Kino va tomоshabin o'rtasidagi masofa yaqinmi yoki uzoq?!

[Nigora Umarova]

Hozirgina xabar berishdi. Bugun poytaxtimizdagi Kinochilar uyida soat 18-00 da rejissyor Yo'ldosh A'zamov ("O'tkan kunlar", "Tohir va Zuhra", "Maftuningman", "Zulmatni tark etib" yoki "Mehrobdan chayon" filmlarini suratga olgan), aktrisa Maryam Yoqubova ("Mahallada duv-duv gap"dagi Oyposhsha xola) va artist Mashrab Yunusov ("Alisher Navoiy" filmida Fasiddin, "O'tkan kunlar"da tabib obrazlarini yaratganlar) tavalludlarining 100 yilligiga bag'ishlangan xotira kechasi bo'lib o'tarkan.

[Lutfillo Tursunov]

Сообщение от Kumushoy

Миллий киномиз у даражаларга чиқадими йўқми билмайман. Фақат билганим киномиз ҳеч бўлмаса 20, 30 йил олдинги ҳолатига қайтса ҳам йўқ демасдим. Уйда ҳам, иш пайтимизда ҳам, мана шу форумда ҳам кўпинча "Суюнчи", "Чинор остидаги дуэл", "Маҳаллада дув-дув гап" каби фильмлардан ёд бўлиб кетган жумлаларни ишлатамиз.

Бу филмлар ҳақиқатда яхши ишланган, лекин ўша киноларнинг суратга олиниши ўртасидаги вақт оралиғи анча катта эканлиги ҳозир сезилмайди. У вақтларда ҳар бир филмга давлат даражасида эътибор берилган, сценарийлар қайта-қайта махсус комиссия текширувидан ўтган. Шунинг учун савиясиз кино ишлаб ташлайверилмаган.
Ҳозир эркинлик, ҳатто мен ҳам кино ишлашим мумкин пулим бўлса. Бу балки яхшидир, балки бироз тартибга солиш керакдир...
Асосийси, киносаноатимиз ғилдираклари яна айлана бошлади. 1990 йилдан 98-йилларгача деярли кино ишланмай қўйилганди. Ҳозир яхшию ёмон, озғину узун, ялтироғу қалтироқ бўлсаям йилига 100талар атрофида кино ишланиб турибди. Улар орасида савиялилари ҳам бор.
Шахсан менга, Мурод Муҳаммад Дўст сценарийларига ишланган кинолар ёқяпти.
Битта муаммоимиз - кино танқидчиларимиз "камтарлик" қилиб туришибди кино бозорида. Аслида, умумий савияга уларнинг таъсири катта.

[OmoN]

Сообщение от Lutfillo Tursunov

Бу филмлар ҳақиқатда яхши ишланган, лекин ўша киноларнинг суратга олиниши ўртасидаги вақт оралиғи анча катта эканлиги ҳозир сезилмайди. У вақтларда ҳар бир филмга давлат даражасида эътибор берилган, сценарийлар қайта-қайта махсус комиссия текширувидан ўтган.

Чунки у пайтда кино бутун бошли авлодни тарбиялашини тушунадиган одамлар кўпроқ бўлган.

Сообщение от Lutfillo Tursunov

Ҳозир эркинлик, ҳатто мен ҳам кино ишлашим мумкин пулим бўлса. Бу балки яхшидир, балки бироз тартибга солиш керакдир...
Асосийси, киносаноатимиз ғилдираклари яна айлана бошлади. 1990 йилдан 98-йилларгача деярли кино ишланмай қўйилганди. Ҳозир яхшию ёмон, озғину узун, ялтироғу қалтироқ бўлсаям йилига 100талар атрофида кино ишланиб турибди.

Кино санъати (тўғрироғи саноати) тажриба майдонига айланиб бўлди. Ҳоҳлаган одам ўзини бир синаб кўриш учун кино ишлаяпти ёки кинода роль ижро этяпти. Шу кинолар келажак авлодни тарбиялашини ўйлаётганлар кам.

[Shomurodov Shohruh]

Сообщение от Lutfillo Tursunov

Ҳозир эркинлик, ҳатто мен ҳам кино ишлашим мумкин пулим бўлса. Бу балки яхшидир, балки бироз тартибга солиш керакдир...

Гап канча кино олинишида эмас, балки шу киноларни курадиганлар хам борлигида...

[Shomurodov Shohruh]

Сообщение от OmoN

Шу кинолар келажак авлодни тарбиялашини ўйлаётганлар кам.

Келажак авлодни тарбиялаш кинонинг ролини ошириб юбормадизми? Кинонинг кучи менимча адабиётнинг анча паст, лекин балки савия булмаганда кино хам бошкариш хусусиятига эга булиши мумкин. Шундай экан авваламбор ота-она болани кинодан "тарбия" олмайдиган килиб устириши керак.

[AZiza X]

Kinotanqidchi Feruza Nodirovaning "Darakchi" dagi maqolasini o'qidim. Unda kinolar tahlili filmning kassabop bo'lgani yoki muvaffaqiyatsizlikka uchraganiga qarab bayon etilgan. Bu juda notogri tahlil bolib tuyuldi. Masalan, Sohib Abbosxonning "Kirakash" filmi kassabop bo'lgani yozilgan va shu yo'l bilan "maqtalgan".
Aynan shu filmga dugonalarim bilan tushdim. To'lagan 3000 so'mim(Kinochilar uyida narx shunaqa bo'ldi) shu qadar alam qildiki... Juda zerikarli, sayoz ssenariy, kambag'al rejissura, kadrlar nochor, rakurslar juda noto'g'i tanlangan.., 4 ta odam bilan kino ishlangan(qizig'i, maqolada S. Abbosxon tarbiyaviy ahamiyatga ega kinolarni ishlash kerakligi, saviyasiz fil'mlarni baribir tomoshabin ko'rmasligi haqida intervyu ham bergan).

[ElyorTB]

Agarda e'tibor bergan bo'lsangiz bu kino haqida Alisher Uzoqov so'nggi interyularidan birida: "Bu kinoni 2 yil avval mazza qilib tomosha qilsa bo'ladi" deb o'tganlar. Hulosa o'zingizdan.

[Lutfillo Tursunov]

Сообщение от OmoN

Чунки у пайтда кино бутун бошли авлодни тарбиялашини тушунадиган одамлар кўпроқ бўлган.

Тўғрироғи, ғоя масаласига кўпроқ эътибор қаратилган. У пайтдаги аксарият киноларнинг ғоясига шахсан мен унчалик қўшилмайман. Уларнинг бир устунлиги бу қаршиликни тўсиб туради - кинога ўта маҳорат билан ёндошилган!
Масалан, "Маҳаллада дув-дув гап" филмини олайлик. Ҳар сафар кўрганимда унда ғалати одатлар илгари сурилганлигига гувоҳ бўламан:
1. Асарнинг асосий ғояларидан бири - Тошкент маҳалларида яшовчи аҳолини кўп қаватли уйларга кўчириш бўлган. Ўзбекларда "отамдан қолган ҳовли" деган тушунча қаттиқ шаклланган ва ҳар ким ҳам ўзи катта бўлган ҳовлисини ташлаб чиқиб кетгиси келмайди. Филмда шундай йўл тутилганки, маҳаллалардаги ҳовлилар абгор (ўша пайти шундай бўлган бўлишиям мумкин, лекин барибир ҳовли-ҳовлида), янги қурилаётган кўп қаватли уйлар эса жуда қулай (ўша давр нуқтаи назаридан шундайдир) қилиб кўрсатилган. Хуллас, бу филм ўша ота ҳовлисини ташлаб чиқиб кетишни истамайдиган оилаларга қаратилган ғоявий қурол вазифасини ўтаган.
2. Йигитнинг (Тўлқин Тожиев яратган образ) қизни отаси билан сохта тўй бўйича келишиб олиши. Яъни қиз қўшниси билан ЗАГСга борадию, у ерда бошқаси билан рўйхатдан ўтади ва қочиб кетади. Қайси ота бўлажак куёвингизман деб олдига келиб, ғалати усулни уқтириб ўтирган боланинг гапига кўнади! Кўндирганидан кейин яна қўл ташашиб қўйишганичи.
3. Келин қочиб кетганидан кейинги келин танлаш маросими. Тўйга меҳмон бўлиб келган қизлар бирданига қатор тортиб тизилиб турармишда, куёв ўзига ёққанини танлаб, шу пайтнинг ўзида тўйни давом эттирворишармиш! Нима келиннинг қариндош уруғи, ота-онаси йўқми? "Ола", "ёппирай" деб тўй қилвориш осон эканда!
4. Ўзбек йигитининг ўз "мегажини" билан Москвада учрашиб, шу ёқнинг ўзида ими-жимида "сурприз" қилиб, уйланиб олиши. Уйига бу ҳақда мақтаниб хат ёзиши. Буям ўша давр нуқтаи назаридан "янгича ҳаёт" усули тарғиботи.
5. Бетга чопар "енгил ковалерия" келин образи. Ўзи яхши кўрган инсонининг отаси эканлигини билса-да, ишда сусткашлик қилгани учун юзига (бўлажак қайнотасининг) аччиқ-аччиқ гапларни шартта-шартта айтиб ташлайверади. Ўзбек қизига унчалик тўғри келмайдиган ҳолат, шундай эмасми?!

Cанаса яна бир нечта мисоллар топилади.
Нима демоқчиман, ўша даврда деярли ҳар бир кино маълум ғоя учун хизмат қилган. Агар у филмлар моҳир актёрларнинг моҳир ижросида ва моҳирона услубда суратга олинмаганида қийматини аллақачон йўқотиб бўлган бўларди.

[Lutfillo Tursunov]

Сообщение от xshom

Гап канча кино олинишида эмас, балки шу киноларни курадиганлар хам борлигида...

Кино бозори ҳам оддий бозорлардан фарқ қилмайди. Унда сифатли мол ҳам, сифатсизиям бўлади. Ва ҳар бирига ўзининг харидори топилади.

[Lutfillo Tursunov]

Сообщение от AZiza X

Kinotanqidchi Feruza Nodirovaning "Darakchi" dagi maqolasini o'qidim. Unda kinolar tahlili filmning kassabop bo'lgani yoki muvaffaqiyatsizlikka uchraganiga qarab bayon etilgan. Bu juda notogri tahlil bolib tuyuldi. Masalan, Sohib Abbosxonning "Kirakash" filmi kassabop bo'lgani yozilgan va shu yo'l bilan "maqtalgan".

Соҳиб Аббосхоннинг бирорта киноси яхши чиққанини кўрмаганман. Ҳаммаси ўртамиёна ва ундан паст даражада. Ярқ этиб кўзга ташланадиган саҳналари кўринмайди.