Hazrat Navoiydan eng go'zal satrlar

[bekww]

Сообщение от Kavsar

Qaysi asaridanligini aytolmaysizmi, menga kerak edi shu hikmatning manbasi?

Мен бу сатрларни "Паронимлар луғати" китобчасидан олгандим, у ерда афсуски асарнинг номи келтирилмаган.

[Najmeddinov Ahmadjon]

QARO KO'ZUM

Qaro ko'zum, kelu mardumlug' emdi fan qilg'il,
Ko'zum qarosida mardum kibi vatan qilg'il.

Yuzung guliga ko'ngul ravzasin yasa gulshan,
Qading niholig'a jon gulshanin chaman qilg'il.

Takovaringg'a bag'ir qonidin hino bog'la,
Itingg'a g'amzada jon rishtasin rasan qilg'il.

Firoq tog'ida topilsa tufrog'im, ey charx,
Xamir etib yana ul tog'da ko'hkan qilg'il.

Yuzung visolig'a yetsun desang ko'ngullarni,
Sochingni boshdin-ayog' chin ila shikan qilg'il.

Xazon sipohiga, ey bog'bon, emas mone'
Bu bog' tomida gar ignadin tikan qilg'il.

Yuzida terni ko'rub o'lsam, ey rafiq, meni
Gulob ila yuvu gul bargidin kafan qilg'il.

Navoiy, anjumani shavq jon aro tuzsang,
Aning boshog'lig' o'qin sham'i anjuman qilg'il.

ORAZIN YOPQACH KO'ZIMDIN...

Orazin yopqach ko'zumdin sochilur har lahza yosh,
O'ylakim paydo bo'lur yulduz, nihon bo'lg'ach quyosh.

Qut bir bodomu yerim go'shan mehrob edi,
G'orati din etti nogah bir baloliq ko'zu qosh.

Bu damodam ohim ifsho aylar ul oy ishqini,
Subhnung bot-bot dami andog'ki aylar mehr fosh.

Bo'sae qilmas muruvvat, asru qattiqdur labing,
Desam og'zi ichra aytur la'l ham bor nav' tosh.

Novaking ko'nglimga kirgach jon talashmoq bu ekin,
Kim qilur paykonini ko'nglum bila jonim talosh.

Umri jovid istasang fard o'lki, bo'ston Xizridur,
Sarvkim da'b ayladi ozodaliq birla maosh.

Qoshi ollinda Navoiy bersa jon, ayb etmangiz,
Gar budur mehrob, bir-bir qo'ygusidir barcha bosh.

O'N SAKKIZ YOSH HAYRATLARI

O`n sakkiz ming olam oshubi agar boshindadur,
Ne ajab, chun sarvinozim o`n sakkiz yoshindadur.

Desa bo`lg`aykim, yana ham o`n sakkiz yil husni bor,
O`n sakkiz yoshina muncha fitnakim boshinadur.

O`n sakkiz yil dema, yuz sakson yil o`lsa, uldurur,
Husn shohi, ul balolarkim, ko`zu qoshinadur.

Hayrat etmon husni naqshidaki, har hayratki, bor,
Barchasi ezid taolo sun`i naqqoshinadur.

Tan anga siymu ichina tosh muzmar ko`nglidin,
Aqlg`a yuz hayrat, ul oyning ichu toshinadur.

May ketur, ey mug`ki, yuz hayrat aro qolmish Masih,
Bul ajablarkim, bu eski dayr xuffoshindadur.

To Navoiy to`kti ul oy furqatidin bahri ashk,
Har qachon boqsang, quyosh aksi aning yoshindadur.

MUBTALO BO'LDIM SANGA

Ko'rgali husnungni zoru mubtalo bo'ldum sanga,
Ne balolig' kun edikim, oshno bo'ldum sanga.

Har necha dedimki kun-kundin uzay sendin ko'ngul,
Vahki, kun-kundin batarrak mubtalo bo'ldum sanga.

Men qachon dedim: "Vafo qilg'il manga" zulm aylading,
Sen qachon deding: "Fido bo'lg'il manga" bo'ldim sanga.

Qay pari paykarga dersen telba bo'ldung bu sifat,
Ey pari paykar, ne qilsang qil manga, bo'ldum sanga.

Ey ko'ngul, tarki nasihat aylading ovora bo'l,
Yuz balo yetmaski, men ham bir balo bo'ldum sanga.

Jomi Jam birla Xizr suyi nasibimdur mudom,
Soqiyo, to tarki joh aylab gado bo'ldum sanga.

G'ussa changidin navoe topmadim ushshoq aro,
To Navoiydek asiru benavo bo'ldum sanga.

LABLARINGKIM HAYF ERUR...

Lablaringkim hayf erur teng tutmoq oni qand ila,
Sindirur yuz qand bozorini shakkar xand ila.

Toki hayronmen senga nomus ila itmish ko'ngul,
Telba yanglig'kim, qochar el g'ofil o'lg'ach band ila.

Odam ul soatki jannat ichra avlodin ko'rar,
Ne quvong'ay dam-badam sen nozanin farzand ila.

Qo'y nasihat, zohido, o'tlug' damimdin vahm qil,
Telba it imkoni yo'qturkim, sog'alg'ay pand ila.

Hojatingni elga arz etmakka hojat bo'lmasun,
Xush chiqishsang lahzani bu zori hojatmand ila.

Lablaring hajrinda yur parkandkim bo'lmish ko'ngul,
La'l erur mahlul qon o'rnig'a har parkand ila.

Chun Navoiy ko'ngli sindi, emdi lutfing ne asig'?
Kim ushatsa shishani bitmas yana payvand ila.

OSHIQ O'LDUM

Oshiq o'ldum, bilmadim yor o'zgalarga yor emish,
Olloh-olloh, ishq aro mundoq balolar bor emish.

Qaddig'a el mayli bo'lg'ondin ko'ngul ozurdadur,
Ul alifdin zorlarning hosili ozor emish.

Elga novak urdi, men o'ldim erur bu turfakim,
Jonim etgan resh el bag'rig'a kirgan xor emish.

Rishtakim, muhlik yaram og'zig'a tiktim angladim,
Kim kafan jinsi qirog'idin suvurgan tor emish.

Ko'yi devoridin og'riq tang'a tushgan soyadek,
Sel g'amidin emdi soya o'rnig'a dildor emish.

Jong'a taxvif ayladim tig'i halokidin aning,
Bilmadim bu ishdin ul o'lguncha minnatdor emish.

Ey Navoiy, xo'blarni ko'rma osonlig' bilan,
Kim biravkim soldi ko'z, uzmak ko'ngul dushvor emish.

ISTADIM

Qon yutub umri jahon ahlida bir yor istadim,
Lekin ul kamrak topildi, garchi bisyor istadim.

Kimga kim jonim fido aylab sog'indim dam-badam,
Ermas erdi yorliqda chun vafodor istadim.

Bilmadim olam elida yo'qturur mutlaq vafo,
Vahki, umri ulcha yo'qtur sog'inib yor istadim.

Ulki, topilmas bashar jinsida vah g'aflat ko'rung,
Kim pari xaylida men devonai zor istadim.

Sirri ishqimni ko'ngul ko'z birla fosh etmak ne tong,
Qalbu tardomanni men chun sohib asror istadim.

Shayx birla xonaqahdin chun yorug'luq topmadim,
Dayr piri xizmatig'a ko'yi xammor istadim.

Ey Navoiy, chun rafiqi topmadim, bu g'ussadin,
O'zni bekaslik balosig'a giriftor istadim.

MENI MEN ISTAGAN KISHI...

Meni men istagan o'z suhbatiga arjumand etmas,
Meni istar kishining suhbatin ko'nglum pisand etmas.

Ne bahra topqamen andinki, mendin istagay bahra,
Chu ulkim bahrai andin tilarmen bahramand etmas.

Netay huru pari bazminki, qatlim yo hayotimg'a,
Ayon ul zahr chashm aylab nihon, bu no'shxand etmas.

Kerakmas oy ila kun shaklikim, husnu malohatdin,
Ichim ul chok-chok etmas, tanim ul band-band etmas.

Kerak o'z chobuki majnunvashi qotil shiorimkim,
Buzug' ko'nglumdin o'zga yerga javloni samand etmas.

Ko'ngul uz charx zolidin, firibin yemakim, oxir
Ajal sarrishtasidin o'zga bo'ynungg'a kamand etmas.

Ul oy o'tlug' yuzin ochsa, Navoiy tegmasun deb ko'z,
Muhabbat tuxmidin o'zga ul o't uzra sipand etmas.

KECHA KELGUMDIR DEBON…

Kecha kelgumdir debon ul sarvi gulro' kelmadi,
Ko'zlarimga kecha tong otquncha uyqu kelmadi.

Lahza-lahza chiqtimu chektim yo'lida intizor,
Keldi jon og'zimg'avu ul sho'xi badxo' kelmadi.

Orazidek oydin erkanda gar etti ehtiyot,
Ro'zgorimdek ham o'lg'onda qorong'u kelmadi.

Ul parivash hajridinkim yig'ladim devonavor,
Kimsa bormukim anga ko'rganda kulgu kelmadi.

Ko'zlarindin necha suv kelgay deb o'lturmang meni,
Kim bori qon erdi kelgan bu kecha suv kelmadi.

Tolibi sodiq topilmas, yo'qsakim qo'ydi qadam,
Yo'lg'akim avval qadam ma'shuqa o'tro' kelmadi.

Ey Navoiy, boda birla xurram et ko'nglung uyin,
Ne uchunkim boda kelgan uyga qayg'u kelmadi.

JONG'A CHUN DERMEN

Jong’a chun dermen: «Ne erdi o’lmakim kayfiyati?»
Derki: «Bois bo’ldi jism ichra marazning shiddati».

Jismdin so’rsamki: «Bu za’fingg’a ne erdi sabab?»
Der: «Anga bo’ldi sabab o’tluq bag’irning hirqati».

Chun bag’irdin so’rdum, aytur: «Andin o’t tushti manga
Kim, ko’ngulga shu’la soldi ishq barqi ofati».

Ko’ngluma qilsam g’azab, ayturki: «Ko’zdindur gunah,
Ko’rmayin ul tushmadi bizga bu ishning tuhmati».

Ko’zga chun dermenki: «Ey, tardomani yuzi qaro,
Sendin o’lmish telba ko’nglumning baloyu vahshati».

Yig’lab aytur ko’zki: «Yo’q erdi manga ham ixtiyor
Ki, ko’rundi nogahon ul sho’xi mahvash tal’ati».

Ey Navoiy, barcha o’z uzrin dedi, o’lguncha kuy
Kim, sanga ishq o’ti-o’q ermish azalning qismati.

XIL'ATIN TO AYLAMISH…

Xil’atin to aylamish jonon qizil, sorig’, yashil,
Shu’layi ohim chiqar har yon qizil, sorig’, yashil.

Gulshan ettim ishq sahrosin samumi ohdin
Kim, esar ul dasht aro har yon qizil, sorig’, yashil.

Shishadek ko’nglumdadur gulzori husnung yodidin,
Tobdonning aksidek alvon qizil, sorig’, yashil.

Orazu xoling bila xatting xayolidin erur
Ko’zlarimning ollida davron qizil, sorig’, yashil.

La’lgun may tutqil oltun jom birla sabzada
Kim, bulardin yaxshi yo’q imkon qizil, sorig’, yashil.

Faqr aro berangliq dushvor erur behad, valek
Xirqada tikmak erur oson qizil, sorig’, yashil.

Ey Navoiy, oltinu shingarfu zangor istama,
Bo’ldi naming rangidin devon qizil, sorig’, yashil.

[Pfefferminze]

Bugun Hazrati Bahouddin ziyoratgohidagi masjidda Imom judayam ajoyib xutba o'qidi. Unda Navoiyning "Hayratul abror" dostonidan ota-ona haqidagi quyidagi parcha keltirildi.

Бoшни фидo aйлa aтo қoшиғa,
Жисмни қил сaдқa aнo бoшиғa.

Икки жaҳoнингғa тилaрсeн фaзo
Ҳoсил эт ушбу икисидин ризo.

Тун-кунунгғa aйлaгaли нур фoш,
Бирисин oй aнглa, бирисин қуёш.

[Evgeniy Sklyarevskiy]

Сообщение от Najmeddinov Ahmadjon

QARO KO'ZUM

Уточните, пожалуйста, это та самая песня, которую пела Муножат Йулчиева на встрече в Узинфокоме?

[bekww]

Сообщение от Evgeniy Sklyarevskiy

Уточните, пожалуйста, это та самая песня, которую пела Муножат Йулчиева на встрече в Узинфокоме?

Сообщение от Najmeddinov Ahmadjon

QARO KO'ZUM

Qaro ko'zum, kelu mardumlug' emdi fan qilg'il,
Ko'zum qarosida mardum kibi vatan qilg'il.

Yuzung guliga ko'ngul ravzasin yasa gulshan,
Qading niholig'a jon gulshanin chaman qilg'il.

Takovaringg'a bag'ir qonidin hino bog'la,
Itingg'a g'amzada jon rishtasin rasan qilg'il.

Firoq tog'ida topilsa tufrog'im, ey charx,
Xamir etib yana ul tog'da ko'hkan qilg'il.

Yuzung visolig'a yetsun desang ko'ngullarni,
Sochingni boshdin-ayog' chin ila shikan qilg'il.

Xazon sipohiga, ey bog'bon, emas mone'
Bu bog' tomida gar ignadin tikan qilg'il.

Yuzida terni ko'rub o'lsam, ey rafiq, meni
Gulob ila yuvu gul bargidin kafan qilg'il.

Navoiy, anjumani shavq jon aro tuzsang,
Aning boshog'lig' o'qin sham'i anjuman qilg'il.

PS. Верно, на эти слова есть только одна песня на стихи Алишера Навои

[albatros]

Hazrat Navoiyning ustozini "Agar iloji bo'lganda o'zimning barcha forsiy va turiy tillarda bitgan 12 ming misrali ijodimni shu ikki misraga almashtirgan bo'lardim" deb yuqori baholashiga sababchi bo'lgan Navoiyning quyidagi ikki misrali satrlarini qanday izohlaysiz?

Orazin yopqach ko'zumdin sochilur har lahza yosh,
O'ylakim paydo bo'lur yulduz, nihon bo'lg'ach quyosh.

[мафтун]

Сообщение от albatros

Hazrat Navoiyning ustozini "Agar iloji bo'lganda o'zimning barcha forsiy va turiy tillarda bitgan 12 ming misrali ijodimni shu ikki misraga almashtirgan bo'lardim" deb yuqori baholashiga sababchi bo'lgan Navoiyning quyidagi ikki misrali satrlarini qanday izohlaysiz?

Orazin yopqach ko'zumdin sochilur har lahza yosh,
O'ylakim paydo bo'lur yulduz, nihon bo'lg'ach quyosh.

Хайратнинг бахоси, деб изохлаган булардим. Лутфий хазратлари уз хайратларининг сувратини шу жумла оркали чизиб берганлар, тахсинларини ифода этганлар. бу: менинг ёзганларим шу газал олдида хеч нарса эмас, деган маънони билдирмайди.
Бу уринда Лутфий хазратлари гузал лутф килганлар.

[мафтун]

Бир куни хазрат Навоийнинг бир сатрларини укиб ажабландим, хайрон колдим.
яъни у киши: туркий ва форсийда онча ёздимки, кучириб чиккани бир йигитнинг умри етмас, деган эканлар. калбимдан кечдики: нокамтарликмасми бу дегандай....
шунда устозимиз: Бай-бай, Хазратнинг камтарликларини каранг, У кишининг ёзганларини кучириб чикишгамас, укиб(o'qib) чикканиям бир йигитнинг умри камлик килади, дедилар.
Шундай буён интиламан, аммо борган сари устозимнинг накадар хаклигига амин буляпман. Навоий авлиё булганига шу далил булади. Яъни шунча нарсани ёзишнинг узи бир каромат.

[Pfefferminze]

Birovg'akim, birovdan yetdi ofat,
Hamonkim qattig'roqdir mukofot.

ya'ni, birovga zarar yetkazgan kishi, u kishidan ham ko'ra qattiqroq zarar ko'radi.


Nako'y bo badon kamtar kun, ammo
ba nekon beshtar kun nekii xesh.
Ba neku bad barobar gar kuni lutf,
Fitad bo nekuvon kam, bo badon besh.

ya'ni O'z yaxshiligingni yomonlarga kamroq qil, ammo yaxshilarga ko'proq qil. Agar yaxshiyu yomonga barobar lutf ko'rsatsang, yaxshlarga kam, yomonlarga esa ko'p yaxshilik qilgan bo'lib chiqasan.

Oshiqlikki, murodi kom bo'lg'ay,
Oshiqlik anga harom bo'lg'ay.

ya'ni, Hisob-kitob bilan yaxshi ko'radigan kishiga oshiqlik harom.


Olam ahlidin tavaqqu aylamak ahdu vafo,
Zahrdin hayvon suyi bo'lg'ay tavallo aylamak.

ya'ni, Odamlardan ahdu vafo kutish, zahardan obi hayot umid qilishga o'xshaydi.

Falakdin yaxshilik yetgay debon ko'nglungni shod etma,
Yomonlig'kim yetar, holo unut, o'tkanni yod etma.

ya'ni, Falakdan bir yaxshilik umid qilib, ko'nglingni ortiqcha shod ham etma, yomonlik yetganida ham xafa bo'lma, darhol unut.

El aybini ayturg'a birovkim uzatur til,
O'z aybini fosh aylagali til uzotur, bil.

ya'ni, Boshqalarning aybini aytishga tilini shaylagan kishi, aslida o'z aybini fosh qilishga og'zini ochgan bo'ladi.

Emgak tortib ilm o'rgangan xirandman.

.ya'ni, mashaqqat chekib ilm o'rgangan donishmand bo'ladi


Ey, ko'ngul, rahmat senga, har nechakim ko'rding jafo,
Olam ahldin vafo hargiz tamanno qilmading.

ya'ni, har qancha jabr ko'rsang ham, bu dunyo kishilaridan mehr umid qilmaganing uchun , Senga rahmat, ey ko'ngil...

Erur mazlumi zolim qatli ishq oldida ko'p oson,
Agar Farhod o'ldi, qatl topmay qoldimu Parvez?

ya'ni, ishq uchun mazlumni ham zolimni ham ham qatl etish qiyin emas, Xusrav Parvez Farhodnni o'ldirdi, o'ldirgan bo'lsa ham uning o'zi ham o'g'li Sheruya tomonidan o'lim topdi-ku!

Yuziga asli yomonning ko'p ochma gulshani xulq,
Siyahgilemga albatta mehr aylama fosh.

ya'ni, asli yomon kishini tarbiyalayman deb, behuda urunma, badbaxtga mehribonlk ko'rsatib ovora bo'lma.

Yaxshi xotinlar safoyi zuhdidin,
Olam ichra gar yorug'lik bo'lsa fosh.
Yo'q ajab, chunki arab alfozida,
Istiloh ichra muannasdur Quyosh.

ya'ni, yaxshi xotinlar ilmi hunarining nuridan dunyo yorisa, nima taajjub? Chunki, quyosh ma'nosidagi "shams" so'zi arab tilida muannasdir.


Qilma ul ishkim, yetib nuqson sanga,
Oxiri bo'lg'ay vuboli jon sanga.

ya'ni, o'zingga zarar yetadigan, joningga uvol bo'laigan ishni qilma.



Qaysi ishdinkim, yetar nafsingg'a kom,
Topar ondin komini shayton mudom.

ya'ni, qaysi sihdanki, nafsing orom olsa, o'shandan shaytonning maqsadi hosil bo'ladi.


Alisher Navoiy hikmatlaridan.



R

[Nigora Umarova]

www.utube.uz saytida Hazrat Navoiyning asarlari namunalaridan bir qanchasi qo'yilgan.
E'tiboringizga O'zbekistonda xizmat ko'rsatgan artist Afzal Rafiqov "Xamsa" asaridagi "layli va Majnun" dostonidan parcha havola qilmoqdamiz. Dostondan parcha nazmiy va nasr bayonida berilgan.



Videolavhani bizga taqdim etganliklari uchun Oybek Nuriddinga o'z minnatdorchiligimizni bildiramiz.