Ўзбек шевалари

[Tulqin Eshbekov]

Сообщение от Korabahtoff

шевам блан фахрланаман

Ҳаммамиз фахрланамиз, шева - халқнинг жонли тили! Фақат, биз зиёлилар ундаги айрим қусурларга, жумладан, адабий тил нормасига зид сўзларга эътибор билан қараб, ўз ўрнида тўғрилаб қўйсак демоқчиман. Масалан, "ж"ловчи шева вакиллари даврасида ўтирсангиз, ошнинг тагини, яъни, тавоқни "ялаб қўйинг"ни ҳам шевасида баралла айтаверади ва унга ҳеч ким эътибор бермайди. Адабий тилда мавжуд сўзга зид равишда ишлатилаётган бу каби сўзларга беэътибор бўлиш мумкинми?

Сообщение от bekww

оталарни - ада (дада), боболарни - дода деб чақирамиз

Мана бу - ҳақиқий шева! Унинг адабий тилга зарари йўқ, билъакс, бойитишга хизмат қилмоқда! Аммо, ота - "ака", "тоға" ё "почча" эмас! Адабий тилимизда уларнинг ўз ўрни, маъно-моҳияти бор!

[Korabahtoff]

Сообщение от Tulqin Eshbekov

Адабий тилда мавжуд сўзга зид равишда ишлатилаётган бу каби сўзларга беэътибор бўлиш мумкинми?

Чундим.

Значит, шевада ишлатиладон сўзлани черагаралаб қўйжақсиз?

[Tulqin Eshbekov]

Сообщение от Korabahtoff

черагаралаб

Фақат номақбул, нотўғри қўлланилаётган сўзларни тўғрилашга ҳаракат қиляпман.

[OmoN]

Сообщение от Tulqin Eshbekov

Фақат номақбул, нотўғри қўлланилаётган сўзларни тўғрилашга ҳаракат қиляпман.

100 йиллардан бери фойдаланиб келинаётган сўзлар энди "нотўғри"га чиқиб қолдими? Шевалардаги сўзларнинг тўғри ёки нотўғри қўлланилаётганини битта одам ҳал қилмайди-ку. Маслан ёстиқни Бухорога "така" дейишади. Нима қипти? Уларнинг шеваси шунақа. Йўқ така эчкининг эркаги деб уларга бу сўзни ишлатишни таъқиқламоқчимисиз? Ёки хоразмликлар устунни ўра дейишса жарима соламизми? Андижонликлар аччиқ-чучукни "шакароп" деса қандай чора кўрамиз? Ҳа айтганча қаршилик ўлчов бирлигини нима ном билан атайдиган бўлдик

[bekww]

Сообщение от OmoN

100 йиллардан бери фойдаланиб келинаётган сўзлар энди "нотўғри"га чиқиб қолдими?

Оффтоп:

Албатта-де, сиз кўпроқ домланинг гапларига қулоқ тутинг, домлада гап кўп!.. ))

[Shomurodov Shohruh]

Оффтоп:

Сообщение от OmoN

Бухорога "така" дейишади

"падушка" дейишади

[Tulqin Eshbekov]

Сообщение от OmoN

қаршилик ўлчов бирлигини нима ном билан атайдиган бўлдик

Таклифим - "Ўм қонуни" ёки "Оҳм қонуни". Биздаги "ў"ни баъзан рус тилида "о" деб қўллашади. Бир гал тилимиз моҳиятидан келиб чиқиб биз ҳам улардан кириб келган "о"ни "ў" шаклида қўлласак мақсадга мувофиқ бўлади назаримда.

Сообщение от OmoN

таъқиқламоқчимисиз?

Асло! Фақат, айрим хато-камчиликларга барҳам бериш таклифини илгари сурмоқдаман.

[kanishka]

Сообщение от Tulqin Eshbekov

Асло! Фақат, айрим хато-камчиликларга барҳам бериш таклифини илгари сурмоқдаман.

Хато-камчиликлар шевада эмас, адабий тилда бўлади, негаки адабий тил сунъий, шева эса табиий йўл билан шаклланади.

Сообщение от Jamshid Begmatov

— Розеткез қаетта? Телефонди тезда эмизволей

Жуда зўр-ку ! Водийликларнинг топқирлигига қойил. Наманганда сартарошга соч олдиришни "ремонтлатиш" дейишарди.

[Tulqin Eshbekov]

Сообщение от kanishka

адабий тил сунъий

Тилнинг сунъийси бўлмайди. Ёввойи ўсимликлар маданийлаштирилгани каби тил ҳам адабий мезонлар билан ривожлантирилади. Ўта шевапарастликка берилиб кетсангиз нима бўлади? Айтайлик, бировлар сизга ўз шевасида "қиччи пичак, пидана барак жегизиб қўяман" деса нимани тушунасиз?

[Korabahtoff]

Сообщение от Tulqin Eshbekov

тўғрилашга ҳаракат қиляпман.

Яхшиям сиз "Олий Мажлис" эмассиз....
Биза - хоразмлила - нервничит атиб бошлавадик...)))

Холасангиз, бемалол адабий тилда сўллашаваринг, лекин шевалара деймасангиз яхши бўлар ади...

Оффтоп:

Ёки бошқа ечадон проблемала йўқми? Уннин бўлса, сланики - домуллоланики - азлик-ку! )))