Жасур қалам соҳиби - Эркин Аъзам

[Nigora Umarova]

Abdulaziz!
Forumimiz ahli uchun yozuvchi, dramaturg Erkin A'zam bilan suhbat uyushtirib bera olmaysizmi?

[AbdulAziz]

Сообщение от Nigora Umarova

Abdulaziz! Forumimiz ahli uchun yozuvchi, dramaturg Erkin A'zam bilan suhbat uyushtirib bera olmaysizmi?

Inshaalloh, harakat qilaman.

[AbdulAziz]

Erkin A'zamning qissa va daramaturgik asarlari:



Muallif: Erkin A'zam
Hajmi: 309 Kb
Fayl tipi: pdf, zip
Saqlab olish
Online o'qish



Muallif: Erkin A'zam
Hajmi: 481 Kb
Fayl tipi: pdf, zip
Saqlab olish
Online o'qish

Erkin A'zam. Jannat o'zi qaydadir (hikoya, qissa, iqralar)



Muallif: Erkin A'zam
Hajmi: 1,20 Mb
Fayl tipi: pdf, zip
Saqlab olish
Online o'qish



Muallif: Erkin A'zam
Hajmi: 171 Kb
Fayl tipi: pdf, zip
Saqlab olish
Online o'qish



Muallif: Erkin A'zam
Hajmi: 394 Kb
Fayl tipi: pdf, zip
Saqlab olish
Online o'qish



Muallif: Erkin A'zam
Hajmi: 344 Kb
Fayl tipi: pdf, zip
Saqlab olish
Online o'qish



Muallif: Erkin A'zam
Hajmi: 195 Kb
Fayl tipi: pdf, zip

Saqlab olish

[AbdulAziz]

ERKIN A'ZAM
(1948 yilda tug‘ilgan)

1950 yil 10 avgustda O'zbekistonning janubidagi togli Boysun manzilida tavallud topgan. 1972 yili Toshkent universitetini tugallagan, ixtisosi bo'yicha — jurnalist. Respublika radiosida muharrir, “Guliston” va “Yoshlik” jurnallarida bo'lim muxarriri, G'ofur G'ulom nomidagi Adabijot va san'at nashriyotida tahririyat mudiri lavozimlarida hizmat qilgan. 1992-94 yillarda O'zbekiston Milliy ahborot agentligi bosh direktorining birinchi o'rinbosari bўlib ishladi. Hozir — ijtimoiu-falsafiy yo'nalishdagi “Tafakkur” jurnalining bosh muxarriri. I-II chaqiriq O'zbekiston Oliy Majlisining deputati.

Dastlabki xikoyalar to'plami — “Chiroqlar o'chmagan kecha” 1977 yilda nashr etilgan. Asosiy nasriy kitoblari: “Otoyining tug'ilgan yili” (1981), “Olam yam-yashil” (1984), “Javob” (1986), “Bayramdan boshqa kunlar” (1988), “Mir v cvetah” (1999), “Pakananing oshiq ko'ngli” (2001), “Kechikayotgan odam” (2002).

Asarlari bir qancha horijiy tillarga tarjima kilingan. Ba'zilari asosida “Chantrimore”, “Piyoda”, “Dilxiroj” singari badiiy fil'mlar suratga olingan.

Turli mavzudagi bu asarlarni ruxan birlashtirib turadigan jixat — insoniy erk, erkinlik uchun botiniy kurash, xar kanday ko'rinishdagi zo'ravonlikka munosabat masalasidir. Yana bir diqqatga sazovor tomoni — xar satrida samimiyat balqib turgan, yumorga boy, zavq bilan o'qiladigan mazkur asarlardagi yozuvchining xayotga, jamiyat tartib-qoidalariga, kolaversa, kaxramonlariga talabchan, goxo achchik aralash murosasiz munosabatidir.

Turli yillarda adib ijodiga munosabat bildirgan olim va yozuvchilar: A. Muxtor, O. Sharafiddinov, M. Safarov, Z. Kedrina, R. Kireev, L. Zvonaryova, M. Abdullaev, R. Otaev, O. Togaev, A. Rasulov, K. Yo'ldoshev, O'. Karimov, Z. Gafforova, M. Sattor, Sh. Xolmirzaev, M. Boboev, N. Xudoyberganov, I. Gafurov, U. O'ljaboev, A. A'zam va boshqalar.

Yana "O'zbek adiblari" kitobida: Erkin A'zam

[AbdulAziz]

Эркин Аъзам

БОЙ БЎЛАЙИН ДЕСАНГИЗ...

Ўғил отадан сўрайди:
— Дадажон, айтинг-чи, бой бўлмоқ учун нима қилиш керак?
— Бой бўлмоқ учун... — дейди-ю, кутилмаган саволдан довдираб қолади ота. Нима десин? Қандай жавоб қилгани маъқул?
Ўғли шундай савол билан мурожаат этмаган америкалик балки койинар, аммо шарқлик отага бу гап малол келиши аниқ. Ўзини айбдор сезиб, ичида изтироб чекади у: демак, мен муносиб ота бўлолмабман-да? Демак, рўзғорини, бола-чақасини яйратиб қўя олмаган бир ношуд эканман-да? Во дариғ!
Бой бўлмоқ деганда ўғил нимани назарда тутяпти? «Мерседес» миниш, ҳашаматли қаср қуриш, Канар ё Багам жаннатларида ялло қилишними? Бунга эришганлар кам эмас. Бунга эришиш мумкин. Лекин яшашдан мақсад шуми? Шугинами?
Эшитгандирсиз, турмуши ночорроқлар қолиб, аксарият мулкдору бадавлат одамлар пул ишлаб келмоқ учун чет элларга ошиқаётир. Ўн минг сўмим юз минг бўлсин дейди, юз минг сўмим... Нега бундай? Таажжубланарли ҳол эмасми бу? Ахир, дунёдаги бор пулга эгалик қилиб бўлмайди-ку? Бўлганида ҳам, нариги дунёга орқалаб кетиш иложи йўқ. Қолаверса, беҳисоб мол-мулк соҳиби бўлган баъзилар мамлакатма-мамлакат бор-будини гоҳо бачкана бир кўнгилхушликларга сарфлаб-совуриб юрибди-ку? Бундан чиқди, бари беҳуда экан-да? Демак, худо берганига шукру қаноат қилибгина ўтириш лозим экан-да?
Йўқ, биз бундай демоқчи эмасмиз. Асло. Ҳалол, пешона тери билан топилган ҳар қанча бойликка яна бойлик қўшилсин, уни топган шоввоз-шеримардга шарафлар бўлсин. Қани эди, биздан ҳам заковат кучи билан миллиард-миллиардлаб сармоя йиққан машҳур дастурчи Гейтсга ўхшаганлар чиқса! Қани эди, фақат мол-мулк васвасасида эмас, савоб дардида юрган серҳимматлар бизда ҳам пайдо бўлса!
Лекин бизни бошқа нарса ташвишга солмоқда: ҳар йўл билан бўлсин, бойликка интилиш ҳисси... йўқ, ҳирси!
«Бир зумда бой бўлмоқни хоҳлайсизми?», «Фалон ўқишга кирмоқчи бўлсангиз, омадингизни синаб кўринг!» Бу каби даъвату эълонларга ишонадиган бўлсак, бир зумда бой бўлмоқ имкони бор экан, тер тўкиб меҳнат қилишдан нима фойда? Ўқишга кириш билимга эмас, омадгагина боғлиқ бўлса, бош қотириб, китоб варақламоққа на ҳожат?
Бу яккаш истеъмолчиликка асосланган кайфият, худбинлик, борингки, қиморбозлик психологияси эмасми?!
Бундай қараш, бундай ёндашувлар билан Ватанни обод, элни фаровон қилиб бўлармикан, билганлар айтсин!
Устоз Асқад Мухтор билиб айтган: «Бахт — бойликда, десангиз, ҳамма — бахтсиз. Чунки ақллига кўп нарса керак эмас, ахмоқ эса барибир тўймайди».
Биз ўғил отадан биринчи галда мана бундай деб сўрамоғи тарафдоримиз:
— Дадажон, айтинг-чи, асл одам бўлмоқ учун нима қилиш керак?

2001

[AbdulAziz]

Эркин Аъзам

ЮЗГА КИРИШ... ШАРТМИ?

Кексаларимизнинг яхши кўрган дуоси: «Умринг узоқ бўлсин, болам!» Таваллуд тантаналарида ҳам шу тилак: «Юзга киринг! Мингга киринг!»
Юзга кириш шу қадар улуғ омолми? Юзга етолмаган, бундай бахт насиб этмаган одам нима қилсин?
Айтишларича, инсон бемалол юз-юз йигирма йил умр кўриши мумкин экан. Афсоналарда бундан ҳам зиёд, ҳатто уч юз-беш юз йиллаб умр кўрган аломат зотлар ҳақида нақл қилинади. Лекин сизу биз афсона қаҳрамонлари эмасмиз. Бу ёруғ дунёда паймонамиз ўлчовли. Тарозуси Яратган эгамнинг измида.
Бу оламнинг сарвари Муҳаммад алайҳиссалом бор-йўғи олтмиш уч йил умр кўрганлар. Ул зоти шарифнинг уммати бўлмиш Яссавий ҳазратлари эса шу маррага етиб, «Қолгани ҳаром!» дея этак силкиб, ертўлани макон тутганларини биламиз. Қарангки, худонинг қудрати билан у киши, ривоятга кўра, яна шунча яшаган эканлар.
Бу ҳар икки сиймонинг ҳам даҳоси, табаррук амаллари, ҳикматлари дунё тургунча тургуси.
Хўш, узоқ яшашдан мақсад нима? Одамзод юз ёшга етганда ҳам навқирон давридагидек тетик-бардам турса, завқу шижоати сўнмаса-ку кошки эди! Аммо — табиатда толикиш, эскириш, емирилиш ҳодисаси, жамиятда эса янгиланиш, ўрин алмашув қонунлари ҳам борки, булар тирик мавжудотга хос худбинлик майлларини асло тан олмайди.
Бўлмаса, «мақсад на эдики, жаҳона келдинг...» Ажабо, ҳаёт шами липиллай-липиллай, ниҳоят, паймона тўлгач — айни сўнгги сонияда инсон ҳаётнинг асл маъносини англаб етгандек, буюк бир сирни кашф этгандек бўлармиш. Шунда умр баногоҳ, у ҳар қанча узоқ, бардавом бўлмасин, бир нафаслик фурсатдек туюлармиш. «Во дариғ! Тўрт кунлик дунё экан-да бу! Ҳатто Искандари жаҳонгир ҳам устун бўлолмаган-а унга!» дея оҳ уришлар шундан.
Балки, ҳаётнинг буюк ҳақиқати, буюк сиру жумбоғи шудир? Олий мантиқ, олий ҳақиқат ҳам шундадир?
Ёинки, исёнкор Машраб айтгандек, бу тўрт кунлик дунёнинг «кетига шатталаб ўтмоқ» лозимми? Аммо машойихлар охиратдан огоҳ этади: беш маҳал намоздан ўзга ҳамма ишнинг пушаймонлиғи бор...
Дейлик, бандаси узундан-узоқ яшаса-ю, умри поёнида қўлидан ҳеч иш келмай қолиб, ҳеч кимга кераксиз, дўстга зор, душманга хор, ҳатто бола-чақасига ҳам дардисар, ночору нотавон бир кўйга тушса... Бундай умргузаронликдан не наф?! Ҳазрат Навоий бекорга айтмагандирлар:
Юз йил киши умр тилар, бил
Ким, сабр керакдур анга юз йил...
Биз нега ёши улуғларга эҳтиром кўрсатамиз, қарияларимизни қадрлаймиз, ҳатто ҳукумат миқёсида тадбирлар қўллаймиз? Бир йил бўлса ҳам, бир кун бўлса ҳам шулар ҳаётдан рози бўлиб кетсин. Негаки, бундай қисмат кези келиб ўзимизнинг ҳам бошимизда бор. Бугун биз уларни қадрласак, эъзозласак, эртага бир кун...
Бизнингча, одамзоднинг умри унинг неча йил яшагани билангина эмас, олдига қўйган мақсадининг салмоғи, эзгуликка нечоғли хизмат қилиши ва алал-оқибат шу мақсаднинг нақадар рўёбга чиққани билан белгиланади.
Эзгу мақсадингиз ёр бўлиб юз йил, минг йил яшанг, дўсти азиз!

2002