Нимага саводсизлашиб кетаяпмиз?

[Nargiza]

Сообщение от Nigora Umarova

Baraka topkur! Ochib ko'rdingizmi o'zi bu lug'atni? Lug'atni oldingizga olib ochib qo'ying-da, mana bu so'z bunaqa, u so'z unaqa deb dalilli va asosli fikr yuritaylik

Kimga qanaqa bilmadim-u, biroq o'zgalarning zahmatli mehnatini qadriga yetish kerak.

Biznikida ham bor izohli lo'g'at ikki tomligi, u lo'gatdan ko'ra ota-onam boyroq "lo'g'at"-buni ishonch bilan ayta olaman. Tanqidni biz nimagadir faqat negativ manoda qabul qilamiz...Respekt! shunday lo'g'atni tayorlashibdi, lekin meni va yana kimnidir talabiga zhavob bermaydi, bu narsani ochiq gapirilmasa, keyingi tayorlangan lo'g'at mana shu talabga zhavob bermaydigan lo'g'atni kopiyasi bo'ladi (Yangi lo'g'at qanchalik eskisidan farq qiladi, bilmadim lekin. Albatta boyroq deb umid qilaman). Buni kimga foydasi bor?

[Nigora Umarova]

Сообщение от Nargiza

Biznikida ham bor izohli lo'g'at ikki tomligi, u lo'gatdan ko'ra ota-onam boyroq "lo'g'at"-buni ishonch bilan ayta olaman. Tanqidni biz nimagadir faqat negativ manoda qabul qilamiz...Respekt! shunday lo'g'atni tayorlashibdi, lekin meni va yana kimnidir talabiga zhavob bermaydi, bu narsani ochiq gapirilmasa, keyingi tayorlangan lo'g'at mana shu talabga zhavob bermaydigan lo'g'atni kopiyasi bo'ladi (Yangi lo'g'at qanchalik eskisidan farq qiladi, bilmadim lekin. Albatta boyroq deb umid qilaman).

So'zlar xalq mulki hisoblanadi. Shundan kelib chiqqan holda xalq tili lug'atga nisbatan boy bo'ladi.
Birgina so'zning turli xil ma'nolari mavjudligini inobatga olsak, ularning sheva varianti ham mavjud.
Avvalgi lug'atning ikki tom- bu besh tomlik va shunga ko'ra yangi so'zlar qo'shilganligini ko'rsatib turibdi.

Nargiza
Buni kimga foydasi bor?

Foydalanuvchilarga foydasi bor. :-)

[Lutfillo Tursunov]

Сообщение от Nargiza

Respekt! shunday lo'g'atni tayorlashibdi, lekin meni va yana kimnidir talabiga zhavob bermaydi,

Шу луғатдаги барча сўзларнинг маъносини билишингизга ишончингиз комилми? Агар шундай бўлса, демак сизнинг сўз бойлигингиз юқори экан. Лекин шу луғатдаги сўзлар маъносини билмайдиганлар ҳам миллионларни ташкил этади...
Аслида изоҳли луғатларни мактабдаги ҳар бир синфга мўлжаллаб алоҳида-алоҳида чиқариш керак: болалар ёшлигидан сўзлар маъносини ўрганиб бориши учун. Шунда кўп томлик луғатларнинг ҳам бора-бора сифати ошиб боради...
Бир япон сайёҳининг қўлида японча-ўзбекча луғат кўргандим. У шунчалик зўр тайёрланганки, ўзбек тилини деярли билмайдиган япон биз билан луғат орқали бемалал гаплашяпти. Луғатни олиб вароқлаб кўрдим. Японияда нашрдан чиққан. Лекин ундаги ўзбекча сўзлар жуда мукаммал таърифланган. Демак, ўзимизнинг мутатахассислар уни тайёрлашда иштирок этишган. Шундай экан агар аҳоли орасида сифатли луғатларга талаб ошса, уни тайёрлаш истагида бўлган мутахассислар ҳам ўзимизда керагича топилади. Ҳозир нашрдан чиққан янги луғатни ҳам сифатсиз деб бўлмайди. Ҳарқалай у 80 минг сўзни ўз ичига олган. Анашу 80 минг сўз бойлигига эга бўлиш ҳам жуда катта гап (одатда 10 мингта сўзни билган киши ўша тилда эркин гаплаша олади). Лекин шу луғатга талаб билдириляптими?! Тўғри унинг нархи баланд, лекин тилимизни янада мукаммал билишимиз учун у керакку. Янги луғатда бизнинг кундалик сўзлашувимизда деярли ишлатилмайдиган чиройли сўзларимиз жуда кўп. Аввалига шу луғатни ўзлаштириб олайлик, кейин талаб бўйича янада мукаммаллари ҳам чиқар...
Ҳар сафар "Суюнчи" филмини кўрганимда бир савол қийнайди: "Нима учун Эшмат ака жарима тўпини 10та ўғли бу ёқда қолиб, мажбурликдан жамоасига қўшиб олган Қўзивойга тепдиради. Кошкийди у ёлчитиб тепса..." Чунки бизда шундай фикр шаклланиб қолган: олдимиздагилар меҳнатини қадрлашни билмаймиз...

[ElyorTB]

Assalomu Aleykum. Bu mening uForum ga birinchi komentariyam ! UShbu mavzuni anchadan beri kuzatib boraman. To'g'rirog'i Ziyonet saytida ko'zim tushgandi.
Lutfillo Tursunov fikringiz juda aniq. shuni aytish joizki shunday lug'atlarni sizning fikringizga qo'shilgan holda , maktab davridanoq o'qitish lozim. ( Bu mening fikrim).
"Чунки бизда шундай фикр шаклланиб қолган: олдимиздагилар меҳнатини қадрлашни билмаймиз.." ushbu fikringiz meni o'ylatib qo'ydi..

[Maestro]

Оффтоп:

Сообщение от Lutfillo Tursunov

Лекин шу луғатдаги сўзлар маъносини билмайдиганлар ҳам миллионларни ташкил этади...

Тўғрисини айтсам, ҳар сафар луғатнинг хатто ўша 1981 йилги нашрини қўлга олганимда ҳам кўпдан-кўп сўзларни кашф қиламан. Мисол учун, тунов куни кутилмаганда "рычаг" сўзининг ўзимизнинг тилдаги вариантини билиб олдим (ваҳоланки, унинг таржимаси йўқ деб ўйлардим).
Кеча эса тилимиздаги "кака" деган сўзнинг маъносини англадим. "Ширинлик" дегани экан... ;-) Мен эса ширинлик - "қақа" деб юрардим (бузилган шакли бўлса керак - "какажон -қақажон").

Сообщение от Nargiza

Biznikida ham bor izohli lo'g'at ikki tomligi, u lo'gatdan ko'ra ota-onam boyroq "lo'g'at"-buni ishonch bilan ayta olaman.

Сообщение от Nargiza

Buni kimga foydasi bor?

Жуда бўлмаса етим-есирларга? ;-)

[Lutfillo Tursunov]

Сообщение от ElyorTB

Assalomu Aleykum. Bu mening uForum ga birinchi komentariyam ! UShbu mavzuni anchadan beri kuzatib boraman. To'g'rirog'i Ziyonet saytida ko'zim tushgandi.

Бундан кейин ҳам форумда фаол иштирок этишга ҳаракат қилинг, ёнингиздаги тенгдошларингизни ҳам бу ерга жалб қилинг. Форум фикрлашга, баҳслашишга ўргатади. Ҳозирданоқ соғлом баҳсларда иштирок этиб борсангиз, аввало ўзингизга фойда. Чунки фикрдан фикр туғилади. Бир марта хато килсангиз, кейинги сафар уни тўғрилашга ҳаракат қиласиз. Асосийси, фикр беришдан тортинмаслик керак.
Ўзбекларда ёшлар камолотидаги катта камчиликлардан бири - болани соғлом фикрлашга, баҳслашишга ўргатмасликдир. Бола то вояга етгунxа катталар билан фикрлашишга кириша олмайди. Гап бошлаши билан "катталарга гап қайтарма" деб уларни койиймиз. Ваҳоланки, бола ҳам ҳақ гапни айта олиши мумкин. Натижада болаларда ёзма ва оғзаки нутқ яхши шаклланмайди. Бу эса у вояга етганида ўз таъсирини ўтказади: ўз мустақил фикрига эга бўлсада, уни бошқаларга етказа олмайдиган бўлиб қолади...
Кейин, энди ақлини таниб, ҳаётни ўрганаётган 1-4 ёшли болаларга ота-оналарнинг муомаласи баъзида кишини ўйлантириб қўяди. Боланинг аввалига тили чучук бўлади. Нонни - нана, ошни - аша, деб тили чиқади. Лекин биз улар 5-6 ёшга кирганда ҳам ўзимизча эркалаб, "нана ейсанми?" деймиз. Бу эркалашлар ҳаддан ортиқча эмасмикан?! Болага жиддий гапиришни истамаймиз ва натижада эса у мактабга борганда ҳам эплаб сўзлаша олмайди.
Автобусларда русийзабон ҳамюртларимиз 2-3 ёшли болаларига кўчада нима бола эътиборини тортса, уни эринмасдан катталар тилида тушунтириб беради. Аксарият ўзбеклардачи: бола одамлар орасида онасига ёки отасига бирор савол берса, "жимммм... тушшшш..." деб оғзи беркитилади. Ҳаддан ортиқ тортинчоқлик мана шундан бошланмаяптимикин?! Она тилни яхши билмаслик шу каби сабаблар туфайли болаликдан пайдо бўлмаяптимикин?!

[Lutfillo Tursunov]

Сообщение от Maestro

ҳар сафар луғатнинг хатто ўша 1981 йилги нашрини қўлга олганимда ҳам кўпдан-кўп сўзларни кашф қиламан.

Оффтоп:

Бу табиий ҳолат. Ўша луғатни тайёрлаш учун филологлар қанча вақтини сарфлашган. Ҳарҳолда биз тилшуносликда улардан устун эмасмиз ва изоҳли луғатларни ҳар сафар диққат билан кузатганда янги сўзлар маъносини ўзимизга кашф қилаверамиз.
Агар шу луғатлардаги барча сўзларни билганимда эди, ҳозир камида иккита-учта роман ёзган бўлардим

[Maestro]

Оффтоп:

Сообщение от Lutfillo Tursunov

Оффтоп:

Бу табиий ҳолат.

Йўғ-е? ;-)

[Lutfillo Tursunov]

Сообщение от Maestro

Оффтоп:

Йўғ-е? ;-)

Оффтоп:

Мен ҳам луғатлар ёрдамида тез-тез янги сўз кашф қилиб тураман

[Nargiza]

Сообщение от Lutfillo Tursunov

Шу луғатдаги барча сўзларнинг маъносини билишингизга ишончингиз комилми?

Men lo'g'atni yoddan bilaman demadim bu bilan. Har doim ham baxt kulib qarayvermas ekan sizga, muvaffaqiyatsiz xarid bo'lgan ekanda, men qaysi so'zni manosini qidirgan bo'lsam o'sha lo'g'atdan zhavob ololmaganman, "tirik slovarlarga" murozhaat qilishimga to'g'ri kelgan

Лекин шу луғатдаги сўзлар маъносини билмайдиганлар ҳам миллионларни ташкил этади...

Yozilmagan ekanslovarda kimga mulzhallangani slovarni...

Аслида изоҳли луғатларни мактабдаги ҳар бир синфга мўлжаллаб алоҳида-алоҳида чиқариш керак: болалар ёшлигидан сўзлар маъносини ўрганиб бориши учун. Шунда кўп томлик луғатларнинг ҳам бора-бора сифати ошиб боради...

Lo'gatni sifati bilan o'quvchilarni ko'p so'zlarni manosini bilishi o'ratsida bog'liqlikni ko'rmadimku, lekin yaxshi bo'lardi bolalar uchun sodda qilib tushuntirligan slovarlar chiqarilsa.

Бир япон сайёҳининг қўлида японча-ўзбекча луғат кўргандим. У шунчалик зўр тайёрланганки, ўзбек тилини деярли билмайдиган япон биз билан луғат орқали бемалал гаплашяпти. Луғатни олиб вароқлаб кўрдим. Японияда нашрдан чиққан. Лекин ундаги ўзбекча сўзлар жуда мукаммал таърифланган. Демак, ўзимизнинг мутатахассислар уни тайёрлашда иштирок этишган.

Balki o'zbekchani mukammal biladigan yapon mutaxassisi taerlagandir...??? Nemischa-o'zbekcha slovar bor edi, esiz material! unga ishlatilgan degingiz keladi. O'zbeklar chiqargan.

Шундай экан агар аҳоли орасида сифатли луғатларга талаб ошса, уни тайёрлаш истагида бўлган мутахассислар ҳам ўзимизда керагича топилади. Ҳозир нашрдан чиққан янги луғатни ҳам сифатсиз деб бўлмайди. Ҳарқалай у 80 минг сўзни ўз ичига олган. Анашу 80 минг сўз бойлигига эга бўлиш ҳам жуда катта гап (одатда 10 мингта сўзни билган киши ўша тилда эркин гаплаша олади).

Qaerdan oldingiz aholida sifatsiz lo'gatga talab borligini?

[QUOTE]

Лекин шу луғатга талаб билдириляптими?! Тўғри унинг нархи баланд, лекин тилимизни янада мукаммал билишимиз учун у керакку.

Mana buni izdevatelstvo deyiladi. Aholi non sotib olsinmi lo'g'atmi? Chiroyli gapirgani uchun unga hech kim bir bolak non bermasa kerak. Bizda hoizr bolalar o'rtasida qon kamlik kasali shunchalik yuqorida, bu to'rida hech qaerda gapirilmaydi.

Ҳар сафар "Суюнчи" филмини кўрганимда бир савол қийнайди: "Нима учун Эшмат ака жарима тўпини 10та ўғли бу ёқда қолиб, мажбурликдан жамоасига қўшиб олган Қўзивойга тепдиради. Кошкийди у ёлчитиб тепса..." Чунки бизда шундай фикр шаклланиб қолган: олдимиздагилар меҳнатини қадрлашни билмаймиз...

Suyunchidan boshqa filmalrni ham ko'rasizmi :-)?