Пиримқул Қодиров бадиий сўзни жонлантирган ижодкор

[Dilya Hasanova]

Сообщение от Nigora Umarova

Ularning asarlarini 2-3-sinflarda o'qiy boshlaganman. "Akramning sarguzashtlari" asarini qo'limdan qo'ymay o'qiganman.

Жуда ажойиб асар. Мен хам шу асарни 2-3 синфлигимда камида 5-6 марта укиб чикканман, китоб укилаверганидан булакларга булиниб кетганди. Якинда жиянларимга китоб кидириб юрганимда лотин алифбосида кайта чоп этилган вариантини куриб колдим. Сотиб олдиму, жиянларимга беришдан олдин узим яна укиб чикдим.
Пиримкул бобо, сизга улмас асарлар яратганигиз учун чексиз миннатдорчилик билдираман.
Савол: Барчага машхур "Юлдузли тунлар" романини ёзишингизга нима туртки булган?

[Sparc]

Савол. Абдулла Орипов ўз вақтида ўкиниб "икки дарё оралиғида қолиб кетди менинг овозим" деб ёзган эди. Ўзбек адабиётининг савияси юксак, асарларнинг жаҳонда танилишга арзигулик бўлишига қарамай бирор бир ёзувчи ёки шоиримиз Чингиз Айтматов, Олжас Сулаймонов ёки Нобел мукофоти лауреати Орхан Памук даражасига эриша олмади.

Адабиётимизнинг мохир таржимонлари пайдо бўлиши учун нима қилиш керак ?

[Nigora Umarova]

Muhtaram forumdoshlar!
Kecha yozuvchimiz bilan ko'rishishga muayassar bo'ldim.
Sizlarning bergan savollaringizga keyingi haftalarda albatta javob beradilar.
Bugun esa kecha bergan savollarimga javoblarni e'tiboringizga havola etmoqdaman.
Soat 18-30 larda adib xonadoniga bordim va ular bilan maroqli suhbat qurdim.

[Nigora Umarova]

Bobojon, mana yaqinda 80 yoshni qoralaysiz. Avvalambor sizga barcha forumdoshlar, shu jumladan sizning izdoshingiz hisoblanmish jurnalist Lutfullo Tursunovning tabrigini yetkazib qo’ymoqchiman. Ilohim, yuz bilan yuzlashish sizga nasibi ro’z bo’lsin!

[Pirimqul Qodirov]

Сообщение от Nigora Umarova

Bobojon, mana yaqinda 80 yoshni qoralaysiz. Avvalambor sizga barcha forumdoshlar, shu jumladan sizning izdoshingiz hisoblanmish jurnalist Lutfullo Tursunovning tabrigini yetkazib qo’ymoqchiman. Ilohim, yuz bilan yuzlashish sizga nasibi ro’z bo’lsin!

Rahmat, qizim. Lutfullo Tursunov ham menga o’xshab piri badavlat bo’lib yursin. Yoshlarimiz hayotda bizdan-da katta yutuqlarga erishsinlar. Mening tasavvurimda, bizga berilgan umr ham jimjit bir tezlik bilan uchib o’trmoqda. Orqaga qarassam, yaqindagina Turkiston tizmatog’ining etaklarida Kengqo’l degan qishloqda yalangoyoq chopib yurgan bola bo’lib ko’rinaman. Odamning umri bitta davrga sig’maydi. Chunki biz urush, undan oldingi va keyingi qator davrlarni boshdan kechirdik.

[Nigora Umarova]

Turkiy ajdodlarimiz yetti pushtini yaxshi bilmagan insonni uyat qilishgan. Tarixiy asarlar ijodkori sifatida o’z ajdodlaringiz haqida uforumdagi muxlislaringizga gapirib bersangiz , iltimos.

[Pirimqul Qodirov]

Сообщение от Nigora Umarova

Turkiy ajdodlarimiz yetti pushtini yaxshi bilmagan insonni uyat qilishgan. Tarixiy asarlar ijodkori sifatida o’z ajdodlaringiz haqida uforumdagi muxlislaringizga gapirib bersangiz , iltimos.

O’ylab qarasangiz, har bir kishining taqdiri tug’ilmasdan oldingi asrlarda ham ildiz otgan bo’ladi. To’qson ikki qabilali o’zbeklar o’z ajdodlari qaysi urug’dan ekanini yoddan chiqarmaganlar. Albatta, urug’ surishtirish urug’-aymoqchilikka olib bormasligi, biz doim xalq va millat manfaatini birinchi o’ringa qo’yib yashashimiz kerak.
Shu bilan birga ko’pchiligimizning tarjimai holimiz ota-bobolarimiz mansub bo’lgan qabila va urug’lar orqali xalqimiz boshidan kechirgan katta tarixiy voqealarga uzviy bog’langanini yodda tutishimiz lozim. Deylik, Amir Temur mansub bo’lgan barlos abilasi Shayboniyxon va uning avlodlari davrida qattiq quvg’inga uchraydi. Barloslarning ulkan bir qismi Bobur bilan birga Afg’oniston va Hindistonga ketadi. Bizning yurtda qolganlari esa tog’ oraliqlariga, xon navkarlari kam boradigan pana qishloqlarga joylashadi.
Otamizning bobokalonlari orasida Hasan Jibbachi degan kishi o’tgan ekan. Jiba – jang paytida kiyiladigan zirhli kiyim. Jibbachi – hukmfarmo bekning – “oftobachi” deganga o’xshash bir mulozimi. Hasan Jibachi o’sha davrdagi hukmron doiralarga yaqin turgan qirq urug’ining Quyonquloq shoxasidan bo’ladi. Shuning uchun tog’ ortiga quvilgan barloslardan tap tortmaydi. Soy bo’yida soch yuvayotgan zangori ko’zlik go’zal barlos qizni otiga o’ngarib olib qochadi, bizning Kengqo’l qishlog’iga keltirib, unga uylanadi.
Otamizning ham ko’zlari ko’kish edi, buning sababini izohlash kerak bo’lganda “barlos momomga tortgan ekanman” derdilar. Barlos qavmida qorachadan kelgan odamlar ham ko’p, lekin oq yuz, zangori ko’zlar uchrab turadi. Keyinchalik otamiz ham Oqsuv tomonlarda yashaydigan va o’zlarini “turk” deb ataydigan barloslarga kuyov bo’ladilar. Irsiyatning o’lmasligini qarangki, tillorang sochli, ko’zi ko’kish bolalar gohida bizning aka-ukalarimiz va farzandlarimiz oilasida ham tug’ilib qoladi. Bunga daf’atan hayron bo’lamiz-u, keyin o’sha barlos momolarni eslaymiz.
Katta bobolarimiz orasida Boboyor so’fi degan fozil kishi o’tgan ekan. Lekin bizning otamiz Qodir Yo’ldosh o’g’li maktab ko’rmay o’sgan umumiy odam edilar. Tog’da old cho’ponlardan biri bo’lib tanilgan, mashhur Yagnob tog’larida qo’y boqib, o’nta qo’yni yuztaga, keyin ularni mingtaga yetkazib boy bo’lgan ekan. Bugungi ibora bilan aytganda badavlat fermer bo’lgan.
Onamiz – O’g’iloy Husan qiziga uylangandan keyin, biz ketma-ket besh o’g’il tug’ilgan ekanmiz.
Ota-onalar bizni oyoqqa turg’izguncha nechog’lik mashaqqat chekkanlarini o’zingiz farzand o’sstirganda bilar ekansiz. Otamiz boy bo’lib badarg’a qilinganligi uchun hukmron mafkura yoshlikda bizni ruhan ezib, undan bezdirgudek bo’lardi. Holbuki, otam mehnat qilib charchamaydigan, besh vaqt namozini kanda qilmaydigan, umrida aroq ichmagan, muloyim tabiat, mo’min-qobil odam edi. Hayotda juda ko’p og’ir, asabbuzar hodisalarni boshdan kechirgan bo’lsa ham, rahmatli biror marta biz, bolalarni urib-so’kkani yodimda yo’q.
Lekin onamiz bizni zir yugurtirib ishlatar, gunoh o’tsa ayamay jazo berar, intizomni juda qattiq tutar edilar. Otamiz “Bizning xotin amaldor momosiga tortgan” deb qo’yar edi. Keyin bilsak, onamizning momolari O’g’iljon dodho Farg’ona vodiysining O’sh tomonlarida shuhrat qozongan Qurbonjon dodhoning izdoshlaridan bo’lgan ekan. Inqilobdan oldingi davrda Juzgon va Oqsuv tomonlarda shu zabardast O’g’iljon dodho elboshi bo’lib tanilgan ekan. U kishi olamdan o’tgan kezlari tug’ilgan bizning onamizga o’sha momosining nomini berib, O’g’iljon deb ot qo’ygan ekanlar.
Bola ekanimizda onamizning siyosatidan hayiqar edik, bizning attiqqo’l hokimday tergashlaridan ranjib, yosh aka-ukalar bir-birimizga hasrat ham qilar edik. Endi balsam, bolani qattiq intizom bilan tarbiya qilganliklari bizning foydamizga bo’lgan ekan.[/FONT]
[FONT=Times New Roman]Onamizning qishlog’i So’farkat va Oqsuvni bolalik paytlarimdan beri bilaman. “Boburnoma”da Dahkat bilan birga qalamga olingan Oqsuv – ana shu qishloq ekanini keyinchalik surishtirib aniqlaganman. Mashhur Osmon Yaylov bulog’idan hozir ham musaffo suv qaynab turadi.
Onamiz rahmatlini yana bir jihatdan ko’p eslayman: bolaga talabchan bo’lish bilan birga uni yaxshi parvarishlab, “iligi to’la” qilib o’stirishni bilar edilar. Ukalarimni qanday boqqanlari esimda bor. Har kuni bug’doy uni, qo’y yog’I va novvotni sutga qorib nihoyatda shirin taom qilib berar edilar. Onamiz bolaning ovqatidan tejashni pastkashlik deb bilar edilar. Bola iligi to’la bo’lib o’sishi uchun nimaiki sarf-xarajat kerak bo’lsa, hech ayamas edilar. Tug’ilgan yurtimizning archazor tabiati bilan ota-onamiz bizga in’om etgan sog’liq va “iligi to’lalik” og’ir hayotiy sinovlarda qanchalik asqotganini yillar o’tgandan so’ng fahmladik.

[Nigora Umarova]

Ismingizni Pirimqul deb kim qo’ygan?

[Pirimqul Qodirov]

Сообщение от Nigora Umarova

Ismingizni Pirimqul deb kim qo’ygan?

Biz tug’ilib o’sgan Kengqo’l qishlog’i Turkiston tizma tog’ining etagida joylashgan. Azaldan bizning ota-boblarimiz Farg’ona vodiysi, O’ratepa, Zomin, Jizzax va Xovos bilan bordi-keldi qilgan. Men tug’ilgan 1928-yilda bizning Kengqo’l O’zbekiston tarkibida bo’lgan. Baland Chaqir, Jo’langar, Qayirma, Sarobi, Kengqo’l – hammasining Pirimqul mingboshi degan bitta fozil elboshisi bo’lgan.
Bu odam adolatli rahbar bo’lgani uchun ko’pchilik uni juda hurmat qilarkan. Bizning otamiz ham shu odamga havasi kelgani uchun menga uning nomini bergan ekanlar.
smimning ma’nosiga kelsak, Pir - Ollohning sifatlaridan biri. Ma’naviy ota ham Pir deyiladi. Arabcha Abdu Olloh degani- Ollohning quli degani. Pirimqul ham Abdulloh ismining ma’nodoshi.

[Nigora Umarova]

Ota-bobolaringiz boy o’tishgan bo’lsa; bolaligingiz kolxozlashtirish, quloqlashtirish davriga to’g’ri kelgan ekan. Oilangiz bu davrda aziyat chekkanmi?