар ва жумлаларнинг қандай ўқилишини ўргатишни таклиф қилдим, холос.
Бу ёзувда юзлаб йиллар тўпланган бой тарихимиз бор, буни иероглифларга таққослаш унча ўринли эмас, назаримда.

Тўғри, болаларга бошида бироз қийинчилик туғдириши мумкин, лекин бунинг самараси бениҳоя катта бўлади. Енгиллик ва тартиб билан муҳим нарсаларгина ўргатиб борилса, болаларда ўзбек тилининг саводхонлиги кескин ошишига шубҳам йўқ. Масалан, тўртинчи синфдан ҳафтасига бир соатгина дарсликка киритилиб, ҳарф ўргатилиб, мумтоз адабиётимиз намуналаридан бериб борилса, кифоя, 3-4 йил ичида болаларимиз ўзбек тилидаги барча сўзларни ўзаклари билан, келиб чиқиши билан ўрганиб олишади. Бунинг натижаси ўлароқ кирилл ва лотинда ҳам бехато ёзадиган бўладилар.

Ҳозирги пайтдаги лотинга ўтиш жараёнида кириллда 60-70 йилда тўпланиб қолган меросимиз ҳақида қайғураётган эканмиз, ундан аввалги асосий меросимиз ҳақида қайғуришимиз ҳам керак, балки муҳимроқ эмасми?

[Kadambay Saytov]

Бугун яқинда харид қилинган ва пойтахтмизда йўловчиларга хизмат кўрсатаётган замонавий автобуслардан бирида жиччагина (жиндек :)) хатолик бор эканда:
http://img.uz/d/2013/02/511200226d8df.jpg (http://img.uz/)

[Shokirbek]

Назаримда бу ердаги хато жичча ("марҳамат" сўзининг имловий хатоси)дан кўра сал жиддийроқ. "Марҳамат"нинг ўрнига ё "лутфан" ёки "марҳамат қилиб" қўйилиши керак.

[Kadambay Saytov]

Назаримда бу ердаги хато жичча ("марҳамат" сўзининг имловий хатоси)дан кўра сал жиддийроқ.
Афсуски у ерда "Марҳамал" ёзилган эканда.

[Masud Mahsudov]

Назаримда бу ердаги хато жичча ("марҳамат" сўзининг имловий хатоси)дан кўра сал жиддийроқ.
Афсуски у ерда "Марҳамал" ёзилган эканда.

"марҳамат" сўзининг имловий хатоси" deganda Shokirbek aka "marhamal" yozilganini nazarda tutmoqdalar, buni yusunish qiyin emas-ku...

[dili]

Масалан, тўртинчи синфдан ҳафтасига бир соатгина дарсликка киритилиб, ҳарф ўргатилиб, мумтоз адабиётимиз намуналаридан бериб борилса, кифоя, 3-4 йил ичида болаларимиз ўзбек тилидаги барча сўзларни ўзаклари билан, келиб чиқиши билан ўрганиб олишади. Бунинг натижаси ўлароқ кирилл ва лотинда ҳам бехато ёзадиган бўладилар.
Сизга гапириш осон. Бир соатгинани олиш учун аввало ўқув режадан бошқа бир фаннинг бир соатини олишингиз керак. сизнингча бу қайси фан. Гап бир соат бундай дарснинг киритилишида эмас. Биз ўқиган даврда бундай бир соатли дарслар йўқ эди, лекин ҳозирги замон ўқувчиларига нисбатан биз мумтоз адабиётни яхши биламиз. Гап ҳозирги замон ўқувчисининг нимани танлашига боғлиқ. Четдан кириб келаётган ахборот оқими жуда катта. Сиз мажбурлаб ўқитсангиз ҳам, ўқувчининг қизиқиши ва давр талаби сизнинг мажбурий дарсларингизни нолга чиқариши мумкин. Бу менинг шахсий фикрим.

[Nigora Umarova]

Сизга гапириш осон. Бир соатгинани олиш учун аввало ўқув режадан бошқа бир фаннинг бир соатини олишингиз керак. сизнингча бу қайси фан. Гап бир соат бундай дарснинг киритилишида эмас. Биз ўқиган даврда бундай бир соатли дарслар йўқ эди, лекин ҳозирги замон ўқувчиларига нисбатан биз мумтоз адабиётни яхши биламиз. Гап ҳозирги замон ўқувчисининг нимани танлашига боғлиқ. Четдан кириб келаётган ахборот оқими жуда катта. Сиз мажбурлаб ўқитсангиз ҳам, ўқувчининг қизиқиши ва давр талаби сизнинг мажбурий дарсларингизни нолга чиқариши мумкин. Бу менинг шахсий фикрим.

:) O'quvchini majburlab emas, qiziqtirib o'qitish kerak. O'qituvchilik davrim mobaynida eng ashadddiy to'palonchi sinflarni menga berishardi. Hamma bu sinflardan dod derdi, bolalar ko'p darsga qatnashishmasdi. Sinfga dars o'tish jarayonimda o'quvchilar darsdan qochmaydigan, hatto qo'liga kitob olib o'qimaydiganlari o'qiydigan darajaga yetishishdi. davrga mos ravishda o'rta asrlardagi voqelikni hozirgi davrga solishtirib, o'quvchilarni taqqoslashga o'rgatib dars o'tish orqali, ularni fikrlarini to'g'ri yo'naltirilsa ko'p narsaga erishish mumkin.
Agarda o'qituvchining o'ziga nisbatan ishonch bo'lmasa, albatta, darslari nolga chiqadi.

[Mahmud Jurat]

Ўқитувчилик бу санъаткорлик. Аммо унинг биринчи ўринда иш қуроли, шулардан бири дарслик яхши ёзилган бўлиши керак. Мен биринчи синф Алифбеси ҳақида неча маротаба масала кўтараяпман, натижасиз қолаверса керак. Ахир Алифбедаги хатоларни тузатмай туриб қандай қилиб саводхонлик ҳақида гаприш мумкин. Алифбедаги зағчани (56б.) зоғчага айлантирмай туриб (билмадим, вазирлар мақкамасининг алоҳида бирор ҳужжати билан айтайлик заҳча, аллоҳ, ман... адабий нормада зоғча, Оллоҳ, мен, ва бошқа шунга ўхшаш сўзларнинг шундай ёзилишлари қонуний жорий қилинмаганлигини айтаяпман) ёки ҳозирги амалдаги адабий тил нормалари ҳақидаги қонун қоидаларни ўзгартирмай туриб бирор дурустроқ натижага эришиш мумкин эмас.

[Nigora Umarova]

Мен биринчи синф Алифбеси ҳақида неча маротаба масала кўтараяпман, натижасиз қолаверса керак. Ахир Алифбедаги хатоларни тузатмай туриб қандай қилиб саводхонлик ҳақида гапириш мумкин....
....ёки ҳозирги амалдаги адабий тил нормалари ҳақидаги қонун қоидаларни ўзгартирмай туриб бирор дурустроқ натижага эришиш мумкин эмас.

Домла, бу борада Тил ва адабиёт институтига мурожаатнома ёзиб чиқинг, тилшунос олимларга фикрингизни далиллаб беринг. Имло луғати юзасидаги қоидаларга ўзгартириш киритишади. Алифбе дарслигидаги хатоликлар юзасидан Республика ўқув методика Марказига мурожаат қилинг. Балки натижага эришарсиз....

[Mahmud Jurat]

Алифбе дарслигидаги хатоликлар юзасидан Республика ўқув методика Марказига мурожаат қилинг. Балки натижага эришарсиз....

Кўпчилик мана шу маслаҳатни бераяпти.Нимага бу масалани бурчакма бурчак ҳал қилиш керак. Нимага мен ёки бошқа бир киши фалон идорага хат ёзишимиз керак. Мен хат билан чиқсам менга уларнинг қандай қарашини биламан. Нима, тил ва адабиёт институти ходимлари алифбедаги хатоларни билмайдими? Марказ масаласига келсак, уларнинг тарафкашликларда қатнашганликларини айтиб беришди. Алифбе ёзилиши ва мана шу вариант қабул қилинишига улар ён босишган экан. Энди мен хатоларни кўрсатиб бирон қоғоз олиб борсам уларнинг қандай муносабатини тасаввур қилиш қийин эмас. Нимага "Маърифат" газетаси Алифбе ва унинг хатолари ҳақида мақола беришдан бош тортади. Масала биз ўйлагандан анча ғализроқ.

[Shokir Dolimov]

ман...
Алифбеда-я?!
Фараз қиляпсиз-ми, ўша алифбе ёзганлар ҳақига нималар ўқиганимни?

[Mahmud Jurat]

ўша алифбе ёзганлар ҳақига нималар ўқиганимни?

Билмадим нималар ўқигансиз. Мен яқинда неварам билан бирга Алифбени тугатдим. Бу китобдаги хатоларни биринчи синф боласи ҳам қилмаса керак. Мана мисол. Неварам билан НГ лотинда (NG) мана шу товушни ўқиётган неварам бир пайти танг ааа, деб турипти. Мен танга эмас, ТАНГ ГА, деб талаффуз қилинг, дедим. Неварам ўзингиз нг бир товуш деб айтдингизку, бу ерда иккинчи Г йўқку деди. Нима дейишимни билмай қолдим, Мана сизга биринчи синф боласининг китоб муаллифларининг хатосини тўғрилаши. Бундай хатолар ушбу китобда жуда кўп. Мен саҳифама саҳифа келтиришим мумкин. Масалан китоб муаллифлари ушбу китобда (Ғафур) исмни бир китобда бўлишига қарамасдан уялмасдан бир неча шаклда ёзаверишган. Бу ҳам майли, мен неварамга бобоси Темирнинг исмини ҳам ёлғон айтиб овутдим. Ахир у рус, араб ва бошқа хорижий тилларда темир сўзининг қандай ёзилишини билмаганидан темирни биламан, унда темур нима деб сўраса бўладими.У қаёқдан билсин бобоси Темирнинг исми ҳам сиёсатлашиб кетганини. Мана шунақа гаплар.
Ушбу мисоллардан кейин тасаввур қилсангиз керак, яна бир неча йиллардан кейин қандай саводхонлар жамиятимизга кириб келишини. Унда ҳозиргиси ҳолва кўриниб қолади, чоғи.

[Kahramon Jalilov]

Божалар гурухидан янгилик "Лабзинг йўқ"...ТВ да буни куриб нахотки бундай суз бўлса деб ўйлаб қолдим...

[barlos]

Лабзинг йўқ

Менимча, лабзсизлик ваъдага вафо қилмаслик маъносида айтилади...

[Masud Mahsudov]

Божалар гурухидан янгилик "Лабзинг йўқ"...ТВ да буни куриб нахотки бундай суз бўлса деб ўйлаб қолдим...

Сиз назарда тутган "лафз" сўзи "лабз" сифатида ҳам қўлланилади...

[Shokir Dolimov]

Божалар гурухидан янгилик "Лабзинг йўқ"...ТВ да буни куриб нахотки бундай суз бўлса деб ўйлаб қолдим...

Сиз назарда тутган "лафз" сўзи "лабз" сифатида ҳам қўлланилади...
Луғат воситасида текшириб кўрдим, чиндан ҳам шундай экан:
Лабз разг. = лафз.
Лафз слово; лафзи тез невоздержанный на язык; лафзига ишонмоқ верить (кому-л.) на слово; лафзи йўқ или лафзида турмайдиган не сдерживающий своего слова; Эл олдида Кўканнинг ҳеч қолмай лафзи (Ғ. Ғулом, «Кўкан») Народ перестал верить Кукану на слово; лафздан қайтмоқ, лафзини ютмоқ отказываться от данного слова; не сдерживать данного слова, не выполнять обещания; лафзи ҳалол 1) честное слово; 2) честный, сдерживающий своё слово.

[paladinuz]

-1

[Kahramon Jalilov]

Божалар гурухидан янгилик "Лабзинг йўқ"...ТВ да буни куриб нахотки бундай суз бўлса деб ўйлаб қолдим...

Сиз назарда тутган "лафз" сўзи "лабз" сифатида ҳам қўлланилади...

Aytmoqchi bo'ganim kitoblarda yoki boshqa joyda labz deb yozilgan so'zni uchratmaganman, lekin lafz degan so'zni uchratganman, endi aybga buyurmaysiz !

[Kahramon Jalilov]

Божалар гурухидан янгилик "Лабзинг йўқ"...ТВ да буни куриб нахотки бундай суз бўлса деб ўйлаб қолдим...

Сиз назарда тутган "лафз" сўзи "лабз" сифатида ҳам қўлланилади...

Masud qizig'ini aytaymi, bu gapladan keyin vas-vasaga tushganmi, shoshilganmi, endi nomi "Lavzing yo'q" deb o'zgartirib qo'yibdi...
Umuman bu va shunga o'hshash so'zlarni o'gil bolalarga nisbatan ishlatilardi, qiz bolaga ishlatish...endi bilmadim...yana nima emish "ananas shirin, sen undan ham shirinsan"...:) tovba!!

[OmoN]

ЗАГС(свидетельство о браке)ни йўқотиб қўйганим учун дубликатини олиш учун ЗАГС бўлимига бордим. Ҳужжатларни расмийлаштириб ўтирган қиз аризани икки марта ёзди. Иккинчи марта ёзаётганида "йўқотилган" сўзининг қандай ёзилишини тажрибалироқ ходимадан сўраб олди :(

[Kadambay Saytov]

http://img.uz/d/2013/03/514696d1ace14.jpg (http://img.uz/)

yana takroran

http://img.uz/d/2013/03/514696ffda64a.jpg (http://img.uz/)

[Alouddin]

Қадамбой, газетанинг тепа қисмидаги ёзувларга қараганда, бу сон 2013 йилда 13 марта чиққан эканми? ;)

[Kadambay Saytov]

бу сон 2013 йилда 13 марта чиққан эканми?
Адашмадингиз :)

[Feruza Rahmatova]

Нигора Умарова:
домла, бу борада Тил ва адабиёт институтига мурожаатнома ёзиб чиқинг, тилшунос олимларга фикрингизни далиллаб беринг. Имло луғати юзасидаги қоидаларга ўзгартириш киритишади. Алифбе дарслигидаги хатоликлар юзасидан Республика ўқув методика Марказига мурожаат қилинг. Балки натижага эришарсиз....
-----------------------------------------------
Тил ва адабиёт институти... Академия...
Таназзул даражасини тасаввур қила оласизми...Фан... Маддоҳлик... Публицистика...
__________________

[myu]

http://zurzurstar.uz/ сўзи қаердан олинган, нима дегани? Нима учун билайн компаниясида чаласаводлар ишлайдими?

[myu]

Сайтнинг ўзбекча варианти ҳам хатолардан холи эмас, масалан

Madina Rashidova
Ishtirokchining videosi:
"Ukilmagan kitob"


Vasilina Daniyarova
Ishtirokchining videosi:
"Surama'

[Kahramon Jalilov]

http://zurzurstar.uz/ сўзи қаердан олинган, нима дегани? Нима учун билайн компаниясида чаласаводлар ишлайдими?Savodlilar bor faqat o'zbekcha gapirishni bilmaydi !!!

[Kahramon Jalilov]

Umuman olganda shu teleloyihaning bir estrada yulduzlari bilan qo'shilib kuylashganiga guvohi bo'ldim, asta yoqa ushladim aksariyat ishtirokchilada umuman o'zbek alifbosidan behabar, endi ashula ketyapti uni eshitib tog'risi ...na aksent bor na intonatsiya, tanqid qilishmasku o'shalar orasida mashhur opera yo'nalishi bo'yicha artist oti shunaqa edi "Oskar"ni kuylashini eshitib tog'risi yig'lavordim, bunaqa o'zbekcha ashula hali eshitmaganman, ba'zi so'zla endi shunaqa chiqyapti tarifga til ojiz, hakamlarchi bir kishi holis baho beradi qogani artistizm yo'q, u yo'q bu yo'q plastika, juda kam holatda o'rtada raqsga tushgani yoki haqiqiy artistlaga o'hshab mimikalar qiganiga hali guvoh bo'madim, nima bo'lganda ham ko'pchilik yoshlar orasidan tanlab olingan bo'lsada bilmadim qanday tanlab olingan bu mening shahsiy fikrim...

[Husen]

aksariyat ishtirokchilada umuman o'zbek alifbosidan behabar,

"Улуғимсан, Ватаним" қўшиғини ижро қилаётган қиз "Синглим дейми, онамми?" жумласини "Синглим дейман онамни" :( тарзида куйлаганидан бери, шу лойиҳани кўргим келмайди. Муҳаммад Юсуфнинг руҳи чирқирамаган бўлсин-да!

[Kahramon Jalilov]

shunaqa yeri ham bor edi: Kani barcha kizlar kullar tepaga, ...tezrok takin kullarga :)

[myu]

Savodlilar bor faqat o'zbekcha gapirishni bilmaydi !!!
Оффтоп:shunaqa yeri ham bor edi: Kani barcha kizlar kullar tepaga, ...tezrok takin kullarga

Яшаётган жойиниг тилини билмаслик - бу ўша ердаги халққа нисбатан бўлган ўта хурматсизлик, деб хисоблайман.

[Colorado]

Яшаётган жойиниг тилини билмаслик - бу ўша ердаги халққа нисбатан бўлган ўта хурматсизлик, деб хисоблайман.
Менимча,бу кескин фикр.
Америка Қўшма Шталарида, кичкина бир шахарчада ESL (инглиз тили, иккинчи тил) ўқув марказида мен билан бирга хитой, португал, вьетнам, япон, мексикаликлар инглиз тилини ўганишарди. Тил ўрганиш учун медиаресурслар (диск, видеокассета, китоблар ва хоказо) сон саноғи йўқ эди. Ўқиш эса - бепул, вақт топсангиз бўлгани.
Бечора, ёши анчага бориб қолган мексикалик аёл дарсларда, чарчаганидан, ухлаб қоларди.
Фикрим шу ки, бундай талаб қуйишдан аввал шароит яратиш керакмикин.......

[Kahramon Jalilov]

Яшаётган жойиниг тилини билмаслик - бу ўша ердаги халққа нисбатан бўлган ўта хурматсизлик, деб хисоблайман.
Bulardan ming marta o'zimizni "Yangi avlod" va "Kelajak ovozi"...yahshi, ham maqomni joyiga qo'yib kuylaydi ham boshqa yo'nalishni, shularga mingdan ming rahmat, qogani o'rnak olsa bo'lardi !!!

[Alijon62]

Менинг фикримча ота-оналар Кирилл алифбосида, хозирги ёшларимиз эса Лотин алифбосида таълим олишаяпгани бўлса керак

[Kahramon Jalilov]

Va nihoyat Tohir Sodiqovdan holis fikr : "Ashula aytishdan oldin ozgina bo'lsa ham o'zbek tilini o'rganish kerak, ...

[Feruza Xodjayeva]

Va nihoyat Tohir Sodiqovdan holis fikr : "Ashula aytishdan oldin ozgina bo'lsa ham o'zbek tilini o'rganish kerak, ...
Бошқалардан хато излаб, ўзбек тилини ўрганишни сўраш билан бирга ўзи ҳам ўзбекча гапиришни, салгина пастроқ тушиб, ўзидан бошқаларни ҳам ҳурмат қилишни ўрганса яхши бўларди "холис фикрчи".
Айниқса "очки"си чиройли экан )))

[Colorado]

Va nihoyat Tohir Sodiqovdan holis fikr : "Ashula aytishdan oldin ozgina bo'lsa ham o'zbek tilini o'rganish kerak, ...
Бошқалардан хато излаб, ўзбек тилини ўрганишни сўраш билан бирга ўзи ҳам ўзбекча гапиришни, салгина пастроқ тушиб, ўзидан бошқаларни ҳам ҳурмат қилишни ўрганса яхши бўларди "холис фикрчи".
Айниқса "очки"си чиройли экан )))
Бизни "Болаларга" тош отманглар. Ёмон бўлади.
шу гурухни жужа жуда ёқтираман:heart:

[Kahramon Jalilov]

Айниқса "очки"си чиройли экан )))
Bejizga ochki taqmagan, ashulasini aytayotgan qo'shiqchiga nisbatan g'azabi qo'zg'ayapganini bildirmaslik uchun shu ishni qilgan opam, o'rnida boshqasi bo'lganida yig'lavorardi ...

[myu]

Бундай телелойихаларнинг шартига ўзбек тилини билишликни ёки бўлмасам, ўзбек тилини билмаган тақдирда ҳам акцентсиз, бузмасдан кўшиқ айтаолиш шартини кўшиш керак. Имхо.
Ўзбекчани билмаса ҳам ўзбек тилида чиройли айтадиган кўшиқчи қизларимиз бор )))

[barlos]

Ўзбекчани билмаса ҳам ўзбек тилида чиройли айтадиган кўшиқчи қизларимиз бор )))

Мен сизларни шеваман.)

[myu]

1-Синфда "С" ҳарфини ўрганишга келганда касал бўлиб ёки бирор сабаб билан мактабга бормаган шекилли, "Ш" ҳарфидан давом эттириб кетгандурда
:naughty:

[Kahramon Jalilov]

Мен сизларни шеваман.)
Dard berib, nega uni sheshmaysan...(mango)

[myu]

"C" ҳарфини ўрнига "Ш" ҳарфини ишлатиш "мода" бўляпти ёки қўшиқчиларнинг "имиджи" шекилли

[Nigora Umarova]

Ильза хонимга

...Келинг, сизни она юрт учун
Фидолар бир тинглаб қувонсин.
Бу қувончдан лекин бир умр
Жудолар ҳам тингласин, ёнсин.

Ўз элати меҳридан дилин
Ёд тутганлар сизни эшитсин.
Ўз юртида ўз она тилин
Унутганлар сизни эшитсин.

Эркин Воҳидов

Куни кеча Вашингтон университетининг Марказий Осиё бўлими бошлиғи, профессор Ильза Сиртаутас билан суҳбатлашишга мушарраф бўлдим. (http://www.mezon.uz/uz/zbekiston-yangiliklari/madaniyat-va-sport/11246-zbek-tilida-g-zal-lutf-ajlagan-amerikalik-khonim) Ўзбек тилида шундай дилбар лутф этар эканлар.

[albatros]

Toshkent metropoliteni yo'nalishlar orasida o'tish(peresatka)da eskalatordan o'tayotgan yo'lovchi quyidagi ogohlantiruvchi ovozni eshitadi:
"Hurmatli yo'lovchilar! Eskalatordan harakatlanayotganda o'ng tomondagi tutqichlarni ushlab turishingizni iltimos qilamiz .... "
Nega endi, o'ng tomondagi tutqichlarni? Axir eskalator zinasida yonma-yon turgan yo'lovchilardan chap tomonda turgan yo'lovchi qanday qilib o'ng tomonda joylashgan tutqichni ushlab ketishi mumkin? Axir bu yonida(o'ng tomonida)gi yo'lovchiga noqulaylik tug'dirmaydimi? Yuqoridagi gapni quyidagicha o'zgartirib qo'ysa bo'lmaydimi :
"Hurmatli yo'lovchilar! Eskalatordan harakatlanayotganda yon tomondagi tutqichlarni ushlab turishingizni iltimos qilamiz .... " ?
Metropoliten ishga tushganiga shuncha yil bo'libdiyu, nahotki oddiy nutqimizdagi xatoliklar bee'tibor qolsa? Ehtimol, bu tilimizga bo'lgan hurmatsizlik emasmikin?

[Sparc]

Toshkent metropoliteni yo'nalishlar orasida o'tish(peresatka)da eskalatordan o'tayotgan yo'lovchi quyidagi ogohlantiruvchi ovozni eshitadi:
"Hurmatli yo'lovchilar! Eskalatordan harakatlanayotganda o'ng tomondagi tutqichlarni ushlab turishingizni iltimos qilamiz .... "
Nega endi, o'ng tomondagi tutqichlarni? Axir eskalator zinasida yonma-yon turgan yo'lovchilardan chap tomonda turgan yo'lovchi qanday qilib o'ng tomonda joylashgan tutqichni ushlab ketishi mumkin? Axir bu yonida(o'ng tomonida)gi yo'lovchiga noqulaylik tug'dirmaydimi? Yuqoridagi gapni quyidagicha o'zgartirib qo'ysa bo'lmaydimi :
"Hurmatli yo'lovchilar! Eskalatordan harakatlanayotganda yon tomondagi tutqichlarni ushlab turishingizni iltimos qilamiz .... " ?
Metropoliten ishga tushganiga shuncha yil bo'libdiyu, nahotki oddiy nutqimizdagi xatoliklar bee'tibor qolsa? Ehtimol, bu tilimizga bo'lgan hurmatsizlik emasmikin?

Эскалаторда одатда чап тараф буш туриши керак, шошаётганлар тезрок тушиши ёки чикиши учун. Шунинг учун унг тарафдаги туткични ушлаб кетиш тавсия килинади.

[albatros]

Эскалаторда одатда чап тараф буш туриши керак, шошаётганлар тезрок тушиши ёки чикиши учун. Шунинг учун унг тарафдаги туткични ушлаб кетиш тавсия килинади.

Yo'lovchilar ko'p bo'lgan holatda-chi? Ular yonma-yon chiqib olishishlari inobatga olinmaganmi?

[OmoN]

Yo'lovchilar ko'p bo'lgan holatda-chi? Ular yonma-yon chiqib olishishlari inobatga olinmaganmi?Чап қаторни банд қилмаслик керак.

[Masud Mahsudov]

Эскалаторда одатда чап тараф буш туриши керак, шошаётганлар тезрок тушиши ёки чикиши учун. Шунинг учун унг тарафдаги туткични ушлаб кетиш тавсия килинади.

Yo'lovchilar ko'p bo'lgan holatda-chi? Ular yonma-yon chiqib olishishlari inobatga olinmaganmi?

Eskalatorda yonma-yon chiqib olish inobatga olinmaydi, chunki shoshayotganlar chiqib ketishi uchun yo'lakcha bo'shatib qo'yiladi. Hamma davlatda shunday...

Masalan, Siz juda shoshayapsiz, bir do'stingizga yordam kerak. Odamlar esa, yo'lingizga turib olgan, hammani urib-surib o'tmaysiz-ku eskalatordan. Ozgina chidayman-da, deyapsiz. Masalan, Moskva,Peterburg shahridagi metro eskalatorlari uzunligi 100 m dan ortadi... U yerlarda odamlar necha yildirki o'rgangan, eskalatrga chiqishi bilan yurishadi yoki o'ng tarafga o'tib olishadi..

[Shokir Dolimov]

Yo'lovchilar ko'p bo'lgan holatda-chi? Ular yonma-yon chiqib olishishlari inobatga olinmaganmi?
Олишиш учун эскалатордан бошқа жой қуриб кетибди-ми? Ёки «…чиқиб олишлари», демоқчи эдингизми?

[albatros]

Yo'lovchilar ko'p bo'lgan holatda-chi? Ular yonma-yon chiqib olishishlari inobatga olinmaganmi?
Олишиш учун эскалатордан бошқа жой қуриб кетибди-ми? Ёки «…чиқиб олишлари», демоқчи эдингизми?

Ha, grammatik xato ketibdi. "olishlari" bo'lishi kerak edi.

[Anvar Atakhanov]

Олишиш учун эскалатордан бошқа жой қуриб кетибди-ми? Ёки «…чиқиб олишлари», демоқчи эдингизми?
Тулкин домла эсга тушиб кетди нимагадир :???:

[barlos]

:dash2:

[JUS]

:dash2:

Daxshat! :biggrin:

Hozir shunaqa o'zlarini nagli ko'rsatadigan bo'lib ketganmi idoralar? :D

[Anvar Atakhanov]

Hozir shunaqa o'zlarini nagli ko'rsatadigan bo'lib ketganmi idoralar? :D
Э нимасини айтасиз, бу расмни курганимга бир ярим йилча булдию халиям жойида осиглик турган эканда :-)

[Masud Mahsudov]

https://img.uforum.uz/thumbs/jsoltqj4730543.jpg (https://img.uforum.uz/images/jsoltqj4730543.jpg)

O'zbekchaga yangi so'z kiribdimikin, deb o'ylabman... :) Sirk yaqinidagi reklama

[Kahramon Jalilov]

O'zbekchaga yangi so'z kiribdimikin
er solig'ini o'z vaqtida to'lashni unutmang :)...

[OmoN]

Миллий телерадиокомпания сайтида: "Эртаклар яхшиликка этаклар"
https://img.uforum.uz/images/ittatnw1391003.png

[Баходир кушаков]

Eskalatorda yonma-yon chiqib olish inobatga olinmaydi, chunki shoshayotganlar chiqib ketishi uchun yo'lakcha bo'shatib qo'yiladi. Hamma davlatda shunday...
Ҳа, бу нарсани Украинадаям яхши билишмайди чамаси. Донецк вокзалидаги эскалаторда кўп кузатганман. Бироқ, яқинда Россия тв сида кўрсатган нарсадан "шок"ка (карахт бўлиб қолдим деймизми) тушиб қолдим. "Ўзбекистонда эскалаторда юриш" деб бир нарсани кўрсатди. Очиғи уялиб кетдим, юролмай йиқилиб тушишяпти эркак, аёллар.
Буям саводсизликнинг бир туримикин?

[Баходир кушаков]

Бир куни фарзандлар билан навбатдаги машғулот ўтказятганимда, (савол-жавоб пойтахтлар ҳақида эди), ўша пайтда 13 яшар ўғлим, Ангола пойтахтини Тирана деди. Мен хато десам, югуриб бориб бир сканворд кўтариб келди. Буни қарангки Аголанинг пойтахти деган саволга, Тирана тўғри келяпти. Мен ўзбекча сканвордларни ечмас эдим, кейин қизиқиб эътибор берсам, бошқа сканвордлардаям юқоридаги каби хатолар мавжуд экан.Саводсизликни мана қаердан бошлаб бартараф қилиш керак.

[Баходир кушаков]

Эртаклар яхшиликка этаклар"
Бу даҳшат, бу даҳшаааат.:)
(Саахов)

[Shokir Dolimov]

Саводсизлашиб кетаётганимизнинг асосий сабабларидан бири:

https://img.uforum.uz/images/ravbxpi576832.jpg

https://img.uforum.uz/images/dfbhjjx4721877.jpg

[OmoN]

Эртаклар яхшиликка этаклар"
Бу даҳшат, бу даҳшаааат.:)
(Саахов)
NTT da "Andijon"ni "Adijon" deb yozishganiga nima deysiz... Rasmga olib qo‘ygandim. Topsam ko‘rsataman.

[Баходир кушаков]

nima deysiz
Изоҳлашга сўз тополмасам керак демоқчи эдиму, мундай қарасам ўзим ҳам қовун туширибман. Юқоридаги мен келтирган цитатани Саахов эмас, Шпак (В.Этуш) айтган экан. Балки улар ҳам мен каби "ўзбек"лик қилгандирда демоқчиману, лекин оммавий ахборот воситаларида бундай хатолар қилиш мумкин эмасда.:)

[Баходир кушаков]

Бир пайтлар домламиз китобнинг русчасидан фойдаланинглар деганида (аввал ҳам айтиб ўтгандим), шундай, ишга маъсулиятсизликни, беэътиборликни назарда тутган эканларда. Тасаввур қилинг, бирор тенгламада икс ўрнига игрек чоп этилган бўлса, урди Худо, жавобни чиқаролмай гаранг бўлиш ҳеч гап эмас.

[Shuravi]

может по этому? (http://uforum.uz/showthread.php?p=956169&postcount=209)

[Баходир кушаков]

Сан билан адуши севишганимиза рос нима болди тушинтиргин манга оз моз алдадинг рози болишди келила деб аденг ниятига йетдими устимиздан кулиб .Уйинга совчи койдим рози болишмади нега десанг бизани одам деб билишмади бойлик мол дунйо хаммаси отгинчи хеч качон кетмасин еркени белидан кучи .Карочи санам йош боламасан яхшилаб калангни ишлат аде бизани кимиди признавать
("Синфдошлар" сайтидан олинди)

[Anvar Atakhanov]

Сан билан адуши севишганимиза рос нима болди тушинтиргин манга оз моз алдадинг рози болишди келила деб аденг ниятига йетдими устимиздан кулиб .Уйинга совчи койдим рози болишмади нега десанг бизани одам деб билишмади бойлик мол дунйо хаммаси отгинчи хеч качон кетмасин еркени белидан кучи .Карочи санам йош боламасан яхшилаб калангни ишлат аде бизани кимиди признавать
("Синфдошлар" сайтидан олинди)

Нармални тошкенча жаргонку бу брат, хози бутун Узбекистон машна гаплашавоттику, йош бола массизку:???:

[Баходир кушаков]

Нармални тошкенча жаргонку бу брат
Менинг ёшимни қўяверингу, лекин мен ёзувдаги хатоларни назарда тутгандим.

[Anvar Atakhanov]

Менинг ёшимни қўяверингу, лекин мен ёзувдаги хатоларни назарда тутгандим.
Озгина хазил килай дедимда :-)

[Tolib Mirzakulov]

Сан билан адуши севишганимиза рос нима болди тушинтиргин манга оз моз алдадинг рози болишди келила деб аденг ниятига йетдими устимиздан кулиб .Уйинга совчи койдим рози болишмади нега десанг бизани одам деб билишмади бойлик мол дунйо хаммаси отгинчи хеч качон кетмасин еркени белидан кучи .Карочи санам йош боламасан яхшилаб калангни ишлат аде бизани кимиди признавать
("Синфдошлар" сайтидан олинди)

Ҳа, афсуски сўнгги пайтларда шу каби ёзувларга кўп дуч келяпмиз. Умрида бирор жиддий бадиий китобни қўлига олмаган, сўнгги марта бадиий нутқ билан 6-7 синф дарсликларида тўқнаш келган бундай "нармални йош болла" шундай "фонетик" ёзув (эшитганини ихтиёрий ҳарфлар билан ифода этиш) билан сўзлашишга мажбур бўладиларда.

[Баходир кушаков]

Ҳа, афсуски сўнгги пайтларда шу каби ёзувларга кўп дуч келяпмиз.
Мен яқинда, яна ўша"синфдошлар" сайтида, бир қизнинг ёзганларини кўриб қолдим. Ҳозир шуни тўлалигича кўчириб эътиборингизга ҳавола қиламан.
Хурматли акалар, укалар, опалар, сингиллар, хуллас юртдошлар. Менинг бир америкалик дугонам бор. У билан шу сайтда танишиб колганман. Мендан узбек тилини ургатишимни суради. Мен жуда хурсанд булган холда 6 ой давомида ургатдим. Хозир мен билан скайп оркали бемалол узбек тилида гаплашади. Узим хам кобилиятига койил колдим.Тез урганди. Узбек адабиётини топиб укиятганини айтди. Якинда менга бир савол берди:- Шохсанам, сен менга узбек тилини тугри ургатганмисан узи, нима учун куп узбек "комментарий"ларини укисам сузлар бошкача ёзилган? - дейди. Мен нима дейишим керак? Тугри ургатганман, факат бизнинг ёшлар шундай саводсиз, уз тилини хатолар билан ёзишади дейишим керакми? (албатта хаммасиям эмас). Кискаси, гапни бошка томонга буриб юбордим. Жавоб беролмадим. Статусларга ёзилаётган ута чиройли, ута маъноли деб уйланган сузларнинг ёзилишида "мингта" хато бор. Купрок укаларимга, сингилларимга мурожаат киламан, илтимос, хар бир ёзаётган сузингизга эътибор беринг.Билмасангиз суранг, интернетдан изланг, китобдан кидиринг, лекин хато ёзишни узингизга номус даражасида деб билинг. Узбек халки тарихи бир неча минг йиллик. Канча, канча файласуф олимларимиз яшаб утишган. Хеч булмаса шуларнинг рухини чиркиллатмайлик. Хозирги бу сайтдаги киз йигитларнинг сухбатлари факат олди кочди гаплардан иборат булиб колмай, уз маданиятимизни, билмимизни, канчалик зукко эканлигимизниям курсатишга харакат килайлик. Шуни эсдан чикармайликки, узлари узбек булмаса хам узбек тилини биладиган инсонлар жуда куп. Шуларнинг олдида илм даражамиз паст эмаслигини намоиш килайлик. Ким мени тугри тушинган булса рахмат, колганлардан узр сурайман.

[Anvar Atakhanov]

Менинг бир америкалик дугонам бор. У билан шу сайтда танишиб колганман. Мендан узбек тилини ургатишимни суради. Мен жуда хурсанд булган холда 6 ой давомида ургатдим. Хозир мен билан скайп оркали бемалол узбек тилида гаплашади.
Мана шу (http://mytube.uz/tracks/265436.htm) киз масмикин?

[Баходир кушаков]

шу киз масмикин?
Мен билмайману кимлигини. Лекин менга жуда ёқди бу қизнинг гаплари. Агар миллатда озгина бўлса ҳам ватанпарварлик бўлмаса, ундай миллат таназзулга маҳкум. Ватанпарварлик деганда, зарурият бўлиб қолса ватан учун жон беришнигина тушиниб қолмай, балки, юқоридаги қизимиз айтганларидек, олийгоҳга кирмасаям, ўзи учун, ўз билимини ошириб бориш ҳам ватанпарварлик ҳисобланади.

[Kahramon Jalilov]

No comments !!! Bitta o'q bilan ikkita quyonni o'ldirish deganday :)
https://img.uforum.uz/images/jxpbphj2873307.jpg

[Kahramon Jalilov]

Yana bit pasportda lotinchasiga Davranova, Inglizchasiga esa Bavranova, bilmadim pasport stolda kimlar ishlaydi !!!!

[Адхамжон]

может по этому?Не каждому дано быть Коперником!

[Адхамжон]

Тулкин домла эсга тушиб кетди нимагадир Мен уни Фейсбукда учратдим:worship8nz:

[OmoN]

Мен уни Фейсбукда учратдимбандалик :)

[Maestro]

Yana bit pasportda lotinchasiga Davranova, Inglizchasiga esa Bavranova, bilmadim pasport stolda kimlar ishlaydi !!!!
А ўзи аслида лотин графикасига асосланган луғатда хатто баъзи муаллимлар ҳам тўғри ёзолмагандан кейин, паспорт столидагилар нима ҳам қила оларди? "Турғун" деган исмни "Toorg'oon" деб ёзганини кўрганмисиз?)))

Чекиниш: Юқоридаги жумламда "муаллимлар" сўзи таъна сифатида келтирилмаган! Балки, "илми нистабан юқорироқлар ҳам қийналишади" маъносида... Фарзандларим орқасидан мактабга борганимда "Яҳёев" деган фамилияни лотин графикасида 2 одамгина тўғри ёзиб бера олган.... Муаммо шундаки, бизнинг паспортимизнинг инглизча саҳифасида "отчество" йўқ, бу фақат "ўзбекча" саҳифасида, у ҳам бўлса лотин алифбосида. Аммо, СНГ давлатларига борганда чегарачи ўзининг компьютер базасига "отчество" ни киргазиши керак. Шунда улар тутуқ белгисини тушунмай одамни (ҳақли равишда) хуноб қилишади..

[Maestro]

ИМХО: Имло луғатини ислоҳ қилиш керак, тамом -вассалом!!!

[Maestro]

Мен уни Фейсбукда учратдим
у ерда ҳам "ёндираётаган" бўлсалар керак?))
"ҳамманг ниқобли кимсалар!" сифатида? Ёки "PR-ни ривожлантиришнинг бугунги кундаги долзарб вазифалари ва устувор йўналишлари" борасида?)))

[Maestro]

Менинг бир америкалик дугонам бор. У билан шу сайтда танишиб колганман. Мендан узбек тилини ургатишимни суради. Мен жуда хурсанд булган холда 6 ой давомида ургатдим. Хозир мен билан скайп оркали бемалол узбек тилида гаплашади.
Мана шу (http://mytube.uz/tracks/265436.htm) киз масмикин?

Бир таклиф бор! Келинглар, шу қизни (агар ростдан ҳам "нормальная" бўлса) юртимизга келишини ташкил қилайлик? Визаси учун (приглашение) МИДга хатни "Узинфоком "ташкил қилар, балки "Нью Йорк-Рига-Тошкент - Рига - Нью Йорк" авиачиптасини "Ўзбекистон хаво йўллари" компанияси беғараз туҳфа сифатида тақдим қилар? Ўзбекистон бўйича турни (майли, минамаль йўналиш бўйича: "Тошкент -Самарқанд-Тошкент" + мехмонхона) Ўзбектуризм тақдим қилар?
Шахсан мен: Тошкент аэропорта кутиб олиш ва кузатиш (машина+таржимон), Тошкентдаги еб-ичиши (оддийроқ жойларда албатта , 3-4 марта )), миллий совғаларни (аёллар дўпписи, камзул, елпиғич, зарли шиппак каби) ўз зиммамга олишим мумкин. Рухсат беришса, мехмонни уйга олиб бориб, оилам билан таништириб, миллий таомлардан аёлим ва қизларим билан бирга тайёрлармиз балки...
Нима дейсиз?

[Nigora Umarova]

8-автосаройнинг сайтини ишга тушгани маъқул-ку, бироқ...

https://img.uforum.uz/images/vukajbr2947463.jpg
("тартибида" сўзидаги "и"ни нотўғри ўчирибман. Иккинчи бўғиндаги "и" ҳарфи(эгалик қўшимчаси) ортиқча

Йўлдаги қайдлардан.
https://img.uforum.uz/images/rpwuyff9967572.jpg

Автосаройнинг сайти (http://8-avtosaroy.uz/about.html)га кириб кўрдим. Саҳифа (http://8-avtosaroy.uz/about.html)нинг ярми ўзбекча, ярми русча ёзилган сайт.
Мавлоно Муқимий кўрганларида,
Бўлди ажиб қизиқ ҳангомалар,
Хатоларни кўриб ёздим номалар...-дея қалам тебратган бўлур эрдилар.
Балки бу имловий хатоларни тўғрилашса, йўл машрутларидаги каби "лицензиясиз йўловчиларни ташиш таъқиқланади" каби хатодан қутулгандек қутулармиз....

[Nigora Umarova]

Бир таклиф бор! Келинглар, шу қизни (агар ростдан ҳам "нормальная" бўлса) юртимизга келишини ташкил қилайлик? Визаси учун (приглашение) МИДга хатни "Узинфоком "ташкил қилар, балки "Нью Йорк-Рига-Тошкент - Рига - Нью Йорк" авиачиптасини "Ўзбекистон хаво йўллари" компанияси беғараз туҳфа сифатида тақдим қилар? Ўзбекистон бўйича турни (майли, минамаль йўналиш бўйича: "Тошкент -Самарқанд-Тошкент" + мехмонхона) Ўзбектуризм тақдим қилар?
Шахсан мен: Тошкент аэропорта кутиб олиш ва кузатиш (машина+таржимон), Тошкентдаги еб-ичиши (оддийроқ жойларда албатта , 3-4 марта )), миллий совғаларни (аёллар дўпписи, камзул, елпиғич, зарли шиппак каби) ўз зиммамга олишим мумкин. Рухсат беришса, мехмонни уйга олиб бориб, оилам билан таништириб, миллий таомлардан аёлим ва қизларим билан бирга тайёрлармиз балки...
Нима дейсиз? Никол Гибсон АҚШнинг Аризона штатида яшайди. У Аризона давлат университетининг ёзги курсларида ўзбек тилини ўрганди. Никол ўзбек маданиятига, рақсларига, пазандачилигига қизиқади. Тилимизни ўрганишдан асосий мақсад ўзбек халқининг урф-одатлари ва анъаналарини чуқурроқ ўрганишдир.

Устозим Саодат Одилованинг ўқувчиларидан. Саодат опа ҳар йили ёзда Аризона давлат университетида ўзбек тилидан 3 ой талабаларга дарс бериб келадилар.

[Nigora Umarova]

Филология фанлари доктори, тилшунос олим Абдурозиқ Рафиев оламдан ўтибдилар. Улар рус мактабларида ўқитиладиган бир қатор "Ўзбек тили" дарсликларини яратган эдилар. Устоз билан Тошкент шаҳар ўқитувчиларни тайёрлаш ва малакасини ошириш институтида, август кенгашларида ўқитувчилар учун бир қатор семинар-тренинглар ўтиб берган эдик.
Марҳумнинг охирати обод бўлсин.

[Nigora Umarova]

8-автосаройнинг сайтини ишга тушгани маъқул-ку, бироқ...

https://img.uforum.uz/images/vukajbr2947463.jpg
("тартибида" сўзидаги "и"ни нотўғри ўчирибман. Иккинчи бўғиндаги "и" ҳарфи(эгалик қўшимчаси) ортиқча

Автосаройнинг сайти (http://8-avtosaroy.uz/about.html)га кириб кўрдим. Саҳифа (http://8-avtosaroy.uz/about.html)нинг ярми ўзбекча, ярми русча ёзилган сайт.



Имло хатосини тўғрилаш учун Давлат интерактив хизматлари Ягона паортали орқали мурожаатнома юборган эдим. Қуйидаги мазмунда хат олдим:

Ассалом алайкум, Нигора Умарова!
Сизнинг 8-автосарой сайти ҳақидаги фикрларингизни ўкиб чикдик ва бундай эътиборингиз учун Сизга катта раҳмат айтмокчимиз. Биз сиз каби эътиборли йуловчиларни кўпайишини тилаб колар эдик. Автобусдаги эълонлардаги хатоликларни биз тез орада бартараф этамиз. Сиздек эътиборли йўловчиларнинг мурожаат ва илтимослари билан биз янада сифатли хизмат курсатишга ва сайтимизни янада мукаммаллаштиришга ҳаракат киламиз.
Ҳурмат билан 8-Автопарк Директор ўринбосари Хаджаев Санжар.

+ Автобус саройи директоридан ҳам хат келди.

https://img.uforum.uz/images/osiausm8525506.png

[Maestro]

[QUOTE=Nigora Umarova;1022128]8-автосаройнинг сайтини ишга тушгани маъқул-ку, бироқ...

"Максим Горький" метро бекати йўқ бўлиб кетганига 10 йилча бўлди чоғи???

Айтмоқчи, "фуқаро Нигора Умарова!")! Автокорхона Сизга жавоб хатини қайси тилда ёзган?). Мен ўқиб тушмагандайман... Ўзбек тилидами?))

[Maestro]

"Фуқаро Нигора Умарова"! (Нигорахоним узр, шунчаки расмий ташкилотлар хали ҳам 50 йилдан ўтиб кетолмаганига ҳайронман)). Жавоб хатидаги "назорат варақаси" номери нима эканлиги биласизми?). Бу кимгадир приговор, жавоб бермаса. Сизга мухрсиз ва қўл қўйилмаган хат келдими? Хозир уларнинг ўтакасини ёзриб юборсангиз бўлади). Лекин, тушунишим бўйича, улар ҳам имкон даражасида ҳаракат қилишаяпти...

[Nigora Umarova]

Аризонада ўзбекча салом

Сўнгги йилларда дунё халқларининг ўзбек маданияти ва ўзбек тилига бўлган қизиқиши тобора ортиб бормоқда. Бир томондан, Ватанимизда жойлашган тарихий обидалар, меъморчилик дурдоналари кишини ўзига жалб этса, иккинчи томондан, мамлакатимизнинг ўзига хос ривожланиш йўли, юртимизда яшаётган халқларнинг анъаналари, турли соҳаларда амалга оширилаётган ислоҳотлар, хусусан, ёшларга қаратилаётган юксак эътибор, таълим тизимидаги ўзгаришлар ва бошқалар чет эл халқларининг диққатини тортмоқда.

https://img.uforum.uz/images/ovoegkc6701213.jpg
Шу билан бирга, ўзбек тилининг жозибадорлиги, ундаги сўзлар маъноларининг серқирралиги, оҳангнинг ранг-баранглиги, маълум бир фикрни турли усулда билдириш учун кенг имкониятлар мавжудлиги кабилар бошқа халқ вакиллари томонидан давлатимизнинг расмий тилини иштиёқ билан ўрганишга туртки бўляпти дейиш мумкин. Гўзал тилимизни тарғиб қилиш ишига, бетакрор юртимизнинг дунё миқёсида янада танилиб боришига ўз ҳиссасини қўшаётган ватандошларимиз кўп, уларнинг фаолияти ҳар томонлама ўрганилиши ва оммалаштирилиши мақсадга мувофиқдир. Бугунги кунда республикамиз олий таълим муассасаларининг рейтингини аниқлаш долзарб масала бўлиб турган бир пайтда хорижий мамлакатлардаги (айниқса, дунё рейтингида юқори ўринни эгаллаган) университетларда тан олинган ўзбекистонлик профессор-ўқитувчиларнинг борлиги қувонарли ҳолдир. Шундай жонкуяр, замонавий инсонлардан бири Саодат Абдураҳимовна Адиловадир.

Саодат Адилова - Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университетининг ўзбек тили ва адабиёти факультети умумий тилшунослик кафедраси доценти, педагогика фанлари номзоди. Саодат опа 1991 йилдан бери мазкур кафедрада фаолият юритиб келади, бир қатор умумкасбий ва мутахассислик фанларидан маърузалар ўқийди, амалий машғулотлар ўтказади, талабаларнинг битирув ишларига раҳбарлик қилади. Ўз вақтида у турли илмий-услубий кенгашлар аъзоси бўлган, танловлар ғолиби деб тан олинган, у қирққа яқин илмий-услубий ишлар (монография, ўқув ва услубий қўлланмалар, мақолалар)нинг муаллифидир.

Шу билан бирга, Саодат Адилова йиллар давомида мустақил равишда инглиз тилини ўрганди, 1999 йилдан бошлаб республикамизда биринчилардан бўлиб ўзбек тилини ахборот технологиялари воситасида ўқитиш бўйича илмий-тадқиқот ишларини олиб борди, эришган натижаларидан иш фаолияти давомида фойдаланиб келди. Шунинг учун ҳам у ТДПУ га ўзбек тилини ўрганиш масаласида мурожаат қилган хорижий талаба-тадқиқотчиларга юқори савияда замонавий усулда дарс бера олди. Жумладан, Германия, Жанубий Корея, Япония, АҚШ ва бошқа давлатлардан келган талабаларга ўзбек тили ва маданиятидан туркум маърузалар ўқиди, амалий машғулотлар ўтказди.
Бугунги кунда Саодат опа бошқа ишлар билан бир қаторда ўзбек тили ва адабиёти факультетининг талабаларидан ташкил топган “элит” гуруҳида мутахассислик фанидан инглиз тилида дарс ўтяпти.
Мана тўрт йилдирки, С.Адилова Америка Қўшма Штатларидаги Аризона давлат университетида ёз ойларида ўзбек тили ва маданиятидан дарс бериб келмоқда. Унинг ушбу фаолияти Аризона давлат университети раҳбарияти томонидан юқори баҳоланди ҳамда Саодат опага “АДУ педагогик таркибининг фахрий аъзоси” унвони берилди.

https://img.uforum.uz/images/yebpwqh6574551.jpg
Шунингдек, Индиана университети CeLCAR нашриёти томонидан чоп этилган “Uzbek. An intermediate texbook” дарслигининг бош қисмида америкалик бошқа мутахассислар қаторида ТДПУ ва Аризона ДУ вакили Саодат Адиловага дарсликнинг юзага келишида кўрсатган ёрдами учун алоҳида миннатдорчилик билдирилган.

https://img.uforum.uz/images/wwiovtt547538.jpg

[Nigora Umarova]

Хорижий университетда олиб бораётган фаолияти ҳақида Саодат опа бизга қуйидагиларни гапириб бердилар:
- Саодат опа, АҚШдаги Аризона давлат университетида олиб борган фаолиятингиз ҳақида маълумот бериб ўтсангиз.
- АҚШ нинг бир неча нуфузли университетларида ўзбек тили ва маданияти академик ўқув йили давомида ҳамда ёзги курсларда ўқитилади. Мен Аризона давлат университети ёзги дастури раҳбарияти томонидан интернет орқали эълон қилинган танловда ғолиб чиқиб, 2011-2014 йилларда шу университетнинг ёзги мактаб талабаларига ўзбек тили ва маданиятидан дарс бериб келдим. Ушбу даргоҳда арман, албан, хорват, поляк, форс-тожик каби тиллар ҳам кўп йиллардан бери ўқитиб келинади. Мен иккинчи ва учинчи босқич талабаларига дарс бераман, Низомий номидаги ТДПУ чет тиллар факультетининг собиқ талабаси Одилбек Каттаев эса биринчи босқичда иш олиб боради. Мазкур курсларда АҚШ нинг исталган штатидаги олий таълим муассасаси вакили (талаба, битирувчи, тадқиқотчи, докторант, ҳатто ўқитувчилар ҳам) ўқиши мумкин. Ўтган 4 йил давомида бизнинг тилимизни ёши, мутахассислиги турли хил бўлган жами 50 дан ортиқ талаба у ёки бу даражада ўрганди.
- Талабаларингиз нима учун, нима мақсадда айнан ўзбек тилини ўрганадилар? -Талабаларнинг расмий хатларда ёзган маълумотларига кўра кимдир “шахсий қизиқиш, яъни ўзбек тилини ёқтиргани туфайли”, кимдир “халқаро бизнес билан боғлиқ ташкилотга ишга кириш учун Марказий Осиё тилларидан бирини билиши керак бўлгани учун”, бошқаси “Тил таълимига оид компьютер ресурслари” деб номланган лабораториядаги фаолиятига керак бўлгани учун”, яна бирининг илмий-тадқиқот иши айнан юртимиз тарихи ёки маданиятимиз билан боғлиқ бўлгани сабабли ёки “Ўзбекистондаги тарихий обидаларни кўриш орзусида юргани” ва “ўзбек халқининг тилини билиш бошқа туркий халқларнинг тилини ва маданиятини ўрганишга асос (база) бўла олиши туфайли” ва шунга ўхшаш сабабларга кўра ўзбек тилини ўргандилар.

https://img.uforum.uz/images/gcfxwsr8392697.jpg

Талабалар танаффусда "Бештош" ўйинини ўйнамоқдалар.

https://img.uforum.uz/images/rnvjmqd1426232.jpg

Дарс пайтидаги баҳс-мунозара

[Nigora Umarova]

- Тил ўрганишнинг ёзги курслари қайси дастур асосида олиб борилади? Самарадорликка эришиш учун дарс ва дарсдан ташқари ишлар қандай ташкил этилади?
-Тил ўрганишнинг ёзги курсларида барча тиллар бўйича дарслар интенсив дастур асосида олиб борилади, яъни икки ой давомида душанбадан жумагача ҳар куни 4 астрономик соатдан машғулотлар ўтказилади. Дарсдан сўнг турли мавзуларда тадбирлар, аниқроғи, давра суҳбатлари, маърузалар уюштирилади. Сўнг ҳар бир ўқитувчи ўзига ажратилган хонада қўшимча индивидуал дарслар ўтказади, бунда исталган талаба ўз ўқитувчисига дарсга тегишли саволлари билан мурожаат қилиши мумкин. Кечқурунлари эса тил тўгараклари фаолият юритади. Август ойида курсларни муваффақиятли тамомлаганлар ўрганган тилларида сўзлашиладиган давлатларга билим ва кўникмаларини мустаҳкамлаш, шу юрт маданияти билан яқиндан танишиш ниятида борадилар. Айтиш жоизки, икки ойлик таълим жараёнида бу кўп миллатли жамоада кўтаринки руҳ ҳукм суради, халқлар дўстлиги, миллатлараро толерантлик кабилар намоён бўлади. Талаба, ўқитувчи ва университет ходимлари жадаллик билан кечадиган жараёнда нафақат ўзларининг бевосита бажариши лозим бўлган ишларини амалга оширадилар, балки улар турли халқларнинг тарихи, маданияти, анъаналари, тили билан ҳам танишиб борадилар. Шубҳасиз, бундай жараёнда қатнашишнинг ўзига хос мураккабликлари ҳам мавжуд: интенсив курсларнинг ўқитувчиларидан фидойилик талаб этилади, улардан ва улар ўқитган талабалардан қисқа вақт ичида юқори натижалар кутилади. Ҳар биримиз ўз Ватанимизнинг вакили сифатида она тилимиз ва маданиятимизнинг тарғиботчилари эканлигимиздан ғурурланамиз ва шу билан бирга ҳар дақиқада катта масъулиятни ҳис этиб турамиз. Дарслар энг янги русумдаги техник воситалар билан жиҳозланган синф хоналарида ўтказилади. Бунда АҚШ таълим тизимида самарали деб топилган интегратив методдан фойдаланилади. Машғулотларда аудио, видео материаллар, айниқса, аутентик (ҳақиқий, табиий; тил жамиятида юз бераётган воқеа-ҳодисаларни акс эттирувчи) материаллар қўлланилади, замонавий таълим технологияларига асосланилади, турли таълимий ўйинлар уюштирилади, Ўзбекистон телевидениеси ва радиосининг интернетдаги сайтлари тақдим этган материаллардан фойдаланилади. Талабалар ўзбек тилида тақдимотлар тайёрлайдилар, ижодий ишларни бажарадилар, иншолар ёзадилар, мамлакатимизда чиқадиган газета-журналларни ўқийдилар, ҳатто баъзилари ўзбек тилида турли мавзуда тест саволларини тузиб, дастурга киритадилар. Муайян вақтда Ўзбекистондаги тенгқурлари билан телефон ёки Skype орқали мулоқот қиладилар.

https://img.uforum.uz/images/fwohfti6068337.jpg

Тўгарак фаолиятидан - ўзбек миллий таомларидан сомса тайёрланмоқда.

https://img.uforum.uz/images/bgqnkww6523815.jpg

Сиз билган ўша Николь ош тайёрлашни ўрганмоқда.

https://img.uforum.uz/images/uvjfivf3330578.jpg

https://img.uforum.uz/images/chdsnls4873378.jpg

https://img.uforum.uz/images/weptuuu9154678.jpg

Ўзбек тили байрамига тайёрланиш жараёни.

[Nigora Umarova]

- Машғулотлар ўтиш пайтида муаммоли вазиятларга ҳам дуч келдингизми?
- Дарслар вақтида шундай ҳоллар ҳам бўлардики, бир пайтнинг ўзида бир хонада тил қоидаларини ўрганишни ва, айниқса, ўқитувчининг нутқида терминларнинг қўлланилишини хушламайдиган талабалар билан интернет ва бошқа манбалардан кўп маълумот тўплаб олган, яъни грамматизмга берилиб кетган, ҳатто ўзбек тилида шахсий интернет блогини очган талабалар шуғулланар эдилар. Мана шундай пайтларда машқлар вариативлигини таъминлаш, ҳаммага тенг равишда фойдали бўладиган маълумотларни етказиш, жуфтликларда ишлаш жараёнини тегишли тарқатмалар билан таъминлаш оғир масала бўлар эди.
Маданий-маърифий тадбирларга алоҳида тўхталсак, чунки улар ёзги тил дастурларининг салмоқли ва қизиқарли қисми ҳисобланади. Ҳар бир тил гуруҳи ўзи ўрганаётган тилни тарғиб қилиш, ўша тилда гаплашадиган миллатнинг маданиятини намойиш қилишга қаратилган тўгарак машғулотларини олиб борадилар. Бу йилдаги тўгаракларимизнинг мавзулари қуйидагича эди: “Ўзбекистондаги тарихий шаҳарлар”, “Кураш”, “Шеърият кечаси”, “Ўзбек рақс санъати”, “Пазандачилик сирлари”, “Ўзбеккино” тақдим этади”, “Биргаликда куйлаймиз” ва бошқалар. Мавсум давомида ҳар бир тил гуруҳи бир-икки марта очиқ байрам дастурини намойиш қилиши талаб этилади ва бунда албатта миллий таомлар тайёрланиб, барча меҳмонларга тортилади. Аризонадаги дарс машғулотларининг қизиқ томони шундаки, АҚШдаги исталган таълим муассасасида бўлгани каби, бу ерда ҳам мавсумда икки марта талабалар ўз ўқитувчиларига расмий, лекин аноним тарзда баҳо берадилар. Ўта жиддий равишда ташкил этиладиган мазкур жараёнда талабалар сўровномада берилган 20 дан ортиқ кўрсаткич бўйича ўқитувчининг рейтингини аниқлайдилар, тил таълими жараёнини такомиллаштириш бўйича жўяли маслаҳатлар ҳам берадилар, ўқитувчининг методикаси ҳақида ўзларининг ўй-фикрлари билан ўртоқлашадилар. Кўрсаткичлар орасида қуйидагилар ҳам бор: тақдим этилаётган материаллар сифати, қўшимча дарсларнинг самарадорлиги, ўқитувчининг талабаларни дарсга қизиқтира олиш қобилияти, назарий томондан тайёргарлик даражаси, қиёсий типология фактларини билиши, уй ишларини ўз вақтида текшириши ҳамда уларга атрофлича тақриз ёзиши, билимларни баҳолаш тизими талабларига риоя қилиши ва ҳоказо. Бошқа кўрсаткичлар бўйича балларим юқори бўлса ҳам, “Оралиқ, якуний назоратлар ва тест ўтказиш пайтида етарли вақт бериш-бермаслиги” кўрсаткичи бўйича кўпинча пастроқ балл оламан. Талабчанлик ва демократия тушунчалари орасидаги тафовутми бу, тушуна олмайман. Бироқ шуни таъкидлаш лозимки, ўқитувчига баҳо бериш жараёнига ҳамма масъулият билан ёндашади ва истиқболдаги режаларни тузишда бу баҳонинг аҳамияти катта. Менимча, талабалар учун дастурнинг энг қизиқарли қисми Тошкент ва Самарқандда ўтадиган саёҳат ва нутқий амалиёт қисмидир. Чет эллик меҳмонлар билан мулоқот қилишга ўрганиб қолган самарқандликлар ҳам баъзи “аълочи” талабаларимизнинг ўзбекча нутқини эшитиб, қулоқларига ишонмайдилар, ҳайратда қоладилар. Ахир шундай талабаларимиз ҳам борки, улар айрим русийзабон ватандошларимиздан, ҳатто ўз она тили, нутқ маданиятига беэътибор бўлган ўзбеклардан ҳам гўзалроқ, тозароқ, таъсирчанроқ гапирадилар, ёза оладилар!

4fd812accf41617

[Nigora Umarova]

- Ўзбекистонга қайтгач, ўзбек тилини хорижликларга ўргатиш борасидаги тажрибангизни, олиб борган фаолиятингизни оммалаштирдингизми?
- Ёз ойларидаги қизғин фаолиятимни якунлагач, ўзимнинг Низомий номидаги ТДПУ га қайтаман. Ўтган йилларда мен ТДПУ да АҚШ даги иккинчи тилни ўқитиш методикаси, тил таълимида ахборот-коммуникация технологияларидан унумли фойдаланиш йўллари, ўзбек тилини интегратив метод асосида ўқитиш масалаларига бағишланган давра суҳбатлари, семинар-тренинглар ўтказдим, маърузалар ўқидим, “Педагогик таълим” журналида мақола эълон қилдим. Давра суҳбатларида америкалик талабалар томонидан тайёрланган тақдимотлар, видеолавҳалар, ўзбек тили байрамларида улар ижро этган қўшиқ ва рақслар, саҳна кўринишлари намойиш этилди, ёзган иншолари, уй ишлари ўқиб эшиттирилди.

https://img.uforum.uz/images/scvuzbn8879577.jpg

- Ўзбек тилини хорижликларга ўргатишдаги натижаларингизни кўриб завқлансангиз керак...
- Албатта. Қувонарлиси шуки, бу каби ишлар юртимиздаги кўпгина таълим муассасаларида амалга оширилмоқда, Ўзбекистон тобора дунёга юз тутмоқда. Зеро, атлас кўйлак кийиб, ошга сабзи тўғраётган ёки яктак ва тўн кийиб “анжанчасига” рақс тушаётган чет эллик йигит-қизларни кўрганингда, уларнинг сенинг она тилингда Самарқанду Бухоронинг, Тошкенту Навоийнинг тарихи тўғрисида гапираётганини, Ўзбекистон байроғидаги рангларнинг рамзий маъносини тушунтираётганини, шоирларимизнинг шеърларини ўқиётганини эшитганингда, интернет тармоғи орқали бутун ер юзидаги одамларга қарата “Мен ўзбек тилини, ўзбекларни севаман!” деган хитобини эшитганингда, Ватанинг учун яна ва яна ғурурланар экансан! Шунда машаққатли меҳнатингнинг натижасини кўрасан-да, касби корингга тасаннолар айтасан, бўлиб ўтган барча қийинчиликларни унутасан, роҳатланасан.

22cbac08ad8d11a

- Ўзбек тилини тарғиб этиш борасидаги хайрли ишларингизга ривож тилаймиз. Умид билдирамизки, дунё бўйича ўзбек тилини ўрганишни хоҳловчилар сони йилдан - йилга янада ортиб боради.

Нигора УМАРОВА суҳбатлашди.


https://img.uforum.uz/images/qsbpehz2732516.jpg

2013 йил. АҚШнинг Ўзбекистондаги мухтор элчиси Жорж Кролл ўзбек тилини ўрганувчи талабалар ҳузурида.

PS: Саодат опа билан суҳбат жараёнида ўзбек тилида саводли ёзиш, тилимизни тарғиб қилиш, гўзал сўзлай олиш авваламбор хоҳишга боғлиқ эканлигига иқрор бўлдим. Мана шундай устозим борлигидан фахрланаман.

[Nigora Umarova]

Бир таклиф бор! Келинглар, шу қизни (агар ростдан ҳам "нормальная" бўлса) юртимизга келишини ташкил қилайлик? Визаси учун (приглашение) МИДга хатни "Узинфоком "ташкил қилар, балки "Нью Йорк-Рига-Тошкент - Рига - Нью Йорк" авиачиптасини "Ўзбекистон хаво йўллари" компанияси беғараз туҳфа сифатида тақдим қилар? Ўзбекистон бўйича турни (майли, минамаль йўналиш бўйича: "Тошкент -Самарқанд-Тошкент" + мехмонхона) Ўзбектуризм тақдим қилар?
Шахсан мен: Тошкент аэропорта кутиб олиш ва кузатиш (машина+таржимон), Тошкентдаги еб-ичиши (оддийроқ жойларда албатта , 3-4 марта )), миллий совғаларни (аёллар дўпписи, камзул, елпиғич, зарли шиппак каби) ўз зиммамга олишим мумкин. Рухсат беришса, мехмонни уйга олиб бориб, оилам билан таништириб, миллий таомлардан аёлим ва қизларим билан бирга тайёрлармиз балки...
Нима дейсиз?

Maestro, ўзбек тилида сўзлашувчи аризоналик меҳмонларни кутиб олишга шаймисиз? :)

[Anvar Atakhanov]

Лотин алифбосига утилгандан кейин "Я" билан "Ю" кирилча харфлариниям бекор килинган (http://www.huquq-gazeta.uz/) шекилли
https://img.uforum.uz/images/agcrnht859460.png

[Nigora Umarova]

Лотин алифбосига утилгандан кейин "Я" билан "Ю" кирилча харфлариниям бекор килинган (http://www.huquq-gazeta.uz/) шекилли
https://img.uforum.uz/images/agcrnht859460.png

Кирилл алифбосидаги сўзлар имлосида ушбу ҳарфлар сақланган. Бироқ тасвирдаги ёзув аросатда қолиб кетибди чоғи. Ёзилиши кирилл алифбосида, қоидаси лотин алифбосида.
Суратни қаерда тасвирга туширдингиз?

[Anvar Atakhanov]

Суратни қаерда тасвирга туширдингиз?
http://www.huquq-gazeta.uz/

[Maestro]

Maestro, ўзбек тилида сўзлашувчи аризоналик меҳмонларни кутиб олишга шаймисиз?
Шайман! Мехмонлар қачон келишади? Неча киши, неча кунга, қайси рейс билан? Қайси мехмонхонага жойлашишади?"Принимающая сторона" дан масъул қайси ташкилот ёки ким (контактларини шахсий хабарда берсангиз етарли)? Мен Ватанда янги йил байрамига яқин бўламан (бирор хафтага). Агар шу пайтларда бўлишса - хизматга тайёрман. Бошқа пайтда келишса - хабаримдаги "шахсан мен:" деган жойидан бошлаб ҳаммасини ўз хисобимдан масофадан туриб ташкил қила оламан ("хашарчилар" бўлса -чекланмаган миқдорда таклифлари қабул қилинади))). Лекин, ўзим уйда бўлмасам, мехмонларни уйга таклиф қилолмайман, авлодимизда одат шунақа, мехмон қариндош бўлмаса хонадон соҳиби уйда бўлиши керак )). Так что, бу ёғига узр). Қолганига шайман!

[Ustoz]

Ilgari "Mushtum" jurnalida shunaqa rukn bo'lardi. Bugun DTM dagi mana bu izohni o'qib shu ruknni tiklashga qaror qildim.
DIQQAT! Ro`yxatdan o`tish vaqtida mavjud bo`lmagan elektron pochta manzili ro`yxatdan o`tkazilsa, bu elektron pochta manzili tizim administratori tomonidan o'chiriladi.

[Nigora Umarova]

"Ёлки-палки" деган емакхона бор эди. Энди "Ели-попели" деганлар ҳам чиқибди.Ҳайратдан "Нима-нима..." деб нотўғри эшитмадиммикан, деб қайтадан сўрадим йўлдаги ҳамроҳимдан. бошимда дўппим бўлса, "тўчна" тушиб кетган бўларди.
Бу дегани, "Қорин тўйди, ғам кетди. Энди қўшиқ ҳам куйлайверса бўлади" деганларимикан.... Қаҳвахона, ресторанларга ном танлаётганда сал эътиборлироқ бўлиш керакмикан.
Ҳамроҳим - "Ели-поели"да ишлайдиган ошпаздан қаҳвахона номини эшитиб нега бундай номланганига ажабландим. "Олдинги номидан тузукроқ-ку, опа. Аввалги "Шиш-биш" эди",-деди. Ажабо, буни ёмғирдан қочиб селга тутилиш, дейишармиди, ёки дўлга....
Жойлашган ўрни ҳам "первушка"дамууш... Бир бориб, қоринни тўйғизиб, "караоке"сида куйлаб келсакмикан... Негадир кўз олдимга украинларнинг "Ит ва бўри" ҳақидаги мультфильми келаяпти

[Sparc]

Энди "Ели-попели" деганлар ҳам чиқибди
Аниқроғи "Ели-пели" (караоке ресторан) (http://www.afisha.uz/catalog/8011/).

"Ёлки-палки" деган емакхона бор эди.
Бу ерда "блины"лари яхши, "Масленница" пайтида шу жойга доим кираман. :)

[paladinuz]

бора бора ахвол жиддийлашиб форумни хам ташлаб кетишибти шекилли? янгича алифбо янада жарликни купайтириб юбордимикин?