Томошабинлар кўнглини чарағон этган етук санъаткор - Ёдгор Саъдиев билан суҳбат

[Ёдгор Саъдиев]

Сообщение от Nigora Umarova

Халқимизда “Устоз отангдек улуғ” деган гап бор. Айримлар эса “Устоз отангдан улуғ” деб талқин этишади. Сизнинг эл таниган санъаткор “Ёдгор Саъдиев” бўлиб етишишингизда отангиз актёр Ҳабиб Саъдийнинг таъсири катта бўлганми ёки бўлмасам қаттиққўл устозларингизнинг? Балки устоз санъаткор Наби Раҳимовнинг, ўзингиз суҳбатларингизнинг бирида таъкидлаб ўтган, ҳар сафар бирга сафар қилганлигингизда айтадиган - “Туринг, князь Сизни буюк ишлар кутмоқда”- деган ишончли сўзлари далда бўлгандир?

Биласизми, “Устоз отангдан улуғ” деган сўз жуда ҳам нотўғри. Гоҳида шундай деб қўйишади. Бу ҳам сўзга эътиборсизлик. Отадан улуғ инсон йўқ. Мен отамни кўрмаганман. “Ота”, “ада” демаганман, тиззаларида ўтирмаганман, отам вафот этганларидан икки ойдан сўнг туғилганман. Шу сўзларни баъзан ёнимда айтишганлигида, “Ҳой, тўхтанглар. Устоз отадан улуғ бўла олмайди. Отадан улуғ зот бу – Аллоҳ бўлиши мумкин”- деб тўғрилашга ҳаракат қиламан. Лекин отадек улуғ бўлиш ҳамманинг ҳам қўлидан келавермайди. Яхши устозлар отадек улуғ бўлиши мумкин. Наби ака негадир менга “Туринг, князь” дердилар. Нимага бундай дейишларини сабабини ҳеч сўрамаганман. Билмадим бў сўзларни менинг ўзимни тутишимга қараб айтганмилар, лекин ушбу сўзларни ҳеч қандай истеҳзосиз, кўнгилларидан чиқариб, самимий гапирардилар.
Устоз шогирдига кўп гапириши шарт эмас. Миллий академик театрни мен ўзимнинг энг катта устозим деб биламан. Театрдаги устозларимдан Наби акадан кўп нарсани қараб туриб ўрганганман. Худди шундай Шукур ака Бурҳоновдан, худди шундай тарзда Амин ака Турдиевдан, Зайнаб опа Садриевадан, Ёқуб ака Аҳмедовдан ҳам ўзимга керакли бўлган кўп нарсаларни олганман. Наби ака Раҳимов раҳматли, - “Ким мени устозим деса, ўша менинг шогирдим”,- дердилар.
Ҳозир бизда, “Шогирдларим жуда кўп, шунча-бунча”- дейишади. Мен бунга ишонмайман. Баъзан қўшиқчилар орасида шогирд мингтагача чиқиб кетиб қолади. Бу бўлиши мумкин эмас, бу шогирд эмас. Кимдир сенинг қўшиқларингни айтса, у шогирд бўлиб қолганимас. Ҳали ўзи шогирд бўлган қўшиқчилар ҳам шогирдларим кўпайиб қолди, дейишади. Мен устоз-шогирд мавзусига эҳтиёткорлик, талабчанлик билан қарайман. Устозни шогирдига қадамма – қадам “Уни қил, буни қил”,- дейиши шарт эмас. Шогирд ўзи қузатиб, ўзига керакли бўлган нарсани олади. Театрга энди ишга келган пайтимда элликта актёрдан йигирма беш-ўттизтаси эркаклар бўлган бўлса, мен ўзимга керакли бўлган хислатларни ўрганиб ўзимга сингдириб борганман. Менинг қўлимга “санъат алифбеси”ни бериб улар ўқитишган эмас. Актёрларнинг ҳатти-ҳаракати, ўзбек тилига бўлган муносабатин кўриб, таҳлил қилиб ўрганганман. Чунки театр ўзбек тилининг софлигини сақловчи марказлардан биридир. Айниқса, миллий театр ўзбек тилининг лабораторияси бўлиши керак. Илгари шундай эди, ҳозир ҳам шу нарсага ёшларимиз кўпроқ эътибор беришлари лозим. Айни замонда киноларимизда ҳам, театрларимизда ҳам лаҳжаларда сўзлашиш кўпайиб кетди. Ўзбек адабий тили жуда соф ва гўзал тил ҳисобланади. Шуни биз албатта, асрашимиз-авайлашимиз даркор. Нутқнинг софлигича томошабинга етказишни устозлардан ўрганганман. Икки устозимиз- Шукур ака Бурҳонов ва Амин ака Турдиевлар “меҳнат” сўзини айта олмай, “михнат” деб талаффуз этишарди ҳамда роль ўйнаш жараёнида “ Мен кўп миҳнат қилдим” дейишарди. Бу борада устозларнинг мана шундай камчилиги бор, деб баралла айтмоқчи эмасман. Уларнинг ўзига хослиги мана шунда эди. Олим ака Хўжаевнинг нутқи ўзига хос жозибадор эди. Ўзини тутишни, саҳнага бўлган эътиқодни, саҳнага бўлган ҳурматни устозларимиздан ўрганиш лозим. Шундагина устоз-шогирдлик анъанаси давом этиб кетаверади. Ёшлар устоз танлаш борасида ҳеч ҳам янглишишмасин.

[Nigora Umarova]

Ойбекнинг “Навоий” романи асосида ишланган видеофильмда шаҳзода Бадиуззамон, театрдаги “Юлдузли тунлар” спектаклида Заҳириддин Муҳаммад Бобур сиймоларини ижро этгансиз. Тарихий шахс образини яратиш мураккаб жараён: актёр тарихий шахс яшаган даврни, муҳитни воқеаларни, ўша даврдаги инсонларнинг фикрлашларини, муомаласини, тарихий асарларни ўрганиши, билиши, тарихий шахснинг руҳиятига, даврига кира олиши керак.Тарихий шахсларнинг образини яратиш жараёнида асосий эътиборни қайси омилларга қаратгансиз?

[Ёдгор Саъдиев]

Сообщение от Nigora Umarova

Ойбекнинг “Навоий” романи асосида ишланган видеофильмда шаҳзода Бадиуззамон, театрдаги “Юлдузли тунлар” спектаклида Заҳириддин Муҳаммад Бобур сиймоларини ижро этгансиз. Тарихий шахс образини яратиш мураккаб жараён: актёр тарихий шахс яшаган даврни, муҳитни воқеаларни, ўша даврдаги инсонларнинг фикрлашларини, муомаласини, тарихий асарларни ўрганиши, билиши, тарихий шахснинг руҳиятига, даврига кира олиши керак.Тарихий шахсларнинг образини яратиш жараёнида асосий эътиборни қайси омилларга қаратгансиз?

Албатта, буларни ўрганмай туриб саҳнага чиқишлик диллетантлик ҳисобланади. Бадиуззамонни қўя турайлик ва Бобур сиймосини яратиш борасида гаплашсак. Мен 1983 йилда Бобур ролини ижро этганман. Ҳозиргача образ яратдим деб айтмайман, камдан-кам ушбу жумлани ишлатаман. Образни актёр бир маротаба яратса ҳам бахтли ҳисобланади. Роль ўйнаш бошқа нарса, образ яратиш бошқа нарса. Бобур ролини ўйнаганимдан бери шу ролни устида ишлаш бугунги кунгача 30 йилга яқин вақт мобайнида давом этиб келмоқда. Кўнглимда Бобурга оид яхши бир фильм яратиш ниятим бор. Бунинг учун яхшигина бир драматургия керак. Фойдаланиладиган асосий манба бобокалонимизнинг “Бобурнома” асарлари бўлади. Менга шу ҳақида Бобур номидаги халқаро фонднинг раиси Зокир ака Машрабов хат ёзиб бу борада эслатдилар, бунинг учун уларга катта раҳмат. Тарихий шахсларнинг ролини ўйнаш оғир. Ҳаттоки “Бобур” спектаклини ҳам бадиий кенгашга, кўрикка саккиз маротаба топширганмиз. Зўрға ўтказишган. Ўша пайтдаги давр шундай эди. Ҳозир шундай даражадаги ҳам режиссёрлар, ҳам актёрлар уйғунлиги мужассамлашган спектакллар етишмаяптимикан, деб ўйлайман. Насиб қилса, Бобур ҳақидаги фильмни суратга олиш ва Бобур ролини ижро этишликни Яратгандан сўраб қоламан.
Мана Амир Темур ролини ҳеч ким қойилмақом қилиб ўйнай олмаяпти, томошабин гарчи Темур ролини бир қанча инсонлар ўйнаган бўлса-да, қабул қила олмаяпти. Амир Темурнинг ролини менга беришса, мен ўйнай олмаслигим мумкин, чунки бунинг “юки” ниҳоятда оғир, уни кўтара билишлик лозим. Мен энди кўтара олмасам керак. Бобур ҳақидаги ўйларим ўттиз йилдан бери давом этиб келаётганлиги учун ҳам, уни “кўтара оламан”. Умрининг сўнгги- Ҳиндистондаги йилларини яратишимга кўзим етади.

[Nigora Umarova]

Актёр Раззоқ Ҳамроев Алишер Навоий сиймосини кинода яратиш жараёнида кўзига темир қипиғи сачраб кетади ва кўзи кўра олмасдан қолиши мумкинлигини шифокорлар айтишгач, маҳаллий имом-хатибга мурожаат этганида, имом, -“Бўтам, Навоий валий зот бўлганлар. Ул зотнинг сиймосини яратиш учун албатта инсон ҳар тарафлама пок бўлмоғи даркор”- деб ўгит беради ҳамда актёр ҳар тарафлама покликка риоя қилиб ролни мувафаққиятли ижро этадилар. Ёки бўлмасам раҳматли Пиримқул Қодировнинг тушларига “Юлдузли тунлар” асарини ёзишларидан олдин ва асар кучли тазйиққа учраган пайтда ҳазрат Бобур кириб оқ фотиҳа берган эканлар. Нуроний ёзувчимиз билан бўлган суҳбатларимиздан бирида улар бу воқеани гапириб бергандилар. Сизда ҳам шундай ҳолатлар юз берганми?

[Ёдгор Саъдиев]

Сообщение от Nigora Umarova

Актёр Раззоқ Ҳамроев Алишер Навоий сиймосини кинода яратиш жараёнида кўзига темир қипиғи сачраб кетади ва кўзи кўра олмасдан қолиши мумкинлигини шифокорлар айтишгач, маҳаллий имом-хатибга мурожаат этганида, имом, -“Бўтам, Навоий валий зот бўлганлар. Ул зотнинг сиймосини яратиш учун албатта инсон ҳар тарафлама пок бўлмоғи даркор”- деб ўгит беради ҳамда актёр ҳар тарафлама покликка риоя қилиб ролни мувафаққиятли ижро этадилар. Ёки бўлмасам раҳматли Пиримқул Қодировнинг тушларига “Юлдузли тунлар” асарини ёзишларидан олдин ва асар кучли тазйиққа учраган пайтда ҳазрат Бобур кириб оқ фотиҳа берган эканлар. Нуроний ёзувчимиз билан бўлган суҳбатларимиздан бирида улар бу воқеани гапириб бергандилар. Сизда ҳам шундай ҳолатлар юз берганми?

Бобур масаласида ролга киришиб кетгунимча психологик жиҳатдан анча қийналганман, балки яна қийналарман. Ҳар бир подшоҳ ўз-ўзидан подшоҳ бўлиб қолмайди. Бобур Мирзога Яратганнинг назари тушган эканки, у ҳам подшоҳлик, ҳам шоирлик қилган. Шундай экан унинг ролини ўйнаш ҳам ҳам фахрли, ҳам сеҳрлидир. Халқимизга янги бир асаримизни етказишда Ўзи қўллаб-қувватласин.

[Nigora Umarova]

www.pfc-navbahor.uz сайтидан қуйидаги хабарни ўқиб қолдим.

ЁДГОР САЪДИЕВ «НАВБАҲОР»НИ СОТИБ ОЛАДИМИ?
Рукн: Янгиликлар » ОЛИЙ ЛИГА Наманганнинг "Навбаҳор" клуби очиқ акционерлик жамиятига айлантирилармиш, деган гап-сўзлар кўпайиб кетди, дейилади "Навбаҳор" ФК расмий сайтидаги хабарда.

Миш-мишчилар харидорларни ҳам топишга улгуришган. Улардан бири россиялик миллиардер Алишер Усмонов бўлса, яна бири халқимизнинг севимли актёри Ёдгор Саъдиевдир.
Ушбу хабарларга "Навбаҳор" ФК раиси Мухтор Усмонов қуйидаги фикр билдириб ўтди.

"Тўғриси, клуб раиси сифатида бундан хабарим йўқ. Ҳайронман, бундай хабарлар қаёқдан пайдо бўлади?", - деди клуб раиси "Навбаҳор" сайтига берган интервьюсида.

Бу мишмишлар нечоғли асосли?

[Ёдгор Саъдиев]

Агар одамлар шундай мишмишларни чиқаришган бўлса, Илоҳим, юқоридаги мишмишларни рўёдан ҳақиқатга айланишини мен ҳам жуда-жуда истар эдим, бироқ бу мишмишларни ҳақиқатга айланиши мушкул масала.


Унинг мишмишидан ранжиманг асло,
Неки бўлса асли-наслида бўлган.
Онасин қорнидан ўзи ҳам ҳатто,
Турли мишмиш билан дунёга келган,


-дейишади-ку, бу мишмишлар ўринсиз. Мен ранжимайман.

[Nigora Umarova]

Сизнинг ўз вақтида Пахтакор жамоаси дарвозасини қўриқлаганлигингиз, футболнинг ашаддий ишкибози эканлигингизни яхши биламиз. Умуман, футбол ҳаётингизда қай даражада муҳим?

[Ёдгор Саъдиев]

Сообщение от Nigora Umarova

Сизнинг ўз вақтида Пахтакор жамоаси дарвозасини қўриқлаганлигингиз, футболнинг ашаддий ишкибози эканлигингизни яхши биламиз. Умуман, футбол ҳаётингизда қай даражада муҳим?

Ҳозир кўпроқ юришни ва озгина югуришни яхши кўраман. “Пахтакор” фахрийларининг ўйинига чақириб туришади, вақтим бўлганида бориб тураман. Мен футболни тарк этган эмасман, ҳар доим биргаман. Ҳали ҳам тушларимда “Пахтакор”нинг қайсидир дарвозабони келмай қолган бўлади-ю, ўрнига дарвозабон топа олмай, мени олиб келиб, кийинтириб дарвозабон қилиб турғизиб қўйишади. Шу билан уйғониб кетаман. Бу яхши таассуротлар.

[Nigora Umarova]

“Қалқон” студиясининг раҳбари сифатида келажакда қандай бадиий фильмларни олишни режалаштиргансиз?