Етакчи актёр, Ўзбекистон халқ артисти Ҳусан Шарипов билан суҳбат

[Nigora Umarova]

Бугун эрталаб Ҳусан Шарипов хонадонларига саволларингизга жавоб олиш учун бордим. Хатирахон ая хушмуомалалик билан кутиб олдилар.
Халқимизнинг ардоқли санъаткори Ҳусан Шарипов форумдошларимизнинг саволларига қуйидагича жавоб бердилар:

Сообщение от Maulen

1) Сиз "Жибилажибон"да рол ижро этиб сизни севиб ардокловчи мухлисларингизнинг совуб кетмаслигига ишончингиз кай даражада деб биласиз?

Сообщение от Sirim

2)Doim yoshlar bachkanalikda ayblanadi, asosan Jahongir Poziljonov(uni yoqlamoqchimasman, misol). Yaqindan televizorda "Jiblajibon" seriali berib borilayapdi. Savolim shu film haqida. Bu filmda hurmatli, el suygan aktyorlarni o'ta bachkana qiyofada chiqishlari erish tuyuldi. Yoshlarku yoshlik qilibdi, ularga nima deysiz. So'ramoqchi bo'lganim: suratga olish jarayonida rejissyor so'ragan qiyofada chiqish aktyorlardan talab qilinganmi, yoki ijroda oshirib yuborilganmi? Yoki yaxshi ijro hisoblaysizmi?

Ҳусан Шарипов:
Мен қизиқчи эмасман. "Жиблажибон"да ҳам бачкана роль ўйнаганим йўқ. Сценарийни ўқиб кўриб роль менга маъқул келсагина ўйнайман. Кимдир мени қизиқчи деса, чўчиб тушаман. Армен Жигарханян, мен хамирман, мендан режиссёр манти қилса мантиман, бўғирсоқ қилса, бўғирсоқман, деган эди. Мен ҳам мана шу гапга амал қиламан. Мен хамирман. Агар режиссёр менга фожиавий ролни ишониб топширса, ўйнай олиш даражасидаман. Чунки менинг ақл-заковатим, қалбим ва тажрибам бор. Мен қизиқчи актёр эмасман. Актёрлик маҳоратим етарли бўлгани учун кулдира оламан.
"Жиблажибон" эса ҳам кулдириб, ҳам кишини ўйлантирадиган сериал ҳисобланади. Бугунги кунда одамларни алдаб, бировнинг ҳақидан қўрқмай, Алининг телпагини Валига кийдириб пул топиб юрганлар ками ҳаётимизда? Ёки кимгадир яхшилик қиламан деб пул бериб куйиб қолаётганлар-чи, сериалга юзаки эмас, ички тарафидан ҳам қарашингизни хоҳлардим.
"Жиблажибон"даги биргина "Қўй кўр" сюжетини таҳлил қилиб кўринглар.

[Nigora Umarova]

Сообщение от Sirim

1)O'qib yurganimda kollejimizda uchrashuv bo'lib o'tdi Husan Sharipov bilan. Oradan yillar o'tdi, ishlayotganim kollejda ham uchrashuv o'tkazib ketdi. Keyin eshitishimcha ta'lim muassasalari doirasida Dastur tuzgan ekan, shu dastur asosida yoshlar bilan uchrashuv o'tkazar ekan. Bu uchrashuvlar faqat Toshkent hududidamidi yoki boshqa viloyatlarda ham o'tkazilganmi? Hali ham davom etayapdimikan?

Ҳусан Шарипов:
- "Маънавият-қалб қуёши" дастури асосидаги учрашувларни нафақат, Тошкент шаҳрида, Навоий, Самарқанд, Бухоро вилоятларида ҳам ўтказганман. Соғлиғим туфайли, афсуски, ҳозир бу дастурни ўтказа олмаяпман. Биргина Тошкент ислом университети қошидаги академик лицейда яқинда ушбу дастурни ижро этиб, ўқувчилар билан суҳбат ўтказдим.

[Nigora Umarova]

Сообщение от Husen

1 Актёр сифатида ўз потенциалимни тўла намоён қила олдим ҳисоблайсизми? Умуман, актёр потенциалини тўла намоён қила олиши кимга боғлиқ? Ўзигами ёки режиссёрларга? Масалан, Фармон биби ролини орзу қилган актрисаларимиз бисёр бўлишига қарамай, Зайнаб Садриева ушбу ролни партнёрсиз ўйнаган. Демоқчиманки, актёрнинг ўзи ҳам режиссёрларнинг таклифига интиқ тургунча ўзи кутган ролни олиш учун курашиши керакдир... кўплаб актёрларимиз нолиб қолишади, мени таклиф қилишмаяпти, менбоп рол йўқ ва хок... (Натижада, ўзлари режиссурага қўл уришади )

Ҳусан Шарипов:
- Менга бир-иккита режиссёрлар сценарийлар олиб келишди. Ўқидим, ёқди. Бўпти, ўйнайман-десам, пул топишимиз керак, дейишди. Мен пулни қаердан топаман? Бунинг учун обрўйимни ишга солиб, катта ташкилотлар бошлиғи олдига боришим, мана шу фильмни ишлашга шунча пул бериб туринг, деб бўйнимни эгиб туришим керак. Берса, хўп-хўп. Бермаса, яна битта-иккитасига борсам обрўйим тўкилади-ю, мен тиланчилик қилиб юрган бўламан-ку. Бу ишнинг ҳам уддасидан чиқадиганлар бордир, лекин қайси йўл билан ишини битиради мен билмайман. Масалан, бир ишимни битириш учун ҳаётимда бировга бир нима бермаганман ҳам, тушуняпсизми? мен бундай ишларни қилмаганман, қила олмайман ҳам. Ҳозирги кунда кино санъатининг қўштирноқ ичидаги эгалари чиқиб қолди. Ашулачи зўр кино актёр бўлиб қолди. Қошу-кўзи чиройли ойимчалар қаҳрамон ролини ўйнаяпти. Кимдир уларнинг орқасидан тирговучини тираб турибди. Мен ҳозирги киноларни кўриб, шуларга шерик бўлиб ўйнамаганимдан ҳам хурсандман. Лекин шу пайтгача ўйнаган фильмларини бирорта одам ёмон демаган.

[Nigora Umarova]

Сообщение от Husen

1 Актёр сифатида ўз потенциалимни тўла намоён қила олдим ҳисоблайсизми? Умуман, актёр потенциалини тўла намоён қила олиши кимга боғлиқ? Ўзигами ёки режиссёрларга? Масалан, Фармон биби ролини орзу қилган актрисаларимиз бисёр бўлишига қарамай, Зайнаб Садриева ушбу ролни партнёрсиз ўйнаган. Демоқчиманки, актёрнинг ўзи ҳам режиссёрларнинг таклифига интиқ тургунча ўзи кутган ролни олиш учун курашиши керакдир... кўплаб актёрларимиз нолиб қолишади, мени таклиф қилишмаяпти, менбоп рол йўқ ва хок... (Натижада, ўзлари режиссурага қўл уришади )

Ҳусан Шарипов:
- Менга бир-иккита режиссёрлар сценарийлар олиб келишди. Ўқидим, ёқди. Бўпти, ўйнайман-десам, пул топишимиз керак, дейишди. Мен пулни қаердан топаман? Бунинг учун обрўйимни ишга солиб, катта ташкилотлар бошлиғи олдига боришим, мана шу фильмни ишлашга шунча пул бериб туринг, деб бўйнимни эгиб туришим керак. Берса, хўп-хўп. Бермаса, яна битта-иккитасига борсам обрўйим тўкилади-ю, мен тиланчилик қилиб юрган бўламан-ку. Бу ишнинг ҳам уддасидан чиқадиганлар бордир, лекин қайси йўл билан ишини битиради мен билмайман. Масалан, бир ишимни битириш учун ҳаётимда бировга бир нима бермаганман ҳам, тушуняпсизми? мен бундай ишларни қилмаганман, қила олмайман ҳам. Ҳозирги кунда кино санъатининг қўштирноқ ичидаги эгалари чиқиб қолди. Ашулачи зўр кино актёр бўлиб қолди. Қошу-кўзи чиройли ойимчалар қаҳрамон ролини ўйнаяпти. Кимдир уларнинг орқасидан тирговучини тираб турибди. Мен ҳозирги киноларни кўриб, шуларга шерик бўлиб ўйнамаганимдан ҳам хурсандман. Лекин шу пайтгача ўйнаган фильмларини бирорта одам ёмон демаган.

[Nigora Umarova]

Сообщение от Husen

3 Тасаввур қилинг, “Ўзбеккино” ёки “Ўзбектеатр”нинг раҳбарисиз! Ишни нимадан бошлар эдингиз?

Ҳусан Шарипов:
Фараз қилмасам ҳам, раҳбарлик лавозимида ишлаб кўрганман. Мен 1986-87 йилларда Муқиймий номидаги мусиқали драма театрида директор бўлганман. Ўшанда имкон қадар тартиб-интизом ўрнатишга, ҳамма ходимнинг ўз вақтида ишга келиб-кетишини таъминлашга ҳаракат қилдим. Чунки санъат соҳасида тартиб-интизом бўлмаса парокандалик юзага келади. Санъатда битта одам бошлиқ бўлмаса, санъат-санъат бўлмай қолади.

[Nigora Umarova]

Сообщение от Husen

4 Ҳусан Шарипов режиссурага қўл уриш ҳақида ўйлаб кўрганми?

Ҳусан Шарипов:
1812 йилги Франция-Россия урушида француз халқи Наполеондан, биз сизга қандай ёрдам берайлик, деб сўрашганда, у ҳамма ўз ишини ўз ўрнида қилса, шу менга катта ёрдам, деган экан. Шу маънода ҳамма ўз ишини қилсин. Ашулачи ашулачилигини, актёр актёрлигини, режиссёр режиссёрлигини. Читтакка ўхшаб шохдан шохга сакрамасин, майлими?!.. Илгари аскиялар пардали бўларди. Ҳозир пардалар олиб ташланди.. Ёнимда келиним, қизим, рафиқам ўтиради, мен қанақа қилиб томоша қиламан, телевизорни ўчир дейман, холос. Бир куни "Айтишув" кўрсатувини кўрдим. Залда нуроний отахон-онахонлар ўтирибди. Бир қизиқчи саҳнага чиқиб олиб, эркакча иш қилинг, эркакча иш қилинг, дейди. Унинг айтишича, қўшнининг хотини шундай дермиш. Нима дегани бу?! Ҳеч ким индамас экан деб оғзига келганини гапираверадими?!.. Ёки шаҳар бедарвозами?!.. Ким бунга жавоб беради? Пул топаман, концерт қўйсам одам келар экан деб, валдирайверадими!!!!... Бунинг тагида ким ёки нима турибди. Президентимиз бекорга, Юксак маънавият-енгилмас куч,- демаганлар-ку!
Маънавиятиизнинг бузилишига мана шулар сабабчи бўлмаяптими!

[Nigora Umarova]

Бугунги кун ёшларига қандай насиҳат қилган бўлардингиз?

Ҳусан Шарипов
- 1982 йилда Японияга бордик. Ушбу мамлакатнинг кўчаларида "Олтин йўқотсанг топасан, вақтни йўқотсанг тополмайсан" деб катта-катта шиорлар осиб қўйилган. Улар вақтни олтиндан ҳам баланд қўйишар экан. Ҳақиқатан ҳам вақт олтиндан ҳам қиммат. Яна бир жиҳати у ерда бирор ишчи касал бўлиб қолса, ўрнига бошқа биров келиб ишлай олмас экан. Чунки Японияда ҳар бир ходим ўз ишини шу қадар чуқур эгаллаганки, унинг ўрнини ҳеч ким боса олмайди. Япония 1945 йилда урушда таслим бўлгач, ё қоринни, ё мияни ўйлайлик, деган умумхалқ сўровини ўтказилганда, кўпчилик онгимизни ўйлаймиз ва ривожлантирамиз, деб овоз берган. Гувоҳи бўлиб турибмиз, эндиликда Япония жаҳон бозорини эгаллаш даражасига етиб келди. Бу бир. Мамлакатнинг нега шундай даражага етиб келганлигини яна бир мисол билан айтиб бераман. Ушбу мамлакатга борганимизда тўрт киши бир коллежга дарс кузатгани кирдик. Уларда бир гуруҳда 17 та талаба ўқиркан, бизда 30 та. Ўқитувчига 25-30 та талабадан кўра, 17 та талаба билан мулоқот қилиш осон-да. Шунинг учун биздаги талабалар бугун мендан ўқитувчи сўради-ю деб, эртага дарсга тайёрланмасдан тараллабедод қилиб келаверади...
Хуллас, бироздан кейин бир талаба келиб киришга рухсат сўради. Ўқитувчи ўзининг тилидан нимага кеч қолдинг, деди. Талаба сабабини айтди. Ўқитувчининг асаби бузилди-да, кечикмасанг бўларди-ю деб, ўтиришга рухсат берди. Бола жойига ўтириши билан, бизнинг кўз олдимизда қолган талабалар ташқарига чиқиб кетди. Биз нимага бундай бўлди, деб ҳайрон бўлдик. Кейин билсак, улар ўқитувчи билан талаба гаплашганида 21 лаҳза вақтимиз бекорга кетди деб чиқиб кетишган экан. Биласизки, бизда 6.30 да ошга айтилади. Биринчи борган одам кечикканларни кутавериб хуноб бўлади. Кап-катта одамлар, ярим соат, бир соат ухлаб қолибман-да, деб кечикиб келаверади...
Агар болаларимиз ўқимишлилиги, тажрибаси билан ўзларини ҳимоя қила олсалар мамлакатимиз янада мустаҳкам бўлади. Авваламбор, улар қимматли вақтларининг қадрига етишсин.

[Nigora Umarova]

Ҳусан Шарипов:
- Шунақа ўғил-қизларимиз кам. Шу ҳолат бизни жуда ҳам ташвишга солаяпти. Кўчада тўда-тўда бўлиб юришади, ҳаракатларида аниқ мақсад-интилиш йўқ. Вақтнинг қадрига етмай ҳо-ҳо қилиб юрибди: у ёқда санғиб, бу ёқда санғиб. Сигарета чекиб. Беш минутда битадиган ишга ярим соат вақт кетказиб. У билан учрашиб, бу билан учрашиб лўттивозлик қилиб. Вақт ҳакам, шундай жазолайдики, ҳеч ким давосини топиб бера олмайди. Вақтнинг жазосини тортишдан Аллоҳнинг ўзи асрасин. Вақтнинг қадрига етмаган одам қартайганда ёшларнинг кулгусига қолади. Ғафур Ғуломнинг "туриб еганга турумтоғ чидамайди" деган гапи бор. Дадасидан қолган бойлиги кўпайтирилмаса, узоққа бормайди.
Яна бир гап. Одамнинг ақли кўзида дейишади. Ақлли болаларнинг кўзига қарасангиз ҳавасингиз келади. Кўзи ёниб туради. Мени ўйлантирадигани баъзи болаларнинг кўзи ёниб турмайди, гапирган гапингизнинг маъносини илғамайди. Чунки улар кам ўқишади. Тик қарашга чўчийди, қўрқади. Бир мақолда қўрқоқнинг душмани бўлмайди, дейилган. Қисиниб-қимтиниб турса, ҳеч ким ҳеч нима демайди-да. Гапирса, ким биландир баҳслашса, ўз фикрини билдирса кимнингдир кўзига ёмон кўриниб қолишдан чўчийди. Шунинг учун гапирмасдан яшайди, кейин шундай ўтиб кетади.
Менимча, бола дўстлари билан қанча кўп баҳслашса, фикрларини айтиб ўқитувчиси билан "ташлашса", шунча "пишиқ" бўлади. Биз болаларимизнинг тили бурро, фикри теран бўлишига эришишимиз даркор.

[Nigora Umarova]

"suyunchi" filmining olinganligiga ham 30 yil bo'larkan.

[Husen]

Бугун Давлат божхона қўмитасидаги навбатдаги маънавий-маърифий машғулотда Ўзбекистон Халқ артисти Ҳусан Шарипов билан ижодий мулоқот бўлиб ўтди.
Йиғилганлар вақтнинг қадрига етиш, ота-онани улуғлаш, касбга садоқат ҳамда бугунги кино ва театр санъати муаммолари хусусида сатирага бой жонли суҳбатнинг гувоҳи бўлишди.

Ўша машҳур сатрлар:
"Она юртим бағридан зуваласи,
Тошкент пиёласи..."

Эсдалик учун...