Жасорат cўзининг таржимони - шоир Шавкат Раҳмон

[Nigora Umarova]

Шавкат Рахмон жахон адабиётига мурожаат этар экан, аввало испан шоирлари ижодига таржимон сифатида ёндашади. Федерико Гарсиа Лорканинг шеърий мактабидан маънавий озука олди. Шунингдек, Хуан Рамон Хименес, Рафаэл Алберти шеърларини испанчадан таржима килди. Лекин у шоирларнинг таклидчисига айланиб колмади, уларнинг ижоди Шавкат Рахмонга ўзлигини таниш ва бетакрор истеъдодини кўрсата олиш имконини берди. Мана шу имконият даражасида Шавкат Рахмон ХХ аср ўзбек шеъриятида Чўлпон, Усмон Носир, Ойбек, Рауф Парфи каби шоирлар сингари шахсида жиддий ўзгаришлар ярата олди. У жуда киска умри давомида ХХ аср ўзбек шеърияти хазинасидан мухим ўрин эгаллаган асарлар колдиришга улгурди.
“Энг кайгули шодлик – шоирликдир. Колган хаммаси бекор. Хатто ўлим хам”, – деб ёзган эди машхур испан шоири Федерико Гарсиа Лорка. Шавкат Рахмон шеърларини ўрганиб, унинг кисматини англаб, бу гапларнинг хаклигига каттик ишониш мумкин. Инсон рухиятининг энг юксак интилишларини англаб етиш етишга уриниш жараёнида яратилган Шавкат Рахмон шеърлари шоирнинг бахти-ю бахтсизлиги эди. У шунчаки яшамади, киска умри давомида дунёнинг, яшашнинг мохиятини чукур англади ва, мухими, буларнинг барчасини ўзгаларга англатиш илинжида яшади – ижод килди.

Энг бахтиёр лахзаларда хам
Унинг сокин исёни синмас,
Тугилмаган шунчаки асло,
У хеч качон шунчаки ўлмас.

Шавкат Рахмон инсон мухаббатининг энг тоза сархадлари, ирода кучининг юксак даражаларида, ИНСОН яшаши мумкин бўлган энг баланд пардаларда яшади ва дунёни юксак ўлчовлар билан ўлчади.

Раъно МУЛЛАХЎЖАЕВА

[Nigora Umarova]

“Энг кайгули шодлик – шоирликдир. Колган хаммаси бекор. Хатто ўлим хам”

Федерико Гарсиа Лорка

* * *
Шоир ўзи билан ўзи овора, калтабин кимсалар сафида юролмайди. Дунёга тор караш, майда голиблик, майдагина маглубликлар доирасида фикрлашга унинг сира-сира хакки йўк. У дунёни нечоглик кенг ва теран идрок этса, табиий бахт ва бахтсизлик хакикатларига унинг масъулияти ўшанча ортади.

Иброхим Хаккул
* * *

Шавкат шоир сифатида Ўшда шаклланган эди. Тўгри, у Москвада – Адабиёт институтида таълим олди, Тошкентда хам устозларидан кўп нарсаларни ўрганди. Бирок у ШАХС сифатида Ўшда шаклланган эди. Зотан, инсон 19-20 ёшларида ШАХС бўлиб шаклланади, кейин ўша шахс сайкалланади,ўзлигини намоён килади. Шавкат шеърлари менинг бу гапларимга далил бўлиши мумкин... “Таржимаи холи” Ўш замини билан чамбарчас богланган шоир Ўшдан озикланди. Айни замонда Шавкатнинг хасталик пайтида ёзган видо шеъри хам Ўшга багишланган...

Улкан соат ўртасида
Мадорим йўк юрмокка.
Кашкирлар даврасида
Судраламан турмокка.
Шундай колиб кетсам гар
нетамиз?
Абадият оралаб
Ўшга качон етамиз?..

Шавкат бир умр Ўшга талпиниб яшади, Ўшни согиниб яшади. Ўш Шавкат учун покиза Ватан тимсоли эди, Ўш тимсолида Ватанга, заминга богланиб турарди...
Шавкатдан ўлмас шеърият колган, шоирни согинсак китобларини вараклаймиз, фарзандларини, дўстларини йўклаймиз ва бир оз таскин топгандай бўламиз...

Шайх Алоуддин Мансур

[AbdulAziz]

Saylanma. Shavkat Rahmon



Muallif: Shavkat Rahmon
Hajmi: 713 Kb
Fayl tipi: pdf, zip
Saqlab olish
Online o'qish

[Nigora Umarova]

Men kelaman navbahor bo'lib,
gulga to'lar tanho so'qmoqlar.
Men kelaman soylarday to'lib,
yetilganda saraton, bog'lar...

Men kelaman, kelaman so'zsiz,
ko'zingizni yashirmang zinhor.
Peshvoz chiqing yo'llarimga siz,
bahor bo'lib kelaman, bahor.

Shavkat Rahmon

[Nigora Umarova]

Esdalik
Unutganim yo'qdir hali
o'rikzorni, asov soyni,
soy bo'yida ko'zdan holi
baqaterak o'sgan joyni.

Unutganim yo'qdir hali
o'yinqaroq zilol suvni,
tol tagida shom mahali
g'ira-shira ikki quvni.

Yodimdadir o'shal damlar,
kulgularing edi so'lim,
hali yiroq edi g'amlar,
dunyoda yo'q edi o'lim.

Qovjiradim yoz guliday
sog'ingancha o'shal joyni,
xoli kecha, yetim hulvo,
yarqiragan ulkan oyni...

Shavkat Rahmon

[Husen]

Сообщение от Nigora Umarova

Гишт куйишни урганиб олгач, келаси йил ховлидаги эски пасткам деворларни бузиб, урнига олдида очик айвонли булган икки хонали уй куради. Орадан ун йиллар утиб, айни шу уйга аёли- Манзура келин булиб тушади.

Хабарларга кўра Ўш қирғинида нафақат шоирнинг уйи, балки унинг номига қўилган бутун кўчанинг кули ҳам кўкка совурилган.

[Nigora Umarova]

Oy sinig'i to'la suvloqqa
sharsharaday quyilgan yollar.
Bu yollarni silar mehribon
shabadalar - ma'yus ayollar.

Ko'k yollarin suvga botirib
ne zamonki, suv ichar otlar.
Atrofdagi ko'm-ko'k adirlar-
o'tovlarda botirlar yotar...

Biroq tunda o't-maysalarga
to'kiladir kimning yoshlari?
Nega suvdan bechora otlar
ko'tarolmas og'ir boshlarin?

Nima bo'lgan ularga, axir,
yo sehrlab qo'yganmi suvloq?
Nega jimlik bosgan vohada
beg'am uxlar botirlar uzoq?

Shavkat Rahmon

[Nigora Umarova]

Men yo'g'imda...
Gullar ochilar
tashna bo'lib salqin yerlarga.
Mayin, tiniq bo'ylar sochilar
yolg'izoyoq, sokin yo'llarga.

Men yo'g'imda...
Tikilib yo'lga
xo'rsingaydir yalang qoratol.
Xotirlardan faromush bo'lgan
buloqlarning ko'zida malol.

Men yo'g'imda...
Yovqur shamollar
og'ushida rayhon kuladi.
Guzarlarda mudragan chollar
bir kechada g'oyib bo'ladi.

Men yo'g'imda...
Fig'on etarmish
ko'kka qarab karnay-surnaylar.
Men yo'g'imda tashlab ketarmish
Farg'onani oppoq turnalar.

Shavkat Rahmon

[Nigora Umarova]

Bo'lsa hamki taxir va achchiq,
yashirmasdan bor-yo'q aybimni.
hayot, bosdim labingga qattiq
haroratga tashna labimni.

Ochiq kulib, so'ylab yorug' so'z,
quyosh, yerga shukrona ayta,
men har kecha yumayapman ko'z,
tug'ilyapman har safar qayta.

Shavkat Rahmon

[Nigora Umarova]

Қасида

Тутилган ой, қадимги
фанорсан, анор.
Ёқут тўла қип-қизил
қанорсан, анор.
Гоҳо қорол, гоҳида
пуштисан, анор.
Ернинг қонига бўялган
муштисан, анор.

Шавкат Раҳмон