Нимага саводсизлашиб кетаяпмиз?

[JUS]

Сообщение от OmoN

Оффтоп:

Shu mavzuga tez-tez kirib tursangiz ko'pgina qiziqarli narsalarga guvoh bo'lasiz.

Эринмаган банда... Ишонасизми, ҳозир ишхонада бир ўзим ўтирибман, лекин бор овозим билан куляпман...

Оффтоп:

Менимча сизларда қора шрифт йўқ шекилли-а...?

[OmoN]

Оффтоп:

Сообщение от JasurBek Urinboev

Эринмаган банда...

Ранг-баранг постимни куриб Kamronbek рангли ёзишни бас киладилар деб умид килгандим.

Сообщение от JasurBek Urinboev

Менимча сизларда қора шрифт йўқ шекилли-а...?

Бор. Биринчи "S" харфи кора рангда.

[Kamronbek]

Сообщение от Maestro

Камронбек! Ҳеч нарсага қарамай фикр билдираверинг. Шахсан мен форумдошларнинг баъзи хатоларига эътибор бермайман. Чунки ўзим ҳам хато қиламан. Мен учун форумдошнинг имлосидан кўра фикри аҳамиятлироқ...
Қолаверса, кўплаб адиблар ўз қўлёзмаларида (хомаки матнларда) имловий хатоларга йўл қўйишган. Тушунишим бўйича, ўз фикрларини қоғозга туширишга шошилишган. Бу дегани "Адиблар тилга ҳурматсизлик қилишган" дегани эмас!
Демак, олға!
Фақат матнларингизни олачипор рангларда келтирмасангиз бўлгани;-)

Albatta... xaq gapirdiz. inson o'z fikrini bilidrishdan cho'chimasligi kerak. A imlo xatolaraga kelsak... to'gri kim xato qimidi disiz.. endi ulani xam tushunish kerak bir tomondan.. lekin VAQT oliy xakam deyilarmidi... )

[JUS]

Сообщение от Maestro

Фақат матнларингизни олачипор рангларда келтирмасангиз бўлгани;-)

Сообщение от OmoN

Ранг-баранг постимни куриб Kamronbek рангли ёзишни бас киладилар деб умид килгандим.

Оффтоп:

Менимча бу, форумда ажралиб туриш рамзи бўлса керак.
Яна билмадим, вақт-олий хакам...

[Nargiza]

Сообщение от JasurBek Urinboev

Ишонасизми, ҳозир ишхонада бир ўзим ўтирибман, лекин бор овозим билан куляпман...

Mana shu gapingizda "lekin" ishlatilmasligi kerak. Isbot: zhenskaya intuiciya!

[Nigora Umarova]

Navoiy qo’y boqqanmi?

Hukmingizga havola etilajak bu voqea hozir uchramaydi. Endi zamon o’zgacha. Yigirma-o’ttiz yil avvalgi kunlarimiz esga tushsa, yomon tush ko’rganday cho’chib ketamiz. Oily o’quv dargohiga kirmoq uchun qanchalar azoblar chekkanmiz-a! qanchalar og’ir imtihonlardan o’tganmiz-a! olamga tatiydigan kitoblarni o’qib, sinovlarga tayyorlanganmiz-a! bu azoblarsiz ham bo’lar ekan-ku, a! mayli, bu yog’iga o’tmaymiz. O’tmishga mo’ralaymiz. Maqsadimiz: yoshlar bugungi imtihonlarning qadriga yetishsin. Yoshlar bu bayonimizni o’qiguday bo’lishsa, ishonmasliklari aniq. Shu bois, yozganimizni “hangoma” yoki “hikoya” emas, “ertak” deb qo’ydik.
Bu voqea Amerikadagi chuvalchanglar Angliyaga ko’chgan yili sodir bo’lgan edi. O’sha yili Dumboltoymaktabni bitirdi-yu, “institut” deyilguvchi dargohda o’qishi zarurligi otasi tomonidan iroda qilindi. Ularning uyida xotirjamlik hukm surardi. Shu paytgacha varaqlanmagan baxtiyor darsliklar bezovta qilinmasdi. Dumbultoy topshirilishi lozim bo’lgan imtihonlar muallimlar bilan kelishib qo’yilganidan keyin darsliklarning tinchini buzishga hojat bor ekanmi? Ammo… sinovlarga ikki kun qolganida Dumbultoyning osoyishta hayotiga bezovtalik suqilib kiray dedi. Tip-tiniq osmonda momoguldirak guldiragani kabi yetkazilgan xabar fojiadan darak bermasa ham, bosh og’rig’ini sal qo’zg’ab qo’yishi mumkin edi. Sinovlarga ikki kun qolganida jug’rofiya fani o’rniga adabiyot fanidan imtihon topshirish shartligi Dumbultoyni ham emas, otasini ham emas, balki o’rtada turgan dallol yigitning tinchini oldi. O’pkadagi qurt g’imirlab qolganiday, u halovatini yo’qotdi. Lekin kallasini yo’qotmadi. Sinovni boshqaradiganlarning dam yoqasidan kirib, yengidan chiqib, dam esa yengidan kirib, yoqasidan chiqib, yeng bilan yoqa oralig’idagi masofada qilinishi lozim bo’lgan barcha amallarni bajarib, ishni do’ndirdi. Ertaga imtihon degan kuni oqshomda shoshilib keldi-yu, samovarxonaga otlanib turgan Dumbultoyga tayinladi:
- Faqat gapirsang bo’ldi, tinmaysan, javrayverasan.
- Nimani gapiray? – deb ensasi qotibroq so’radi Dumbultoy.
- Adabiyotchilar sergap bo’lishadi. Gap orasida bitta-ikkita asarning nomini, yozuvchining ismini eslasang bo’ldi. Adabiyot o’qigansan-ku? Birorta asarni bilarsan?
Dumbultoy siz o’ylaganday chala pishgan dumbulfahm yigitcha emas. Qirq kun avval maktabni a’lo baholar bilan tugatgan odam darsda eshitganlarini darrov unutarmidi? Bir pas o’ylanib turib, shartta aytib yubordi:
- “Po’lat qanday olindi?” Tolstoyev asari.
Dallol yigitning adabiyot bobidagi bilimi Dumbultoynikidan qolishmasdi. Adabiyot tarixida “Po’lat qanday toblandi?” degan kitob borligi, ammo uning Lev Tolstoy o’limidan ancha keyin yozilganini birov aytmasa, u qayerdan bilsin? Dallol yigit o’zining fahmini oshkor qilib qo’ymaslik uchun qoshlarini sal chimirib, o’ylangan bo’ldi-da, tanbeh berdi:
- Imtihonda yozuvchining nomini to’la aytish kerak. Tolstoyevning ismi nima bilasanmi?
Dumbultoy ham anoyi ekanmi, “hozircha tilga kelganini aytvoray, keyin so’rab bilib olarman”, deb qaror qildi:
- Tolstoyevning oti Oybek-da. Buni hamma biladi-ku?
- Hamma bilsa ham to’liq aytaver. O’qituvchining esidan chiqib qolishi mumkin.
Dumbultoy tavakkal aytganim to’g’ri chiqib qoldi-ku, deb quvondi. Dallol esa davom etdi:
- Senga domla “Navoiy va Pushkin” degan qo’shimcha savol beradi, shuni yaxshilab o’qib ol, dovdirab yurma.
- Endi uka, o’qituvchining yonida komissiya o’tiradi. Qo’shimcha savolsiz “besh” qo’ya olmaydi-da.
Dumbultoy peshonasini tirishtirgancha jim turaverdi. Dallol yigit “bola paqirni tashvishga qo’ydim”, deb xijolat bo’ldi-yu, gap chuvalashib, ish buzilmasin, deb tezgina iziga qaytdi. Dumbultoy chindan ham tashvishlanib turardi. Ammo uning tashvishi imtihinda, ayniqsa qo’shimcha savolda emas, balki samovarxonada sabzi-piyoz miltillab qaynab turishi lozim bo’lgan qozonda. Uni “Sadir mijg’ov ezmalanib olovni balandlatib yuborsa, oshning rasvosi chiqadi, degan o’y qiynoqqa sola boshlagan edi.
Maktab bilan xayrlashar chog’larida “mustaqil hayotga qadam qo’yayapsizlar”, deb muallimlaridan oq fotiha tilagini olgan yigitchalar mustaqil hayotga qadamni samovarxonada qo’ya boshlagan edilar. Dumbultoyning bir oz kech qolgani ularning tanbehi bilan taqdirlandi. “Oshga ham apazdat qilsanmi?” degan savolga “Ertaga imtihon, domlaga uchrab kelayapman”, dedi. So’ng do’sti Sadirga yuzlandi:
- Sen adabiyotni yaxshi bilasan, “Novvoyi va Pushkin” degani nima o’zi?
- O’, barakalla, bu mavzuda yarim kun gapirish kerak,- dedi Sadir, keyin ko’zlarini yumib, she’r o’qiy boshladi: “Menga Pushkin bir jahon-u, menga Bayron bir jahon, lek Navvoyidek bobom bor…”
Sadir o’qiy boshlagan she’rini oxiriga yetkaza olmadi.
- Bobongni qo’yib tur, bor, osh lanj bo’lib ketmasin, - dedi jo’raboshi.
Navoiy va Pushkin masalasi shu zaylda hal etildi. Oshdan keyin qayta so’rash Dumbultoyning esiga kelmadi. Ertasiga ertalab boshi karaxtroq holda turib, Sadirning gaplarini eslamoqchi bo’ldi: “Menga Pushkin olam jahon”, dedimi: Keyin nimaydi? Ha, “vayron” devdi. Nimani vayron qilish kerak ekan? Dumbultoy miyaga zo’r berib, satrni tiklaganday bo’ldi: “Menga Pushkin olam jahon, menga vayrondir jahon…”. Dumbultoy o’zi tiklagan satrga o’zi ham ishonqiramay yana o’yladi: “Balki “vayron” emas, “ayron”dir?” pushkin degani balki ayron ichgisi kelganda yozgandir buni. “Novvoyi bobom bor”, deb gapni chala qildi. Pushkin ayron ichmoqchi bo’lsa, “quyib berishga Novvoyi bobom bor” demoqchimidi? Unda Novvoyi ayronfurush bo’ladimi?...”
Dumbultoy uzoq o’ylashni yoqtirmas edi. “Bir gap bo’lar”, deb shartta qo’l siltadi-yu, imtihonga jo’navordi.
Dumbultoy uchun uyalish, dovdirash, birovning salobatidan cho’chish kabi odatlar begona edi. Shu uchun tortinib o’tirmay, imtihon xonasiga dadil kirdi. Dallol yigitning ko’rsatmasiga amal qilib, tiliga kelgan so’zlarni qaytarmay, asosiy savollarga dadil-dadil “javob berdi”. Javob berishga navbat kutib o’tirgan bolalarning hingir-hingir kulgisi e’tiborga olinmasa, uning “javob”lari diqqat bilan tinglandi. Ayniqsa, imtihon komissiyasi a’zosi kiprik qoqmay diqqat bilan eshitdi. Nihoyat, navbat “besh” bahoni ta’minlash lozim bo’lgan qo’shimcha savolga keldi.
-Navoiy va Pushkin… - dedi o’qituvchi Dumbultoyga hadiksirab qarab. Uning bu qarashida “shoirlarning nomlarini eshitganmikin?” degan qo’rquv bor edi.- Ularning ijodini qanday o’rganamiz?
-Nishtyak qilib o’rganib tashlaymiz,- dedi Dumbultoy javobni hayallatmay.- Shunaqa zo’r o’rganib tashlaymizki, ularning o’zlari ham qoyil qolishadi. “Ko’rib qo’y, pushkin bratan, vaabshe bunaqasi bo’lmagan”, deydi Novvoyi.
Bu javobni eshitgan o’qituvchining peshonasini alam bilan silashdan o’zga chorasi qolmadi. “Endi baloga qolishim aniq”, degan qo’rquvda komissiya a’zosiga o’g’rincha qarab qo’ydi. Navoiydan bir bayt, Pushkindan ikki satr she’r aytib berishni so’rash ortiqcha edi. Dumbultoy esa hali-beri gapni bas qiladigan emasdi. O’qituvchi o’zini bosishga, achigan gaplarni toqat bilan tinglashga qanchalik urinmasin, oxiri o’zini tutolmay, piching bilan savol berib yuborganini o’zi ham bilmay qoldi:
- Navoiy Pushkinni taniganmi?
Savolni berishga berdi-yu, ilonning dumini bosib olganini anglab, rosmanasi qo’rqib ketdi. Komissiya a’zosiga yana qarab oldi. Xayriyat, Dumbultoy bu jiddiy savoldan dovdirab qolmadi. Qo’lini orqasiga qilib, boshini sal yuqori ko’tarib, javobni tezlashtirdi:
- Novvoyi bilan Pushkin bitta ulfatda bo’lishgan. Institutda o’qib yurishganda Novvoyi Pushkinga qarab: “Ke, bratan, bir she’r-per yozaylik”, degan. Pushkin “Xop, okaxon”, degan. Xullas, u-bu yozib, gazitga yuborishgan. Shunaqa qilib statyalari chiqib turgan. Keyin zo’r shoir bo’lib ketishgan.
O’qituvchi Dumbultoyni so’zdan to’xtatish maqsadida komissiya a’zosiga qarab, “ savolingiz bormi?” deb so’radi. Komissiya a’zosi gapga chechan bu bolaga mahliyo bo’lib o’tirgan edi. O’qituvchining bu murojaatidan so’ng dovdiratib tashlaydigan savol bermoqchiday bir o’ylanib oldi-da, Dumbultoyga qattiq tikildi.
- Ayting-chi, birodar… ular qo’y boqishganmi?
Bu savol xonadagi barchani, hatto Dumbultoyni ham gangitib qo’ydi. Qoyil qolish kerakmi, birinchi bo’lib Dumbultoy o’zini qo’lga oldi va yanada dadil gapirib ketdi:
- Rosayam boqishgan-da!- shu pay tuning yodiga kecha samovarxonada Sadir aytgan satr tushdi: - Ular ayron ichishni yaxshi ko’rishgan. Serka degan qo’chqorlarini oyilari sog’ib, ayron qilib bergan.
- Kimning oyisi, aniqroq ayting- dedi komissiya a’zosi.
- Pushkinning oyisi-da! U yoshligida ko’lxozda sut sog’uvchi bo’lib ishlagan.
Komissiya a’zosi “ma’qul” deb bosh irg’ab qo’ydi. O’qituvchi uning qulog’iga shivirladi:
- Javoblari durust, a? “Besh” qo’yamizmi?
- “Besh”gas al tortmay turibdi. Javobda bitta xato qildi,- dedi komissiya a’zosi. “Serka” degani qo’chqor emas, echki bo’ladi.
O’qituvchi ajablanib qarab turdi-da, yana pichirladi:
- Navoiy bundan besh yuz qirq yil muqaddam yashagan zot. U davrlarda qo’y “serka” deb atalgan. Chunki “serka” she’riy qofiyaga yaxshi tushadi. Akademik Rubenning asarlarida bu alohida qayd etilgan.
- Buni men ham bilaman, - dedi komissiya a’zosi qoshini chimirib.- Men bugungi kun nuqtai nazaridan aytayapman. Umuman… sizga qo’shilaman. Bunaqa yigitlarga faqat “besh” qo’yish kerak.
Dumbultoy imtihonni topshirdi-yu, tashqarida kutib turgan og’aynilariga shunday hisob berdi:
- Dogovor bitta bo’lsa ham u nomardlar ikkita qo’shimcha savol berishdi. Rosayam qiyin ekan. Ammo qiyib tashladim. Churq etolmay qolishdi, - Dumbultoy komissiya a’zosining savoliga bergan javobini to’g’ri yoki noto’g’riligiga o’zi ham gumonda edi. Gumonini aniqlashtirish uchun Sadirdan so’radi:
- Novvoyi qo’y boqqanmidi?
Sadirga bu savol g’alati tuyuldi. Dumbultoy hazillashayapti, deb o’ylab, hazil bilan javob berdi:
- Yo’q, u mol boqqan. Hozir ham ancha-muncha boqib turadi.
Ilova: Har bir ertakning nihoyasida bo’lgani kabi Dumbultoy ham muro-maqsadiga yetibdi. Biroq, komissiya a’zosining qo’shimcha savol bergani barcha uchun sir bo’lib qolaverdi. Bu sirdan faqatgina kaminagina voqifdir. Agar qiziqsangiz, bayonni erinmay o’qiganingizning mukofoti sifatida sizga aytishim mumkin: komissiya a’zosining familiyasi Masoliyev, asosiy hunari zootexnik bo’lib, Markaziy imtihon komissiyasi kotibasining xatosi tufayli adabiyot muallimi Mirsoliyevning o’rniga yuborilgan edi. Adabiyot muallimi qayerda edi, deysizmi? Qayerda bo’lardi, bo’lajak mol do’xtirlari unga zoologiyadan imtihon topshirishayotgan edi

Tohir Malik

[JUS]

Сообщение от Nargiza

Mana shu gapingizda "lekin" ishlatilmasligi kerak. Isbot: zhenskaya intuiciya!

Ишонасизми, ҳозир ишхонада бир ўзим ўтирибман, гарчи ҳеч ким бўлмасада, бор овозим билан кулиб, ўзимни хурсанд қилиб ўтирибман. (Ахмоқгарчилик )

Шундай десам тўғри бўладими?

[Farhodjon Chinberdiyev]

Форум модераторларидан жуда ҳам илтимос қилиб сўрардим: ушбу мавзуни ёпинглар!
Манашу мавзу бизни ҳали-вери «ўнгмаслигимизни» исботлаб берди. Ўзбекистонда шунча саводхон одамлар бор экан-ку, биз билмай юрган эканмиз! Тасанно, ўзбеклар! Тасанно, саводлилар! Зиёлилар, сизларга ҳам тасанно!

Бу ерда қўлидан бирор иш келмайдиган одамлар бир-бири билан тортишиб, сафсата қилганликларининг натижаси нима бўлди? Ҳеч бўлмаса, битта одамни саводли қила олдингизми? Саксон марта савод ҳақида гапиргандан, ўзингиз ўзбек тилининг оддий бир жиҳати ҳақида мақола ёздингизми? Ёки, ўзингиздаги хатони кўриб қитоб варақладингизми?

Хуллас, бу ерда бўлар-бўлмас гаплар билан мавзу саҳифалари сонини кўпайтириш бефойда…

Яна бир гап, жуда ҳам уятли, ва ўзбеклар учун аламли деб ҳисоблайман: миллий доменимизда, Ўзбекистондаги давлат ташкилоти томонидан русча қилинган форумда ўзбек тили ҳақида гаплашяпмиз!..

«этибориз, узбек тили ва узизга буган хурматиз учун рахмат!!!»

Тарафдорлар қуйироқда жойлашган «Спасибо» боғи ёрдамида ўз «Спасибо»ларини қолдириши мумкин.

[JUS]

Сообщение от Farhodjon Chinberdiyev

Тарафдорлар қуйироқда жойлашган «Спасибо» боғи ёрдамида ўз «Спасибо»ларини қолдириши мумкин.

Оффтоп:

Рахмат, жудаям саводли ва маънавияти бой одам экансиз. Саводингизга эса гап йўқ!!!
Мен ўзбек шрифтда "қ" ҳарфини ёзсам, қўлим автоматический "к" ҳарфига кетиб қолади, ҳеч қачон "к" ни ёзаман деб, клавиатурадаги "ы" ни босвормаган эканман. маъзур тутасиз

[Nigora Umarova]

Сообщение от Farhodjon Chinberdiyev

Форум модераторларидан жуда ҳам илтимос қилиб сўрардим: ушбу мавзуни ёпинглар!
Манашу мавзу бизни ҳали-вери «ўнгмаслигимизни» исботлаб берди. Ўзбекистонда шунча саводхон одамлар бор экан-ку, биз билмай юрган эканмиз! Тасанно, ўзбеклар! Тасанно, саводлилар! Зиёлилар, сизларга ҳам тасанно!

Бу ерда қўлидан бирор иш келмайдиган одамлар бир-бири билан тортишиб, сафсата қилганликларининг натижаси нима бўлди? Ҳеч бўлмаса, битта одамни саводли қила олдингизми? Саксон марта савод ҳақида гапиргандан, ўзингиз ўзбек тилининг оддий бир жиҳати ҳақида мақола ёздингизми? Ёки, ўзингиздаги хатони кўриб қитоб варақладингизми?

Хуллас, бу ерда бўлар-бўлмас гаплар билан мавзу саҳифалари сонини кўпайтириш бефойда…

Яна бир гап, жуда ҳам уятли, ва ўзбеклар учун аламли деб ҳисоблайман: миллий доменимизда, Ўзбекистондаги давлат ташкилоти томонидан русча қилинган форумда ўзбек тили ҳақида гаплашяпмиз!..

«этибориз, узбек тили ва узизга буган хурматиз учун рахмат!!!»

Тарафдорлар қуйироқда жойлашган «Спасибо» боғи ёрдамида ўз «Спасибо»ларини қолдириши мумкин.

Дунё оқилларнинг ғанимати ва ахмоқларнинг ҳасратидир.
Ваҳб ибн Мунаббаҳ

Muhtaram Farhodjon Chinberdiyev!

Mavzuni ochishdan asosiy maqsad savodsizlikni oldini olishdan iborat edi. Savodsizlik kamaymas ekan, mavzuni yopishga hojat ham yo'q deb o'ylayman.
.uz domenidagi savodsizlikni biz tuzatmas ekanmiz, u holda chetdan birov kelib bizga tuzatib bermaydi-ku?!..

Shuncha paytdan beri ba'zi bir kamchiliklardan ko'z yumib ketavergan ekanmiz, turli soha kishilarining savodsizlik haqidagi fikrlarini ko'rib kishi nima qilish kerakligini va savodsizlikni qanday qilib oldini olishi kerakligini angladi.

Ma'zur tutgaysiz...
N.U.