Шеърият тўғрисида мунозара

[Баходир кушаков]

Сообщение от Dilya Hasanova

Бизни келиб имтиҳон қилиб кўрдингизми?

Ҳозирги техника тараққиёти даврида,кимнинг қандай нафас олятганини ҳам билса бўлади синглим,нафақат имтиҳон қилиш,айниқса компьютер соҳасида.Саволингизга жавоб бериб қўйдим,сиз билан тортишгим йўқ.

[Dilya Hasanova]

Оффтоп:

Сообщение от Баходир кушаков

Саволингизга жавоб бериб қўйдим,сиз билан тортишгим йўқ.

Менинг ҳам даҳо фолчилар билан тортишишга вақтим ҳам, ҳоҳишим ҳам йуқ.

[Sparc]

Сообщение от Баходир кушаков

Ҳозирча шу ҳулосани қилиб тураверинг,у ёғи бир гап бўлар.

Нималаргадир шаъма қиляпсиз, майли кўрайлик-чи.

Ҳарқалай, ёшингизга ярашадиган гапларни ёзсангиз тузук бўларди.

[Dilya Hasanova]

Сообщение от Баходир кушаков

Дилфузаҳон

Дилфузамас, Дилафруз. "ҳон" ҳам эмас "хон".

Сообщение от Баходир кушаков

Оҳирида бизни "шут"деб шаъма қилибдилар,майли,бу биз учун ҳақоратли бўлсаям,аёл киши билан айрим "эркак"ларга ўҳшаб тортишишни ўзимизга эп кўрмадик.

гап эгасини топади, аслида мен умуман бошқа одамларни назарда тутган эдим.

[Masud Mahsudov]

Quvonchbek Karimov ijodidan bir she'rning tahlili:

Ҳар дилнинг муроди, маслаги бошқа,
Ҳаёт турфа йўлга солар тақдирни.
Кимдир дунёнинг эркаси эрур.
Синовда синайди хаёт фақирни.

Кимнидир давлати ҳаддан зиёда,
Севгидан бенасиб бахтли кўнгиллар.
Эгаси бошқаю, бахти бошқада.
Ширин азобланар бечора диллар.

Майли сочинг толасин қизғониб яша,
Майли манга бергин азобларингни.
Кўришга зор бўлиб яшарман балки,
Қандай жиловлайсан хаёлларимни.

Тонгда сен эрурсан гулдаги шабнам,
Сенинг исминг билан уради юрак.
Сендан бошқасини демаганман хеч,
Манга сен кераксан факат СЕН КЕРАК.

Demak, boshladik.

Ҳар дилнинг муроди, маслаги бошқа,
Ҳаёт турфа йўлга солар тақдирни.
Кимдир дунёнинг эркаси эрур.
Синовда синайди хаёт фақирни.

Шеърнинг умумий қофияланиши а, б , в, б шаклда. Бу шаклдаги қофияланиш заиф қофияланишга киради. Яъни бир тўртликда фақат икки қофиядош сўз бор холос.

Ушбу тўртликнинг биринчи байтини олайлик, чиндан ҳам ҳар юракнинг мурод-мақсади ўзига хос, бироқ иккинча қаторда шоир ҳаёт тақдирни турфа йўлга солиши ҳақида ёзибдилар, бу, фикримча ноўрин, аксинча, тақдир ҳаётни турфа йўлга солиши мумкин, чунки, тақдир Яратган тарафдан белгилаб қўйилган, уни ҳеч ким ўзгартиролмайди. Шу сабабдан ҳам шоирнинг бу фикрига қўшила олмайман. Кейинги қатордаги бўғинлар сони эса бошқа қаторларникидан кам - 10 та, бу эса шеърни бузмоқда. Кейинги қаторда укамиз "Синовда синайди" дебдилар, бу нотўғри жумла (Худди русларнинг "масло масленная" деган жумласига ўхшайди). Яъни, ҳаёт фақирни қийинчиликда синаши мумкин, очликда синаши мумкин, совуқда синаши мумкин. бироқ синовда синамайди-да! Қолаверса, "ҳаёт сўзи" "ҳ" ҳарфи билан ёзилади.

Кимнидир давлати ҳаддан зиёда,
Севгидан бенасиб бахтли кўнгиллар.
Эгаси бошқаю, бахти бошқада.
Ширин азобланар бечора диллар.

"Кимнидир" эмас, "кимнингдир" давлати. Қолаверса, севгисиз кўнгил бахтли эканини эътироф этиш, менимча, тўғри эмас, адабиётда. Тўғри, моддий жиҳатдан бекаму кўстлик моддиюнчилар учун бахт бўлиши мумкин, бироқ шеъриятда асосан севгиси бор кўнгилга нисбатан бахтли, деган таърифни берамиз. Қолаверса, "Эгаси бошқаю, бахти бошқада" бўлган диллар қандай қилиб ширин азобланади? Аксинча, ғам, азоб чекмайдими, бахтсизликдан? Шунингдек, шу тўртликда "дил" сўзи иккинчи бор келмоқда, юқорида бу сўздан фойдаланилган. Шу сабаб, бу ерда қўлланилиши ноўрин (чунки, "диллар" сўзи радиф бўлиб ҳам келгани йўқ). ("Такрор айтилганда рангсиздир калом" (с) А. Орипов).

Майли сочинг толасин қизғониб яша,
Майли манга бергин азобларингни.
Кўришга зор бўлиб яшарман балки,
Қандай жиловлайсан хаёлларимни.

Биринчи қатордаги бўғинлар сони биттага кўпайиб кетган. Шунингдек, "қизғониб" эмас, "қизғаниб" бўлади. Иккинчи қаторда "манга" эмас, "менга" бўлади. "Яшамоқ" феъли икки марта такрорланмоқда.
Тўртликдаги маънони тўлиқ тушунмадим - ёрга шоирнинг хаёлларини жиловлаш нега керак? Қолаверса "азобларингни" билан "хаёлларимни" қафиядош сўзлар, деб бўладими? Улар оҳангдош бўлса ҳам майли эди... Ўзингиз қайта ўқиб кўринг.

Тонгда сен эрурсан гулдаги шабнам,
Сенинг исминг билан уради юрак.
Сендан бошқасини демаганман хеч,
Манга сен кераксан факат СЕН КЕРАК.

Ёрнинг тонгдаги шабнамга ўхшатилиши билан унинг исмини юрак айтиб уриши ўртасида нима боғлиқлик бор? Бир тўртликда "сен" сўзини беш марта ишлатиш қайси шеър қоидасига тўғри келади? "Ҳеч" сўзи ҳам "ҳ" билан ёзилади, "ман" эмас, "мен", "факат" эмас, "фақат".

Умумий қилиб айтганда эса, шоир бошида фикрни ёмон қўймаган; ҳар нарсага бир нарсанинг кераклиги таъкидланган ва шеър охирида шоир ўзига фақат ёрнинг кераклигини таъкидламоқчи бўлган. Бироқ, бутун шеър давомида ёрнинг "тонгдаги шабнам" деб сифатлашидан бошқа таърифни топмадим. Юқоридаги фикрлар оддий бир ўқувчига тегишли. Балки танқидчининг фикри бошқадир...
Айтганча, тиниш белгиларига тўхталмадим, гарчи кўплаб хатоликлар бўлган бўса-да...

Агар, шеърга сайқал бериш мумкин бўлганда, ўз таклифларимни берган ва уни силлиқлашга ёрдам берган бўлардим... Менимча, шу маънодаги бошқа шеър ёзган маъқулроқ.

[Mahmud Jurat]

Сообщение от Masud Mahsudov

Агар, шеърга сайқал бериш мумкин бўлганда, ўз таклифларимни берган ва уни силлиқлашга ёрдам берган бўлардим... Менимча, шу маънодаги бошқа шеър ёзган маъқулроқ.

Сал салбийроқ тус олаётган суҳбатга яхши нуқта қўйдингиз. Раҳмат! Масудбек!

[barlos]

Masud Mahsudov, худди Тўлқин домладек, нашрдан чиққан шеърий китобларингиз ҳақида маълумотларни киритиб қўйсангиз айни муддао бўларди. Адабий жараённи чуқур таҳлил қилишингиздан сездимки, Сиздан кўп нарса ўрганса бўлади.

П.с. Гапларим кўпинча қўпол чиқиб, қўл остимдагиларнинг ранжишига сабаб бўлаётганлигини сезиб қоляпман. Қандайдир силлиқ гапиришни ўрганишим керакка ўхшайди.

П.п.с. Давронбекнинг сайтидан қаламингизга мансуб назмий жавоҳирларнинг электрон версияларини роса изладим, минг афсуски топа олмадим.

[Masud Mahsudov]

Сообщение от barlos

Masud Mahsudov, худди Тўлқин домладек, нашрдан чиққан шеърий китобларингиз ҳақида маълумотларни киритиб қўйсангиз айни муддао бўларди. Адабий жараённи чуқур таҳлил қилишингиздан сездимки, Сиздан кўп нарса ўрганса бўлади.

П.с. Гапларим кўпинча қўпол чиқиб, қўл остимдагиларнинг ранжишига сабаб бўлаётганлигини сезиб қоляпман. Қандайдир силлиқ гапиришни ўрганишим керакка ўхшайди.

П.п.с. Давронбекнинг сайтидан қаламингизга мансуб назмий жавоҳирларнинг электрон версияларини роса изладим, минг афсуски топа олмадим.

Йўғ-э, меннинг биргина китобим нашрдан чиққан холос (Битта қўй нима бўлади? (с) "Маҳаллада дув-дув гап"дан )

Касбим, мутахассислигим адабиётдан бошқа соҳада... Шеъриятга қизиқаман холос.

[Баходир кушаков]

Сообщение от Mahmud Jurat

Сал салбийроқ тус олаётган суҳбатга яхши нуқта қўйдингиз. Раҳмат! Масудбек!

Салбий тус олишига ўзимиз ҳам йўл қўймас эдик домла.Жааа "уришқоқ ажнабий"эмасмиз.Маъсудбек баҳсни бироз юмшатдилар,лекин менимча ҳали нуқта қўйилгани йўқ.Бизнинг имло ҳатоимиз шошилгандами ,ё бошқа сабабми кетиб қолибди.Ана юқорида дарров эслатишибди.Ўша Қайсар сизга эътироз билдирганда мана бу сўларингизга эди шекилли адашмасам."Ғализ жойлари ва имловий хатолари жуда кўп"...Энди ўзингиз ҳозиргина қўйган,мен иқтибос келтирган сўзларингизга қаранг.Шу билан сизни хато ёзасиз дейликми,ё шошилган бўлса "описка" бўлгандир дейликми?

Сообщение от Masud Mahsudov

Синовда синайди" дебдилар, бу нотўғри жумла (Худди русларнинг "масло масленная" деган жумласига ўхшайди). Яъни, ҳаёт фақирни қийинчиликда синаши мумкин, очликда синаши мумкин, совуқда синаши мумкин. бироқ синовда синамайди-да!

Маъсудбек айнан мана шундай чиройли танқид, баҳо бериш,сўзма сўз кўрсатиб ўтиш бўлса ким қўполлик билан жавоб қайтара оларди.Фақат ўзи нимани назардан тутган бўлса,қандай тушунса шуни айтиши ва ҳато бўлса ҳақиқатда ҳулоса чиқариши мумкин.Шу қатори биз ҳам тушунганимизни баҳоли қудрат баён қилардик.Менимча инсон синовда синалмай яна нимада синалиши мумкин.Ўзингиз айтгандай ҳаёт синови қийинчилик,очлик синовлари,буларнинг ҳаммаси умумий қилинганда синовку.

Сообщение от Masud Mahsudov

севгисиз кўнгил бахтли эканини эътироф этиш, менимча, тўғри эмас,

Шеърнинг бу тўртлигини биз қуйидагича тушундик.
Кимнидир давлати ҳаддан зиёда,
Севгидан бенасиб бахтли кўнгиллар.
Эгаси бошқаю, бахти бошқада.
Ширин азобланар бечора диллар.

Ўзи бадавлат,лекин севгидан бенасиб,бойлиги туфайли бахтлидек,бошкани севиб,бошқа билан яшаса ҳам ҳонадони тинч,ўзига тўқ,оиласи бор бўлгани учун аччиқ азобланмай,ширин азобланади деб тушиндик.Бир кам дунё.

Сообщение от Masud Mahsudov

"қизғониб" эмас, "қизғаниб"

Қизғониб сўзи шеъриятда учраса ҳам,тўғри бу ерга унча ярашмапди.

Сообщение от Masud Mahsudov

"Яшамоқ" феъли икки марта такрорланмоқда.

Бу ерда ҳеч қандай ҳатони кўрмадим.яшамоқ феъли икки марта ишлатилгани билан,менимча ўз ўрнида сезилмай кетган.

Сообщение от Masud Mahsudov

Тонгда сен эрурсан гулдаги шабнам,
Сенинг исминг билан уради юрак.
Сендан бошқасини демаганман хеч,
Манга сен кераксан факат СЕН КЕРАК.

Тонгда гулимнинг шабнамисан,сенинг исминг билан юрагим уради деб тушиндик бу ерини.Шеърда ҳамиша кўринмас сўзлар иштирок этишини барчамиз билсак керак.қолган эътирозларга биз ҳам сукут сақлаймиз.

Сообщение от Masud Mahsudov

"масло масленная"

Масло масленное.

[Quvonchbek Karimov]

Ҳар дилнинг муроди, маслаги бошқа,
Ҳаёт турфа йўлга солар тақдирни.
Кимдир дунёнинг эркаси эрур,
Синовда синайди ҳаёт фақирни.

Кимнингдир давлати ҳаддан зиёда,
Севгидан бенасиб “бахтли” кўнгиллар.
Эгаси бошқаю, бахти бошқада.
“Ширин азобланар” - бечора диллар.

Майли сочинг толасин қизғониб яша,
Майли менга бергин азобларимни.
Кўришга зор бўлиб яшарман балки,
Қандай жиловлайсан хаёлларимни.

Тонгда сен эрурсан гулдаги шабнам,
Сенинг исминг билан уради юрак.
Сендан бошқасини демаганман ҳеч,
Менга сен кераксан факат СЕН КЕРАК.