To'lqin Eshbekov ijodidan namunalar

[barlos]

Сообщение от Nigora Umarova

Asalchik, Zvezdochka, Raduga, Odinochka

Қойил-ей, шундай исмлар ҳам пайдо бўлган бўлса, радио тингламаслик энг катта камчилигим бўлса керак.
Агар бу исмлар текстга қўйилиб, асар 2012 йил ҳолатига қайта ишланадиган бўлса, номи ҳам АСКАР ЙИГИТ МАКТУБИ эмас, АСКАР ЙИГИТ SMSИга айланиши тайин...

[Tulqin Eshbekov]

Сообщение от Nigora Umarova

Hozir "Asalchik, Zvezdochka, Raduga, Odinochka, Odinokaya, Lastochka..." kabi nomlar urfga kira boshlabdi. Domla efirni eshitsalar shunday nomlarning bir talayini to'plab "Ismlar jilosi" mavzusiga kiritsalar ham bo'ladi.

Демак, мақоламизнинг "тўлдирилган нашри"ни тайёрлар эканмиз-да.

Сообщение от Nigora Umarova

holva

Шунақа қизлар унаштирилганида ҳолва ўрнига жевачка юборилса ҳам бўлса керак-а.

[Nigora Umarova]

Сообщение от Tulqin Eshbekov

Шунақа қизлар унаштирилганида ҳолва ўрнига жевачка юборилса ҳам бўлса керак-а.

Bu hali "holvasi". Tag'in ham qog'ozga o'ralgan chiroyli ismlarni keltirdim.

[Nigora Umarova]

Сообщение от barlos

Қойил-ей, шундай исмлар ҳам пайдо бўлган бўлса, радио тингламаслик энг катта камчилигим бўлса керак.

FM xususiy radiokanallarini eshitmas edim-ku, biroq "Xit-Parad"larni o'rganib chiqish maqsadida eshitishga majbur bo'ldim.

[Ustoz]

Сообщение от Nigora Umarova

FM xususiy radiokanallarini eshitmas edim-ku, biroq "Xit-Parad"larni o'rganib chiqish maqsadida eshitishga majbur bo'ldim. __________________

Nega endi, men doim "Navro`z" bilan "A`lo FM"ni eshitib yuraman. "A`lo FM"ni yumori uchun ("Ikki Dugona"si qon bosimimni oshirib yuboradi ) "Navro`z"ni esa savollari va mukofoti uchun hurmat qilaman. Bir qop "Zelyo`niy chay" kukunini yutib olganman, uyimga olib kelib tashlashgan, hozir negadir bunday qilishmas ekan. Albatta hamma savollarini yaxshi deb bo`lmaydi-ku, har xolda ish qilayotganingizda baland ovozda radio sayrab tursa yomonmi? Bu yil tomda ishlayotganimda butun mahallam men bilan birga radio eshitgan
Bir xil paytlarda ish qolib ketib savollarni muhokama qilib ketardik. Ba`zi savolaru ularga berilayotgan javoblardan esa radioni irg`itib yuborging kelardi.

[Tulqin Eshbekov]

ЁЛҒОНЧИНИНГ ЧИН СЎЗИ

Ҳажвия

Дунёда рост гапирадиганлар кўпми ёки ёлғончилар? Умримда ёлғон гапирмаганман, деган кимса ҳам аслида яна бир бора ёлғон гапирган ҳисобланади. Исбот, дейсизми? Масалан, эрталаб ишга кетаётганингизда кимдир ҳол сўраган бўлади:
– Ишлар қалай?
– Зўр!– деб қўя қоласиз.
Аслида унчалик зўр эмасдир-ов. “Қўл остингизда” ишлайдиган бир тирранча пешгирлик қилган. Тоғаси “катта”лардан экан... Шунга кўнглингиз ғаш бўлсада, ҳол сўраганларга “Зўр!” деб қўя қоласиз...
– Уйлар тинчми?– Кўнгил сўраган бўлади яна кимдир.
– Худога шукур, – дейсиз нақадар бахтли одамдек. Ёлғонингизга худонинг номиниям “тиркаб” юбордингиз. Кеча ишдан қайтгач, ожизангиз билан ғижиллашганингизга кўнглингиз хижил... Жуфти ҳалолингиз ҳақида кўчадаги кимсаларга «ҳисобот» бергандан кўра бир чимдим бўлсада, ёлғон сўзлашни эп кўрасиз.
– Соғлиқ қалай?– Тағин ҳол сўраган бўлади қайсидир танишингиз.
– Яхши,– дейсиз зўр-базўр...
Юрагингиздаги безовталикни ҳаммадан сир тутасиз. Кўрдингизми, йўл-йўлакай қанча ёлғон гапириб келдингиз.
Буёғи ишхонада давом этади. Юзгачопар ёш ходимингиз дард устига чипқоннинг ўзгинаси. Ишхона бўсағасида ўша маҳмадона ишшайиб кутиб олади. Юзингда кўзинг борми демасдан шартакилик қилади:
– А-ҳа, хўжайин, ўзлариям кеч қоптилар-ку?!
– Нима, сенга ҳисобот беришим керакми?– Зардангиз қайнаб кетади. Барибир, муросаи мадора қилишга мажбурсиз.– Ҳокимликка чақиришган экан, ушланиб қолдим, бўлдими?
Ёш ходим негадир ишшаяди. Қандайдир қоғозчани тутқазади-да, буйруқ оҳангида гапиради:
– Марҳамат, шу рақамга сим қоқаркансиз!...
Биров-бировдан қўрқадиган замон бўлмаса-да, номини эшитганда сал-палгина этингизни жунжиктирадиган тўралар ҳам йўқ эмас-да. Ўша ёқдан юборилган «ташрифнома»даги рақамни терасиз. Саломингизга бениҳоя калондимоғлик ила алик олган «табаррук зот»га шундай ёлғон сўзлар айтишга мажбурсиз:
– Сизни жуда ҳурмат қиламан. Сиз устозим, отамсиз...
– Биззи жиян қалай?– Чўрт кесиб сўрайди у.
Тилингиз ўзингизга бўйсунмайди; қўлидан бир тийинлик иш келмайдиган тирмизакни шунчалик мақтайсизки... ҳатто ўзингиз ҳам шу қадар “ноёб кадр”нинг қадрига етмаётганингиздан афсусланиб кетасиз...
Аслида шунча ёлғонни тўқиб ташлаган тилингизга қойил қоласиз…
Қолгани уйда давом этади. Кечқурун бир алфозда келсангиз, эрталаб дилингизни хун қилиб юборган хотинингиз ясамароқ тиржайган кўйи шундай дейди:
– Жа-а соғинтириб юбордингизу дадажониси...
Завжангизнинг қувноқ кўзларига ҳар қанча тикилманг, барибир, гапи рост-ёлғонлигини ажрата олмайсиз. Бунга жавобан бўғзингиздан жўрттага шундай сўзлар отилиб чиқади:
– Мен ҳам жуда-жуда соғиндим...
Озроққина хордиқ чиқариш илинжида телевизорни қўясиз. Тунов куни бир шоир билан бўлган учрашувни намойиш этяпти. Унга савол бераётган шеърият шайдосига қулоқ тутасиз.
– Умрингизда ёлғон гапирганмисиз?
“Умрингизда рост гапирганмисиз?”– десанг, тўғрироқ бўлармиди, дея ўзингизча ғижиниб қўясиз.
Сўнг, чалқанча ётаркансиз, кунни қанчадан-қанча ёлғон гаплар билан ўтказганингизни санаб саноғига етолмайсиз...
Ушбу қораламаларимни ўқиётиб бошингизни сарак-сарак қилмасдан виждонан айтинг-чи, шу кунгача тилингиздан чиққан гапларнинг қанчаси ёлғон, қанчаси рост?

Тўлқин ЭШБЕК

1998 йил апрель.

[gofurov]

1.

Сообщение от Tulqin Eshbekov

Дунёда рост гапирадиганлар кўпми ёки ёлғончилар? Умримда ёлғон гапирмаганман, .......................... Кўрдингизми, йўл-йўлакай қанча ёлғон гапириб келдингиз.

2.

Сообщение от Tulqin Eshbekov

Буёғи ишхонада давом этади.....................
“Умрингизда рост гапирганмисиз?”– десанг, тўғрироқ бўлармиди, дея ўзингизча ғижиниб қўясиз.

3.

Сообщение от Tulqin Eshbekov

виждонан айтинг-чи, шу кунгача тилингиздан чиққан гапларнинг қанчаси ёлғон, қанчаси рост?

1. Хаётий 2. Ясама 3. Ўзимиз учун яхши савол.

[Tulqin Eshbekov]

Сообщение от gofurov

1. Хаётий 2. Ясама 3. Ўзимиз учун яхши савол.

Фикрингиз учун ташаккур.
Вақт топсангиз, бошда жойлаштирилган "Кушанда" сарлавҳали мақоламизга ҳам муносабат билдирсангиз мамнун бўлардим.

[Tulqin Eshbekov]

“ҲУКМ”

(Ҳикоя)

Шоалим ошнам мендан китоб сўрагани-сўраган. Бир гал ўйламай-нетмай “Жиноят кодекси” деган китобимни бериб юборибман. Бир ҳафтача ўтгач, у омонатимни қайтариб бераркан, дардини достон қилди:
– Кўп билсанг – тез қарийсан, деганлари шу экан-да, а?! Ажалимдан беш кун бурун адойи тамом бўлишимга бир баҳя қолди-я…
– Тушунмадим?– Ҳайрон бўлиб термулдим ошнамнинг юзига. Унинг ола-кула кўзларидан жўялироқ гап уқиш мушкул эди.– Очироқ гапирсанг-чи…
– Бир пайтлар “Соғлом бўлай десанг” китобини ўқиб, тўшакка михланиб қолгандим. Ўшанда соғ жойим йўқ экан-ку, деган ўй босиб, жоним “чирт” узулаёзганди,– деди у гапни узоқдан бошлаб.– “Жиноят кодекси”ни ўқиб, ўзимни дунёдаги энг ашаддий жиноятчидек ҳис қиляпман, билдингми! Телба бўлиб қолдингми, дейсанми? Ғирт телбалардан фарқим қолмади… Шунчалик кўп жиноят содир этиб юрганимни билмаган эканман... Санайверсам адоғи йўғ-а. Китоб кўзимни мошдек очди!.. Қиларимни қилиб, туя кўрдингми йўқ, дегандек юраверган эканман-да?! Ишонасанми, чорак асрдан буён қилган жиноятларимга қонуний жазо берилса – юз йил “ўтирсам” ҳам етмаскан! Иннайкейин, қоқ пешонамдан отиб ташласа ҳам камлик қиларкан…
– Нафасингни иссиқроқ қилсанг-чи,– дедим уни шаштидан қайтаришга уриниб.– Тиббий китобдан организмингни ўрганган бўлсанг, буниси ҳуқуқий билимингни оширибди! Бунинг нимаси ёмон?
Жўрам тиришган пешонасини баттар тириштирган кўйи савол ташлади:
– Мактабда шуларни нега ўргатишмаган? Нега кўр бўлиб юрибмиз?..
– Анча-мунча ўргатишган!– Изоҳ бердим атай.– Ўзинг қулоқсизроқ эдинг! Карра-каррани ёдламаганинг учун математика муаллими дашном бергани эсингдами? “Одам анатомияси”, “Жамиятшунослик” дарсларида ҳам мутлақо қулоқ солмасдинг. Энди ҳечдан кўра кеч бўлсаям ўрганганинг яхши бўпти...
Ошнам бироз каловланиб тургач, томдан тараша тушгандек гап ташлади:
– Менинг айтганларимни бировга гуллаб қўймайсанми?
– Хўш, нима гап?
– Гулламайсан-а?
– Хўп, сен айтганча бўлсин,– дедим унга қўл ташлаб.– Нима демоқчисан?
Ошнамнинг дилидаги тилига кўчди:

(Давоми навбатдаги саҳифада)

[Tulqin Eshbekov]

– Очиғи ўзимдан ўзим жирканиб кетяпман. Наҳот, шунчалик бузғунчилик, жиноятлар қилиб юрган бўлсам?!
– Нима бўлса бўлгандир,– дедим уни юпатган бўлиб.– Бу ёғига тинч юр!..
У дардига малҳам топган бемордек қувониб кетди:
– Топдим! Исмимни ўзгартириб газетага ёзсанг-чи! Ўзимга ўхшаганларга сабоқ бўлади! Очиғи, мендек босар-тусарини билмай юрганлар тиқилиб ётибди. Билиб-билмай жиноят қип юрганларнинг сони бор, саноғи йўқ… Эсингда бўлса, тўққизинчи синфда қилган номаъулчилигимиз жиноят ғирт эмасмиди?! Ёдингга тушдими? Танзила деб лақаб қўйган қизимизни мактаб омборхонасига алдаб олиб киргандик. Нима қилувдик? Эҳ-а, сен йўқ эдинг-а! Элдор, Шерпўлат уччовмиз… Э, қўй, у ёғини айтмайман. Яхшиям, ўшанда қоровул бобо келиб қолганди. Энди ўйлаб кўрсам, ўшанда худо бир асраган экан. Барибир, қилган ишимиз жиноятлигини энди тушундим. Ўша синфдош қиз ҳам бахтини топиб кетди! Ўтган куни ўғилчаси билан бозорда юрганини кўриб, шу қилмишимиздан бирам уялиб кетдим-ки. Товба, мунча ахмоқ бўлган эканмиз-а?! Саккизинчи синфда партадош қизнинг қўлидан ушлашни Ким қўйибди?! Бундан баттари ҳам бўлган. Бу қилмишларим жиноят асли эканини ўқиб, кўзимдан олов чиқиб кетди!.. “Ўн олти ёшга тўлмаган шахсга нисбатан уятсиз-бузуқ ҳаракатлар қилиш” деган моддани қаёқдан билибмиз... Баъзи жониворларни таҳқирлаганим ҳам жиноят бўлгани ўша китобда аниқ-тиниқ ёзиб қўйилган…
– Ёшликда ақлинг етмаган-да,– дедим уни юпатган бўлиб.– Буёғига қадамингни ўйлаб боссанг бўлгани…
– Мени нима ташвишга солаётганини биласанми?
– Хўш?– Гапининг тагида яна қанақа нимкоса борлиги билишга қизиқиб қарадим унинг юзига.
– Бугун ҳам айрим болалар шунақа номаъулчиликлар қилиб юргандир? Кейин, билмайин босдим тиканни, деб юришса-я...
– Марамат, ўғлингга тушунтир! “Отанг еган номаъулчиликларни ема”, де! Ўшанда кони савоб иш қилган бўласан!
– Мўйлаби сабза урган ўғлимга қай тил билан гапираман? Яхшиси, ўзинг шулар ҳақида газетага ёз!– Ошнам беихтиёр бош чайқади.– Шунчалик кўп жиноят қилган эканманки, санаб адоғига етомайман. Қара, “баданга шикаст етказиш” деган модда бир нечта экан...
Эҳ, ошна, дўппини бошдан олиб, болаликда жиққа-мушт бўлганларимдан то хотинимни моматалоқ қилиб урганимгача ҳисоблаб чиқай десам, чўтга сиғмаскан.
Маст-аласт ҳолдаги қилмишларим ҳеч бир қуюшонга сиғмаскан… Манави китобингни ўқимай юраверганимда алал-оқибат жиноят ботқоғига ботиб юраверар эканман... “Ўлдириш ёки зўрлик ишлатиш билан қўрқитиш” деган модда ва шунга яраша жазо борлигини билганимда қанча шўрпешоналарни таҳликага солиб юрмасдим… Қишлоқда ўзимни “шеф” деб ҳисоблаб юрсам бу ёқда қонун чатоқ экан-ку?! Яхшиямки, каминадан қўрқиб юрганлар бу қонунни билишмайди!
Собира холани жирканч йўлга бошлаганим учун бир умр пушмон қилсам ҳам ўрнига тушмайди. Ёлғизликда бироз қийналган холага кўрсатган “ёрдамим” – уйида фоҳишахона очиб бергандим. “Хос хонаси”га чизиб берган расмларимни кўрган ҳар қандай киши лоҳас бўлиб қоларди. Ўшанда холамизнинг ошиғи олчи бўлганди… Бултур видеомагнитафон олган экан, ҳалигидақа кассетадан иккитасини инъом қиливордим. “Портнографик нарсаларни тайёрлаш ёки тарқатиш” деган моддани ўқиб кўзимдан ўт чиқиб кетди. Кечирилмас гуноҳ қилган эканман, ошна. “Фоҳишахона сақлаш ёки қўшмачиик қилиш” деган моддалар ҳам кўзимни мошдек очди.
Бултур бир ахмоқнинг гапига ишониб раҳматли отам қабрига ўрнатилган лавҳани бузиб ташлагандим. “Қабрни таҳқирлаш” деган моддани ўқиб бармоғимни тишлаб қолдим.
Ўзимча савоб қилдим, деб қанча аёлни ерга тегишга мажбурлаган ёки эрга тегишига тўсқинлик қилганимни бўйнимга олсам, ҳар бири учун уч йилдан қамалишим керак экан?! Камида ўнта аёлга нисбатан шундай хатти-ҳаракат содир этган бўлсам, жами – ўттиз йил…
Қонунни яратаётганлар худди қилмишларимни кўрганга ўхшайди-я. Ҳар бир хатти-ҳаракатим тегишли моддаларда акс этган. “Ҳомила тушириш” (аборт) деб ёзишганини қаранг. Хуфёна айш-ишратларнинг миси чиқиб қолмасин, дея нечтасини шунақа кўйга солгандим. Албатта, ҳар гал худодан кечирим сўрагандик. Яратганнинг бағри кенг эканлигига иймоним комил, бироқ, қонун кечирармикин?..
Эй, жўражон, ҳозир ҳам қанчаси шунақа гуноҳларга ботяпти. Хумий деган шоирнинг бир шеъри ёдимга тушди:
“Туғилди қанчалар гўдак, бўғилди қанчалар нораста,
Атосининг тайини йўқ, аноси беникоҳлардин”…
Манави моддани қара: “Касб юзасидан ўз вазифаларини лозим даражада бажармаслик”… Неча марта мансаб отига миниб қолганда ўз вазифаларимни лозим даражада адо этдимми? Адо этмаганим ҳам жиноят бўлган экан...

(Давоми навбатдаги саҳифада)