Узбек урф-одатлари ва маросимлари

[OmoN]

Оффтоп:

Сообщение от Jamshid Begmatov

Афсус, хамма нарса ўзгариб кетаркан

Бу дунё ўткинчи деб шуни айтишадида

[Nigora Jumaeva]

o`zbek xalqining boshqa xalqlarnikiga o`hshamagan ajoyib odatlari bor. to`y marosimlari esa bir viloyatniki ikkinchisidan farq qiladi . lekin ko`p joylarda o`zini ko`rsatish maqsadida isrofgarchiliklarga yo`l qo`yiladi. Menimch ikki taraf kelishib, bir-birining imkoniyatidan kelib chiqqan holda to`y qilinsa yaxshi bo`lardi. Bir Buxorolik dugonam Samarqandlik yigitga turmushga chiqdi.Buxoroda yigit taraf qiznikida to`y qilib beradi, Samarqandda esa kiyovnikida to`y bo`ladi. Bechora kiyov ikki tomonning urflariga sodiq qolgan holda to`y qildi, bu odatlar {bir paytda ikkita to`y qilish} og`irlik qiladi nazarimda. Katta avlod vakillari bu kabi marosimlarni sal ihchamroq qilib, undan ko`ra tejalgan pulni yangi hayot ostonasida turgan yoshlarning o`zlarini tiklab olishlariga, yani biror ish boshlashga sarflasa bo`larmidi.

[Najmeddinov Ahmadjon]

Қўқон шаҳрида тўй аввал келиннинг хонадонида соат 16-17 ларда бошланиб чамаси 2-3 соат давот этади ва кейин куёвнинг хонадонида соат тунгги 23:00-00:00 га қадар давом этади. Куёвнинг хонадонига келин томондан келиннинг отасидан ташқари барча қариндошлари қатнашишлари мумкин. Лекин Қўқонда ҳам авваллари олов атрофида келин ва куёв айланиши урф бўлган, хозирда эса бу урф-одат йўқ бўлиб кетган.

[diyor]

Сообщение от Muhayyo Turdialiyeva

Navoiy shahrida Kuyov Kelinni yonib turgan olov atrofida aylantiradi

Бу одат қадимда бизни ерларимизда илк якка худоликка асосланган Зардуштийлик дини асоратларидир. Чунки унда ер, сув, олов, ҳаво муқаддас ҳисобланилган. Бу одат нафақат Навоий вилоятида бальки бошқа вилоятларда ҳам мавжуд.

[Husen]

Бугун тўйларга янгича безаклар, декорациялар кириб келмоқда. Шампан пирамидаси, тепадан зарчалар ёки шарлар сочиш, келин-куёв столини гулларга буркаш, пуфакчалар ёки қор сепиш ва ҳоказо...
Шахсан, мен келинни кўтариб олов атрофида айлантиришга тўйнинг юқоридаги каби кичик бир безаги, файзи деб қарайман, холос. Ушбу анъанани зардуштийликка боғлаш қанчалик ўринли эканлигини билмайман. Акс ҳолда, мени қизиқтирган жиҳат шундаки, Ислом нисбатан кучли тараққий этган Бухоро воҳасида ҳанузгача бу одат нега сақланиб қолган?

[Bekmirzo]

Сообщение от Husen

...
Шахсан, мен келинни кўтариб олов атрофида айлантиришга тўйнинг юқоридаги каби кичик бир безаги, файзи деб қарайман, холос. Ушбу анъанани зардуштийликка боғлаш қанчалик ўринли эканлигини билмайман. Акс ҳолда, мени қизиқтирган жиҳат шундаки, Ислом нисбатан кучли тараққий этган Бухоро воҳасида ҳанузгача бу одат нега сақланиб қолган?

G'irt noto'g'ri fikr.
Shampan piramidasi bo'lmasa ham, tepadan zarchalar-u sharlar sochilmasa ham, kelin-kuyov stoli gulga bezalmasa ham, pufakcha va qorlar bo'lmasa ham to'ylar o'tib, kelin ohista qadamlar bilan kuyovning xonadoniga kirib boraveradi.
Lekin, kelin kelganidan so'ng, ostonada olov yoqilib, toki kelin shu olov atrofida aylantirilmasa, kelin shaxdam qadamlar bilan ham o'zining bo'lajak uyiga kirib borolmaydi.
Kelin olovni chap tomoni bilan aylanishiga ham alohida e'tibor qaratish kerak. Chunki, diniy aqidalarga ko'ra, yomon ruhlar, ins-jinslar, shaytonlar odamning chap yelkasi tomonda yuradi. Yangi xonadonga butun umrga kirib kelayotgan kelinni olov atrofida aylantirishning asosiy maqsadi ham u bilan ergashib kelayotgan ins-jinslarni, yomon ruhlarni, shaytonlarni ostonadan quvib yuborishdan iborat.
Xullas, kelinni olov atrofida aylantirish mentalitetimizga chuqur o'rnashib olgan va asli Zardo'shtiylik dinidan qolgan diniy marosim hisoblanadi.
Shunday ekan, bu udumni qayoqdagi bir bezak yoki dekoratsiyaga o'xshatish yarashmaydi.

[bekww]

Сообщение от Husen

...
Шахсан, мен келинни кўтариб олов атрофида айлантиришга тўйнинг юоридаги каби кичик бир безаги, файзи деб арайман, холос.

Qo'shilaman shu fikrga. Olovnni atrofida aylanish bilan insu-jinslardan qutulib bo'lmaydi, qolaversa odamzodning ashaddiy dushmani olovdan yaralgan bo'lsa...

[bekww]

Сообщение от Pfefferminze

As-Salam- Har aybdan xoli va qullarini turli xil taxlikalardan salomatlikka yetishtiruvchi.

Бошқа бир инсонга таъзим бажо айлаш жоизми? Қаердадир ножоиз, деб ўқигандим.

[Tulqin Eshbekov]

Сообщение от Husen

одат

Миллий урф-одатларимиз турли мафкуралардан устун туради, деган фикрдаман. Уларнинг аксарияти жуда қадимий бўлиб, буюк бобокалонларимиздан мерос бўлиб келмоқда ва асрлар синовидан муваффақиятли ўтмоқда. Моҳиятан ўзини оқлаган удумлар, урф-одатларимизни қадрлашимиз лозим. Истиқлол берган улуғ неъматлардан бири - миллий урф-одатларимиз қайтадан қад ростлади!

Сообщение от Husen

келинни кўтариб олов атрофида айлантириш

Бу тўйдаги энг ажойиб, таъбир жоиз бўлса, дил торларини пайваста қиладиган бебаҳо одатдир. Буни миллий маънавиятимизнинг бетакрор жиҳати сифатида баҳолайман.
(Узр, келин билан куёв жимгина уйга кириб кетиши ҳам мумкин... бўтта маънавиятнинг "м"си ҳам кўринмай қолади, чамамда...)

[JUS]

Сообщение от Tulqin Eshbekov

Бу тўйдаги энг ажойиб, таъбир жоиз бўлса, дил торларини пайваста қиладиган бебаҳо одатдир. Буни миллий маънавиятимизнинг бетакрор жиҳати сифатида баҳолайман.

Эҳ афсус, биз томонда келинни кўтариб олиб, олов атрофида айлантирилмайди. Демакки бизнинг дил торларимиз ҳеч қачон пайваста бўлмайди.

Сообщение от Tulqin Eshbekov

(Узр, келин билан куёв жимгина уйга кириб кетиши ҳам мумкин... бўтта маънавиятнинг "м"си ҳам кўринмай қолади, чамамда...)

Олов атрофида айлатирмаслик ва бизга ўҳшаб сўппайиб кириб кетиш маънавиятсизликка кирадими? Шахсан мен бунақа удумларни биз томонда бўлмаганлиги учун ҳам тушуниб етмайман, қизиқиб ҳам кўрмаганман, қизиқмайман ҳам. Лекин менинг юртим маънавиятсиз эмас.

Оффтоп:

Чиройли гапирарканман деб ўнгми, тесми оғзига келганини гапираверишни маънавиятсизлик деб баҳоласак мақсадга мувофиқ бўлур эрди, Мистер Эшбеков.