Етакчи актёр, Ўзбекистон халқ артисти Ҳусан Шарипов билан суҳбат

[Anvar Atakhanov]

Сообщение от Nigora Umarova

Насиб қилса, душанба куни Ислом университети қошидаги академик лицейимизда ҳам ўқувчиларимга дарс ўтиб берадилар. Ўтиладиган мавзуимга мос маърузалари бор экан. Мен ҳам кузатувчи сифатида қатнашаман. Ўқувчиларим маза қилишади.

Суратга олиб жойларсиз деган умиддаман.
Хусан ака "залатой" одам.

[Nigora Umarova]

-Президентимиз Ислом Абдуғаниевич Каримов "Юксак маънавият енгилмас куч" рисоласида Маҳмудхўжа Беҳбудийнинг "Театр - бу ибратхонадур" фикрларини ибрат қилиб кўрсатиб шундай дейдилар, -"Айни пайтда театр санъатимизда ҳам бугунги ҳаётимизни, замонамиз қаҳрамонлари қиёфасини ҳар томонлама чуқур очиб берадиган, томошабинни ўзига тортадиган, ҳам драматургия, ҳам режиссура нуқтаи назаридан бадиий юксак асарлар, афсуски, кам эканини тан олишимиз лозим. аксинча, реал ҳаётдан йироқ, одамга катта маънавий озиқ бермайдиган асарлар билан театрлар кассасини тўлдириш ҳолатлари кўпроқ кўзга ташланмоқда.
Албатта, ҳозирги даврда бозор иқтисодиёти талабларини ҳам инобатга олиш керак. Лекин юксак бадиият ва ҳаққонийлик, эзгу мақсадларга хизмат қилиш руҳи билан суғорилган асарлар яратиш-барча санъат турлари каби бу соҳа учун ҳам асосий мезон бўлиши табиий. Бу мақсадга эришиш учун ёш ва истеъдодли драматург ва режиссёрлар, театр актёрларини тарбиялаб вояга етказиш айниқса долзарб аҳамият касб этади".
Сиз бир неча марта юртбошимиз билан учрашиш шарафига эга бўлгансиз. Театрда директор вазифасида фаолият олиб боргансиз. Нима деб ўйлайсиз, бугунги кунда театрда қўйилаётган асарларнинг савияси тушиб кетмаяптими? Савияси юксак бўлган асарлар кам қўйилмаяптими?

Ҳусан Шарипов:
- Мамлакатимиз раҳбари билан илк бора Лутфихоним ая Саримсоқова вафот этганларида учрашганман. Президентимиз театримиз фойесида ая билан видолашув маросимига ташриф буюрганларида мени кўрдилар-да, "Бандалик"-дедилар. Мен ҳам, "Аллоҳ менга ҳам, сизга ҳам шу ёшни берсин",-дедим.
Орадан анча йиллар ўтиб 1999 йили менга "Меҳнат шуҳрати" ордени тақдим этаётганларида "Ниятингиз эсингиздами? Уни албатта, амалга оширмасангиз бўлмайди",-дедилар. Мана шу воқеанинг ўзи ҳам у кишининг санъат кишиларига ва санъатга нечоғлик эътиборли эканликларини билдиради. Худо хоҳласа биз ҳам Лутфихон аянинг ёшларига етамиз. Ҳаммасидан ҳам 27 млн.аҳолиси бор юртдошларимнинг ичидан менинг гапимни эсларидан чиқармаганликлари ёдимда қолган.
Театрда икки йилу, икки ой директор лавозимида ишладим. Санъатда қатъий тартиб-интизом бўлиши керак. Тартиб бўлмас экан, санъат санъат бўлмайди. Актёр вақтида ишга келиб, репетицияларга кечикмаслиги, репетиция пайтида режиссёрга бўйсуниши керак. Репетиция пайтида борадиган тўйини ўйлаб турар экан, актёрнинг ишида ривож бўладими?..
Актёр мунтазам равишда ўз устида ишлаши, тинмай янги чиққан адабиётларни мутолаа қилиши керак. Шунда актёрнинг зуваласи пишиқ бўлади.
Ҳозир драмматургия анча сустлашгандек. Яқинда Шароф Бошбековга бир асарни ўқиб, фикрингизни айтинг деб сценарий ташлаб кетишибди.
Шароф Бошбеков сценарийни ўқиб кўриб, "Асарнинг савияси драма театрнинг саҳнасига умуман тўғри келмайди, паст"-дея баҳо берибди. Сценарист эса, Кўрасиз, ушбу спектакл ўз мухлисларини топади, чунки мен томошабиннинг "қитиғига тегадиган гаплар"ни топиб ёзганман"-дебди. Орадан ҳеч қанча вақт ўтмай ўша асар ҳақиқатан ҳам кассабоп асарга айланди. Унда таниқли актёрлар роль ўйнади. Биз томошабиннинг савиясини ўлдириб бўлдик.
Раҳматли Тўла Хўжаев режиссёрлиги пайтида биз спектаклларнинг сценарийсини танлаб қўярдик. Ҳозир эса бундай эмас. Актёрлар бадиий тилда эмас, ҳаммаси ўз шевасида гапиради. Аҳвол шундай давом этаверса ўзбек адабий тилида сўзлашувчи санъаткор жуда кам қолади.

[Nigora Umarova]

- Театрдан кетишингизга асосий сабаб нима?
Ҳусан Шарипов:
- Ҳаётда нима арзон, нима текин-унинг қадр-қиймати йўқ. Инсон ўз қадр қимматини билиши керак. 1987 йилда мушоҳада қилиб атрофимга қарасам ёнимда менга яқин кишиларим йўқ. Устозларим мени аллақачон тарк этишган. Театрда менга ўргатадиган ва менга ҳаммаслаклар қолмабди. Шундан сўнг театрдан кетишга қарор қилдим. Қолаверса, мусиқали драма актёри ўз фаолиятини бошлаганидан 25 йил ўтгач, нафақа ёшига чиқади. Нафақага чиқиш ҳақидаги аризамни ёзиб нафақага чиқдим.

[Nigora Umarova]

Ҳусан Шарипов:
- Ҳаётда нима арзон, нима текин-унинг қадр-қиймати йўқ. Бизда актёрларга етарли даражада ҳақ тўланмайди. Ҳаммага машҳур бўлган детектив сериал олинди. Шунда кавказлик миллатига мансуб қонундаги ўғри ролини ўйнаш учун Армен Джихагарнянни таклиф этишганида у ўн кунгагина кели съёмкага тушишга ва ҳар бир куни учун 25 минг $ тўлашларини айтди. Табиийки у таклиф қилган нарх бизникиларга қимматлик қилди ва ролни ўзимизнинг актёр яратди. бИзда ҳам иқтидорли актёрлар бор, бироқ уларнинг ўйнаган ролига мувофиқ ҳақ тўлашдан қочиб, қўшиқчи ёки шогирд мақомида ҳам бўлмаганларни роль ижро этишга таклиф этишади.
Шунинг учун ҳам санъатда оғиз бор-у, овози йўқлар кўпайиб кетди.

[Maulen]

Нигорахон сизга ташаккур.Кани эди шунга ухшаш махоратли касб усталари билан учрашувларни янада купрок ташкиллаштирсангиз нур устига аъло нур буларди.Менинг ёшлигимнинг куп кисми гузал нон шахри булмиш АЗМУ ТОШКЕНТда утганлигидан бехад хурсандман.Хусан акаларга ухшаш купчилик актёрлар билан учрашувлар хали хамон кечагидек эсимда.Зайнаб Садриваларни ким хам эсламайди дейсиз.Шукур Бурхонов,Сора Эшонтураева,Соиб Хужаевларни,.... Жойлари жаннатда рухлари шод булсин.
Хусан акаларнинг 13-студияда чикишларини бир умр эслайман сабаби уша курсатув яна такрор такрор берилса-ю зора баъзи инсонлар узларига яхшигина хулосалар чикариб олармидилар.Тугриси хамманинг тафаккур доираси хар хил буладида узлигича хулоса киладида.Кискаси Хусан акага саволим:
1) Сиз "Жибилажибон"да рол ижро этиб сизни севиб ардокловчи мухлисларингизнинг совуб кетмаслигига ишончингиз кай даражада деб биласиз?
2) Зайнаб онахонимизнинг "Келинлар кузголони"даги ижросидан кейин бошка ижрочи ижросидаги спектаклни кинони шахсан сиз кандай кабул килдингиз? ёки "Мехробдан чаён" фильмининг дастлабки ва кейингиларини-чи? "Темир хотин" спектакли билан киносидаги Кучкор роли ижросига танланган актерларга танлови тугрисида режиссёр сифатидаги фикрларингизни билмокчи эдим.
3) Пенсияга чикканларнинг яна ишлашларига сизнинг куз карашларингиз на факат мени балки купчиликни кизиктирса керак.
Олдиндан сизга оддий бир укитувчи мухлисингиз сифатида уз миннатдорчилигимни изхор этаман.Яратгандан барча яхшиликларни сизга сураб коламан.Илохим ниятларингизга етаверинг.
КР.Хужайлидан 70-сонли мактаб укитувчиси Мавлон.

[Nigora Umarova]

Сообщение от Maulen

1) Сиз "Жибилажибон"да рол ижро этиб сизни севиб ардокловчи мухлисларингизнинг совуб кетмаслигига ишончингиз кай даражада деб биласиз?

Мавлон ака, Ҳусан Шариповнинг мухлислари нима учун "Жиблажибон" сериалидан кейин улардан совуб кетишлари керак?
Роль маҳорат билан ижро этилган-ку....

[Maulen]

Сообщение от Nigora Umarova

Хусан ака сизнинг фикларингизга тула кушиламан.Келажак ёшларники экан уларга хам имкон яратиш керак деб биламан.Яратган инсонга барча ином этган нарсаларини меёрида булишини хам эслаш инсонга хос эмасми.Ижозат берсангиз бир туртлик эсимга келиб колди аммо авторини билмайман балки Нигорхон ёки форумдошларимиз билсалар айтишар:
Бу дунё гамхонадур
Гам еган девонадур
Ишк билан солган иморат
Охири вайронадур
Бу шахсий фикрларим хатодан холи эмас айтишадику бе айб Парвордигор.Агар кунглингизни ранжитган булсам узр сурайман.Сизнинг мухлисингиз Мавлон.

[Maulen]

Сообщение от Nigora Umarova

Мавлон ака, Ҳусан Шариповнинг мухлислари нима учун "Жиблажибон" сериалидан кейин улардан совуб кетишлари керак?
Роль маҳорат билан ижро этилган-ку....

Рол ижроси тугрисида гап йук. Сизни билмадим-у яхши курган кишингизни айнан шу ролда куриш бошкача таъсир этадида.

[Nigora Umarova]

Сообщение от Maulen

Рол ижроси тугрисида гап йук. Сизни билмадим-у яхши курган кишингизни айнан шу ролда куриш бошкача таъсир этади-да.

Кўп актёрлар билан суҳбатлашганимда, "Актёр роль танламайди, балки роль актёрни танлайди. Актёрнинг вазифаси ўзига берилган ролни маҳорат билан ижро этиб беришида",-дейишган эди.

[Nigora Umarova]

Сообщение от Maulen

3) Пенсияга чикканларнинг яна ишлашларига сизнинг куз карашларингиз на факат мени балки купчиликни кизиктирса керак.

Зайнаб Садриева ҳам Фармонбиби ролини пенсияга чиққанларида ижро этганлар.