Неологизм

[Timur Bazikalov]

Оффтоп:

Сообщение от OmoN

Ҳар бир сўзни таржима қилаверсак яқинда "интернет"га ҳам етиб келамиз. Кейин "телевизор", "радио" сўзларини таржима қилишга ўтамиз. Ундан кейин форс тилидан кириб келган сўзларга ўтамиз. "бе-", "но-" - эмас, "ягона" - биттагина, "ҳафта" - етти... Кейин арабчадан кириб келган сўзларни қувиб чиқишни бошлаймиз. Агар ўзбек тили учун қайғураётган бўлсак бундан кўра маънолироқ иш қилинса мақсадга мувофиқ бўларди.

Bu boshqa mavzuga tegushli. Agarda davom etsak, siyosat, tarix, millatchilik, qayg'urish, la'natlashga ketib qolamiz.
Albatta, ko'tariladigan muhim muammolar ko'p. Lekin bu erda forumdoshlarning mavzuga tegishli fikrlarini bilmoqchi edim. Va yo'lakay, yangi narsalarni bilib oldim.

Mana yana bir yangi ibora - "Forumdosh" (yoki uForumdosh ). Unga to'g'ri keladigan so'z rus tilida yo'q. Rus tiliga ma'noga yaqinroq so'z - "форумчанин". Unda bir qism inglizcha so'zdan olingan. Lekin u tilimizning bur qismi bo'lib qolsa, ne ajab. Ahir u qo'llanilmoqda!

[Behzod Saidov]

Сообщение от OmoN

Ҳар бир сўзни таржима қилаверсак яқинда "интернет"га ҳам етиб келамиз. Кейин "телевизор", "радио" сўзларини таржима қилишга ўтамиз. Ундан кейин форс тилидан кириб келган сўзларга ўтамиз. "бе-", "но-" - эмас, "ягона" - биттагина, "ҳафта" - етти... Кейин арабчадан кириб келган сўзларни қувиб чиқишни бошлаймиз. Агар ўзбек тили учун қайғураётган бўлсак бундан кўра маънолироқ иш қилинса мақсадга мувофиқ бўларди.

Келишдик, «Интернет»ни таржима қилмаймиз.

Сообщение от OmoN

Ҳужжатлар ёки стандартлар бошқа тилда эълон қилинаётган пайтда "Узнет" дедингиз нима-ю "Ўзнет" дедингиз нима?

Яъни,

Сообщение от Behzod Saidov

Сизга қайси маъқул? «Узнет»ми ёки «Ўзнет»? Нега?

деган саволга жавобингиз шуми? Ҳужжатлар ёки стандартлар бошқа тилда эълон қилинаётган пайтда «Узнет» ҳам «Ўзнет» ҳам деяверишимиз мумкинми?

[Nigora Umarova]

Сообщение от Timur Bazikalov

Mana yana bir yangi ibora - "Forumdosh" (yoki uForumdosh ). Unga to'g'ri keladigan so'z rus tilida yo'q. Rus tiliga ma'noga yaqinroq so'z - "форумчанин". Unda bir qism inglizcha so'zdan olingan. Lekin u tilimizning bur qismi bo'lib qolsa, ne ajab. Ahir u qo'llanilmoqda!

"Forumdosh" atamasi so'z o'zlashtirish usulining "kalkalab olish" turiga kiradi. Bunda boshqa tildagi so'zning morfemik tarkibidan qismma-qism nusxa olish orqali o'zbekcha so'z yasaladi. va shu so'z bilan boshqa til (masalan, rus tili) leksemasining ma'nosi ifodalanadi. Qiyoslaymiz: yarimo'tkazgich< rus.. полупроводник, ilmiy-ommabop<научно-популярный kabi. Kalkalashning bu turi to'liq kalkalash hisoblanadi.
Ba'zan boshqa til so'zining bir qismi o'zgarishsiz olinadi, qolgan qismi esa o'zbek tili materiali bilan almashtiriladi. Qiyos qiling: mikroo'g'it< rus.микроудобрение, ultrotovush<rus.ультрозвук, rekordli< rus.рекордный, meshchanlik< rus.мещанство kabi. Bu qisman kalkalash deyiladi.

[OmoN]

Сообщение от Behzod Saidov

Ҳужжатлар ёки стандартлар бошқа тилда эълон қилинаётган пайтда «Узнет» ҳам «Ўзнет» ҳам деяверишимиз мумкинми?

Ҳа.

[AZiza X]

Сообщение от OmoN

5) Шу форумдаги бир мавзуда дўстимиз Ҳусниддин ўзбекча ёзганлиги учун унга иврит тилида жавоб қайтаришди. Агар Ҳусниддин рус тилида ёзганида ҳеч қанақа муаммо бўлмасди. Кейин ўша мавзуни "Мусорка"га ирғитиб юборишди. Яъни uForum.uzдаги бир мавзунинг аҳлатга ташланишига сабаб ўзбек тилида ёзилган пост бўлди.

Оффтоп:

Yaxshi ish bo'lmagan ekan..

Maqola yozganda "O'znet" deganingiz ma'qul. Nima uchunligini aytaymi? Bu faqat tilga sodiqlik emas. Hammadan boshqacharoq variantni taqdim qilish- odamlarni qiziqtiradi, muvaffaqiyatning yarmi bo'ladi.

[Nargiza]

Сообщение от Timur Bazikalov

Рус тилида бир мавзу очган эдим, бироқ буни ўзбек тилида муҳокама қилиш тўғрироқ бўлар эди.
Қизиқ бир ҳабар топдим. Россиянинг ИМХОНЕТ порталида "Сўз ижоди" (словотворчество) номли мусобақа ўтказилмоқда.
Мусобақанинг мақсади - интернет тармоғи (ва бошқа соҳалада) пайдо бўлаётган янги тушунчалар учун рус тилида муносиб номлар топишдир.
Бу ерда бир қанча мавзуларда ўзбек тилининг ахборот технологиялари учун мослашмаганлиг муаммоси кўтарилган эди. Балки шу муаммони оз бўлса-да ҳал қилишга муносиб сўз ва ибораларни топиш қўл келар?
Мисол учун, кенг тарқалган ва машҳур "@" белгисини биз нима деб атайлик? "Кучукча" сўзини қаердан олдик? Русча "собачка" терминининг келиб чиқишини русларнинг ўзи ҳам айта олмайди. Менимча бу белги учун ўзбек тилида "манзил белгиси" каби ном тўғри келар эди. Шунда falonchi@biryoqda.uz ибораси "фалончи, манзили бирёқда, нуқта уз" каби ўқилади.
Фикрлар?

Qizqiqarli tema! @-ezuv belgisini "kuchukcha" atalishini endi bildim. 'Sobachka'ni qaerdan kelib chiqishini ruslar albatta biladi. Mana:
"Одна из версий происхождения слова «собака»: на алфавитно-цифровых мониторах персональных компьютеров серии ДВК (1980-е годы) «хвостик» рисуемого на экране изображения этого символа был очень коротким,[2] что придавало ему сходство со схематически нарисованной собачкой. Символ @ отображался при каждом включении компьютера ДВК, после чего пользователю необходимо было выбрать начальный загрузчик." http://ru.wikipedia.org/wiki/@
Motivirovannoe nom, o'zbekchaga esa tarzhima qilingan xolos. Meni taklifim @-'et' (angl., ildizi latinchada 'ad'-ruschada 'u'- jotibdi) bo'lib qolgani yaxshi. Masalan: fergana@fergana.ru- fergana et fergana nuqta ru, ham qisqa ham tushunarli. Joki?

[Nargiza]

Сообщение от Behzod Saidov

Интернет тармоғининг оммалашишиш билан тилимизга кириб келган сўзлардан бири – «Ўзнет», яъни Интернет тармоғининг Ўзбекистон билан боғлиқ қисми (UzNet провайдери эмас). Бу сўз рус тилида «Узнет» деб аталиши сабабми, ёки у «.UZ» домен номидан келиб чиқиб шундай аталади деган фикрга борибми кўпчилик ўзбек тилида ҳам шундай номланиши керак деган фикрда «Узнет» деб ёзишади. Ўзим ҳам илгари ушбу сўзни айрим ҳолда «Узнет», айрим ҳолда «Ўзнет» деб ишлатиб келганман. Лекин, «Инфоком.уз» журнали учун ёзган мақоламни номлаётганда ўйланиб қолдим. Қайси тўғри? «Узнет»ми ёки «Ўзнет»? Дўстлар билан маслаҳатлашиб ва айрим фактларни эътиборга олган ҳолда ўзбек тилида «Ўзнет» деб аталиши тўғри бўлади деган хулосага келдим. Нега бундай хулосага келганим ҳақида ҳозирча ёзмасдан форумчилар фикрини билмоқчи эдим. Сиз нима деб ўйлайсиз? Сизга қайси маъқул? «Узнет»ми ёки «Ўзнет»? Нега?

Va buni lotin alfavitida yozgansiz, deb umid qilaman. Haligacha o'zbek tilida gapiruvchilar "O'znet" yoki "Uznet" dev yozish kerakmi bilishmaydimi? Bu har doimgi kasali o'zbek tilida gapiruvchilarning, hattoki ismi-familiyasini ham boshqa tilga moslashtirib aytadi, va yozadi ham. Boshqa sababini biladiganlar eslatib o'tishar...

[axmedovshuhrat]

Сообщение от OmoN

"@" "итнинг боласи (итдан тарқаган, ит эмган, итга ўхшаган,...)" десак ҳам ҳеч қаеримиз камайиб қолмайди.

Оффтоп:

Барака топ. Бешкара-беш йигирма беш. Молодец.