AKA:Nigorabegim
Сообщений: 8,095
+ 8,360
10,318/4,529
– 37
58/50
|
|
Ай, нималар деяверасан? Муҳаммад ИСМОИЛ шоир
|
|
Цитата:
Мисранинг умумий мазмуни ҳақида бир нарса демай қўя қоламиз. Буни ўқувчига тушинтириш қийин. «Кабина» сўзи балки «камина»дир, балки хонанданинг тили сал қовушмагандир, балки қофияси зўр чиқди деб ишлатиб юборгандир, тушуниш қийин. Жуда қийин. Одам ўзини кабина деб хақоратлашни тушуниш қийин.
Бегонам, бегонам, мени сен дейман, бегонам.
Балки хонандамиз «мени сев» демоқчи бўлаётгандир, оҳанг сал ўзгариб кетгандир…
Яна бир жиҳати, бугунги кунда қўшиқларни давлат телеканалларидан ўзга каналларда эфирга узатишаётганда, ёки дискларга чиқаришганда, шеър муаллифи ҳеч қачон кўрсатилмайди. Бу шоирларга ҳурмат йўқолиб кетганининг, унинг муаллифлик ҳуқуқи ҳимояси яқин орада тикланмаслигини кўрсатади. Шу билан бир қаторда қўшиқ сўзига эътиборсизлик чидаб бўлмас даражага тушиб қолганини қайта – қайта исботлайди. Юқорида келтирилган сатрлар муаллифи ким эканини айтолмаганимизнинг ҳам сабаби шундан, аслида.
Бугун қўшиқларнинг сўзига жиддий эътибор қаратадиган, вақт келди. Эътибор беринг, халқ орасида қандайдир обрўга, эътиборга сазовор бўлган хонанда борки, авваламбор қўшиқ матнига эътибор беради. Таниқли шоирлар билан ишлаган қўшиқчи борки, кам бўлмаган. Ҳатто, ўртамиёна иқтидор соҳиби бўлган шоирнинг шеъридан фойдаланганда ҳам ашуланинг халқ орасида оммалашиб кетиши анча осон кечади. Буни кўриш, англаш учун катта ақл керак эмас, кўзни сал очиб, атрофга боқиш, фикр қилиш кифоя. Қўшиқчини аввало шоир кўтаради, агар уни шоир кўтармас экан, у ҳеч қачон кўтарилмайди.
Албатта, яхши шеърни топиш учун аввало китоб ўқиш керак. Барча қўшиқчини эса китоб ўқийди деб бўлмайди. Дидсизлик, калтафаҳмлик, фаросатсизлик эса – китоб ўқимасликдан келиб чиқади.
Бугун аксарият ашулачиларимиз хоҳлаган гапни қўшиқ деб халққа тақдим этишга киришиб кетди. Бир сўз билан ифодалаганда, «Божалар» гуруҳи айтгандай, «ай, нималар деяверасан, ай, нималар кияверасан?»
Қуйида, сўзимизнинг исботи учун, ҳар кун радио – телевидение орқали бот – бот қўйилиб, асабимизни ўйнаётган, ғашимизга тегаётган, қуюшқонга сиғмаётган бир қанча мисолларни келтирамиз-ки, эссиз алифбо, эссиз мактаб, эссиз кансерватория, эссиз овоз, эссиз шунча қадду – қомату, шунча мусиқа асбоблари деб юборади киши.
Алдаб, алдаб, нега менга яна бердинг дард,
Алдаб-алдаб юрагимга яна солма дард – дейди, Жамшид Қодиров «Алдаб-алдаб» қўшиғида.
Жон бор, ҳар бир сўзимда, жон бор, жон бор меҳр тўла кўзда – дейди, Миржалол.
Юрагимдан кетма, хаёлимдан кетма, мана мен баридан кечдим…
Билсанг муҳаббат ўйинчоқ эмас, ўйнатма бас қўлингда…– дейди, Азизбек Ғиёсов
Ўзингдан ҳеч ҳам совутолмайсан, охири бориб маники бўларсан – дейди, Шаҳзод Раҳимов
Рози бўл тушумга кирмоқларингга…– дейди Ҳусан “Биламан” қўшиғида.
Бу рўё ё туш, вақтим ўтар беҳуш…– дейди, («Афруз» гуруҳи)
Кезаман тунлари бу ёруғ кўчаларни ҳар томон.
Лек кўзда йўқ уйқу, ҳарорат ҳам совуқ – дейди, «Антарес» гуруҳи
Сен ила, сен ила мен шодликка тўлай,
Сен ила, сен ила армонни унутай – дейди, Даврон Хайниддинов
Ёрим юрагим, доим керагим бўлгин сен,
ҳаётим ўзинг, ёлғиз тилагим бўлгин сен – дейди, Рухшона
Олис юлдузимсан, дилимдан севган танҳо ўзингсан,
Қанчалар олиссан, яқин ва йироқсан, ғамгин кўзларинг унутолмасман – дейди, Диас
Минг бор афсус, ёнма-ён эмас экан баҳор куз – дейди, Сетора Фармонова
Наҳотки шу бўлса севги,
Наҳот бўлолмаймиз қўш қанот.
Ушалмас ҳеч бир орзулар,
қолиб кетса бўлиб сароб – дейди, Алишер Узоқов.
Тун айланиб, юрагимга бойланар, хаёлда ҳамон сенинг кўзинг
Мен кетарман сени тарк этаман юрагшимда қолади фақат исминг
Қалбимда алам, кўзларимда нам, ёлғим қолдим бугун,
Бўласан хор, бўласан зор, қадримга етмадинг ёр, ахир сени севардим бўлиб интизор – дейди, Санжар Салимов
Радио станция орқали, саломларим юборий…
Радио станция орқали хаёлан ёнингга борий – дейди, 100% гуруҳи.
Ўша лаънатли кундан қолган азоб менга – дейди, АТО гуруҳи
Исмингни кимга айтдинг, аламингни мендан олгин – дейди, Шаҳноз Абдуллаева.
Бундай думбул сўзлардан иборат мисолларни кўплаб келтириш мумкин. Шу қадар кўпки, охири йўқдай. Худди тугатиб бўлмайдигандай, худди санаб – саноғига етиб бўлмайдигандай, тобора урчиб кўпайиб бораётгандай туюлаверади. Балки, “чаласаводликка барҳам берайлик!” деган шиорни кўтариб чиқиб қўшиқ ёзиладиган студиялар пештоқига осиб қўйиш керакдир.
“Тил билан етказилган жароҳат қилич билан етказилган жароҳатдан оғирроқдир” деган эдилар шайх Абулқосим аз – Замахшарий. “Одам тили билан ҳайвондан устун. Аммо тилдан ножойиз фойдаланса, ҳайвондан баттар!” – деган эдилар Саъдий Шерозий.
Бизнинг миллатимиз шундай улуғ миллатки, ҳамиша сўзга буюк эҳтиром билан муносабатда бўлган. Ҳамиша сўз айтувчига қулоқ солган. Сўзни одоб – аҳлоқ, таълим – тарбия, маънавият ва маърифат гавҳари деб билган, воизлар сўзидан ҳикмат излаб келган, ҳофизлар айтган қўшиқларни жон қулоқлари билан тинглашган, қалбларига малҳам, дардларига даво деб билишган. Чунки, ота – боболаримиз сўз айтганда ниҳоятда зукколик, донишмандлик билан сўз – айтганлар, ҳофизларимиз мутаффакир шоирларимизнинг шеъру – ғазалларига мурожаат қилишган. Бу ўзбек миллатининг асрлар оша давом этиб келаётган қадимий анъанаси. Бу – анъанани ҳеч ким бузолмайди ва бузишга ҳеч кимнинг маънавий ҳаққи йўқ. Алмойи – алжойи сўзларни телба – тескари тўқиб, юзлаб, минглаб одамларнинг қулоғини батанг қилиб, орқа олдини ўйламай, енгил шуҳрат дардида олифталарча муқом билан қўшиқ айтишдан олдин, ҳар бир кимса нимани айтаётганини билиши керак. Биз кеча пайдо бўлиб қолган, кимларнингдир бузуқ дунёқараши бўлсин, чаладумбул мафкураси бўлсин, сатангларча сурбет санъати бўлсин ўзлаштириб олаверадиган халқ эмасмиз. Бизнинг тарихимиз бир неча минг йилларга бориб тақалади ва бизнинг тараққиётимиз инсоният тараққиётининг бешикларидан ҳисобланади.
Ва бизнинг хусусан шеъриятда, Юсуф Хос Ҳожиб, Маҳмуд Қошғарий, Аҳмад Яссавий, Алишер Навоий, Мирзо Бобур сингари даҳоларимиз бор. Улар нафақат ўзбек шеъриятининг, балки дунё шеъриятининг подшоҳлари ҳисобланади.
Ундай буюкларнинг авлодлари, оддийгина шеър қонун – қоидаларини билмаслиги, эга – кесим, қофия – туроқ, вазн, нуқта – вергулларни билмаслиги, айтаётган сўзим одамларга нима беради, одамлар бундан нима маънавий манфаат кўради, қандай маънавий озуқа олади, айтаётганимдан санъатга нима фойда, миллатга нима фойда, тараққиётга нима фойда деган саволларни ўз олдига кўндаланг қўймаслиги мумкин эмас. Одамлар олдига чиқиб сўз айтаётган ҳар бир киши бунга маъсул.
|
|
Линейный вид
