Просмотр полной версии : Ўзбек шевалари
Bakhtiyor aka
11.09.2010, 12:11
Хўй аялла! Mанваққа ачайлани ўйларини хаят эшийини кўсaтворина. (???)
Хўй аялла! Mанваққа ачайлани ўйларини хаят эшийини кўсaтворина. (???)
Қаернинг шеваси бу?
Хўй аялла! Mанваққа ачайлани ўйларини хаят эшийини кўсaтворина. (???)
Hey ayollar, manavi yerga achalaringizni (kelinoyi bo'lsa kerak acha degani) o'ylarini hayot eshigini ko'rsatib yuboringlar.
Namangan shevasiga o'xshayapti, to'g'rimi?
hmm, boshqa shevalar mavzusini ochishning hojati yo'qqa o'xshaydi.. Bu shevani tushunmadim, tarjima o'xshamadi shekilli, uzr.
Namangan shevasiga o'xshayapti, to'g'rimi?
Агар Наманган шаҳарнинг ўзининг шеваси бўлса "Ҳўй ояла! Манағдаги ачанглэни ўйларини ҳаят эшигини кўссатворуна" бўлади ;)
Юқоридагиси бирор туманиники бўлса керак.
(kelinoyi bo'lsa kerak acha degani)
"Ача" дегани "Буви" бўлади.
Bakhtiyor aka
11.09.2010, 15:38
Агар Наманган шаҳарнинг ўзининг шеваси бўлса "Ҳўй ояла! Манағдаги ачанглэни ўйларини ҳаят эшигини кўссатворуна" бўлади Юқоридагиси бирор туманиники бўлса керак.
Чортоғда эшитганман.
Таржима қилолган қисмингиз тўғри лекин. Хаят эшикни (ховлининг орқа эшиги) - билсангиз керак? "Оялла" адашмасам Номонганда хам ўхшаш "аялла", яъни болалар бўлади.
"Манвақ" эса олдин айтганимдай "мана бу киши" ўрнида ишлатилади.
Men siralar uylab jotmayman, siz xapa bulmasangiz buldi nekin. Ettaminan turamanda, hey naryaqtan utin op kip tandirri jog'aman-da, non jovvolaman. Keyin sekin-sekin charpiyaga dastirxondi tushab, bitta-bitta nonlardi terib chiqaman. Innan keyin ovqatga unnayman..
(Samarqandning chekka hududlarida uchratish mumkin)
Samarqand, Buxoro tojiklarining yarmi o'zbekcha qo'shib gapirishi rost. Lekin bu ikki joyniki baribir bir-biridan farq qiladi. Uslubida ham. Masalan:
S: Dara kusho.. (Eshikni och)
B: Dara yala kun. (Eshikni och)
S: Man shumoya nigo mekunam (Men sizni kutaman)
B: Man shumoya jdat mekunam (Men sizni kutaman)
Dushanbe: Man intizori shumo mesham.(Sizni kutaman)
S/B: Tuya (Seni)
D: Turo (Seni)
B: Da tu (Senga)
D: Ba tu/bi tu (senga)
S/B: Chi? (Nima?)
Bir kursdoshim Chustlik edi: Sa? (Bu ham "Nima?" degani ekan.)
S/B: Xushruy, zibo (chiroyli)
N: Baze (chiroyli degani ekan)
S: Shumo chi kaysed/karsodet? (Siz nima qilyapsiz?)
B: Shumo chi kadashtet? (Siz nima qilyapsiz?)
Dushanbeda: Shumo bo che mashg'uled? (Nima bilan bandsiz/nima qilmoqdasiz?) vhk.
Umuman, Feruza opam aytganlaridek, Tojikistonlik tojiklar, forslar ham "bi" qo'shimchasini qo'shadi fe'ldan oldin. Bu buyruq maylini ifodalar ekan. Bizda esa bu old qo'shimcha deyarli ishlatilmaydi. Masalan:
T: Bigir, bixur, birav, bio (olgin, yegin, borgin, kelgin)
S/B: gir/gired, xur/xured, rav/raved, bet/bioyet (olgin, yegin, borgin, kelgin) vhk.
Dastlab, Toshkentga kelganimda tojikcha gaplashadiganlar bir-birimizni ba'zan tushunmay qolardik. O'qish davomida keyin o'rganib ham oldik o'zaro farqlarini.
Domlalar esa doim adabiy tilda gapirishni talab qilishardi. Kimdir shevaga qarab ketsa, darrov qayerdanligini aytib berardilar. :)
Anvar Atakhanov
11.09.2010, 16:33
пашшани чивин, чивинни пашша
Вах! Армияда битта "земляк" билан роса спорлашгандик шу хакда. Ман МУХАни пашша десам у чивин дерди ва аксинча. Роса кулгандим устидан "тупой"мисан деб. Каердан билай уларда тескарилигини :-)
Эхтиёт кил - авайла (чимкентлик узбек шеваси)
ойча (Самарканд) - кеннайи (Тошкент) - келинойи
пишай (Самарканд) - мушук
Anvar Atakhanov
11.09.2010, 16:42
пишай (Самарканд) - мушук
Пишак эмасми эхтиёт (ман шундай эшитгандим)?
Пишак эмасми эхтиёт (ман шундай эшитгандим)?
да кайсидир туманларда пишак каердадир пишай деб ...
Bakhtiyor aka
12.09.2010, 20:02
Man shumoya jdat mekunam
"jdat" русчадаги "ждать"-ку? Демак шева русчага тортиб кетибти-де? :)
Man shumoya jdat mekunam
"jdat" русчадаги "ждать"-ку? Демак шева русчага тортиб кетибти-де? :)
Aha, ba'zan har uchalasini (o'zbek, tojik, rus) qo'shib gapirgan paytlarimiz bo'ladi.
Masalan, hayotda bo'lgan voqea:
Bir kuni darsda domla so'radi:
- O'quvchilar, Fazliddin darsda ko'rinmaydi?
Yaqin do'sti javob beryapti:
- Domlo, u dandonini lechit qilishga ketgan
(Tarjimasi: Domla, u tishini davolashga ketgan. Dandon - tojikcha, lechit - ruscha, qilishga ketgan - o'zbekcha)
Jamshid Begmatov
13.09.2010, 11:48
Tojikistonlik tojiklar, forslar ham "bi" qo'shimchasini qo'shadi fe'ldan oldin. Bu buyruq maylini ifodalar ekan.Ғарб лингвистикасида форс, дари ва тожик тиллари битта тилнинг уч варианти (форси ирони, форси дари, форси тожики) деб юритилади. Тожикчада аниқ айтолмайман-ку, лекин форсчада би- (бе-, бў-, бо-) олд қўшимчалари буйруқ майлидан ташқари мажҳуллик нисбатини (сослагательное наклонение), ноаниқликни, тахминни, эҳтимолликни ифодалайди. Масалан:
Ман мидонам = мен биламан (аниқ), лекин
Михостам бедонам = билишни хоҳлардим; ёки
Ман шаб миём = мен кечқурун келаман, лекин
Мише шаб биём? = кечқурун келсам бўладими?
Андининг машҳур қўшиғидан:
Аге (агар) тў йе рузи моле ман беши = агар бир куни меники бўлсанг
Миресам бе ғўлейе орезумо = барча орзуларимга эришаман.
Мои 2 копейки, как говорится :)
Ғарб лингвистикасида форс, дари ва тожик тиллари битта тилнинг уч варианти (форси ирони, форси дари, форси тожики) деб юритилади. Тожикчада аниқ айтолмайман-ку, лекин форсчада би- (бе-, бў-, бо-) олд қўшимчалари буйруқ майлидан ташқари мажҳуллик нисбатини (сослагательное наклонение), ноаниқликни, тахминни, эҳтимолликни ифодалайди.
Rahmat, postingiz foydadan holi bo'lmadi men uchun. Fors tilini kam o'tgandik darsda. Tojiklarga nisbatan fors tili adabiy tildek ko'rinadi, o'zi chiroyli til. Bizdagi tojiklar unaqa chiroyli gapirisholmaydi, baribir. Millati tojiklari faqat asl tojikchada gapirishi mumkin.
Hali misol keltirdim-ku, "dandonini..." :)
Ulugbeck
13.09.2010, 12:56
хаят
Биз тарафларда ҳам баъзилар томорқа (участка, ҳовлининг экин-тикин экиладиган, боғ-роғли қисми) ни "ҳаёт", "ҳаят" дейишади.
Bakhtiyor aka
13.09.2010, 13:09
хаят
Биз тарафларда ҳам баъзилар томорқа (участка, ҳовлининг экин-тикин экиладиган, боғ-роғли қисми) ни "ҳаёт", "ҳаят" дейишади.
Маъноси бизда хам айнан шундай. Фақат "сиз тараф" қаер?
Yangi mehmon
14.09.2010, 02:50
Ўзбек шеваларидаги товушлар ҳақида оз-моз фикрлар бор эди.
Мени қизиқтирадиган жиҳат, замонавий ўзбек адабий тили шакллантирилаётганида унга қайси мезонлар асосида ёндашилгани. Шунингдек, бу жараёнда кимлар етакчилик қилгани. Нега деганда шеваларимизда бир қатор товушлар бор-ки, уларни жорий алифбо билан акс эттириш қийин. Ўзим кузатганларимни мисол келтирсам (ҳарфларни шартли равишда танладим):
ü (чўзиқ шакли) - наманган шевасида «кўприк» («кўпру»), «ўрик» («ўру»), «мушук» («мушу») сўзларининг талаффузида учрайди. Айтилиши туркчадаги ü товушига яқин келади.
ö - (озарбайжончага яқин, туркчадагиси кучлироқ ифодаланган) «гўл», «гўжа» сўзларида сезилади. «ўн» сўзи тожик тили таъсири бор шевалар талаффузида айнан шу тарзда айтилади.
ѝ («ы» нинг қисқа шакли) - сурхон шевасида яққолроқ сезилади. «бтта» сўзининг айтилишига эътибор беринг.
ы - хоразмчада жуда кўп қўлланилади (мисол шартмас менимча).
ə («э» нинг чўзиқ шакли) - наманганчада учрайди, мисол - «қəту».
Қарлуқ шеваларида «и» нинг 2 та варианти борлигини пайқаш мумкин. Қисқа ва чўзиқ «и» лар.
Яна эътибор берганим, Тошкент шевасида «ҳ» товуши деярли ишлатилмайди. Балки бунга тошкентчанинг русча акцентга кўпроқ берилгани сабабдир?
Хуллас, фикримча, кирилл алифбосида ҳамма товушлар акс эттирилмаган. Яхши томони, камбоджаликлардек 70 та ҳарфда ёзишга мажбур эмасмиз. Ёмон томони, талаффузни тўлиқ акс эттирмайди.
Ким қандай фикрда?
Yangi mehmon
14.09.2010, 02:54
Хўй аялла! Mанваққа ачайлани ўйларини хаят эшийини кўсaтворина. (???)
Уйчи (Чортоқ) шевасимиди? Коросконда шунақа гапиришларини эшитганман.
Уйчи (Чортоқ) шевасимиди? Коросконда шунақа гапиришларини эшитганман.
Биз томонларда ораси атиги 2 км масофа бўлган қишлоқларда ҳар хил шеваларда гаплашишади-ю. ;)
Масалан: "Нима қиляпсизлар" жумласини олсак.
Наманган шаҳар: "Нима қлуссилэ?"
Янгиқурғон тумани маркази: "Нима қилвисилэ?"
Туманга яқин бўлган қишлоқда: "Нима қвессилэ?"
Бизнинг қишлоқ: "Нима қлессилэ?"
Ўнг тарафимиздаги қишлоқ: "Нима қиляссила?"
Чап тарафимиздаги қишлоқ: "Нима қлессилаа?"
Так что, Наманганнинг асосий машҳур шеваси тўғрисида тўхталинглар... :)
Bakhtiyor aka
14.09.2010, 10:41
Хўй аялла! Mанваққа ачайлани ўйларини хаят эшийини кўсaтворина. (???)
Уйчи (Чортоқ) шевасимиди? Коросконда шунақа гапиришларини эшитганман.
Короскон билан Чортоқ ўртасида чегара деярли қолмади, иккаласи деярли қўшилиб кетди. Лекин Уйчини шеваси сал бошқачароқ.
Айтингчи, сиз филологмисиз, товушлар хақидаги постингиз (менга ёқди) профессионалнинг мулохазаларига ўхшайди.
Лекин миллий тилимиздаги хамма товушларни акс эттиришга уриниш бемаъни холатга олиб келиши мумкин. Масалан, Польшадаги шундай уринишлар "бзжшинский" каби сўзларга олиб келган, ўзлари хам энди талафузига қийналишади.
Ўзбек шеваларидаги товушлар ҳақида оз-моз фикрлар бор эди.
Мени қизиқтирадиган жиҳат, замонавий ўзбек адабий тили шакллантирилаётганида унга қайси мезонлар асосида ёндашилгани. Шунингдек, бу жараёнда кимлар етакчилик қилгани. Нега деганда шеваларимизда бир қатор товушлар бор-ки, уларни жорий алифбо билан акс эттириш қийин. Ўзим кузатганларимни мисол келтирсам (ҳарфларни шартли равишда танладим):
ü (чўзиқ шакли) - наманган шевасида «кўприк» («кўпру»), «ўрик» («ўру»), «мушук» («мушу») сўзларининг талаффузида учрайди. Айтилиши туркчадаги ü товушига яқин келади.
ö - (озарбайжончага яқин, туркчадагиси кучлироқ ифодаланган) «гўл», «гўжа» сўзларида сезилади. «ўн» сўзи тожик тили таъсири бор шевалар талаффузида айнан шу тарзда айтилади.
ѝ («ы» нинг қисқа шакли) - сурхон шевасида яққолроқ сезилади. «бтта» сўзининг айтилишига эътибор беринг.
ы - хоразмчада жуда кўп қўлланилади (мисол шартмас менимча).
ə («э» нинг чўзиқ шакли) - наманганчада учрайди, мисол - «қəту».
Қарлуқ шеваларида «и» нинг 2 та варианти борлигини пайқаш мумкин. Қисқа ва чўзиқ «и» лар.
Яна эътибор берганим, Тошкент шевасида «ҳ» товуши деярли ишлатилмайди. Балки бунга тошкентчанинг русча акцентга кўпроқ берилгани сабабдир?
Хуллас, фикримча, кирилл алифбосида ҳамма товушлар акс эттирилмаган. Яхши томони, камбоджаликлардек 70 та ҳарфда ёзишга мажбур эмасмиз. Ёмон томони, талаффузни тўлиқ акс эттирмайди.
Ким қандай фикрда?
Rasmiy amaliyotda faqat va faqat o'zbek adabiy tili qo'llanishi sababli siz keltirgan harflarga ehtiyoj yo'q va bo'lmagan ham. Alifboga yangi harf qo'shishdan osoni yo'q. Masalan, qattiq va yumshoq J harflarini qo'shsa ham bo'ladi.
Ingliz tilida 6 ta unli harf bor, ular so'zdagi o'rniga qarab 22 hil tovushni ifoda etadi. Bizning tilimizda hali u darajaga ham yetgani yo'q.
Keyin sheva u sheva. Shevadan muayyan hudud ahlosigina foydalanadi. Ularga hozirgi alifbodagi harflarning o'zi yetib ortadi. So'zning yozilishiga qarab shevada qanday o'qilishini avtomatik ravishda bilib olishadi. Toshkentliklarga boshqa hudud shevasini bilishga va ayniqsa to'g'ri talaffuz qilishga zarurat yo'q.
Bakhtiyor aka
14.09.2010, 11:59
Bizning tilimizda hali u darajaga ham yetgani yo'q.
Ўзбек миллати 300 дан ортиғ элат,қабила ва уруғларнинг бирлашиши натижасида вуждуга келган деган тахмин бор. Бошида уларнинг хар бирини тили алохида бўлиб, ўхшашлиги кам бўлган. Аста секин ўзбек миллати ва давлатчилиги шаклланиб боган сари тилларимиздаги фақрлар хам камайиб бориб, хозирга келиб шевалар сақланиб қолган холос. Бу объектив таррақиёт жараёни. Кейинчалик кўплаб таррақиёт омилллари таъсирида шевалар хам емирилиб боради, ва ўзбек тили хар бир шевадан олинадиган қўлланиши энг мақсадга мувофиқ сўзлар хисобига ривожланиб боради.
Глобалаллашиш жараёни хам муқаррар равишда жахон тилларини яқинлашишига олиб келади. Натижада хар хил миллат тилларида ухшаш сўзлар кўпайиб боради ва шу хисобига умуммий бир жахон тили шаклланиб боради (сунъий есперанто эмас!).
....Қачондир форумда Шевалар мавзусида қуйидагиларни учратиш мумукин:
Джон: Бизда Уэлс шевасида интернетни халиям интернет дейишади,
Тешавой: Алмисоқда қолиб кетибсизлар-ку, бизда Ўзбекистонда, аллақочон ..
:)
Ярми хазил, ярми чин. Хаммасини, олий хакам - вақт - кўрсатади.
Colorado
14.09.2010, 13:00
Хаммасини, олий хакам - вақт - кўрсатади
Иншаалах!
модератор сузи эса цензор эмас, бародари азиз маънони билдирадиган булса керак
Nigora Umarova
14.09.2010, 13:20
Хаммасини, олий хакам - вақт - кўрсатади
Иншаалах!
модератор сузи эса цензор эмас, бародари азиз маънони билдирадиган булса керак
Юқоридаги фикрларни ярми чин, ярми хипчин, тарзида тушунайми?!.. :) ;)
Yangi mehmon
14.09.2010, 13:55
Rasmiy amaliyotda faqat va faqat o'zbek adabiy tili qo'llanishi sababli siz keltirgan harflarga ehtiyoj yo'q va bo'lmagan ham. Alifboga yangi harf qo'shishdan osoni yo'q. Masalan, qattiq va yumshoq J harflarini qo'shsa ham bo'ladi.
Ingliz tilida 6 ta unli harf bor, ular so'zdagi o'rniga qarab 22 hil tovushni ifoda etadi. Bizning tilimizda hali u darajaga ham yetgani yo'q.
Keyin sheva u sheva. Shevadan muayyan hudud ahlosigina foydalanadi. Ularga hozirgi alifbodagi harflarning o'zi yetib ortadi. So'zning yozilishiga qarab shevada qanday o'qilishini avtomatik ravishda bilib olishadi. Toshkentliklarga boshqa hudud shevasini bilishga va ayniqsa to'g'ri talaffuz qilishga zarurat yo'q.
Мен адабий тилни ислоҳ қилиш фикридан йироқман, айниқса ҳали алифбо масаласи тўлиқ ҳал бўлмаган пайтда. Бу ерда бошқа савол бор: нега алифбоимиз бошқа туркий халқлар алифбосидан анча фарқ қилади? "Шева у шева" деган фикрингизга унча қўшилмайман. Адабий тил ва шевалар орасига кескин чизиқ тортиш нотўғри, чунки улар бир-бири билан чамбарчас боғланган. Фикримча, ҳозирги адабий тил ўзбек тилини ортиқча даражада соддалаштириш оқибати. Ва бу соддалаштириш асосан фонетика ҳисобига амалга оширилган.
Мактабда ўқиб юрган пайтларим негадир и товуши қатнашган сўзларнинг тўғри ёзилишини ўрганолмай қийналганимиз эсимга тушаверади. Кимдир билан сўзини блан деб ёзса, кимдир кетма-кет келган ундошлар орасига и ни қўшиб қўярди. Бу жуда кўп учрайдиган хато эди. Баъзан хаёлимга балки улар тўғри ёзаётгандир, балки орфографик қоидалар нотўғридир деган фикр келади (ҳар ҳолда ўзбек тили айтилиши ва ёзилиши бир тиллардан).
Nigora Umarova
14.09.2010, 14:10
Мактабда ўқиб юрган пайтларим негадир и товуши қатнашган сўзларнинг тўғри ёзилишини ўрганолмай қийналганимиз эсимга тушаверади. Кимдир билан сўзини блан деб ёзса, кимдир кетма-кет келган ундошлар орасига и ни қўшиб қўярди. Бу жуда кўп учрайдиган хато эди. Баъзан хаёлимга балки улар тўғри ёзаётгандир, балки орфографик қоидалар нотўғридир деган фикр келади (ҳар ҳолда ўзбек тили айтилиши ва ёзилиши бир тиллардан).
и товушининг қисқа ва чўзиқ талаффуз этиладиган вариантлари бор. Сиз мисол келтириб ўтган билан сўзида и товуши қисқа талаффуз этилади. И товуши асосан сўз охирида чўзиқ талаффуз этилади. Араб тилига асосланган эски ўзбек алифбосида қисқа и товуши ҳарф ост белгиси забар билан ифодаланган. Чўзиқ и товуши эса йой ҳарфи билан белгиланган.
Уйдаги 1953-55- йилларда кирилл алифбосида чиққан китобларни ўқиганимда билан сўзи ўша пайтдаги орфография қоидаларига асосан блан деб ифодаланган. Бунга сабаб кирилл алифбосига асосланган алифбонинг 1956-1990 йилларда такомиллаштирилганлигидадир.
Yangi mehmon
14.09.2010, 14:13
Короскон билан Чортоқ ўртасида чегара деярли қолмади, иккаласи деярли қўшилиб кетди. Лекин Уйчини шеваси сал бошқачароқ.
Айтингчи, сиз филологмисиз, товушлар хақидаги постингиз (менга ёқди) профессионалнинг мулохазаларига ўхшайди.
Лекин миллий тилимиздаги хамма товушларни акс эттиришга уриниш бемаъни холатга олиб келиши мумкин. Масалан, Польшадаги шундай уринишлар "бзжшинский" каби сўзларга олиб келган, ўзлари хам энди талафузига қийналишади.
Йўқ, филологмасман.
Қўшиламан, ҳамма товушларни алифбога тиқиш ярамайди, тартиб бўлиши керак. Фақат нега ҳозирги тартибга баъзи муҳим товушлар лойиқ кўрилмаган, мана шу савол.
Bakhtiyor aka
14.09.2010, 14:22
Хаммасини, олий хакам - вақт - кўрсатади
Иншаалах!
модератор сузи эса цензор эмас, бародари азиз маънони билдирадиган булса керак
Юқоридаги фикрларни ярми чин, ярми хипчин, тарзида тушунайми?!.. :) ;)
Яъни, «модераторлар» у пайтга бориб «фасилитэйтор»(eng: facilitator) деб аталади. "Хипчин" сўзи эса зарурият йуқлиги туфайли, хозирги алмисоқдаги сўзлар каби унитилади. :)
Bakhtiyor aka
14.09.2010, 14:32
Буни,
Қўшиламан, ҳамма товушларни алифбога тиқиш ярамайди, тартиб бўлиши керак. Фақат нега ҳозирги тартибга баъзи муҳим товушлар лойиқ кўрилмаган, мана шу савол.
ва буни,
и товушининг қисқа ва чўзиқ талаффуз этиладиган вариантлари бор. Сиз мисол келтириб ўтган билан сўзида и товуши қисқа талаффуз этилади. И товуши асосан сўз охирида чўзиқ талаффуз этилади. Араб тилига асосланган эски ўзбек алифбосида қисқа и товуши ҳарф ост белгиси забар билан ифодаланган. Чўзиқ и товуши эса йой ҳарфи билан белгиланган. Уйдаги 1953-55- йилларда кирилл алифбосида чиққан китобларни ўқиганимда билан сўзи ўша пайтдаги орфография қоидаларига асосан блан деб ифодаланган. Бунга сабаб кирилл алифбосига асосланган алифбонинг 1956-1990 йилларда такомиллаштирилганлигидадир.
бошқа мавзу очиб ўша ерга кўчириш керак. Бўлмаса "Жамшидбек ва Со." хафа бўлишади... :) .... "шевалар мавзусини офтоп куйдирворди" деб.
Yangi mehmon
14.09.2010, 14:34
и товушининг қисқа ва чўзиқ талаффуз этиладиган вариантлари бор. Сиз мисол келтириб ўтган билан сўзида и товуши қисқа талаффуз этилади. И товуши асосан сўз охирида чўзиқ талаффуз этилади. Араб тилига асосланган эски ўзбек алифбосида қисқа и товуши ҳарф ост белгиси забар билан ифодаланган. Чўзиқ и товуши эса йой ҳарфи билан белгиланган.
Уйдаги 1953-55- йилларда кирилл алифбосида чиққан китобларни ўқиганимда билан сўзи ўша пайтдаги орфография қоидаларига асосан блан деб ифодаланган. Бунга сабаб кирилл алифбосига асосланган алифбонинг 1956-1990 йилларда такомиллаштирилганлигидадир.
Шунақа эски китоблардан бир-иккитаси бор эди менда ҳам. Тили бироз бошқача ҳозирги матнлардан. Айниқса кириллчага ўтгунга қадар чиққан китоблар тили ажабтовур туюлади.
Nigora Umarova
14.09.2010, 14:57
...ва буни,
и товушининг қисқа ва чўзиқ талаффуз этиладиган вариантлари бор. Сиз мисол келтириб ўтган билан сўзида и товуши қисқа талаффуз этилади. И товуши асосан сўз охирида чўзиқ талаффуз этилади. Араб тилига асосланган эски ўзбек алифбосида қисқа и товуши ҳарф ост белгиси забар билан ифодаланган. Чўзиқ и товуши эса йой ҳарфи билан белгиланган. Уйдаги 1953-55- йилларда кирилл алифбосида чиққан китобларни ўқиганимда билан сўзи ўша пайтдаги орфография қоидаларига асосан блан деб ифодаланган. Бунга сабаб кирилл алифбосига асосланган алифбонинг 1956-1990 йилларда такомиллаштирилганлигидадир.
бошқа мавзу очиб ўша ерга кўчириш керак. Бўлмаса "Жамшидбек ва Со." хафа бўлишади... :) .... "шевалар мавзусини офтоп куйдирворди" деб.
Ўйлайманки, хафа бўлишмайди.
Тўғрими? :)
Агар алифбони тузишда шевалардаги товуш асос қилиб олинганида англашилмовчиликлар кўп бўларди. ЧУнки у товушининг 10 та варианти, и товушининг 6 хил варианти, а товушининг 3 хил, о товушининг 2 хил вариант бор.
Jamshid Begmatov
14.09.2010, 15:06
Бўлмаса "Жамшидбек ва Со." хафа бўлишади.Гап у йигитнинг хафа бўлишида эмас, хафа бўлмайдиям :) алифбо масалалари аслида алохида мавзуга арзийди деб ўйлайман.
O'zi "bilan" so'zini "blan" deb yozish va boshqa shunga o'xshash xatolar kitob o'qimaslik oqibatida yuzaga keladi. Kishi kitob o'qiganida so'z boyligi oshadi, so'zlarning yozilishini avtomatik ravishda eslab qoladi. Agar so'zni eshitilishi (talaffuzi) bo'yicha yozadigan bo'lsangiz nafaqat o'zbek tilida, balki rus, ingliz tilida ham g'ij-g'ij xato qilib yozasiz.
Nigora Umarova
14.09.2010, 15:22
Бўлмаса "Жамшидбек ва Со." хафа бўлишади.Гап у йигитнинг хафа бўлишида эмас, хафа бўлмайдиям :) алифбо масалалари аслида алохида мавзуга арзийди деб ўйлайман.
Одамларга ҳайронсан. Гапирмаган гапингни гапирдинг деб, дарров техник жиҳатдан тўғрилаб юборишади-я... ;)
Бу менинг гапим эмас, Bakhtiyor akaнинг гаплари.
Jamshid Begmatov
14.09.2010, 15:26
Кеча Чирчиқдан таксида келятувдим. Рульда бир йигит, ёнида бир қиз, мен орқа ўриндиқда ўтирибман. Туркманча ашула янграяпти - уни бемалол тушуняпман. Йигит ва қизнинг ўзаро суҳбатидан эса ҳеч бало тушунмаяпман, лекин ўзбекча гаплашишаётгани аниқ. Рости, мен шунчалик ёмон тушунадиган ўзбек шеваси бор деб ўйламагандим. Охирида йигит қиздан "Нерда тушейсин?" деб сўраганини тушуниб қолдим. Хоразмнинг Туркманистонга яқинрок жойларидан шекилли, деб ўйлаб қўйдим ўзимча. Сўрагим келмади. Кимда қандай фикр бор?
Lutfillo Tursunov
14.09.2010, 15:53
Охирида йигит қиздан "Нерда тушейсин?" деб сўраганини тушуниб қолдим. Хоразмнинг Туркманистонга яқинрок жойларидан шекилли, деб ўйлаб қўйдим ўзимча. Сўрагим келмади. Кимда қандай фикр бор?
Чирчиқ атрофи, айниқса товоқсойликлар худди шунақа гапиришади. Менимча, қозоқчадан ҳосил бўлган шева.
Bakhtiyor aka
14.09.2010, 16:27
Бўлмаса "Жамшидбек ва Со." хафа бўлишади.Гап у йигитнинг хафа бўлишида эмас, хафа бўлмайдиям :) алифбо масалалари аслида алохида мавзуга арзийди деб ўйлайман.
Одамларга ҳайронсан. Гапирмаган гапингни гапирдинг деб, дарров техник жиҳатдан тўғрилаб юборишади-я... ;)
Бу менинг гапим эмас, Bakhtiyor akaнинг гаплари.
Жамшидбек бу сўзларни сиз (модератор) айтишингизни ич-ичидан хохлаганда.
Уни устига, хаёли бошқа жойда.... ўзбекча шеваларни "ачалатиб", тожик шеваларини 3-4 гурухга бўлиб қўйиб, энди Товоқсойни ўзбекча шевасини Туркман тили эканлигини исботлаш билан овора.. :)
Jamshid Begmatov
14.09.2010, 18:35
Aha, ba'zan har uchalasini (o'zbek, tojik, rus) qo'shib gapirgan paytlarimiz bo'ladi.Мана бу ерда (http://jam-uz.livejournal.com/665.html#cutid1) бурчимуллолик тожикларнинг шеваси ҳақида 2 оғиз гапим бор :)
Korabahtoff
15.09.2010, 00:45
Кеча Чирчиқдан таксида келятувдим. Рульда бир йигит, ёнида бир қиз, мен орқа ўриндиқда ўтирибман. Туркманча ашула янграяпти - уни бемалол тушуняпман. Йигит ва қизнинг ўзаро суҳбатидан эса ҳеч бало тушунмаяпман, лекин ўзбекча гаплашишаётгани аниқ. Рости, мен шунчалик ёмон тушунадиган ўзбек шеваси бор деб ўйламагандим. Охирида йигит қиздан "Нерда тушейсин?" деб сўраганини тушуниб қолдим. Хоразмнинг Туркманистонга яқинрок жойларидан шекилли, деб ўйлаб қўйдим ўзимча. Сўрагим келмади. Кимда қандай фикр бор?
Фарки йук: Туркмана якин болами, узак болами - шевамизни узи шуннин. Уни устина, Хоразмни узини ничча-ничча шеваси ба. )))
Bakhtiyor aka
15.09.2010, 01:22
Фарки йук: Туркмана якин болами, узак болами - шевамизни узи шуннин. Уни устина, Хоразмни узини ничча-ничча шеваси ба. )))
__________________
Кошмарами торгую я и деньги требую с тебя!
Фарқи йуқ: Туркманчага яқин бўладими, узоқ бўладими - шевамизни ўзи шунақа. Уни устига, Хоразмни ўзини қанчадан қанча шеваси бор.
___________________
Аланарсаларни олиб сотаман ва бунинг учун сендан пул талаб қиламан.
"Кошмар"ни Хоразм шевасидан "аланарса" деб таржима қилиб қўя қолдим. :)
Korabahtoff
15.09.2010, 01:59
Туркманчага
Умуман ошибаетесь. )))
Хоразмда йеч ким "Туркманистон", "КозоFистон", "Россия".... даб айтмиды. Бизада "Туркман", "Казак", "Орыс" ( "Орыс-Юрт" )... даб айтылады.
Масалан, "Кеча Туркманистонга бориб келдим" хоразмчасина "акшам Туркмана барп галдим" болади.
"Кошмар"ни Хоразм шевасидан "аланарса" деб таржима қилиб қўя қолдим.
"Кошмар" хоразмчасина "ужЫс" болади.)))
Уни устина, Хоразмни узини ничча-ничча шеваси ба. )))Айниқса Ҳонқа ва Гурланнинг шеваси ажойиб-да :)
Bakhtiyor aka
15.09.2010, 14:03
"Кошмар" хоразмчасина "ужЫс" болади.)))
Respect, for good sense of humor.
Яхши бўларди, Хоразмча шевалардан бу мавзуда қўшиб турсангиз, хадеб "орыс" тилидаги мавзуларда "ўтлайвермасдан".
Dilshod Bobokulov
16.09.2010, 20:53
Хоразмда, аниқроғи Хивада ўзига хос, мен учун янгилик бўлган таомни кўргандим. Хом гўштдан қийма қилиниб хомлигича ейиларкан, мезбонлар иштаха билан ейишганди. Шу таомни номини эслолмаяпман, ким билади?
Хоразмда, аниқроғи Хивада ўзига хос, мен учун янгилик бўлган таомни кўргандим. Хом гўштдан қийма қилиниб хомлигича ейиларкан
Xom go'shtni iste'mol qilish xavfli-ku!
Korabahtoff
16.09.2010, 22:10
Хоразмда, ани?ро?и Хивада ўзига хос, мен учун янгилик бўлган таомни кўргандим. Хом гўштдан ?ийма ?илиниб хомлигича ейиларкан, мезбонлар иштаха билан ейишганди. Шу таомни номини эслолмаяпман, ким билади?
"Ижжан" даб айтилади.:-)
Gulnora Voisova
06.10.2010, 11:31
"Ижжан" даб айтилади.:-) Ижжон алоҳида таом эмас. Қийманинг хоразмча шеваси. Лекин шарава (тузли сув) қўшиб истеъмол қилинади.
Korabahtoff
09.10.2010, 03:02
"Ижжан" даб айтилади.:-) Ижжон алоҳида таом эмас. Қийманинг хоразмча шеваси. Лекин шарава (тузли сув) қўшиб истеъмол қилинади.
Мани гечирасиздан, лекин ман хивалила билан ишлиман.
Специально сораб гёрдим: шу таомни "ижжан" даб айтадила.
Бугун анамдам сорадим ( анам хивали ), уам "ижжан" даб айтилишини исбатлади.
Лекин сизам доFри айтасиз, "ижжан" кури таомни адимас, любой киймани "ижжан" даб айтадыла.:187:
Gulnora Voisova
09.10.2010, 19:50
Бугун анамдам сорадим ( анам хивали ), уам "ижжан" даб айтилишини исбатлади.Дўғри, Хива билан Ҳазарсни одатлари бир хил амас. Шевасам фарқ атади.
Айниқса Ҳонқа...Ҳангқалила галдим, геттим дамиди. Галп адим, гетп адим диди :)
Ҳангқалила галдим, геттим дамиди. Галп адим, гетп адим дидиОқшом гечте орқойин уйэ галпадим монглойи қоро кучугим донимий дишлап олди дийдими :)
Адашмасам, Наманганда "сочингни қисқартирдингми/олдирдингми?" ўрнига "Сочингни ремонтлатдингми?" дейилади.
Ока шу гапни Наманган шахарини узида айтишарканми ёки бирорта районидами?
Дўстлар, келинглар, ушбу мавзуда ўзбек тилининг шеваларига оид қизиқарли, бошқалар тушунмайдиган сўзлар ва ностандарт грамматик ходисаларни тўплайлик.
Jamshid,
ancha foydali mavzu ochibsiz, uning yuritilishini qo'llab-quvvatlayman.
(har qalay, bu mavzu To'lqin Eshbekov ochgan mavzudan ancha farq qiladi...)
***********
- Namanganlik kursdoshlarimdan "Kenchabi" degan so'zni eshitganimda, gap kim haqida borayotganligini umuman tushunmaganman. Savolimga "Masalan, toshkentliklar Kennoyi deb chaqiradigan insonni bizda kenchabi deyishadi", deb javob berishgandi. Bizning Qashqadaryo, Surxondaryo taraflarda bu insonga "Yanga" va/yoki "Checha" deb murojaat qilishadi. Samarqandning ayrim tumanlarida ham shunday murojaat shakli mavjud.
Namangandagi "Kenchabi" so'zi "Kelinchabibi" so'zidan kelib chiqqan bo'lsa kerak, deb o'ylayman.
***********
- tirmovuq degan so'zni kim eshitgan?
Ока тугри Наманган шахарида катта хотинлар, жувонларни "Кенчаби" дейишади, сиз айтгандай ростан хам "Келинчакбиби" сузини киска килиб "Кенчаби" деб куя колишади.
тўғри келса-ю келмаса исмларга "жон" қўшиб қўйишади.Баъзан "жон", баъзан "бек" қўшилади. Масалан, Жасуржон эмас, Жасурбек дейилади :)
Менимча ока, Анжон тарафлада купро "бек" кушиб айтишса кера, Наманганни узида купро "жон" кушиб айтишади ока!
Dj SHOD, ўтлаб кетишни бас қилинг! дейдиган одам йўқми? :)
http://www.dir.uz/ru/files/show/30354/uchar_telerka.mp3.html
http://www.dir.uz/ru/files/show/3035...lerka.mp3.htmlУ ерда нима бор? Икки оғиз комментарий ёзиб кетиш шунчалик қийинми?
ПС: Линкка босиб кўрсам нима борлигини билишимни ўзим ҳам биламан.
У ерда нима бор?
Учар телинка бо, ока ;)
Учар телинка бо, ока
Ока, шу учар телинка сополми, чинними ё тунуками, ока?
Ока, шу учар телинка сополми, чинними ё тунуками, ока?
Усталени битесини аатиши бўйиче "лепка" қиб бераман дуттику, сопол бўса кераа... :)
gofurov қаайдан билсинле, ичига кириб кўрмаган бўселе... ;)
Bekmirzo
21.12.2010, 15:40
У ерда нима бор?
Учар телинка бо, ока ;)
Somsa bo, demabsiz-de :)
Nigora Umarova
21.12.2010, 15:47
Mavzuga oid fikrlar bildirmaganingiz uchun jarima berildi.
Нақадар чиройли саҳифага айланибди ушбу саҳифа, бу ёғи арча байрамми дейман! :)
Узр, бошқа қайтарилмайди-ю, лекин жуда мавзуга оид эди бу. Сиз Ғофуровнинг ссылкаси бўйича кириб эшитиб кўрмабсизда. ;)
Nigora Umarova
21.12.2010, 16:03
Нақадар чиройли саҳифага айланибди ушбу саҳифа, бу ёғи арча байрамми дейман! :)
Узр, бошқа қайтарилмайди-ю, лекин жуда мавзуга оид эди бу. Сиз Ғофуровнинг ссылкаси бўйича кириб эшитиб кўрмабсизда. ;)
Odatda, archa bayramida she'r aytgan bolalar sovg'a bilan taqdirlanardi. Sizlari ham "mukofot bilan taqdirlash" esdan chiqmasin dedim-de. Bo'lmasa hamma joy chetdan kuzatuvchilarga tanish-bilishchilikka o'xshab ketyapti.
Aybingizni bilganingiz uchun rahmat.
Bekmirzo
21.12.2010, 16:14
Mavzuga oid fikrlar bildirmaganingiz uchun jarima berildi.Mavzu doirasida gapirib jarima olsam, mavzuga oid gapirgandan nima foyda?..
Mavzuni nomi "O'zbek shevalari"-ku...
Moderator kenchabi, siz ko'ppalasiga helo-helo qilopsez... Tomarqangizdi ovdarp taylamayik nekigin! :)
Ulugbek Mansurov
23.12.2010, 10:04
Адашмасам, Наманганда "сочингни қисқартирдингми/олдирдингми?" ўрнига "Сочингни ремонтлатдингми?" дейилади.
Шимолий Хоразм шеваларида ҳам, хусусан, Гурлан, Янгибозор тарафларда «соч олдириш» ибораси «соч ремонтлатиш» қабилида ишлатиларди. Ҳозирги глобаллашув шароитида, менимча, деярлик ишлатилмай қўйилди.
Шимолий Хоразм шеваларида ҳам, хусусан, Гурлан, Янгибозор тарафларда «соч олдириш» ибораси «соч ремонтлатиш» қабилида ишлатиларди. Ҳозирги глобаллашув шароитида, менимча, деярлик ишлатилмай қўйилди.
Манимча бу шева эмас. Сочни олдирдингми сузини замонавий ифодалангани. Адашмасам ремонт руссча суз булиб таъмирлаш маъноси англатади. Ва яна Хоразмда тугилиб усиб хали бунака суз ва гапни биринчи учратиб турибман.
Korabahtoff
06.01.2011, 17:02
Шимолий Хоразм шеваларида ам, хусусан, Гурлан, Янгибозор тарафларда «соч олдириш» ибораси «соч ремонтлатиш» абилида ишлатиларди. озирги глобаллашув шароитида, менимча, деярлик ишлатилмай ўйилди.
Манимча бу шева эмас. Сочни олдирдингми сузини замонавий ифодалангани. Адашмасам ремонт руссча суз булиб таъмирлаш маъноси англатади. Ва яна Хоразмда тугилиб усиб хали бунака суз ва гапни биринчи учратиб турибман. +1
Bobir Samadov
06.01.2011, 19:19
jang'ag'i, aytovur, bu forumda murderlar jaman ishloytirlar, salg'ina zakunni buzsang, tebalab tashaydur, nega uytasan, desam. uzing shuytmada, bumasam bitib tashayman deydir...
Bekmirzo
07.01.2011, 12:09
jang'ag'i, aytovur, bu forumda murderlar jaman ishloytirlar, salg'ina zakunni buzsang, tebalab tashaydur, nega uytasan, desam. uzing shuytmada, bumasam bitib tashayman deydir...
Bobir,
sizding po'sting'izg'a wo'zimizding muhtasiblar "soman tixib" jarishiptiqu, jotib qopsizakan. :)
Juqardag'i pilusti sizding wo'zimizding Qo'ng'iratting shevasinda jomanam zo'r pitilg'an gavlaring'izg'a qo'ybjardimay. Bo'layqanqu shuytip shevada jozib, gavlashib tursaq. Munnan keyin yendi muhtasiblarg'a biytip shevada gavirmang, bo'masam sizdi tushinmay, chinimanan nekigin tirsak sob jarishi mumkinay.
Bo'masam mayliyay, kanikulda sov-oman juring! ;)
Ulugbek Mansurov
10.01.2011, 11:31
Манимча бу шева эмас. Сочни олдирдингми сузини замонавий ифодалангани. Адашмасам ремонт руссча суз булиб таъмирлаш маъноси англатади. Ва яна Хоразмда тугилиб усиб хали бунака суз ва гапни биринчи учратиб турибман.
Ҳурматли земляк.
Хоразмда шевалар жуда кўп. Профессор Фаттоҳ Абдуллаев ўзининг машҳур «Ўзбек тилининг Хоразм шевалари» китобида бу шеваларни иккита группага, яъни, ўғуз группа шевалари (Хоразмнинг жанубий қисми: Урганч, Хива, Хонқа, Ҳазорасп, Янгиариқ, Шовот, Қўшкўпир, Боғот) ва қипчоқ группа (Хоразмнинг шимолий қисми: Янгибозор, Гурлан) шеваларига ажратади. Бу шевалар тил жиҳатдан бир-биридан анча фарқ қилади.
Масалан, Хоразмда туғилиб ўсганлигимдан қатъиназар, машҳур «така»нинг «ёстиқ» эканлигини она тили дарсликларидан ўқиб билганман.
Ёшлик пайтларимизда бизда «соч олдириш» деганда сочни тагидан қирдириб олдириш тушуниларди. Ота-оналаримиз ёки мактаб маъмурияти камдан-кам ҳолларда «сочни ремонтлатиш»га, яъни, сочни қисқартириб олдиришга рухсат беришарди.
Бир-икки танишларга телефон қилиб сўраб кўрдим. Бугунги кунда бу ибора ишлатилмаётган экан.
Бизнинг кишлок шевасида "чулдурчумак" деган суз ишлатилади.
Бошка бирор худудда хам шундай суз ишлатиладими?
Utkirbek
10.01.2011, 17:42
Бизнинг кишлок шевасида "чулдурчумак" деган суз ишлатилади.
Қандай маънони англатади бу сўз?
Қандай маънони англатади бу сўз?
Киш вактида тарновда музлаб колган сумалакни бизда шундай дейишади.
Bekmirzo
13.01.2011, 10:11
Qoraqalpoq qardoshlarda "Telefon qilaman" degan gapni "Zvonit qilaman" deyishadi. :)
Qoraqalpoq qardoshlarda "Telefon qilaman" degan gapni "Zvonit qilaman" deyishadi.Хоразмнинг баъзи жойларида "Звондайман" дейишади.
Ulugbek Mansurov
13.01.2011, 16:50
Хоразмнинг баъзи жойларида "Звондайман" дейишади.
Ҳеч эшитмаган эканман. Хоразмнинг қайси жойларида экан?
Лекин кўпроқ «звонит этаман» қабилида ишлатамиз.
Бизнинг шевада ручса сўзлар кўп учраб туради. Уларнинг баъзилари шунчалар тилга сингишиб кетганки, яхшилаб ўйлаб кўрмасангиз русча сўз эканлиги одамнинг хаёлига ҳам келмайди. Масалан, сув иншоотини «суржийна» деймиз, бу эса русча «сооружение» сўзидан. Ёки «землесос»ни «зимла» деймиз.
Bobir Samadov
14.01.2011, 15:31
Bekmirzo, Узр, Сизга уз вактында жаза алмадым. бунынг беъзи быр обэктив ве субектив себеларида вар... Маган куулаганыз учунде тешеккур...
axmedovshuhrat
16.01.2011, 06:57
Сурхондарёда бўлганимда, бир қишлоқдан чиққан одам қизиқ гапириб қолди. Лекин тушунмадим: Қуру сипта, Тоза чийиб тайлаган ва ҳ.к.
Бу нима дегани экан?
Gulsum Tillyabayeva
07.02.2011, 20:09
Сообщение от Dilshod Bobokulov Посмотреть сообщение Хоразмда, ани?ро?и Хивада ўзига хос, мен учун янгилик бўлган таомни кўргандим. Хом гўштдан ?ийма ?илиниб хомлигича ейиларкан, мезбонлар иштаха билан ейишганди. Шу таомни номини эслолмаяпман, ким билади? "Ижжан" даб айтилади.:-)
"Ижжан"нинг расмини топдим Сизлар билан улашмоқчиман Марҳамат http://ru.uforum.doira.uz/ (http://ru.uforum.doira.uz/Photos/PhotoInfo.aspx?Id=68ec448b-d8cb-4829-b519-dca602b699cb&PhotoIndex=1)
Bekmirzo
07.02.2011, 22:43
Қуру сипта, Тоза чийиб тайлаган ва ҳ.к.
Бу нима дегани экан?
"Quru sipta"ni bilmadim-ku, lekin "chiyib taylamoq" - qoyillatmoq, maromiga yetkazmoq degan ma'nolarni beradi.
Masalan: JasurBek futbol o'ynashni chiyib taylaydi. :)
Jamshid Begmatov
07.02.2011, 23:30
Эх, шевалар қурсин! Бугун меҳмондан уйга таксида қайтаётган эдим, орқа ўриндиққа бир ёш йигит билан қиз ўтиришди. Севишганлар. Гапиришлари бўйича, йигит Водий тарафдан, қиз тошкентлик. Ораларидаги суҳбат:
— [... нимадир] Тугаб қоса нима қиласиз?
— Сизикини сўрийман-да!
— А?!
— Йўқ демассиз ахир...
Йигит вақтида тушуниб қолди шева фарқини. Бўлмаса билмадим, суҳбат қандай давом этарди :)
axmedovshuhrat
13.02.2011, 07:16
"шуйтиб" нима маънони англатади? (Фарғона шевасида)
Gulnora Voisova
13.02.2011, 18:13
"шуйтиб" нима маънони англатади? (Фарғона шевасида) Хоразмчадаги "шунатиб" деган сўзни англатади.
Korabahtoff
13.02.2011, 18:31
"шуйтиб" нима маънони англатади? (Фарғона шевасида) Хоразмчадаги "шунатиб" деган сўзни англатади.
Хоразмни неринда?
Ман "шундатиб" ё "аншундатиб" вариантлани биламан кури.))
"коптол" даан сузни маноси нау?)))
Gulnora Voisova
13.02.2011, 18:46
Хоразмни неринда?Ҳазарсда.
"коптол" даан сузни маноси нау?))) Адабийчада рўпарасида деган сўзга тўғри келади. Мас: Адабий тилда: мактаб рўпарасида . Хоразмчаси: мактапинг коптолинда
Бизарда вуннанам қизиқли варианти бо "ўнгнгинда" (ў Бухоро шевасида)
Korabahtoff
13.02.2011, 19:11
Адабийчада рўпарасида деган сўзга тўғри келади. Мас: Адабий тилда: мактаб рўпарасида . Хоразмчаси: мактапинг коптолинда
Мани донишларим оншу суни "ёнбош" маносида ишлататила, научундир....
Масалан: Коптолингдаки куншинг = Ёнбошингдаки куншинг.
Gulchehra Ibragimova
18.02.2011, 17:48
Водийга бир нарса бериб юбориш кераклигини айтишди. Бериб юбордик, йўлда қатнайдиган таниш ҳайдовчилар орқали. Олгандан дарҳол телефон қилишларини сўрадик. Аммо эрталаб бериб юборилган нарсани кеч соат 8-9 (20-21)ларда ҳам олганликлари ҳақида хабар бермадилар. Мажбур бўлдим телефон қилиб сўрашга. (чунки сўрашга арзийдиган нарса эди )"Хижолат бўлманг", "хижолат бўлманг" ...хон олдик, олдик, дейишди..Мен ҳайрон. Нима учун хижолат бўлишим керак, аслида у нарсани олган улар "хижолат" бўлшишлари керак эди...Анчагача энсам қотиб юрди. Кейин хизмат сафарлари давомида англаганим шу бўлди-ки, "Хижолат бўлманг" дегани-"хавотир олманг" маъносида ишлатилар экан!
Anvar Atakhanov
18.02.2011, 18:50
"Хижолат бўлманг" дегани-"хавотир олманг" маъносида ишлатилар экан!
Qaysi viloyatda ekan? misol uchun Namanganliklar bunaqa demaydi.
Gulchehra Ibragimova
18.02.2011, 22:39
"Хижолат бўлманг" дегани-"хавотир олманг" маъносида ишлатилар экан!
Qaysi viloyatda ekan? misol uchun Namanganliklar bunaqa demaydi.
Тўғри бу Намангандамас!
Jamshid Begmatov
19.02.2011, 01:26
"Хижолат бўлманг" дегани-"хавотир олманг" маъносида ишлатилар экан!
Qaysi viloyatda ekan? misol uchun Namanganliklar bunaqa demaydi.
Тўғри бу Намангандамас!
Ғирт анжанчасига бу :) Яна худди шунақа контекстда "бехижолат" ҳам дейилади.
axmedovshuhrat
19.02.2011, 07:28
Ҳаааа, шундайма - деб нега кўп гапларга Самарқандликлар жавоб беришади.
"Ўзбекнинг ўзи қизиқ, сўзи қизиқ" (Ҳожибой Тожибоев). Фарғона шаҳрида маршруткада ҳайдовчига "тўхтатиб юборинг" маъносида "тўхтаб қўйинг" , Самарқандда эса "сақланг" дейишади.
Korabahtoff
19.02.2011, 18:28
"Ўзбекнинг ўзи изи, сўзи изи" (ожибой Тожибоев). Фарона шарида маршруткада айдовчига "тўхтатиб юборинг" маъносида "тўхтаб ўйинг" , Самарандда эса "саланг" дейишади.
Урганчда эса "тухтабаринг".:-)
axmedovshuhrat
21.02.2011, 06:40
"Ўзбекнинг ўзи қизиқ, сўзи қизиқ" (Ҳожибой Тожибоев).
ошда кўринмадинг ошна? ётиб кетардилар. ўрисча "шофёр" ўзбекча - шопир.
ошда кўринмадинг ошна? ётиб кетардилар. ўрисча "шофёр" ўзбекча - шопир.
"Шопур" деса ҳам бўлади...:) ("Фарход ва Ширин"да Фарходнинг дўсти).
Қолаверса, доно халқимиз - айтилган жойдан қолма, айтилмаган жойга борма, деган-ку...
ошда кўринмадинг ошна? ётиб кетардилар.
Энди тушундим, узр. :-)))
axmedovshuhrat
22.02.2011, 07:39
сурхондарёчасига "жариллама" нима дегани?
Feruza Xodjayeva
22.02.2011, 15:26
сурхондарёчасига "жариллама" нима дегани?
Адашмасам, "шантаж қилма, бақирма" дегани бўлса керак
сурхондарёчасига "жариллама" нима дегани?
Қашқадарё (Чироқчи)да "кўп гапирма" дегани экан.
Gulnora Voisova
23.02.2011, 09:59
Андижонда "истадим" сўзи изладим маъносини билдиради. Адашмасам Чўлпонда ҳам мана бу мисралар бор эди...тоғу тошлар ичра истаб юрамен...
Хоразмда (балки бошқа ерларда ҳам?) бу сўз соғиндим деган маънони билдиради.
сурхондарёчасига "жариллама" нима дегани?
(Sho'rchida) qattiq jahldan tushmaydigan odamga nisbatan shu so'z ishlatilarkan.
Jamshid Begmatov
23.02.2011, 11:18
Андижонда "истадим" сўзи изладим маъносини билдиради.Тўппа-тўғри. Истамоқ анжанчасига қидирмоқ дегани. Қизиқ бир воқеани эсга тушириб юбордингиз :)
20 йил бўпқопти, лекин эсимдан чиқмайди... 1992-йил, Туркияга энди келганман. Турк тили ўқитувчимиз таърифлашга сўз ожиз бир гўзал эди. Дарсига бироз кеч қолиб кирдим. "Узр", — десам, у мендан: "Neredeydin, canim?" (Қаерда эдинг, жоним?), — деб сўради. Нима дейишни билмай шошиб қолдим. "Сизи истаб юрувдим", — десам кулиб юборди. Берган жавоби умуман ақдан оздирди: "Yok ya, neler diyorsun, hayatim?" (Йўғ-э, нималар деяпсан, ҳаётим?).
Бу сўзларни эшитган ўша 17 ёшли йигит бир неча кеча ухламай чиққан бўлса керак :) Кейин билсам, "жоним", "ҳаётим" дегани туркчада шунчаки дўстона хитоб шакли экан, "istemek" феъли эса "хоҳламоқ" маъносини билдираркан.
axmedovshuhrat
25.02.2011, 07:56
"жийпанғлама" дегани нима дегани?
Jamshid Begmatov
25.02.2011, 08:54
"жийпанғлама" дегани нима дегани?Қаерда айтиларкан? Ўйлашимча, Водий томонларда айтиладиган "жиппиллама" (яъни тахминан "не выпендривайся") сўзига ўхшаш бўлса керак.
Javohir Mahmudjonov
25.02.2011, 17:30
"жийпанғлама" дегани нима дегани?
Suzilma, erkalanma degan ma'nolarni anglatsa kerak
axmedovshuhrat
01.03.2011, 07:47
гангир бош нима? (сурхондарё)
Jamshid Begmatov
01.03.2011, 07:58
гангир бош нима? Тахминан русча "болван" деганига тўғри келади. Кўп жойларда тарқалган сўз, билишимча.
Najmeddinov Ahmadjon
01.03.2011, 15:13
гангир бош нима? (сурхондарё)
Мени тахминимча "Гангир бош" дегани бу нима иш қилишини билмай турган шахсларга нисбатан қўлланса керак, яъни "боши айланиб қолди" деган маънони берса керак.
Alisher Asror
01.03.2011, 19:33
Menimcha "Гангир бош" - garang so`zining o`zginasi
axmedovshuhrat
06.03.2011, 08:32
тошкентча "крутой", бошқа шеваларда қанақа бўлади?
axmedovshuhrat
07.03.2011, 12:00
"жибилға" нима маънода келади?
Bobir Samadov
07.03.2011, 21:45
тошкентча "крутой", бошқа шеваларда қанақа бўлади?
Адашмасам "Тентак" ёки "Сатанг":) Мисол учун: "Анув чувак куртой тачкада юраркан" иборасини бошка шевада "Анув болани тентак (сатанг) мошинаси бор экан" деб хам айтиш мумкин...
axmedovshuhrat
08.03.2011, 08:56
тентак (сатанг)
салима сатанг бугун эрини уршибди. чо-та чуммадим :096:
Ola-a,- degan so'z qaysi shevaga mansub, izohi qanday? Izohli lug'atda bu so'z yoq.
Ola-a,- degan so'z qaysi shevaga mansub, izohi qanday? Izohli lug'atda bu so'z yoq.
Бу сўз биз тараф (водий)да кўп ишлатилади.
"Ола-а, гапирасан қўясанда". Таажубга ўхшаш маънода келади.
Bobir Samadov
12.03.2011, 14:17
Куп холатларда шевалар билан бошка тиллардан кушилган сузларни фарклолмай уларни хам "шева"ларга арлаштириб юборамиз, масалан: "куртой", "а так", "вошше" (ёки "вопшем") каби сузлар иштирок этган гапларни "шева"га оид гаплар дейиш хато булса керак!
Куп холатларда шевалар билан бошка тиллардан кушилган сузларни фарклолмай уларни хам "шева"ларга арлаштириб юборамиз, масалан: "куртой", "а так", "вошше" (ёки "вопшем") каби сузлар иштирок этган гапларни "шева"га оид гаплар дейиш хато булса керак!
Биринчидан "куртой" дегани нима дегани? Иккинчидан ҳеч ким бу сўзларни шевага оид дегани йўқ, қаердан олдингиз бу гапни.
Anvar Atakhanov
12.03.2011, 15:43
масалан: "куртой", "а так", "вошше" (ёки "вопшем") каби сузлар иштирок этган гапларни "шева"га оид гаплар дейиш хато булса керак!
Манимча булар жаргонга киради. А вашпе "куртой" деганини энди эшитаяпман, а так манимча "крутой" булса керак.
Bobir Samadov
12.03.2011, 19:45
Биринчидан "куртой" дегани нима дегани?
А вашпе "куртой" деганини энди эшитаяпман, а так манимча "крутой" булса керак.
Узр, орфографик хатога йул куйибман. Камина "крутой"ни назарда тутгандим.
Иккинчидан ҳеч ким бу сўзларни шевага оид дегани йўқ, қаердан олдингиз бу гапни.
Камина манабу "пост"ни назарда тутгандим:
тошкентча "крутой", бошқа шеваларда қанақа бўлади?
Bobir Samadov
12.03.2011, 19:47
Манимча булар жаргонга киради. Балким жаргон (сленг) сузлардир....
Tulqin Eshbekov
18.03.2011, 08:57
Шева сўзлари адабий тилда мавжуд сўзларга зид келмаслиги зарур. Айтайлик, ҳозир баъзилар "айтдим" сўзини - "этдим" дейди. Этдим - қилдим, бажардим, деган маъноларни билдиради. "Янги" сўзини ҳам "енги" деб ишлатиш нотўғри. Енги - кўйлак, чопон ва ҳоказо кийимларнинг қўл чиқиб турадиган қисмини англатади.
Баъзи шеваларда ёмғирни - "ҳаво" деб аташади. Ҳаво - ҳавода!
Баъзи шеваларда ёмғирни - "ҳаво" деб аташади. Ҳаво - ҳавода!
Айнан қаернинг шевасида шунақа?
Jamshid Begmatov
18.03.2011, 10:16
Шева сўзлари адабий тилда мавжуд сўзларга зид келмаслиги зарур. Айтайлик, ҳозир баъзилар "айтдим" сўзини - "этдим" дейди. Этдим - қилдим, бажардим, деган маъноларни билдиради. "Янги" сўзини ҳам "енги" деб ишлатиш нотўғри. Енги - кўйлак, чопон ва ҳоказо кийимларнинг қўл чиқиб турадиган қисмини англатади.
Баъзи шеваларда ёмғирни - "ҳаво" деб аташади. Ҳаво - ҳавода!Фикрингизга қўшилиш қийин. Хар қайси тилда омоним деган сўзлар бўлади. Айтилиши ва ёзилиши ўхшаш, маъноси бошқа-бошқа. Шевадаги сўзлар ҳам адабий тилдаги бошқа сўзлар билан омоним бўлиши мумкин, албатта.
Tulqin Eshbekov
19.03.2011, 02:50
омоним
Баъзи нотўғри қўлланилаётган сўзларнинг омонимга алоқаси йўқ. Адабий тилда тайёргина турган "янги" деган сўзни - "енги", "айт"ни - "эт" дейиш асло омоним бўла олмайди! Омоним - шакл ва талаффузи бир, аммо маъноси бошқа-бошқа сўзлардир.
Tulqin Eshbekov
19.03.2011, 03:21
Шева экан, деб нотўғри қўлланилаётган сўзларга бепарвао қараш яхши эмас. Айтайлик, Онани - "опа" дейиш ҳам тўғрими? (Афсуски, айрим оилаларда онага нисбатан шундоқ муомала қилинмоқда...) Опанинг эри - почча бўлади. Не ҳолки, айримлар шевамиз шунақа, деб отасини - "ака" дейди-я... Аканинг хотини - янга бўлади. Оилада ҳар бир инсон ўз номи билан аталиши, айтилиши зарур.
Онанинг айрим шеваларда - Ойи, Эна, Нана, Ая, Отанинг - дада, ада деган синонимлари мавжуд. Булар адабий тил нормасига зид эмас. Бироқ, адабий тилда гўзал мазмун-моҳиятига эга бўлган - Опа деган сўз бор экан, уни "она" ўрнида қўллаш тўғри бўлмайди. Баъзи шеваларда Онани - "буви" дейишаркан... Бувининг эри - бува бўлади! Йигирма яшар ёш онанинг "буви" бўлиб туришини эшитишнинг ўзи кулгили.
Афсус, баъзилар лисонида почча аталмиш азиз инсонга нисбатан - "ака" деб мурожаат қилинаётганига ҳам бепарво қараб бўлмайди. Кимгаки ака деб мурожаат қилсак, унинг хотини - янга, тошкент шевасида келинойи, кеннойи, кеннайи бўлади.
Сўзларни тўғри ва ўз ўрнида қўллаш борасида "Ўзбек тилининг изоҳли луғати" китобига қараб қўйсак мақсадга мувофиқ бўлур эди!
kanishka
19.03.2011, 03:33
Эҳ дўстлар, ҳали шеваларга уруш эълон қилинг... Шева спонтан равишда ривожланади, унинг тўғри-нотўғрилигини баҳслашиш тўғримикан?
Битта нарсани эслатиб ўтмоқчи эдим: қадимги туркий тилда айнан апа сўзи она маъносини англатган, ада сўзи дада маъносини англатгандай. Бу хатоликлар эмас, ноёб архаизмлар, уларни асраш керак уларга қарши курашгандан кўра, ИМХО.
Korabahtoff
19.03.2011, 07:39
Сўзларни тўғри ва ўз ўрнида қўллаш борасида "Ўзбек тилининг изоҳли луғати" китобига қараб қўйсак мақсадга мувофиқ бўлур эди!
Хоразма аншу гапла блан гала гёрманг...)))
На бўлса ям, бу сиза армиямас-ку полковникни полковник, майорни майор даб айтиша.... Дилни бойлики шунда дан.
Мисол, шахсан ман ўзимни шевам блан фахрланаман. Ава инди, луғата караб сўллаб ўтирғаним етмин дурвади....
Мисол, шахсан ман ўзимни шевам блан фахрланаман.
Ростда, тил шевалари билан тирик...
Не ҳолки, айримлар шевамиз шунақа, деб отасини - "ака" дейди-я...Баъзи оилаларда отаси бор йигит фарзанд кўрса унинг болалари бобонинг ҳурматидан дадасини "ака" деб чақиришган. Яъни бу оилада ОТА унвонли одам битта деган маънода.
Баъзи оилаларда отаси бор йигит фарзанд кўрса унинг болалари бобонинг ҳурматидан дадасини "ака" деб чақиришган. Яъни бу оилада ОТА унвонли одам битта деган маънода.
Бизлар(Тошкент шевасида)да осонроқ экан, оталарни - ада (дада), боболарни - дода деб чақирамиз...:)
kanishka
19.03.2011, 17:41
Бизлар(Тошкент шевасида)да осонроқ экан, оталарни - ада (дада), боболарни - дода деб чақирамиз...
Тошкент шевасида архаик шакллар жуда кўп. -вотти ҳам қорахонийлар давридан қолган бўлса керак.
Colorado
19.03.2011, 17:53
Бизлар(Тошкент шевасида)да осонроқ экан, оталарни - ада (дада), боболарни - дода деб чақирамиз...
бизларда (Colorado шевасида) оталарини, боболарни dad - pop деб чакирашади :))
Тошкент шевасида архаик шакллар жуда кўп. -вотти ҳам қорахонийлар давридан қолган бўлса керак.
Мен бу шаклларни кўпроқ қозоқ биродарларимиз тилининг асорати деб билардим (келвотир, борвотир)... Тошкент худуди тарихан 2-2,5 аср қозоқ хонликлари таркибида бўлган-ку...
бизларда (Colorado шевасида) оталарини, боболарни dad - pop деб чакирашади )
Кўрдингизми, ростданам празабон бўлган, ингл. - dad, ўзбекча - дода, ингл. - mother, ўзбекча - момо! :)
kanishka
19.03.2011, 19:26
Мен бу шаклларни кўпроқ қозоқ биродарларимиз тилининг асорати деб билардим (келвотир, борвотир)... Тошкент худуди тарихан 2-2,5 аср қозоқ хонликлари таркибида бўлган-ку...
Йўқ, мен туркшунос эмасман-у, адашмасам, қозоқ-қорақалпоқ-нўғай тилларига бу хусусият Тошкент-Туркистон-Чимкент шевасидан ўтган бўлса керак, негаки уйғур элементлари бу ерга XI асрда кириб келган, қозоқлар эса аанча кейинроқ. Мана шунақа уйғур элементи - (ке)вэтти - айрим Наманган шеваларида ҳам бор.
Кўрдингизми, ростданам празабон бўлган, ингл. - dad, ўзбекча - дода, ингл. - mother, ўзбекча - момо!
Пропал человек! Айтдим-ку, қизиқманг бу наркотикка деб :) , оқибати ёмон бўлади.
Tulqin Eshbekov
20.03.2011, 08:48
шевам блан фахрланаман
Ҳаммамиз фахрланамиз, шева - халқнинг жонли тили! Фақат, биз зиёлилар ундаги айрим қусурларга, жумладан, адабий тил нормасига зид сўзларга эътибор билан қараб, ўз ўрнида тўғрилаб қўйсак демоқчиман. Масалан, "ж"ловчи шева вакиллари даврасида ўтирсангиз, ошнинг тагини, яъни, тавоқни "ялаб қўйинг"ни ҳам шевасида баралла айтаверади ва унга ҳеч ким эътибор бермайди. Адабий тилда мавжуд сўзга зид равишда ишлатилаётган бу каби сўзларга беэътибор бўлиш мумкинми?
оталарни - ада (дада), боболарни - дода деб чақирамиз
Мана бу - ҳақиқий шева! Унинг адабий тилга зарари йўқ, билъакс, бойитишга хизмат қилмоқда! Аммо, ота - "ака", "тоға" ё "почча" эмас! Адабий тилимизда уларнинг ўз ўрни, маъно-моҳияти бор!
Tulqin Eshbekov
20.03.2011, 08:52
Тошкент худуди тарихан 2-2,5 аср қозоқ хонликлари таркибида бўлган-ку...
Бу чалкаш гапни қайси манбадан олдингиз? Илтимос, ҳудудлар тарихига оид нозик гапларни исботсиз ёзманг. Хонликлар тарихини ишончли манбалардан ўрганиб ёзсангиз яхши бўларди.
Korabahtoff
20.03.2011, 09:11
Адабий тилда мавжуд сўзга зид равишда ишлатилаётган бу каби сўзларга беэътибор бўлиш мумкинми?
Чундим.
Значит, шевада ишлатиладон сўзлани черагаралаб қўйжақсиз?
Масалан, "ж"ловчи шева вакиллари даврасида ўтирсангиз, ошнинг тагини, яъни, тавоқни "ялаб қўйинг"ни ҳам шевасида баралла айтаверади ва унга ҳеч ким эътибор бермайди.Физика терминини ўзгартирмоқчи бўлганингиз эсимда :)
Адабий тилда мавжуд сўзга зид равишда ишлатилаётган бу каби сўзларга беэътибор бўлиш мумкинми?Адабий тилга тўла мос келса шева шева бўладими?
Бу чалкаш гапни қайси манбадан олдингиз? Илтимос, ҳудудлар тарихига оид нозик гапларни исботсиз ёзманг. Хонликлар тарихини ишончли манбалардан ўрганиб ёзсангиз яхши бўларди.
"В конце XVI века[9] Ташкент был включен в состав Казахского ханства, в составе которого находился до XVIII века[10]. Позднее город имел некоторое время самостоятельный статус при правителе Юнус-ходже, а позднее вошел в состав Кокандского ханства."
http://ru.wikipedia.org/wiki/Ташкент
Tulqin Eshbekov
20.03.2011, 11:08
черагаралаб
Фақат номақбул, нотўғри қўлланилаётган сўзларни тўғрилашга ҳаракат қиляпман.
Tulqin Eshbekov
20.03.2011, 11:10
Адабий тилга тўла мос келса
Ҳамма шевадаги сўзларни айтмаяпман-ку. Фақат, адабий тилда мавжуд сўзларга зид келадиганлари ҳақида баҳс кетяпти.
Tulqin Eshbekov
20.03.2011, 11:15
Кокандского ханства
Қўқон хонлиги десангиз, бу бошқа гап! Тошкент ҳам, бошқа шаҳарларимиз ҳам барпо бўлганидан буён фақат ўзимизнинг бобокалонларимизки бўлган! Бу Ватан бизга буюк аждодларимиздан бебаҳо меросдир! Бугун бизга қўшни ҳисобланганлар билан ҳам илгари бир бўлганимизни яхши биласиз. "Бир пайтлар фалончиники эди" қабилидаги дудмал гапларни айтиб бировларнинг тилини қичитиб қўйманг, демоқчиман.
kanishka
20.03.2011, 13:46
Бир савол: адабий тил қаердан пайдо бўлган?
дудмал гапларни айтиб бировларнинг тилини қичитиб қўйманг, демоқчиман.
"дудмал" - бу қайси шевада? Адабий тилимизда - дудмол
Alisher Asror
20.03.2011, 14:53
DUDMAL - adabiy tilda bor - yo`qligini bilmadimu, lekin qo`qon tamonlarda ishlatiladi, ma`nosi : dud - tutun, mal esa moil, momand so`zining o`zgargan shakli
Anvar Atakhanov
20.03.2011, 14:57
qo`qon tamonlarda ishlatiladi, ma`nosi : dud - tutun, mal esa moil, momand so`zining o`zgargan shakli
Манимча бу тутундай сассик яни "дудмал гап"- "сассик гап" булса керакда-а?
Фақат номақбул, нотўғри қўлланилаётган сўзларни тўғрилашга ҳаракат қиляпман.100 йиллардан бери фойдаланиб келинаётган сўзлар энди "нотўғри"га чиқиб қолдими? Шевалардаги сўзларнинг тўғри ёки нотўғри қўлланилаётганини битта одам ҳал қилмайди-ку. Маслан ёстиқни Бухорога "така" дейишади. Нима қипти? Уларнинг шеваси шунақа. Йўқ така эчкининг эркаги деб уларга бу сўзни ишлатишни таъқиқламоқчимисиз? Ёки хоразмликлар устунни ўра дейишса жарима соламизми? Андижонликлар аччиқ-чучукни "шакароп" деса қандай чора кўрамиз? Ҳа айтганча қаршилик ўлчов бирлигини нима ном билан атайдиган бўлдик :)
100 йиллардан бери фойдаланиб келинаётган сўзлар энди "нотўғри"га чиқиб қолдими?
Албатта-де, сиз кўпроқ домланинг гапларига қулоқ тутинг, домлада гап кўп!.. :)))
Shomurodov Shohruh
20.03.2011, 22:55
Бухорога "така" дейишади
"падушка" дейишади :)
Korabahtoff
21.03.2011, 00:53
тўғрилашга ҳаракат қиляпман.
Яхшиям сиз "Олий Мажлис" эмассиз....
Биза - хоразмлила - нервничит атиб бошлавадик...)))
Холасангиз, бемалол адабий тилда сўллашаваринг, лекин шевалара деймасангиз яхши бўлар ади...
Ёки бошқа ечадон проблемала йўқми? Уннин бўлса, сланики - домуллоланики - азлик-ку! )))
Tulqin Eshbekov
21.03.2011, 07:34
яхши
Яхши мавзудан яхши хулоса чиқарасиз, деган умидда эдим. Дим жолли гапланг, ёшулли!
Хоразм шевасига аталган мана бу ҳазил шеър қайси шоир қаламига мансуб?
Тинглайман кўп ўзбек сўзларин,
Хоразмча талаффузини.
Хуш кўраман у ер қизларин,
"Қўйсангизов" деган сўзини.
Айтса агар бу сўзни улар,
Тилидан бол томгандек бўлар.
Хоразмлик қизларни доим,
"Қўйсангизов" дегизгим келар....
Tulqin Eshbekov
21.03.2011, 07:42
қаршилик ўлчов бирлигини нима ном билан атайдиган бўлдик
Таклифим - "Ўм қонуни" ёки "Оҳм қонуни". Биздаги "ў"ни баъзан рус тилида "о" деб қўллашади. Бир гал тилимиз моҳиятидан келиб чиқиб биз ҳам улардан кириб келган "о"ни "ў" шаклида қўлласак мақсадга мувофиқ бўлади назаримда.
таъқиқламоқчимисиз?
Асло! Фақат, айрим хато-камчиликларга барҳам бериш таклифини илгари сурмоқдаман.
Jamshid Begmatov
21.03.2011, 10:29
Эндигина Анжандан қайтиб келдим. Мавзуни очиб аввалига айрим ўртоқларга "-" қўйиб ташлагим келди :) Лекин ўйлаб қарасам, ўз фикрини ифодалашга ҳамманинг ҳақи бор-ку :)
Майли, эшитиб келган шева янгиликларидан айтиб берай. Кетишда бир духтир дўстим билан Наманганга учдик. У ердан такси олиб Андижон томон йўл олдик. Шофёр наманганлик эди. Духтир унинг гапларини тушунолмай хуноб бўлди, баъзан таржима қилиб туришимга тўғри келди :) Мана ўша гаплардан биттаси:
— Окомлэ эттай эптанам рэсияй китуткенди...
Айтилганидек ёздим. Наманганлик ўртоқлардан бошқалар тушундими? :)
Анжанда эса... Телефонда кўп гаплашувчиларда куннинг ўртасида батарейкаси ўтириб қолади-ку. Шулар ўртасида янги гап чиқибди. Масалан, обед пайтида, машинани устага кўрсатаётганда ва ҳ.к. телефонни бирпасга зарядкага қўйиб қўйишни "эмизиб олиш" дейишаркан:
— Розеткез қаетта? Телефонди тезда эмизволей :)
kanishka
21.03.2011, 12:03
Асло! Фақат, айрим хато-камчиликларга барҳам бериш таклифини илгари сурмоқдаман.
Хато-камчиликлар шевада эмас, адабий тилда бўлади, негаки адабий тил сунъий, шева эса табиий йўл билан шаклланади.
— Розеткез қаетта? Телефонди тезда эмизволей
Жуда зўр-ку :) ! Водийликларнинг топқирлигига қойил. Наманганда сартарошга соч олдиришни "ремонтлатиш" дейишарди.
— Окомлэ эттай эптанам рэсияй китуткенди...
Айтилганидек ёздим. Наманганлик ўртоқлардан бошқалар тушундими?Анжанликларам тушунаверади ака :) "Эртага эрталаб акам Россияга кетаётувди" демоқчи бўлган бўлса керак. Бир наманганлик курсдошимиз бор эди. Тилига тушунмай роса хуноб бўлардик. Ўша бир куни ипподромдаги наманганни стоянкасига бориб келайлик деб қолди. Келдик. Шофёрлар наманганчасига шунақа гапиришяпти.... Гапларининг 70 фоизини тушунмадим. Ҳалиги курсдошим инсоф қилиб биз тушунадиган қилиб гапирар экан.
Anvar Atakhanov
21.03.2011, 15:13
Окомлэ эттай эптанам рэсияй китуткенди...
Э ока уна масда: "этта" дийилади.
Jamshid Begmatov
21.03.2011, 15:16
"Эртага эрталаб акам Россияга кетаётувди" демоқчи бўлган бўлса керак. Э тасанно! :)
Jamshid Begmatov
21.03.2011, 15:17
Э ока уна масда: "этта" дийилади.Кичиресс :)
Tulqin Eshbekov
21.03.2011, 19:09
адабий тил сунъий
Тилнинг сунъийси бўлмайди. Ёввойи ўсимликлар маданийлаштирилгани каби тил ҳам адабий мезонлар билан ривожлантирилади. Ўта шевапарастликка берилиб кетсангиз нима бўлади? Айтайлик, бировлар сизга ўз шевасида "қиччи пичак, пидана барак жегизиб қўяман" деса нимани тушунасиз?
Jamshid Begmatov
22.03.2011, 05:46
Тилнинг сунъийси бўлмайди.Ўзбек адабий тили барча ўзбеклар тушунадиган лингва франка функциясини бажаради. Албатта у сунъийдир. Табиий холатда унда ҳеч ким сўзлашмайди. У айрим шеваларнинг асосида олимлар томонидан тузилиб қолибга солинган.
Ўта шевапарастликка берилиб кетсангиз нима бўлади?Ҳеч ким шевапарастликка берилгани йўқ. Бу мавзуда турли шевалар билан танишув кетяпти.
Tulqin aka Eshbekov, Тулкин ака Эшбек, исмингиз қайси шевада ёзилган?
kanishka
22.03.2011, 06:10
Тилнинг сунъийси бўлмайди. Ёввойи ўсимликлар маданийлаштирилгани каби тил ҳам адабий мезонлар билан ривожлантирилади. Ўта шевапарастликка берилиб кетсангиз нима бўлади? Айтайлик, бировлар сизга ўз шевасида "қиччи пичак, пидана барак жегизиб қўяман" деса нимани тушунасиз?
Шеваларимиз ажойиб. Мен нафақат уларни кенгроқ қўллаш, балки ёзма, аудио ва видео шаклда сақлаб қолиш тарафдориман, зеро саводхонликнинг, ОАВнинг кенг тарқалиши сайин адабий тил нормалари айрим шева хусусиятлари сиқиб чиқариши мумкин. Шундай жараён оқибатида Россиянинг йирик шаҳарлари деярли бир хил шевада сўзлашишади. Сурхондарё ва Хоразм шеваларида қўшиқлар яратилади, бу ҳам ажойиб.
Alisher Asror
22.03.2011, 07:16
Lahjalar , shevalar tarihimizga bir kalit deb o`ylayman, shuning uchun nafaqat ularni asrab avaylash balki chuqur o`rganish kerak
axmedovshuhrat
22.03.2011, 08:36
"ж"ловчи шева вакиллари даврасида ўтирсангиз, ошнинг тагини, яъни, тавоқни "ялаб қўйинг"ни ҳам шевасида баралла айтаверади
Мана буни боплабсиз. Ҳеч ўйлаб кўрмаган эканман.
Bobir Samadov
22.03.2011, 10:58
Бухоро-Тошкент йуналиши буйича катнаётган автобус Тошкент шахридаги кираверишдаги пост олдида тухтаб утаркан, кутилмаганда ёрдамчи шофёрнинг Бухороча шевада йуловчиларга караб гапирганини эшитиб колдим: "Ипподромга саклайликми?" Аввал камина чунмадилар, кейинчалик билса, биз одатда "палон жойга тухтатиб куйинг" нинг Бухороча (балким самаркандчасигаям шунакадир) варианти "сакланг" экан.
Э ока уна масда: "этта" дийилади.Кичиресс :)
Анважжон ока ехшиям шаҳаанни ўзидансиз-а? "Эртага" сўзини "эттай" дейиладику?! :)
Anvar Atakhanov
22.03.2011, 13:23
Анважжон ока ехшиям шаҳаанни ўзидансиз-а? "Эртага" сўзини "эттай" дейиладику?!
Не-а, точни "этта" дейилади, "й"ни иктисод киламиз, вакт йук "й" ни кушиб айтгани.
kanishka
23.03.2011, 06:41
ў манў чуммадим нимала дибташавоссанла ўзларинча, авто сақлайми, этта-беттами, эттай-ми-эй. Нима атала бозорга тушиб қолдими?!
Ўзбек тилининг энг қўпол шеваси Тошкентдами ё менга шундай туюлиб кетдими :) ?
Yo'o' qurula o'zligini erkin sezishadi bizada, jargon bila shevalani aralashtirib atala qivorishshi yaxshi ko'ravuza ;)
Ўзбек тилининг энг қўпол шеваси Тошкентдами ё менга шундай туюлиб кетдимиТошкентнинг шеваси чиройли. Фақат жаргонлар аралашганда қўполлашиб кетади. Аслида ўзбек тилининг барча шевалари чиройли, ўзига хос.
Tulqin Eshbekov
24.03.2011, 06:51
адабий тил нормалари айрим шева хусусиятлари сиқиб чиқариши мумкин.
Маданиятни қанчалик юксалтирсак, у миллатни, халқни шунча юксалтиради. Шевалар замирида миллий маданиятимиз оҳори ҳам бисёр. Адабий тил - миллий маданиятимизнинг бир кўринишидир. Юқорида ёзганимдек, шевалар - табиий ўсаётган турфа дарахтлар, адабий тил - уларнинг маданийлаштирилган кўриниши! Бу билан шевалардаги айрим қусурларгина барҳам топиши мақсадга мувофиқ, демоқчиман.
axmedovshuhrat
24.03.2011, 08:46
qurula қуру диб сан ўзийни камситвоссанми, ёки мақтанвоссанми. агар билсен вилоятлада тошкенлини сразу қуру диб ерга ураркан.
атала сўзини ўзин нималигини биласанми?
Nigora Umarova
24.03.2011, 10:03
қуру диб сан ўзийни камситвоссанми, ёки мақтанвоссанми. агар билсен вилоятлада тошкенлини сразу қуру диб ерга ураркан.
атала сўзини ўзин нималигини биласанми?
sirim, axmedovshuhratning gaplariga javob qaytarmaslikni maslahat beraman. Aks holda siz ham jarima olasiz.
axmedovshuhrat, xabarimdan oldingi haqoratomuz postingizni o'chirib tashladim, yana bir jarima bersam forumda ishtirok etmay qolishingiz holati yuzaga kelishi mumkin edi.
Hurmatli forumdoshlar!
Agar mavzu mahalliychilik tusini olsa, u holda suhbat mavzusi yopiladi
Bekmirzo
24.03.2011, 10:14
O'zbegim shevalariga gap yo'q, lekin. Xorazmliklarga havas qilsa bo'ladi. O'ziyam, naq fransuzchada gaplashishadi, bu shevada sevgi izhor qilging keladi-ya! :)
Toshkent shevasini ingliz tiliga qiyoslash mumkin, nazarimda. O'zbekning, ayniqsa poytaxt shaharning biznes-shevasi :)
Qashqadaryo, Surxondaryo shevalari - naq nemis tiliga qiyoslash mumkin. Raqiblarga qarab pachakilashib o'tirasizmi, shundaygana "Hazir jog'ingdi ko'zlab bitta solaman!" deb qo'yayberasiz :)
Nigora Umarova
24.03.2011, 10:32
Toshkent shevasini ingliz tiliga qiyoslash mumkin, nazarimda. O'zbekning, ayniqsa poytaxt shaharning biznes-shevasi :)
Toshkent shevasi -vuza(borovza, kelovza), -votti(borvotti, kelvotti) bilan go'zal. So'zlarimiz naqd novvotga o'xshaydi.(jargon, argo, chappanicha so'zlar bundan mustasno) :)
Shevamdan o'rgilay...
Qashqadaryo, Surxondaryo shevalari - naq nemis tiliga qiyoslash mumkin.
Демак Наманган шевасини испан тилига қиёсларканмизда. :)
Jamshid Begmatov
24.03.2011, 15:27
Демак Наманган шевасини испан тилига қиёсларканмизда.Мен кўпроқ япон тилига қиёслаган бўлардим :)
Мен кўпроқ япон тилига қиёслаган бўлардим :)
Андижонникини корейс тилигами? (Чўзиб гапиришидан) ;)
Мен кўпроқ япон тилига қиёслаган бўлардимНаманган шеваси қиёсланадиган тил ҳали пайдо бўлмаган бўлса керак :)
Демак Наманган шевасини испан тилига қиёсларканмизда.
Итальян тилига киёсласакчи? :)
Tulqin Eshbekov
25.03.2011, 02:17
япон тилига
Япон талабаси яқинда ўзбек тилида берган интевьюсида ўзбек тилининг нақадар жозибали экани ҳақида мароқ билан сўзлаганини кўриб кўзимдан ёш чиқиб кетди!
корейс тилигами
Корейс хонандаси ўзбекча қўшиқ ижро этаётганида юрагим ҳапқириб кетади!
Шоир ибораси билан айтганда:
"Боболардан қолган бу улуғ тортиқ,
Токи авлодларга етолсин омон!"
Bekmirzo
25.03.2011, 10:25
Qashqadaryo, Surxondaryo shevalari - naq nemis tiliga qiyoslash mumkin.
Демак Наманган шевасини испан тилига қиёсларканмизда. :)Yo'q. Namangan shevasi venger (mojar) tiliga o'xshab ketadi :)
Anvar Atakhanov
25.03.2011, 11:45
Демак Наманган шевасини испан тилига қиёсларканмизда.
Мен кўпроқ япон тилига қиёслаган бўлардим
Итальян тилига киёсласакчи?
Yo'q. Namangan shevasi venger (mojar) tiliga o'xshab ketadi
Наманган шеваси қиёсланадиган тил ҳали пайдо бўлмаган бўлса керак
Qilgani ishlaring yo'qmi? Nima Namanganga yopishvoldinlar? Namanganliklar o'zbekchaga o'xshabroq gapiradi tushunarlikmi? :-))
Namanganliklar o'zbekchaga o'xshabroq gapiradi tushunarlikmi? :-))Унда мен умуман ўзбекча билмас эканман :)
Colorado
25.03.2011, 22:33
Namanganliklar o'zbekchaga o'xshabroq gapiradi tushunarlikmi? :-))Унда мен умуман ўзбекча билмас эканман :)
Точно, Камолиддин акани трекларини хам эшитмайсиз, эртаю-кеч Шерали :))
Tulqin Eshbekov
26.03.2011, 06:58
Камолиддин акани
Бир хушовоз хонанда қизнинг икки-уч марта "Оҳ, Наргиз" қўшиғини роса қиёмига етказиб ижро этганини эшитиб мазза қилдим. Афсус, исми шарифини эслаб қололмадим.
Точно, Камолиддин акани трекларини хам эшитмайсиз,Нега энди? "Наргиз"ни кўп эшитаман.
Бир хушовоз хонанда қизнинг икки-уч марта "Оҳ, Наргиз" қўшиғини роса қиёмига етказиб ижро этганини эшитиб мазза қилдим. Афсус, исми шарифини эслаб қололмадим.Ўша қизнинг исми Наргиз (Наргиз Мусаева). "Наргиз" қўшиғини айнан эмас Камолиддин Раҳимовнинг қўшиғига жавоб тариқасида айтган. Ғазал муаллифи Валижон Шамсиев.
Colorado
27.03.2011, 02:36
Нега энди? "Наргиз"ни кўп эшитаман.
Тушунарли, Наргизни купинча кечки базмда ижро этадилар.
Нохорги ошда эса Чустий газаллари янграйди....
Хусейн, ушладимми :)))
Tulqin Eshbekov
27.03.2011, 08:31
Камолиддин Раҳимовнинг қўшиғига жавоб
Жуда қиёмига етказиб айтган! "Наманганнинг олмаси"ни ҳам бугунги ёш хонандалар жуда маромида ижро этишмоқда.
газаллар
Ўзи ғазаллар асосида яратилган мумтоз қўшиқлар наҳорбоп бўлади-да!
Colorado
28.03.2011, 10:59
Ayniqsa Og'abek Sobirovning suvoralarini aytmaysizmi
рахмат наводкага, энди Хусенни ёки Хусниддин атони кийнашга тугри келади. коллекциямни бойитиш учун :))
Tulqin Eshbekov
29.03.2011, 07:05
наводка
Шу суҳбатларимизнинг ўзи ҳам тилимизни нақадар бойитиб бормоқда!
Jamshid Begmatov
23.04.2011, 17:46
Шевалар бир биридан ва адабий тилдан катта фарқ қилса қийин-да, баъзан адабиётда учратмаган сўзингни қандай тўғри ёзишни билмай қоласан.
Анжанда биз "кавартак" деб ўрганиб қолганмиз. Куни кеча JH билан тушлик қилиб ўтириб, ўша ҳақида гаплашиб қолдик. Қўқонда "коватак" дейишаркан. Наманганда биламан, "каваттаа" дейишади. Наманганнинг "а" товуши ҳам жуда ўзига хос, томоғининг и-ичидан чиқаришади. Луғатга қарасам, адабий ёзилиши "коваток" экан.
Яна қаерда қандай айтилади шу сўз? У бошқача ном билан аталадиган шевалар ҳам борми?
Сўзнинг аниқ этимологиясини биладиганлар борми? Мен анжанча шевадаги айтилишидан келиб чиқиб, тожикча барги ток, яъни узум барги сўз бирикмасидан келиб чиққан деб юрардим. Лекин адабий вариантда сўзнинг биринчи қисми кова- эканлиги ўйлантириб қўйди.
Colorado
23.04.2011, 19:17
Наманганда биламан, "каваттаа" дейишади.
Наманганда, шахарликлар коотаки дейишади...
Узбекистон Хаво Йуллари журналида март-апрель сонида мен олган расм чикарилди
https://img.uforum.uz/thumbs/kyyhyss8569617.jpg (https://img.uforum.uz/images/kyyhyss8569617.jpg)
Masud Mahsudov
23.04.2011, 19:21
Шевалар бир биридан ва адабий тилдан катта фарқ қилса қийин-да, баъзан адабиётда учратмаган сўзингни қандай тўғри ёзишни билмай қоласан.
Анжанда биз "кавартак" деб ўрганиб қолганмиз. Куни кеча JH билан тушлик қилиб ўтириб, ўша ҳақида гаплашиб қолдик. Қўқонда "коватак" дейишаркан. Наманганда биламан, "каваттаа" дейишади. Наманганнинг "а" товуши ҳам жуда ўзига хос, томоғининг и-ичидан чиқаришади. Луғатга қарасам, адабий ёзилиши "коваток" экан.
Яна қаерда қандай айтилади шу сўз? У бошқача ном билан аталадиган шевалар ҳам борми?
Сўзнинг аниқ этимологиясини биладиганлар борми? Мен анжанча шевадаги айтилишидан келиб чиқиб, тожикча барги ток, яъни узум барги сўз бирикмасидан келиб чиққан деб юрардим. Лекин адабий вариантда сўзнинг биринчи қисми кова- эканлиги ўйлантириб қўйди.
Meni bilishimcha, bu so'z "kabobi tok" ("kavobi tok") (tok kabobi) so'z birikmasidan kelib chiqqan. Qo'qonda yoshi ulug' bir otaxondan bir necha yillar avval so'raganimda, 60-70 yillar avval bu taom aynan shunday talqin qilinganini aytgan edi...
Jamshid Begmatov
23.04.2011, 19:37
Meni bilishimcha, bu so'z "kabobi tok" ("kavobi tok") (tok kabobi) so'z birikmasidan kelib chiqqan.JH ҳам шундай деди, лекин унда "р" товуши қаердан кириб қолганлиги ўйлантиряпти.
Ўзбек тилининг этимологик луғати чоп этилганми?
Gulchehra Ibragimova
23.04.2011, 19:59
Сўзнинг аниқ этимологиясини биладиганлар борми? Мен анжанча шевадаги айтилишидан келиб чиқиб, тожикча барги ток, яъни узум барги сўз бирикмасидан келиб чиққан деб юрардим. Лекин адабий вариантда сўзнинг биринчи қисми кова- эканлиги ўйлантириб қўйди.
"КОВАТОК". бу сўз асли тожик тилида арабча кабоб (қ) ва тожикча ток (узум ўсимлиги) сўзлари билан тузилган кабоби токи* изофа бирикмаси бўлиб (ТжРС, 175), ўзбек сўзлашув тилида жиддий товуш ўзгаришлари воқе бўлган: 1) бирикма охиридаги -И* сифат ясовчиси ташланган: кабоби ток; 2) би товушлари ҳам талаффуз қилинмай қўйган, натижада бу икки сўз бир сўзга бирлашган: кабоби токhttp://uforum.uz/images/icons/icon2.gif каботок; 3) биринчи қисмнинг иккинчи бўғинидаги а* унлиси а унлисига, б ундоши в ундошига, охири а унлиси в ундошининг таъсирида а* унлисига алмашган: каботокhttp://uforum.uz/images/icons/icon2.gif кабатокhttp://uforum.uz/images/icons/icon2.gifкаватокhttp://uforum.uz/images/icons/icon2.gif(ЎТИЛ, 1, 391). Бу сўз қиймани ток баргига ўраб, одатда палов билан пишириладиган таом маъносини англатади. ("Ўзбек тилининг этимологик луғати", Ш.Раҳматуллаев, 2003 йил,Т,202 бет)
**Узр, изофа белгисини қандай қўйишни билмадим, ушбу "*" ни шунинг учун қўйдим.
Ҳа, айтганча, Жиззахда "ток палов" дейилади
Jamshid Begmatov
24.04.2011, 01:37
Gulchehra Ibragimova, рахмат :)
Tulqin Eshbekov
24.04.2011, 07:40
Сўзнинг аниқ этимологиясини биладиганлар борми?
Бу суҳбатларимиз "Ўзбек шевалари изоҳли луғати" деган салмоқли китоб яратишга ундамаяпими!..
Jamshid Begmatov
29.11.2011, 11:02
Бухоролик ва хоразмлик дўстлардан илтимос.
"Келяпман" феълини шевангиздаги вариантларини ёзиб беринг. Яъни бирлик ва кўпликда, барча шахсларда, бўлишли ва бўлишсиз шаклларини.
мен келяпман - келмаяпман
сен келяпсан - клемаяпсан
у келяпти - келмаяпти
биз ...
сиз ...
улар ...
Хоразмча ва бухорочаси керак.
Олдиндан катта раҳмат!
Korabahtoff
29.11.2011, 11:30
Бухоролик ва хоразмлик дўстлардан илтимос.
"Келяпман" феълини шевангиздаги вариантларини ёзиб беринг. Яъни бирлик ва кўпликда, барча шахсларда, бўлишли ва бўлишсиз шаклларини.
мен келяпман - келмаяпман
сен келяпсан - клемаяпсан
у келяпти - келмаяпти
биз ...
сиз ...
улар ...
Хоразмча ва бухорочаси керак.
Олдиндан катта раҳмат!
Ман гаятирман - гамаятирман
Сан гаятирсан - гамаятирсан
У гаятир - гамаятир
Биз гаятирмиз - гамаятирмиз
Сиз гаятирсиз - гамаятирсиз
Улар гаятирла - гамаятирла.
Также может быть вместо "гаятир" использовано "галъятир". Буква Л часто просто выпадает в разговорке.
ЗЫ. Это по-хорезмски.
Shomurodov Shohruh
29.11.2011, 11:45
"Келяпман" феълини шевангиздаги вариантларини ёзиб беринг. Яъни бирлик ва кўпликда, барча шахсларда, бўлишли ва бўлишсиз шаклларини.
Бухороча шевада:
Мен келопман - келмаёпман
Сен келопсан - келмаёпсан
У келопти - келмаёпти
Биз келопмиз - келмаёпмиз
Сиз келопсизлар - келмаёпсизлар
Улар келоптилар - келмаёптилар
Jamshid Begmatov
29.11.2011, 12:19
Бухороча шевада:
Это по-хорезмски.
Катта раҳмат :)
Jamshid Begmatov
29.11.2011, 13:55
келопман - келмаёпман
келопмиз - келмаёпмиз
Сўзлашувда келоппан-кемаёппан, келоппиз-кемаёппиз бўпкетадими, ёки келопМан, кеЛмаёпМан деб аниқ айтиладими?
Shomurodov Shohruh
29.11.2011, 14:03
келопман - келмаёпман
келопмиз - келмаёпмиз
Сўзлашувда келоппан-кемаёппан, келоппиз-кемаёппиз бўпкетадими, ёки келопМан, кеЛмаёпМан деб аниқ айтиладими?
Купинча аник келопМан деб айтилади, лекин келопПан булиб хам учраши мумкин. Булишсиз шаклида эса "л" товуши йуколиб кетиши хам мумкин: кемаёпМан. Келмаёпмиз эса сузлашувда кемаёммиз буп кетади.
Tulqin Eshbekov
02.12.2011, 05:15
келоппан-кемаёппан
Сўзга шундоқ қўшимчаларда сўнгги ҳарф акрорланиши Тошкент шевасида ҳам кузатилади:
Масалан, чоййи ичвотман, китоппи ўқивотман, ошши евотман, қиззи хафа қилма... :)
Сўзга шундоқ қўшимчаларда сўнгги ҳарф такрорланиши Тошкент шевасида ҳам кузатилади:
Масалан, чоййи ичвотман, китоппи ўқивотман, ошши евотман, қиззи хафа қилма... :)
Тошкент шаҳар шевасида эмас, Тошкент вилояти шевасида кузатилади деб аниқлик киритиб қўймабсиз-да!
Bobir Samadov
02.12.2011, 16:21
Одатда "Ж" лаб гапирувчилар эътиборни тортади. лекин узимиз агар шу "Ж" харфини ишлатмасак кандай буларкин а? Масалан: Яркоп (Жаркоп), Йим утир (Жим утир)...
Одатда "Ж" лаб гапирувчилар эътиборни тортади. лекин узимиз агар шу "Ж" харфини ишлатмасак кандай буларкин а? Масалан: Яркоп (Жаркоп), Йим утир (Жим утир)...
Тескари қоида. Яхшиси сиз тасаввур қилинг, мактабда 1-синфга борган ўқувчиларга дарс жараёнида ўқитувчи ўргатяпти:
мана бу желканга кетадиган "ж", мана бу жўлбарсга кетадиган "ж" деб. ;)
Shomurodov Shohruh
02.12.2011, 16:54
Оффтоп:
Одатда "Ж" лаб гапирувчилар эътиборни тортади. лекин узимиз агар шу "Ж" харфини ишлатмасак кандай буларкин а? Масалан: Яркоп (Жаркоп), Йим утир (Жим утир)...
Жуда расво булади! :)
З.Ы. "Жаркоп" ва "жим утир"да "ж" товуши бир хил эмас ;)
Jamshid Begmatov
02.12.2011, 18:04
З.Ы. "Жаркоп" ва "жим утир"да "ж" товуши бир хил эмасАсл ўзбекчаси - жарқўп :)
Tulqin Eshbekov
03.12.2011, 04:19
Яркоп (Жаркоп), Йим утир (Жим утир)...
"Уч илдиз" романида ҳам Очил деган талаба "жуда"ни - "юда" деб ўртоқларини кулдиради... :)
Nigora Umarova
06.12.2011, 19:02
QUTIDOR NIMA DEGANI?
Olimlarning hisoblashicha, tilimizdagi so‘zlar miqdori 120 mingdan ortiq ekan. Albatta, barcha so‘zlarni izohli va imlo lug‘atlarda to‘la qamrab olishning imkoni yo‘q. Chunki xalq shevalarida uzoq va yaqin tarixiy voqelikni aks ettirgan so‘zlar guruhi ham mavjud. Ular xalq nutqida yo‘q hisobida, lekin tarixiy, badiiy va boshqa tur asarlarda o‘tmishning in’ikosi sifatida qo‘llaniladi. Ana shunday so‘zlardan biri qutidor kalimasidir.
Ilmiy grammatika va darsliklarda qutidor so‘ziga ta’rif-tavsif berilmagan. Xo‘sh, ilmiy, ta’limiy sharhlovlardan xoli bo‘lgan qutidor so‘zining ma’nosi qanday va u qaysi tilga mansub?
Ma’lumki, quti — o‘zbekcha so‘z. Taxta, cho‘p, yog‘och yoki shunga o‘xshash narsalardan tayyorlanib, ichiga qattiq, qimmatbaho narsalar solinadigan, qulf-kalitli, sandiqsimon idish quti deyiladi. Ana shu so‘zga fors-tojikcha — dor qo‘shimchasi qo‘shilsa qutidor — qutisi bor (odam) so‘zi yasaladi. Ammo davrlar o‘tishi bilan bu so‘zning ma’nosi o‘zgarib, — boylik egasi, katta sarmoyaga ega bo‘lgan kishi ma’nosida qo‘llanilgan.
O‘zbek adabiyotining ulkan yozuvchisi, o‘zbek romanchiligining asoschisi Abdulla Qodiriy ham qutidor so‘zidan “O‘tkan kunlar” romanida unumli foydalanadi. Qutidor asarning bosh qahramonlaridan biri bo‘lgan Kumushning otasi — Mirzakarim ismli kishining laqabi. Mirzakarim istilohiga to‘xtaladigan bo‘lsak, mirza arabcha so‘z bo‘lib — ma’muriyatda yozuv-chizuv ishlarini olib borgan lavozimli kishi, savodli, o‘qimishli odam degan ma’nolarni anglatadi. Karim so‘zining ma’nosi esa — saxiy, muruvvatli, himmatli deganidir. Ana shu ikki so‘zga yuklangan ma’nolar mujassamidan Mirzakarim ismi yaralgan. Bu ismga qutidor laqabining qo‘shilishi bilan uning faoliyati, jamiyatdagi mavqei, Mar*g‘ilon, Toshkent va unga yaqin shaharlarda, viloyatlarda savdoga daxldor ish va yumushlarni bajarishi anglashiladi.
Muxtasar qilib aytganda, XIX asrda qutidor Qo‘qon xonligida xalqdan, bozordan va boshqa tadbirlardan olinadigan soliqlarni, to‘plangan narsalarni yig‘ib oladigan, qutisida saqlaydigan va xon xazinasiga topshiradigan saroy amaldori, shuningdek, pullarini ijaraga berib, daromadini ko‘paytiruvchi sarrof hisoblangan. Hozirgi davr iqtisodiyoti atamalari bilan aytganda esa, qutidor bankchi, bank egasi degan so‘zlarning ma’nosiga yaqin.
To‘ra NAFASOV,
Qarshi davlat universiteti
professor
Jamshid Begmatov
06.12.2011, 19:07
Qutidor asarning bosh qahramonlaridan biri bo‘lgan Kumushning otasi — Mirzakarim ismli kishining laqabi.Ўқиганимда айнан қутидор нималигини тушунмагандим :)
QUTIDOR NIMA DEGANI?Қути - коробка, Қутидор - коробканинг эгаси, коробкали :)
Nigora Umarova
07.12.2011, 09:17
Qutidor asarning bosh qahramonlaridan biri bo‘lgan Kumushning otasi — Mirzakarim ismli kishining laqabi.Ўқиганимда айнан қутидор нималигини тушунмагандим :)
"Qutidor" atamasi haqida adabiyotshunos olim Boybo'ta Do'stqorayevning ham ilmiy maqolasini o'qigandim. maqolaning mazmuni ham aynan mana shunday edi.
Tulqin Eshbekov
08.12.2011, 08:19
Тошкент шевасидаги айрим оҳорли қўшимчалар туркча киноларда ҳам қўлланилишини англаб қолдим. Пўлат Аламдор "борейлу, келейлу" шаклида гапирар экан. Ҳатто, баъзида экран пастида лотин алифбосида ҳам шу тарзда ёзилганини кузатдим. Демак, "лик" қўшимчаси ўрнига Тошкент шевасига хос "лу"ни қўллаш кенг тарқалган, эҳтимол, қайсидир мамлакатларда адабий тил даражасида экан-да! :)
Шунингдек, айрим қашқадарёликлар "ҳа" сўзини "ҳиййи" шаклида айтадилар. Бу - қозоқ тилида кенг қўлланилар экан! ;)
Jamshid Begmatov
08.12.2011, 09:44
Демак, "лик" қўшимчаси ўрнига Тошкент шевасига хос "лу"ни қўллаш кенг тарқалган, эҳтимол,2 йил Туркияда яшаб бир мартаям эшитмаганман бунақасини. Бир эшитиб кўриш керак, нима деган экан...
Тошкент шевасидаги айрим оҳорли қўшимчалар туркча киноларда ҳам қўлланилишини англаб қолдим. Пўлат Аламдор "борейлу, келейлу" шаклида гапирар экан. Ҳатто, баъзида экран пастида лотин алифбосида ҳам шу тарзда ёзилганини кузатдим. Демак, "лик" қўшимчаси ўрнига Тошкент шевасига хос "лу"ни қўллаш кенг тарқалган, эҳтимол, қайсидир мамлакатларда адабий тил даражасида экан-да! Шунингдек, айрим қашқадарёликлар "ҳа" сўзини "ҳиййи" шаклида айтадилар. Бу - қозоқ тилида кенг қўлланилар экан! Uzr domla. Siz Po"lat Alamdorga ovoz bergan artistni talaffuzi haqida aytyapsizmi yo Turkiyalik Po'lat Alamdorni o'zini talaffuzinimi?
manimchali turkchada "lu" ila tugaydigan qo'shimchala yo'q.
Boreylu,ketayluni, halq tilida gideyk, vareyk, deyishardi mani bilishimcha.
Siz kimni nazarda tutops?:)
Bobir Samadov
08.12.2011, 20:21
"Дим утир", "тег утир"... демак "тугри утир" эканда?
Jamshid Begmatov
08.12.2011, 21:59
Bobir Samadov, илтимос, ё лотинча ўзбек алифбосида, ё кирилча ўзбек алифбосида ёзинг. Университет ўқитувчисига ярашмабди "тугри утир" деб ёзиш... Тағин "сиқмоқ" феълини қўллашга тўғри келиб қолса, уни рус алифбосида ёзаман деб қийналиб юрманг дейман-да... ;)
Bobir Samadov, илтимос, ё лотинча ўзбек алифбосида, ё кирилча ўзбек алифбосида ёзинг. Университет ўқитувчисига ярашмабди "тугри утир" деб ёзиш... Тағин "сиқмоқ" феълини қўллашга тўғри келиб қолса, уни рус алифбосида ёзаман деб қийналиб юрманг дейман-да...
To'g'rikuya lekin hammadayam kiril alifbosi yo'ku.
Lekin yaxshi misol. O'zi bo'p turadi, bitta yozuvdan ikkinchi yozuvni yozayotganda.
Bitta forumda bir turk kishisi turk tuzlamasini (turşu) yaxshi ko'rishligini yozibdi. Endi manam suhbatni sovutmaslik uchun "bende seviyorum turk tursulerini" deb turkcha yozibman. Endi turk klaviaturasi faqat Turkiyada bo'gani uchun majburan tursu deb yozgandim. Ustimdan rosa qotish qilishgandi "Turk tursularini ihlosmandi" deb.:)
Jamshid Begmatov
08.12.2011, 23:02
To'g'rikuya lekin hammadayam kiril alifbosi yo'ku.Бор, фақат 2 минут вақт сарфлаб уни ўрнатиб олиш керак.
Туршу деганини биламан, турсу дегани нималигини билмайман. Нима экан?
Туршу деганини биламан, турсу дегани нималигини билмайман. Нима экан? turşu so'zini, lotin alifbosidagi klaviaturada yozib ko'rseyz tursu deb yozasizku. Chunki lotinda turklani ch, j harflari faqat C harifi bilan, s va sh harfi esa oddiy S harfi bilan yoziladi.
Siz ma'nosiga qarab farqlab olaverasiz bu oddiy s mi yoki sh harfimi deb.
Turk bilmagan va "man turk tursularini yaxshi ko'raman" degan yozuvni ko'rgan odam,"bu bola turkiyadan keltirilgan ichki kiyimlarni yaxshi ko'rarkan" degan o'y keladi hayoliga.:)
турсу дегани нималигини билмайман. Нима экан?
Ташкентский разговорный вариант произношения слова "трусы" на узбекском.
Tulqin Eshbekov
09.12.2011, 06:04
Uzr domla. Siz Po"lat Alamdorga ovoz bergan artistni talaffuzi haqida aytyapsizmi yo Turkiyalik Po'lat Alamdorni o'zini talaffuzinimi?
manimchali turkchada "lu" ila tugaydigan qo'shimchala yo'q.
"Қашқирлар макони" фильмида ўзбекча берилган овоздан ташқари уларнинг туркча гап-сўзлари ҳам эшитилиб туради. Мен шундан эшитдим! Бундан ташқари айрим лавҳалар берилаётганида экран пастида уларнинг ёзувларини ҳам эътибор билан кузатдим... Адашмадим шекилли...
Masud Mahsudov
09.12.2011, 08:15
Uzr domla. Siz Po"lat Alamdorga ovoz bergan artistni talaffuzi haqida aytyapsizmi yo Turkiyalik Po'lat Alamdorni o'zini talaffuzinimi?
manimchali turkchada "lu" ila tugaydigan qo'shimchala yo'q.
"Қашқирлар макони" фильмида ўзбекча берилган овоздан ташқари уларнинг туркча гап-сўзлари ҳам эшитилиб туради. Мен шундан эшитдим! Бундан ташқари айрим лавҳалар берилаётганида экран пастида уларнинг ёзувларини ҳам эътибор билан кузатдим... Адашмадим шекилли...
Адашдингиз. Чунки туркчада унақа қўшимча йўқ, турк тилидан хабари борларнинг гапига ишонарсиз? :)
Jamshid Begmatov
09.12.2011, 09:38
Ташкентский разговорный вариант произношения слова "трусы" на узбекском.Это я понял, но турки этого слова точно не знают (он ведь туркам писал). Это придуманный и очень неудачный пример.
DURIAN, ёзган гаплариз беманилигини ўзиз сезяпсизми?
Это я понял, но турки этого слова точно не знают (он ведь туркам писал). Это придуманный и очень неудачный пример.Ha yo'de, yozishga turklaga nisbattan yozilgande, lekin o'raga qaerdandur turkcha bilmiydigan bir otahon kirib hammasini oyog'ini osmondan qivorgan edi.
I kerey bo'sa bu misol Gulustonli domlani hijolat chektirmaslik uchun misol qilingan edi.
Endi har bir misolimni udachniy yoki ne udachliligini baholiysizmi?:)
Bobir Samadov
09.12.2011, 10:58
Bobir Samadov, илтимос, ё лотинча ўзбек алифбосида, ё кирилча ўзбек алифбосида ёзинг. Университет ўқитувчисига ярашмабди "тугри утир" деб ёзиш... Тағин "сиқмоқ" феълини қўллашга тўғри келиб қолса, уни рус алифбосида ёзаман деб қийналиб юрманг дейман-да... Тўғриғку, аммо баъзи пайтларда кирил алифбосида Қ, Ў, Ғ, Ҳ, ҳарфлари форумда айқаш-чуйқаш бўб кетяпди. Лотин алфавитига қўлим ҳеч келишмайди
аммо баъзи пайтларда кирил алифбосида Қ, Ў, Ғ, Ҳ, ҳарфлари форумда айқаш-чуйқаш бўб кетяпди.Шу ланъати IE 6 (6.5) ўзи бўлмағур браузер. Браузерни алмаштириш керак.
Tulqin Eshbekov
10.12.2011, 07:18
Адашдингиз.
Ўша фильмни кўрганисиз? Яна бир эътибор беринг. Айниқса, кадр пастидаги ёзувларга...
Туркчани билмайман, бироқ, фильмда эшитилиб турган туркча гапларнинг жуда кўпи тушунарли. :)
Masud Mahsudov
10.12.2011, 07:31
Адашдингиз.
Ўша фильмни кўрганисиз? Яна бир эътибор беринг. Айниқса, кадр пастидаги ёзувларга...
Туркчани билмайман, бироқ, фильмда эшитилиб турган туркча гапларнинг жуда кўпи тушунарли. :)
Домла, бекорга тортишмайлик, фойдаси йўқ... Менда ўша фильмнинг туркчаси бор, барча сериалари... Хоҳласангиз, 10 марта қайтариб кўринг; туркчада сиз айтган қўшимчалар йўқ. Сиз нотўғри эшитгансиз ва ўшанга кўра хулоса қилаяпсиз. Зиёли инсоннинг беҳуда нарсаларга тортишиши яхши эмас... :)
Tulqin Eshbekov
10.12.2011, 08:09
тортишиши яхши эмас
Тортишганим йўқ-ку! :) Қачондир бир жойда ўтириб гурунглашиш насиб этар, ўшанда айнан ўша жойини кўрсатаман сизга! ;) Ҳар қалай, шевага оид кўп сўзларимиз туркийзабон тилларда яхшигина мавқега эга эканлигидан фахрланаман.
Colorado
10.12.2011, 09:50
бир жойда ўтириб гурунглашиш насиб этар
Тасавур қилдим, Тулқин домла хемпана ош уюштирган, унга Хусен Қоракўлдан келган қурутилган барра гушт, Бекмирзо маде ин Олмония глинтвайн, Қўқонликлар қалампир...ва хоказо. Долимов нима қўшаркин, фантазиям шу ерда ишламай қолди, балким хаммамизга бир комплектдан пайтава тегармикин.
Тулқин домла, мингта шап-шапдан битта тап-тап абзал :))))
Ўша фильмни кўрганисиз?
Мен "Қашқирлар"нинг ҳар бир (!) сериясини кўрганман, охирги қисмини кеча кўрдим.
Аммо Сиз айтган шева унсурларини тополмай, ҳайронман.
П.С. Кўрмаганларга ушбу сериални тафсия қиламан.
Tulqin Eshbekov
10.12.2011, 13:51
ҳайронман.
Унда кино қаҳрамонларидан бири Пўлат Аламдор "адашган" бўлса керак... :)
мингта шап-шапдан битта тап-тап
Минг сизу биздан бир жиз-биз деган мақолсимон ибора бор! Бўпти, янги йил арафасида бир ўйлашиб кўрейлу! :)
Iymandar
10.12.2011, 16:10
Тошкент шевасидаги айрим оҳорли қўшимчалар туркча киноларда ҳам қўлланилишини англаб қолдим. Пўлат Аламдор "борейлу, келейлу" шаклида гапирар экан. Ҳатто, баъзида экран пастида лотин алифбосида ҳам шу тарзда ёзилганини кузатдим. Демак, "лик" қўшимчаси ўрнига Тошкент шевасига хос "лу"ни қўллаш кенг тарқалган, эҳтимол, қайсидир мамлакатларда адабий тил даражасида экан-да! :)
Шунингдек, айрим қашқадарёликлар "ҳа" сўзини "ҳиййи" шаклида айтадилар. Бу - қозоқ тилида кенг қўлланилар экан! ;)
Ҳурматли Домла!
Мен ҳам турк тилини билувчилар қаторида шуни таъкидлайманки, туркчада ўзбекчанинг Тошкент шевасидаги "борейлу, келейлу" туридаги айтилиши йўқ. Бу маънони туркчада “gidelim”, “gelelim” каби ишлатилади.
Тўғри “-lu”, “-li”, “-lı” қўшимчалари бизнинг ўзбекчадаги «-ли» қўшимчасига мос келади ва фақат отни бирор сифатга айлантириш учун ишлатилади. Масалан, қон – қонли, туз – тузли, сув – сувли, каби. Аммо турк қўшимчалари уларнинг грамматикаси қоидаларига биноан ишлатилади. Яъни сўз охири бўғинидаги унлуга биноан. Tuz– tuzlu, sheker– shekerli, balık– balıklı, каби.
Masud Mahsudov
10.12.2011, 16:14
Тошкент шевасидаги айрим оҳорли қўшимчалар туркча киноларда ҳам қўлланилишини англаб қолдим. Пўлат Аламдор "борейлу, келейлу" шаклида гапирар экан. Ҳатто, баъзида экран пастида лотин алифбосида ҳам шу тарзда ёзилганини кузатдим. Демак, "лик" қўшимчаси ўрнига Тошкент шевасига хос "лу"ни қўллаш кенг тарқалган, эҳтимол, қайсидир мамлакатларда адабий тил даражасида экан-да! :)
Шунингдек, айрим қашқадарёликлар "ҳа" сўзини "ҳиййи" шаклида айтадилар. Бу - қозоқ тилида кенг қўлланилар экан! ;)
Ҳурматли Домла!
Мен ҳам турк тилини билувчилар қаторида шуни таъкидлайманки, турчада ўзбекчанинг Тошкент шевасидаги "борейлу, келейлу" туридаги айтилиши йўқ. Бу маънони турчада “gidelim”, “gelelim” каби ишлатилади.
Домла барибир фикрини ўзгартирмасалар керак :) Имкон топилганда ўша фильмнинг барча серияларини олиб бориб уларга кўрсатмоқчиман, зора кўриб, эгардан тушсалар... Ёки уларга туркча дарслик бериш керак, ўрганиб ишонч ҳосил қилишлари учун... Нима дедингиз, домла? :)
Iymandar
10.12.2011, 16:23
Ha yo'de, yozishga turklaga nisbattan yozilgande, lekin o'raga qaerdandur turkcha bilmiydigan bir otahon kirib hammasini oyog'ini osmondan qivorgan edi. I kerey bo'sa bu misol Gulustonli domlani hijolat chektirmaslik uchun misol qilingan edi. Endi har bir misolimni udachniy yoki ne udachliligini baholiysizmi?
Мана сизларга замонавий ўзбек тилининг шевасига мисол. Филологлар, буни ҳам шевалар қаторига киритасизларми?
Tulqin Eshbekov
10.12.2011, 16:31
Tuz– tuzlu, sheker– shekerli, balık– balıklı, каби.
Фикримизда озгина бўлса-да жон бор экан-ку! Газагига тузлу карам ва бодринг қандоқ соз бўларди-я! :)
эгардан тушсалар...
Эгарга ёпишиб қолганим йўқ, иним! Кўпроқ пиёда юриш хуш ёқади! :o
Имкон топилганда ўша фильмнинг барча серияларини олиб бориб уларга кўрсатмоқчиман
Ўшанда битта ош биздан-да, иним!
Домла барибир фикрини ўзгартирмасалар керак
Догмадан жуда йироқлигимни кўпчилик яхши билади. Тўғри фикр сари интилиш одатимдир. Мен бор-йўғи кимдандир фикр сўрадим (сўраб ўрганган - олим) деб ёзиб ҳам қўйдим-ку. :)
Энди ўша кинони бирга кўришу ошхўрлик ва... тузлу каромми ҳам амалга оширейлу.
Ҳакамликка Ибрагим ва Колорадо оғаларни ҳам таклиф қилейлу, нима дедийиз?
Masud Mahsudov
10.12.2011, 16:40
Имкон топилганда ўша фильмнинг барча серияларини олиб бориб уларга кўрсатмоқчиман
Ўшанда битта ош биздан-да, иним!
Энди ўша кинони бирга кўришу ошхўрлик ва... тузлу каромми ҳам амалга оширейлу.
Ҳакамликка Ибрагим ва Колорадо оғаларни ҳам таклиф қилейлу, нима дедийиз?
Демак, келаси ҳафта шанба ёки якшанбага ош уюштириб юборсак бўлаверар экан-да? Ош Сиздан, ҳакамлар ҳам тайёр, фақат вақти ва жойини келишиб олишимиз қолди, а лаббай? :) Colorado амаки, домлага қаерда ош беришларини маслаҳат бериб юборасизми? )))))
Iymandar
10.12.2011, 16:45
ўша фильмнинг барча серияларини олиб бориб уларга кўрсатмоқчиман
Реалда бу сериални 2003 йилдан бошлаб кўрсатила бошланган. Ҳамма сезонфаслини кўрмоқчимислар? Мақсадларингиз фильмнинг ичида ўша қўшимчаси бор сўзни топишми? Ё бошқа нарсами? :-)))
Қойил!!!
Masud Mahsudov
10.12.2011, 16:51
ўша фильмнинг барча серияларини олиб бориб уларга кўрсатмоқчиман
Реалда бу сериални 2003 йилдан бошлаб кўрсатила бошланган. Ҳамма сезонини кўрмоқчимислар? Мақсадларингиз фильмнинг ичида ўша қўшимчаси бор сўзни топишми? Ё бошқа нарсами? :-)))
Қойил!!!
:) Умуман олганда, мен у фильмнинг биринчи фасли (97 серия)ни, деб тушундим... Ош масаласига келсак, табиийки, ҳазил... Мен гап келганда домланинг гапларига ҳазил тариқасида эътироз билдирдим, "Отдан тушсалар ҳам, эгардан тушмайдилар", деб... Мабодо, домла билан бир даврада ўтирсак ҳам, уларнинг иштаҳалари яхши бўлишига шубҳам бор, чунки ҳамиша уларнинг фикрларига эътироз билдираман-ку )))
П.С. Кўрмаганларга ушбу сериални тафсия қиламан.Мен эса тавсия қилмайман. Иккинчи сезон (пистирма)нинг 139-сериясини кеча кўрдим. Ҳали-вери тугайдиган аҳволи йўқ. Палакат босиб Нежати Шашмаз ўлиб-нетиб қолсаям ўрнига бошқа актёрни қўйиб "юзини алмаштирди" деб кинони давом эттираверишса керак.
Оффтоп:
Иқтибос:
мафтун дан хабар
П.С. Кўрмаганларга ушбу сериални тафсия қиламан.
Мен эса тавсия қилмайман. Иккинчи сезон (пистирма)нинг 139-сериясини кеча кўрдим. Ҳали-вери тугайдиган аҳволи йўқ. Палакат босиб Нежати Шашмаз ўлиб-нетиб қолсаям ўрнига бошқа актёрни қўйиб "юзини алмаштирди" деб кинони давом эттираверишса керак.
Сиздай одам кўраётган экан, буям фильмнинг битта плюси. Бир нарсалар орда оладиган.
Манга айниқса, Мамотийнинг ўғлини кўмиш саҳнаси лол қолдирган. Адашмасам нақ 33 дақиқадан иборат. Бизнинг киноларда бунақа саҳналар роса борса 1 дақиқага боради.
Iymandar
10.12.2011, 18:09
Мавзудан четга чиқдинглар, чамамда! Балки бу фильм тўғрисида ва унинг ишқибозларининг алоҳида мавзусини, ҳатто сайтини ташкил қилармиз?
Iymandar
10.12.2011, 19:03
Бу юқоридаги фильмнинг муҳокамаси мавзусидан кўра қуйидаги бир саволни, аниқроғи иккита саволни ўртага қўймоқчиман:
Биламизки, тилда шева бор ва лаҳча ҳам бор. Буларни қандай ажратсак бўлади? Ёки улар синоним (айни бир маъно)ми?
Яна бир савол. Балки бу савол олдин ўтгандир? Агар қорақалпоқ тилини (қозоқ тилидан фарқ қилмасада) алоҳида тил десак, Хоразм шевасини тил (ёки лаҳча) дейишимиз мумкинми? Чунки Хоразм шеваси ўзбек тилининг граматик қоидаларидан фарқи бор, сўз луғатида эса анча фарқларга учраймиз.
Jamshid Begmatov
10.12.2011, 19:35
Агар қорақалпоқ тилини (қозоқ тилидан фарқ қилмасада)Қорақалпоқча қозоқчадан аниқ фарқ қилади.
Colorado
11.12.2011, 00:10
Colorado амаки, домлага қаерда ош беришларини маслаҳат бериб юборасизми? )))))
Сағбонда нима кўп, самовор кўп.
(Наманганда чойхонани самовор деилади) :- D
Iymandar
11.12.2011, 13:58
Қорақалпоқча қозоқчадан аниқ фарқ қилади.
Аслида биламан фарқ қилишини, аммо умумий маънода ёздим. У тилларнинг фарқи, манимча худди тожик тили билан эрондаги форсчанинг фарқидай бўлса керак. Яъни жуда кам. Шунга қарамай уларни алоҳида тил деб эътироф этилади. Аммо Хоразмдаги тил эса ўзбек адабий тилидан анчагина фарқи бўлса-да шева деб ҳисобланади. Нега?
vBulletin® v3.8.5, Copyright ©2000-2025, Jelsoft Enterprises Ltd. Перевод: zCarot