Нимага саводсизлашиб кетаяпмиз?

[OmoN]

Оффтоп:

Сообщение от Nargiza

Tanqid borasida: Siz ko'ynak tiktirdingiz to'yga deb, lekin sizga umuman o'tirmadi taer bo'lgan narsa, 'tikuvchini mehnati ketgan, men o'zim avval shuncahlik tikishni egallab olay' deb kiyib chiqasizmi osha ko'ynakni to'yga yoki tikuvchiga norozilik bildirasizmi, tuzatishini talab/iltimos qilib?

Куйлак тикиш билан лугат тузишни солиштириш мендек бир оми одамнинг хаёлининг кучасига хам келмаса керак.

[Nigora Umarova]

Сообщение от OmoN

Оффтоп:

Куйлак тикиш билан лугат тузишни солиштириш мендек бир оми одамнинг хаёлининг кучасига хам келмаса керак.

Оффтоп:

Nargizaxon majoziy ma'noni qo'lladilar.

[Nargiza]

Сообщение от Nigora Umarova

Sizga oddiygina-jo'ngina misol bo'lishi uchun quyidagi misolni keltirgandim. Bu misolda sheva uslubi jihatidan betaraf so'zni olgandim.
Agarda shevaga oid so'zlarning ma'no turlari kerak bo'lsa, marhamat:

Men avvalo sizni gipotezangizni -'...BITTAGINA SO'ZNING kop manoligini inobatga olsak, ularning sheva varianti ham bor'- tushunishga harakatda edim. Avalgi bergan misolingiz 'kulmoq=.....' so'zida ko'p manolik (polosemiya) ham yo'q, sheva variant ham yo'q (ekan, sizning oxirgi postingizga ko'ra). Sinonim bilan polisemiyani adashtirdingiz...

Nigora Umarova
rayhon-Toshkent shevasida, nozvoy-Samarqand shevasida(ad.orf.rayhon); yostiq-Toshk.shahri shevasida, taka -o'g'iz dialektida, bolish- Buxoro shahrida(ad.orf.-yostiq); do'ppi, to'ppi-Toshkent shevasida, qalpoq-Samarqand shevasida, kallapo'sh Buxoro shevasida (ad.orf. do'ppi) kabi.

Nigora Umarova
Balki misollar yetarlidir...

.Yetarli

Nigora Umarova
Hmmm... Avvalambor chevarga fikrimni tushuntira olmaganim uchun ko'ylakning to'g'rilanadigan joyini to'g'rilab, tuzatib kiyishga majbur bo'lardim. Har holda ko'chaga chiqib chevar-tikuvchi ko'ylagimni mana bunday qilib tikibdi deb ayuhannos solmasdim yoki ko'ylaksiz tadbirga ketmasdim.

Men tushuntira oldim deb o''ylagandim bu misol bilan 'kritika' qaysi manoda tushunilish kerakligini. Afsus, bunaqa agressiv reakciyaga o'rin yo'q edi.

Nigora Umarova
Farmonbibi masalasiga kelsak, Farmonbibi xonadonida milliy ma'naviyat yo'qolib ketmasligini xohlagani uchun ushbu jumlalarni qo'llagan. Esiz bizda "sallalar keldi-yu, kalla yo'qolgani"...

Hamma zhoyda nimaki 'shef'ga yoqmasa milliy manaviyatni saqlash argument qilib ko'rsatiladi. Men xotiram pand bermasa, Nigora yapon dzhemper olmoqchi ekanini aytganida Farmonbibi bu frazani qo'llaydi. U film ishlangan paytda bunaqa tushunchani o'zi yo'q edi va bu tushunchani xalqqa yetqazish vazifasi ham bo'lmagan. Filmni oxirida Farmonbibini engilganini tan olishi bunga asos bo'ladi.

Nigora Umarova

Оффтоп:

Bu sizdek aspirantga oddiygina o'qituvchining fikri edi.

Оффтоп:

Komplimentmi bu?

[Nargiza]

Сообщение от OmoN

Оффтоп:

Куйлак тикиш билан лугат тузишни солиштириш мендек бир оми одамнинг хаёлининг кучасига хам келмаса керак.

Siz o'ylasangiz kerak tikuvchilik ossoongina deb...? Boshqa bir kasbni misol qilib ham olish mumkin edi taqqoslash uchun, kasbni osoni yo'q, u yoki bu kasbni oson deb o'ylaydiganlar hech qanaqa tasavvurga ega emas usha kasblar borasida.

[Nargiza]

Сообщение от Nigora Umarova

Оффтоп:

Inson har bir gapirgan gapiga javob bersagina gapirishi kerak. Gapiga javob bera olishi kerak. Egasiz gap aks-sadodek yo'qolib ketadi.

Ehtiyotrog bo'lib tanlardim so'zlarni, sizdek ozbek tili filologiga yarashmaydi o'ylamasdan dilidagini tiliga chiqaraverish. Men zhavob bera olaman gapim uchun, lekin menda avvalo motiv bor nima uchun qaytattan tushuntirmaganimga, bu narsani sizga va forumda aytishni hohlamayman, chunki bu bilan yolg'on gapirib qo'yishim mumkin, aldashdan esa qo'rqaman. Yaxshisi aks sadodek yo'qolib keta qolsin.

[Nigora Umarova]

Сообщение от Nargiza

Men avvalo sizni gipotezangizni -'...BITTAGINA SO'ZNING kop manoligini inobatga olsak, ularning sheva varianti ham bor'- tushunishga harakatda edim. Avalgi bergan misolingiz 'kulmoq=.....' so'zida ko'p manolik (polosemiya) ham yo'q, sheva variant ham yo'q (ekan, sizning oxirgi postingizga ko'ra). Sinonim bilan polisemiyani adashtirdingiz...

Polisemiya(ko'p ma'nolik) bilan sinonimlarni adashtirib bo'larkanmi?.. Adashtirmay fikrimni to'g'ri bayon etdim. Balki Siz noto'g'ri tushungandirsiz.filologiya fanlari doktori, professor Mazluma Asqarova, o'zbek tilining leksikalogiyasi bo'yicha dotorlik ishini yoqlagan, professor Hasanxon Jamolxonovning leksiyalarida, ilmiy suhbatlarida eshitmagan "o'zbek tili leksikasi" bo'yicha "yangiliklar"ni Sizning xabarlaringizdan o'qimoqdaman.

Оффтоп:

Amerikani ikkinchi marta kashf etish shartmikan?!..

Polisemiya hodisasida bir leksema(so'z)ning bir necha ma'nosi bo'ladi. Leksik polisemiyaning yuaga kelishi ma'no taraqqiyoti qonuniyati bilan belgilanadi.
Masalan,

tuz leksemasining semantik tarkibida quyidagi leksik ma'nolar bor:
1) "kislota tarkibidagi vodorod o'rnini biror metall egallashi natijasida hosil bo'ladigan kimyoviy birikmalar"(asosiy tuzlar, sulfat kislota tuzlari);
2) "kimyoviy birikmaning ovqat uchun ishlatiladigan bir turi"(osh tuzi);
3) ko'chma ma'noda: "kimsaning boshqa odamga bergan, yedirgan-ichirgan ovqati"(tuz bermoq, tuzini yemoq);
4) ko'chma ma'noda: mantiq, ma'no, mazmun: "Iye-iye, bu oyimchaning gapida tuz bormi o'zi?"(I.Rahim)

"
Leksik polisemiya, odatda, bir leksemaning semantik tarkibidagi leksik ma'nolar orsida mazmuniy bog'lanish borligiga tayanadi, shu xususiyat bilan leksik omonomiya(shakldoshlik)dan farqlanadi;

"Gap tuz" dagi so'z-fe'l bilan "Tuz"-kimyoviy elementni bildiruvchi ot o'rtasida grammatik jihatdan ancha farq bor. Birinchi misoldagi so'z harakatni ifodalasa, ikkinchi misolda esa so'z nomlovchi xususiyatga ega.

Polisemiyada ma'no kengayishi va ma'no torayishi hodisasi bo'ladi.Yuqorida ma'no kengayishi hodisasi bo'lgan.
Endi "kuldi" misoliga kelsak, uni uslubiy sinonim sifatida keltirib o'tgandim.
Filolog sifatida sinonimlarning ma'no sinonimlari, uslubiy sinonimlar, nutqiy sinonimlar kabi turlarga bo'linishini mendan ko'ra yaxshiroq bilsangiz kerak.

Оффтоп:

Bu ham Sizga bir kompliment

[Nigora Umarova]

Сообщение от Nargiza

Men tushuntira oldim deb o''ylagandim bu misol bilan 'kritika' qaysi manoda tushunilish kerakligini. Afsus, bunaqa agressiv reakciyaga o'rin yo'q edi.

Fikringizni yaqolgina angladim.

Оффтоп:

Agressiya masalasida esa, bu menga xos va mos emas. "Jahl chiqqanda aql ketadi" deyishadi. Har doim ham aql ila ish yurgizmoqlikni yaxshi ko'raman.
Faqatgina bahs-munozara jarayonida fikr-mulohazalarim to'lib-toshib ketdi :-))

Сообщение от Nargiza

Hamma zhoyda nimaki 'shef'ga yoqmasa milliy manaviyatni saqlash argument qilib ko'rsatiladi. Men xotiram pand bermasa, Nigora yapon dzhemper olmoqchi ekanini aytganida Farmonbibi bu frazani qo'llaydi. U film ishlangan paytda bunaqa tushunchani o'zi yo'q edi va bu tushunchani xalqqa yetqazish vazifasi ham bo'lmagan. Filmni oxirida Farmonbibini engilganini tan olishi bunga asos bo'ladi.

Bugungi kunda jamiyatimizga buyruqni o'ylamay "bajar desa", "xo'p bo'ladi" deb keyinini o'ylamay bajaradigan "programmalashtirilgan robotlar" emas, "xo'jayin, mana bu yeri bunday emasmikan?" deb fikrini bildira oladigan shaxslar kerak. Ma'naviyatni saqlash hammamizning millatimiz oldidagi burchimiz. Sizni bilmadimu bu narsa menga qon bilan kirgan, jonim bilan birga chiqib ketsa kerak.

Оффтоп:

"Yapon jemperi"ni Nigora emas, Lutfi omoqchi edi.

Farmonbibi qiyofasida o'zbek oilasi a'zolarini jamlashtirib, jipslashtirib turgan nuroniy onaxonni ko'raman, qoloq kampirni emas. Qolaversa Farmonbibining yengilgani u o'yindan chiqdi emas, balki eskilik yangilikka o'z o'rnini bo'shatib berdi degani.
Nargizaxon! Har qanday yangilik bu qayta tug'ilgan, shakllantirilgan eskilik ekanini unutmang. Sobiq tuzum paytida ma'naviyat tushunchasi bor edi, biroq odamlar uni ochiq-oydin emas, "qog'ozga o'rab" gapirishardi.

Nigora Umarova

Оффтоп:

Bu sizdek aspirantga oddiygina o'qituvchining fikri edi.

Оффтоп:

Komplimentmi bu?

Оффтоп:

Bilmadim, qanday qabul qilasiz, lekin inson hayotda oliy o'quv dargohi bilan birga hayot dorulfununi darslarini ham birga o'qib borishi kerak ekan. Ko'p qariyalar bilan suhbatlashganda bunga iqror bo'ldim.
Hurmat bilan N.U

[Nigora Umarova]

Сообщение от Nargiza

Ehtiyotrog bo'lib tanlardim so'zlarni, sizdek ozbek tili filologiga yarashmaydi o'ylamasdan dilidagini tiliga chiqaraverish. Men zhavob bera olaman gapim uchun, lekin menda avvalo motiv bor nima uchun qaytattan tushuntirmaganimga, bu narsani sizga va forumda aytishni hohlamayman, chunki bu bilan yolg'on gapirib qo'yishim mumkin, aldashdan esa qo'rqaman. Yaxshisi aks sadodek yo'qolib keta qolsin.

Bu Sizning ixtiyoringiz, albatta.
"Og'zimdan chiqqan gapimning quli" hisoblanaman va "O'ynab gapirsang ham o'ylab gapir" degan gapga doimiy amal qilaman.

Оффтоп:

Nima yarashish yoki yarashmasligini esa inson o'zi tanlaydi. Yonimda har doim o'zimni kuzatib turadigan "ko'zgu"im bor.

[JUS]

Сообщение от Nargiza

Men tushuntira oldim deb o''ylagandim bu misol bilan 'kritika' qaysi manoda tushunilish kerakligini. Afsus, bunaqa agressiv reakciyaga o'rin yo'q edi.

Оффтоп:

Шунчалик тил, сўз ҳақида баҳс-мунозарада, шу, фақат соф ўзбек тилида баҳслашсак-да... Яна ўз она тилимиз тўғрисидая

[OmoN]

Оффтоп:

Сообщение от Nargiza

Siz o'ylasangiz kerak tikuvchilik ossoongina deb...? Boshqa bir kasbni misol qilib ham olish mumkin edi taqqoslash uchun, kasbni osoni yo'q, u yoki bu kasbni oson deb o'ylaydiganlar hech qanaqa tasavvurga ega emas usha kasblar borasida.

Мен касбларнинг осон ёки кийинлигини солиштирмокчи эмасман.
Лекин мохир тикувчи битта куйлакни тикишга канча вакт сарфлаб канча мехнат килишини ва тилшунос олим битта лугат тузиш учун канча вакт сарфлаб канча мехнат килишини солиштириб куринг-чи. Кайси томон огир келаркин.