Замон ва Адабиёт

[Kavsar]

Ilhombey, hozirgi adabiyotimiz dekanalizatsion stadiyada. Ya'ni qonunlarni bekor qilgan adabiyot. Har holda shunday tushundim.

Haqiqatan, tarixiy voqealarni asos qilib olgan holda adabiyotni davrlarga bo'lib olganmiz. Mumtoz adabiyot, jadid... Mustaqillik adabiyoti vhk. Adabiy hodisani asos qilib olish kerak edi.. Savolingiz o'rinli, olimlarimiz bir to'xtamga kelishdimikan. Umuman, adabiyotshunoslik terminlariniyam qayta o'ylab ko'rish kerak. Stadiyaga nisbatan ham faqat davr so'zini olganmiz, vaholanki bu kattaroq bosqich yoki pallani anglatmaydimi?

[ilm izlagan]

Сообщение от AbuMuslim

OmoN мениимча уларнинг бошига кандайдлир балоларнинг келиши шарт эмас... уларнинг буюклиги уларнинг асарларида, яъни ижтимоий-сиёсий холатлари, позицияларида эмас... Кодирий, Чўлпонларнинг аксари ўзларининг сиёсий ёки бошка карашлари учун курбон бўлмаган, балки атрофдагиларнинг хасадлари, интригалар мухим роль ўйнаган бўлса керак... аммо Сталин давридаги миллат зиёлиларини кирғин килиши омилини хам эсдан чикармаслик керак...

Балки Абдулла Қодирий, Чўлпонларнинг ўшандай дурдона асарлар ёзишига сабаб -- 1930 йилларда яшаганидир. Масалан улар 1870 ёки 1965 йилда яшаганида ўртамиёна асарлар ёзишган бўлармиди?

Айтмоқчи бўлганим -- замон ҳар қанча ёмон бўлмасин, ўша ёзувчининг бошига етган бўлмасин, ёзувчи айнан ўша замонидан миннатдор бўлиши лозиммикан? Айнан ўша қийинчилик, зулм инсонни яхши инсон қилиб шакллантирди?!

[AbuMuslim]

Сообщение от ilm izlagan

Балки Абдулла Қодирий, Чўлпонларнинг ўшандай дурдона асарлар ёзишига сабаб -- 1930 йилларда яшаганидир. Масалан улар 1870 ёки 1965 йилда яшаганида ўртамиёна асарлар ёзишган бўлармиди? Айтмоқчи бўлганим -- замон ҳар қанча ёмон бўлмасин, ўша ёзувчининг бошига етган бўлмасин, ёзувчи айнан ўша замонидан миннатдор бўлиши лозиммикан? Айнан ўша қийинчилик, зулм инсонни яхши инсон қилиб шакллантирди?!

Фикрларингиз унчалик тўғри бўлмаса керак, сабаби "олтин даврларда" ижод қилганларнинг ижод махсули бари-бир кўп ва хўп бўлган...

Зулм кучайган, мустабид даврлардаги ижодларнинг ҳам ўз қадри бор... аммо бу қадр муҳит (сиёсий-ижтимоий тузум) таъсирида эмас... балки кучли шахслар маҳорати, жасорати ва дадил позициясида бўлса керак... яна билмадим...

[Nigora Umarova]

Сообщение от ilm izlagan

Балки Абдулла Қодирий, Чўлпонларнинг ўшандай дурдона асарлар ёзишига сабаб -- 1930 йилларда яшаганидир. Масалан улар 1870 ёки 1965 йилда яшаганида ўртамиёна асарлар ёзишган бўлармиди?

Айтмоқчи бўлганим -- замон ҳар қанча ёмон бўлмасин, ўша ёзувчининг бошига етган бўлмасин, ёзувчи айнан ўша замонидан миннатдор бўлиши лозиммикан? Айнан ўша қийинчилик, зулм инсонни яхши инсон қилиб шакллантирди?!

Фикрингизга қайсидир маънода қўшиламан, қайсидир маънода йўқ. Абдуллв Қодирий, Чўлпон даврида ҳам ўртмиёна асар ёзган адиблар бўлган ва уларнинг асарлари бугунги кунда ўқилмайди. Асарлар ўз қимматини йўқотган. Давр билан муросасос бўлган адибларнинг асарлари вақт чиғириғидан ўта олмайди. Дурдона асарлар ўз аҳамиятини йўқотмайди.
Абдулла Қодирий, Чўлпонлар ўз даврига нисбатан асарлари орқали исён кўтаришган ва ўша давр уларни қоралаган.
Оқимга қарши сузганликлари учун мавжуд тузум уларни ўз гирдобига олган.

[Kavsar]

Сообщение от ilm izlagan

Балки Абдулла Қодирий, Чўлпонларнинг ўшандай дурдона асарлар ёзишига сабаб -- 1930 йилларда яшаганидир. Масалан улар 1870 ёки 1965 йилда яшаганида ўртамиёна асарлар ёзишган бўлармиди? Айтмоқчи бўлганим -- замон ҳар қанча ёмон бўлмасин, ўша ёзувчининг бошига етган бўлмасин, ёзувчи айнан ўша замонидан миннатдор бўлиши лозиммикан? Айнан ўша қийинчилик, зулм инсонни яхши инсон қилиб шакллантирди?!

Bilasizmi, agar Qodiriy, Cho'lponlarning yulduzday porlab chiqqaniga faqatgina davr sabab bo'lgan bo'lsa, unda hamma Qodiriy bo'lib ketishi kerak edi. (qanchalik to'g'riligini bilmadimu, shunday tushunganman).

Menimcha, avvalo Xudo bergan chin iste'dod bo'lsa o'shanday kishilar yetishib chiqadi. Ba'zan davr muhiti unga shunday sharoitni yaratib berishi ham mumkin, lekin asosiy sabab bu (ya'ni o'sha yillar bu kabi yozuvchilarni yuzaga kelishiga sabab bo'lgan) bo'lmasa kerak deb o'ylayman.

[Fayzbek]

Сообщение от ilm izlagan

Балки Абдулла Қодирий, Чўлпонларнинг ўшандай дурдона асарлар ёзишига сабаб -- 1930 йилларда яшаганидир. Масалан улар 1870 ёки 1965 йилда яшаганида ўртамиёна асарлар ёзишган бўлармиди?

Baribir ular Qodiriy va Cho'lpon bo'lardi, sabab ular shuning uchun tug'ilishgan. Yani, Alloh ularni tanladi, savol o'z vaqtida berilgan, o'rinsiz savol bo'libdi. O'tmishdagi qaysidir davrni o'zgartirishni orzu qilish menga "Sobiq" tuzumni eslatyapti. Undan ko'ra kelajakdagi bir yomonlikni, yaxshilikka o'zgartishni orzu qilish to'g'ri bo'lsa kerak.

Сообщение от ilm izlagan

Айтмоқчи бўлганим -- замон ҳар қанча ёмон бўлмасин, ўша ёзувчининг бошига етган бўлмасин, ёзувчи айнан ўша замонидан миннатдор бўлиши лозиммикан? Айнан ўша қийинчилик, зулм инсонни яхши инсон қилиб шакллантирди?!

Bu esa menga mexnat maymunni odamga aylantirdi degan asossiz dogmani eslatyapti. Sizni o'z fikringiz yo'qmi?

[Lutfillo Tursunov]

Яна бир жиҳатки, Абдулла Қодирий, Чўлпонлар давригача адабиётимиз мактаби яхши шаклланган бўлган. Бу адибларимиз аввало ўша мактаб тарбиясини олган, шу билан бирга Ғарб адабиётини мукаммал ўрганишган. Натижада ажойиб асарлар ижод қилишган.
Бир ёзувчимиздан эшитиб қолгандим: "Ҳозирги ижодкорлар асар ёзишадию, ўзлари китоб ўқишмайди."
Озгина бўрттирма, аммо фикрда жон бор. Менимча ҳам айни замон адабиётида кучли мактабни ўтаган ёш ёзувчилар етишмайди. Ёки шундай мактабни ўташга чанқоқлик етишмайди. Ёзилажак асар фақатгина илҳом билан мукаммаллик касб этолмаса керак?!

[ilm izlagan]

Ўз фикрларини билдирган барча форумдошларга катта раҳмат тилайман.

[Fayzbek]

Сообщение от ilm izlagan

Ўз фикрларини билдирган барча форумдошларга катта раҳмат тилайман.

Sizga ham ko'p yaxshiliklar va yanada ma'noli fikrlarni orzu etib qolaman.

[Nigora Umarova]

Сообщение от Lutfillo Tursunov

Яна бир жиҳатки, Абдулла Қодирий, Чўлпонлар давригача адабиётимиз мактаби яхши шаклланган бўлган. Бу адибларимиз аввало ўша мактаб тарбиясини олган, шу билан бирга Ғарб адабиётини мукаммал ўрганишган. Натижада ажойиб асарлар ижод қилишган.

Шарқ ва Ғарб адабиёти синтези натижасида адабиётнинг янги кўринии касб этди демоқчимисиз, фикрингизга қўшиламан.
Муҳтарам адибимиз билан бўлган бир суҳбатда, "Модерн адабиётини бугунги кун ўқувчисини қабул қилиши ниҳоятда қийин бўлаётганлигининг сабаби нимада? Абдулла Қодирий, Чўлпонларнинг асарлари-ромнларини китобхонлар тез ва осон қабул қилишган"- деган саволимга, "Уларнинг асарлари ғарб йўналишида ёзилган бўлса-да, шарқона урф-одатлар билан суғорилган асарлар бўлгани учун инсонлар онгига тез ва осон сингган. Бугунги кундаги баъзи асарлар эса умуман шарқ, миллат тарбиясига тўғри келмайди",- деган асосли гапни айтдилар.