Ўзбек лотин алифбоси ҳақида фикрлар

[Bekmirzo]

Deylik, Buxoro so'zini Buhoro deb talaffuz etish juda mushkul, meni qo'limdan kelmaydi, masalan.
"X" tovushini talaffuz qilishda tilning orqa qismi tanglay tomonga ko'tariladi. "H" tovushida bunaqa emas.

[Jamshid Begmatov]

Сообщение от Bekmirzo

Deylik, Buxoro so'zini Buhoro deb talaffuz etish juda mushkul

Бундай мисоллар топиш мумкин, албатта. Лекин бунга тескари мисоллар ҳам жуда кўп. Ана шу ҳарф сўзини ёки ҳисоб сўзини олинг-да, сунъийлаштирмасдан, табиий, томоғингиздан ўзи чиққан шаклда талаффуз қилиб кўринг. "Юмшоқ" ёзилиши жудаям сунъий. Таклифим талаффузни эмас, ҳарфни бирлаштириш, яъни битта h ҳарфи шу фонеманинг барча шаклларини бемалол ифода эта олади, тил бундан ҳеч нарса йўқотмайди. Фарқли ёзиш зарурлиги бу фақат ақлимизда ўрнашиб қолган стереотип.

[Shokir Dolimov]

Сообщение от Jamshid Begmatov

... тил бундан ҳеч нарса йўқотмайди.

Ундай бўлса, «ҳар» билан «хар»ни қандай фарқлаб олишим керак бўлади? Контекстга қараб бўлса керакда?

[Bekmirzo]

Сообщение от Jamshid Begmatov

Бундай мисоллар топиш мумкин, албатта. Лекин бунга тескари мисоллар ҳам жуда кўп. Ана шу ҳарф сўзини ёки ҳисоб сўзини олинг-да, сунъийлаштирмасдан, табиий, томоғингиздан ўзи чиққан шаклда талаффуз қилиб кўринг. "Юмшоқ" ёзилиши жудаям сунъий.

Talaffuz qilib ko'rdim, ikkalasida ham tomog'imdan "H" tovushi chiqdi, "X" emas.

Сообщение от Jamshid Begmatov

Таклифим талаффузни эмас, ҳарфни бирлаштириш, яъни битта h ҳарфи шу фонеманинг барча шаклларини бемалол ифода эта олади, тил бундан ҳеч нарса йўқотмайди. Фарқли ёзиш зарурлиги бу фақат ақлимизда ўрнашиб қолган стереотип.

Siz o'rtaga tashlayotgan muammo mavjud. U ham bo'lsa, asosan, o'zbek tilini rus tili bilan baravar o'rgangan, boshqacha aytganda, rus maktablarida o'qigan o'zbeklarda uchraydi. Stereotip asosan o'shalarda mavjud, deb o'ylayman.
Masalan, "H" hamda "X" tovushlarini yozuvda ifodalashda xato qiladigan tanishlarimning deyarli barchasi rus maktablarida o'qishgan.

[Jamshid Begmatov]

Сообщение от Bekmirzo

Talaffuz qilib ko'rdim, ikkalasida ham tomog'imdan "H" tovushi chiqdi, "X" emas.

Предвзятый сўзининг ўзбекча таржимаси нима?

Сообщение от Bekmirzo

Siz o'rtaga tashlayotgan muammo mavjud. U ham bo'lsa, asosan, o'zbek tilini rus tili bilan baravar o'rgangan, boshqacha aytganda, rus maktablarida o'qigan o'zbeklarda uchraydi. Stereotip asosan o'shalarda mavjud, deb o'ylayman. Masalan, "H" hamda "X" tovushlarini yozuvda ifodalashda xato qiladigan tanishlarimning deyarli barchasi rus maktablarida o'qishgan.

Мактабда русча, институтда ўзбекча таълим олганман. Имлода кам хато қиламан деган камтарона фикрга эгаман Сизнинг билимингиз ва фикрингизни жуда ҳурмат қиламан. Ҳар биримиз ўз фикримизда қолишимиз мумкин, мунозаранинг гўзаллиги ҳам шунда. Албатта, амалдаги имло қоидаларига риоя қилишдан бошқа чорам йўқ, лекин бирлаштириш керак деган фикрим ўта қатъий

[Bekmirzo]

Сообщение от Jamshid Begmatov

Предвзятый сўзининг ўзбекча таржимаси нима?

Ataylab unaqa talaffuz qilmadim, axir

Сообщение от Jamshid Begmatov

Мактабда русча, институтда ўзбекча таълим олганман. Имлода кам хато қиламан деган камтарона фикрга эгаман Сизнинг билимингиз ва фикрингизни жуда ҳурмат қиламан. Ҳар биримиз ўз фикримизда қолишимиз мумкин, мунозаранинг гўзаллиги ҳам шунда. Албатта, амалдаги имло қоидаларига риоя қилишдан бошқа чорам йўқ, лекин бирлаштириш керак деган фикрим ўта қатъий

Amaldagi imlo qoidalariga o'zgartirish kiritish haqidagi taklifingiz juda o'rinli. Taklifingiz tarkibidan joy olgan ba'zi punktlar, albatta, bundan mustasno.

[Jamshid Begmatov]

Сообщение от Bekmirzo

Siz o'rtaga tashlayotgan muammo mavjud. U ham bo'lsa, asosan, o'zbek tilini rus tili bilan baravar o'rgangan, boshqacha aytganda, rus maktablarida o'qigan o'zbeklarda uchraydi. Stereotip asosan o'shalarda mavjud, deb o'ylayman. Masalan, "H" hamda "X" tovushlarini yozuvda ifodalashda xato qiladigan tanishlarimning deyarli barchasi rus maktablarida o'qishgan.

Ана шу рус мактабида ўқиган танишларингиз қ ва к ҳарфларини адаштирмайди-ку. Нимага? Чунки улар бир биридан талаффузда аниқ фарқланади. Ҳ ва х ўртасидаги фарқ эса ўзбек тили учун ўз долзарблигини, муҳимлигини йўқотган.

Мен назарда тутган стереотип эса қуйидагидан иборат: х ва ҳ ҳарфларини ажратиш тарафдорлари бу товушларни ҳақиқатда талаффузда фарқламайди, шунчаки сўзларнинг ёзилишини ёддан билади ва ана шу "билим"идан воз кечолмайди.

Рус мактабда ўқиган танишларингиз эса эшитиб бу товушларни фарқлай олмайди, чунки реал фарқ йўқ. Шунинг учун хато ёзади. Фақат рус мактабда ўқиганлар эмас, ҳ ва х ҳарфли сўзларни ёддан билмаган ҳамма, ҲАММА адашади.

[Jamshid Begmatov]

Сообщение от Jamshid Begmatov

Мен назарда тутган стереотип эса қуйидагидан иборат: х ва ҳ ҳарфларини ажратиш тарафдорлари бу товушларни ҳақиқатда талаффузда фарқламайди, шунчаки сўзларнинг ёзилишини ёддан билади ва ана шу "билим"идан воз кечолмайди.

Биламан, танқид ёғилиб тушади бундай жинояткорона фикр учун Ҳеч кимни ҳафа қилмоқчи эмасман, лекин назаримда ҳақиқат айнан шунақа.

[Bekmirzo]

Сообщение от Jamshid Begmatov

Мен назарда тутган стереотип эса қуйидагидан иборат: х ва ҳ ҳарфларини ажратиш тарафдорлари бу товушларни ҳақиқатда талаффузда фарқламайди, шунчаки сўзларнинг ёзилишини ёддан билади ва ана шу "билим"идан воз кечолмайди.

Juda yaxshi farqlashadi.
Agar mantiqli taklif bo'lsa, siz aytgan "stereotip bilim"dan voz kechish mumkin bo'lar, ehtimol. Biroq, shu mantiqli taklifning o'zi yo'q-da.
Bu bilan Sizning taklifingiz mantiqsiz, demoqchi emasman. Sizning taklifingiz - o'rinsiz.

[Shokir Dolimov]

Сообщение от Jamshid Begmatov

Ана шу рус мактабида ўқиган танишларингиз қ ва к ҳарфларини адаштирмайди-ку.

Ниҳоятда қаттиқ янглишмоқдасиз. Ишонинг, нима деётганимни жуда яхши биламан. Зеро, вазифаларим жумласига баъзи ҳамкасбларга тўғри гапиришни ўргатиш ҳам киради