Нимага саводсизлашиб кетаяпмиз?

[Masud Mahsudov]

Ommaviy axborot vositalarida yoki ko'p joylarda duch keladigan yana bir xatolik bu bejiz so'zi bilan bog'liq. "... Bejizga shuni ta'kidlab o'tmadik" qabilida ishlatilishidir. Vaholanki bu o'rinda ushbu so'z bejizga emas bejiz shaklida ishlatilishi lozim... "...Bejiz shuni ta'kidlab o'tmadik..." qabilida...

[Nigora Umarova]

Бежиз форс тилидан узлашган суз. Бекор-сузининг синоними хисобланади, шекилли.

Якинда Эрон элчихонаси билан хамкорликда 2008 йилда чикарилган "Узбек тилига форс тилидан узлашган сузлар лугати"ни укиб чикдим. Нуткимзнинг 25 фоизини форс-тожик тилидан узлашган сузлар ташкил киларкан.
Юкорида келтириб утганим хам бежиз хам, бекор хам форсийдан узлашган сузлар. Кизик туркий тилларда бу сузларнинг варианти бормикан?

[Nargiza]

Сообщение от OmoN

Оффтоп:

Вазирлар махкамасидан uforum да хато ёзганларга карши карор чикаришни илтимос киши керакми? Агар бу ёрдам бермаса БМТ ёки НАТО нинг тинчликпарвар кучларини чакирамизми?

Форумнинг муаммосини шу форумни узида хам хал килса булади-ку. Шунгаям сиёсатми? Форум иштирокчиларининг деярли хаммаси аклли-хушли одамлар. Сиёсат аралашмаса хам уз постларини диккат билан ёзиш кулидан келади. Хатога тула пост ёзадиганларни тартибга чакириш учун мана шу тема очилди. Демак, форум уз устида ишлаяпти. Форумдаги имло хатоларини хам сиёсий даражага кутариб чикаверсак канака буларкин.

ENDi tushundim sizlarni: Faqatgina forumdagi savodsizlik to'g'risida bosh qotirayotgan ekansizlar. Albatta bu muammoga siyosatni jalb qilish kulguli hol. Men treadni nomidan kelib chiqib temani-muammoni- kengrog' , ya'ni umumiy savodsizlik (forumdagi savodsizlikka forumdan tashqaridagi savodsizlik sabab emasmi?) muammosiga etibor qaratiladi deb o'ylabman va shundan kelib chiqib siyosatni aralashishni taklif qilgan edim.
Menimcha, o'zingiz ham ta'kidlagandek, forumga aaancha -balki Ozbekistondagi savodlilarning 80-90%- savodlilar kiradi, qolgan 20-10% internetga muhtoylik sezmaydi, savodsizlar esa internetga kirishga 'imkoni' yo'q. Mana shu -forumdagi- 80-90 % savodlilar aholining necha procentini tashkil qiladi? 10-15%??? Endi savodlilarni 35 -40 % deb olaylik, qolgan aholini ahvoli qanday bu borada? Achinarli emasmi? Kam emasmi O'zbekiston uchun faqatgina 30- boringki 50% savodlilar? Siz forumdagi 15-20 % qatnashchini savodli qilish bilan O'zbekistonda savodsizlikni yengmoqchi ekaningiz, meni siz absurd hisoblagan taklifimdan ortiqcha emas.

P.S. shevada yozganingizni manosi yo'q bo'lgani uchun kommentarsiz uchirib tashladim...

[Nargiza]

Сообщение от JasurBek Urinboev

Оффтоп:

Афсуски бошка мухокама килиб, бир-биримизни дилимизни огритмаслик учун келишиб олдик.
Охирги илтимосим ёзсангиз ё соф узбек тилида, ёки соф инглиз тилида ёзсангиз.

Iltimosingizni bajara olishim uchun, men sof o'zbek tilida yozmagan joyni ko'rsatib o'tsangiz yaxshi bo'lardi. Men nimagadir eslay olmayapman bunaqa holatni...

[Maestro]

Сообщение от Masud Mahsudov

yoki ko'p joylarda duch keladigan yana bir xatolik

Бундан бир неча йил муқаддам, ТВда ТошДУнинг бир профессори тилимизга бошқа тиллардан ўзлашган сўзларни тўғри ишлатиш хусусида фикр юритиб, араб тилидан кириб келган "лутфан" сўзини мисол қилиб кўрсатган эди. Яъни, "лутфан" сўзи "марҳамат кўрсатиб", "олийжаноблик қилиб", "олийҳимматлик қилиб" каби маъноларда келиб, уни, мисол учун тўй таклифномаларида, "лутфан таклиф қиламиз" шаклида қўллаш ноўрин экан. ИМХО, қўполроқ айтганда, "сени таклиф қиламан деб ўлиб турганиб йўқ, шунчаки бир валинеъматлик қилдим-да" дегандек бўлиб қоларкан...

Хозир столимдаги таклифномаларнинг бирортасида бу сўз йўқ бўлсада, гоҳида учраб туради...

PS:
"Лутф айлабон бир келиб,
Холим сўрай дейсанму?"
деган жумлаларнинг маъносига шундан кейин тушунганман;-)

[Masud Mahsudov]

Сообщение от Nargiza

ENDi tushundim sizlarni: Faqatgina forumdagi savodsizlik to'g'risida bosh qotirayotgan ekansizlar. Albatta bu muammoga siyosatni jalb qilish kulguli hol. Men treadni nomidan kelib chiqib temani-muammoni- kengrog' , ya'ni umumiy savodsizlik (forumdagi savodsizlikka forumdan tashqaridagi savodsizlik sabab emasmi?) muammosiga etibor qaratiladi deb o'ylabman va shundan kelib chiqib siyosatni aralashishni taklif qilgan edim.
Menimcha, o'zingiz ham ta'kidlagandek, forumga aaancha -balki Ozbekistondagi savodlilarning 80-90%- savodlilar kiradi, qolgan 20-10% internetga muhtoylik sezmaydi, savodsizlar esa internetga kirishga 'imkoni' yo'q. Mana shu -forumdagi- 80-90 % savodlilar aholining necha procentini tashkil qiladi? 10-15%??? Endi savodlilarni 35 -40 % deb olaylik, qolgan aholini ahvoli qanday bu borada? Achinarli emasmi? Kam emasmi O'zbekiston uchun faqatgina 30- boringki 50% savodlilar? Siz forumdagi 15-20 % qatnashchini savodli qilish bilan O'zbekistonda savodsizlikni yengmoqchi ekaningiz, meni siz absurd hisoblagan taklifimdan ortiqcha emas.

Assalomu alaykum...


Unday emas, men aynan mana shu forum misolida umumiy savodsizlikka qarshi ko'riladigan choralarni nazarda tutgan edim... Bu forumdagi sanoqli foydalanuvchilarni misol qilgan tarzda, xalqimiz ichida odatiy hol bo'lib qolayotgan, jamoat joylarda uchrab qolayotgan imloviy kamchiliklarimizni tanqid ostiga olgan edim...Har bir foydalanuvchidan ushbu mavzuga imkon qadar kengroq yondoshishlarini iltimos qilmoqchi edim...

Foydalanuvchilarga: Jamoat transportlarida yoki ko'chada osilgan ko'plab reklama yozuvlarida qanday imloviy xatolarni uchratgansiz? Agar ozgina vaqt topsangiz, shular haqida suhbatlashsak... Zora, sal bo'lsa-da, xatoliklarning kamayishiga sabab bo'lsa, maqsadga muvofiq bo'lar edi...

[Nigora Umarova]

Сообщение от Maestro

Бундан бир неча йил муқаддам, ТВда ТошДУнинг бир профессори тилимизга бошқа тиллардан ўзлашган сўзларни тўғри ишлатиш хусусида фикр юритиб, араб тилидан кириб келган "лутфан" сўзини мисол қилиб кўрсатган эди. Яъни, "лутфан" сўзи "марҳамат кўрсатиб", "олийжаноблик қилиб", "олийҳимматлик қилиб" каби маъноларда келиб, уни, мисол учун тўй таклифномаларида, "лутфан таклиф қиламиз" шаклида қўллаш ноўрин экан. ИМХО, қўполроқ айтганда, "сени таклиф қиламан деб ўлиб турганиб йўқ, шунчаки бир валинеъматлик қилдим-да" дегандек бўлиб қоларкан...

Бу таникли адабиётшунос ва тилшунос олим Алибек Рустамийнинг дурдона фикрлари. :-)

Шунга ухшаш фикрларни мен хам эшитгандим.
Бозорда гушт сотиб олиш жараёнида "лахм гушт беринг" деб мурожаат этишади. Лахм-сузи хам араб тилида гушт деган маънони беради. Бу худди "гушт гушт беринг" дегандек жумла хосил булади.

[Nigora Umarova]

Ёки булмасам кизларнинг Гавхар деган гузал исми бор. Айрим кимсалар Говхар деб талаффуз килишади.
Гавхар аслида кимматбахо, денгизлардан олинувчи тош. Говхар эса, шу жумлаларни ёзаётганимга маъзур тутасизлар-ку, форс тилида Гов-сигир, хар- эшак деган маъноларни беради.

[Nigora Umarova]

Сообщение от Nargiza

ENDi tushundim sizlarni: Faqatgina forumdagi savodsizlik to'g'risida bosh qotirayotgan ekansizlar. Albatta bu muammoga siyosatni jalb qilish kulguli hol. Men treadni nomidan kelib chiqib temani-muammoni- kengrog' , ya'ni umumiy savodsizlik (forumdagi savodsizlikka forumdan tashqaridagi savodsizlik sabab emasmi?) muammosiga etibor qaratiladi deb o'ylabman va shundan kelib chiqib siyosatni aralashishni taklif qilgan edim.
Menimcha, o'zingiz ham ta'kidlagandek, forumga aaancha -balki Ozbekistondagi savodlilarning 80-90%- savodlilar kiradi, qolgan 20-10% internetga muhtoylik sezmaydi, savodsizlar esa internetga kirishga 'imkoni' yo'q. Mana shu -forumdagi- 80-90 % savodlilar aholining necha procentini tashkil qiladi? 10-15%??? Endi savodlilarni 35 -40 % deb olaylik, qolgan aholini ahvoli qanday bu borada? Achinarli emasmi? Kam emasmi O'zbekiston uchun faqatgina 30- boringki 50% savodlilar? Siz forumdagi 15-20 % qatnashchini savodli qilish bilan O'zbekistonda savodsizlikni yengmoqchi ekaningiz, meni siz absurd hisoblagan taklifimdan ortiqcha emas.

Nargizaxon!
Savodsizlikni yo'q qilish uchun siyosatni aralshtirishni taklif qildingiz. xo'p xuddi shunday qildik ham deylik. Mohir siyosatchi emassizki, darrov savaodsizlikni oldini qaror chiqarish bilan amalga oshirsangiz.
Avvalambor savodsizlikni oldini olish uchun oldimizdagi odamlarga, bolajonlarga nazar solmog'imiz darkor.
O'quvchilarning bilimiga poydevor boshlang'ich 1-4-sinflardan qo'yiladi.
bilasizmi, boshlang'ich sinf o'qituvchisi bo'lib ishlagan tajribamdan bilaman, shu davrda o'quvchilarga katta e'tibor berilsa, o'quvchi orfografiya(to'g'ri yozish)ni mukammal gallaydi. Keyingi grammatika yuzasidan bilimlar esa keyin egallanadi.

Оффтоп:

Shaharni tozalamoqchi bo'lsang, tozalik ishlarini o'z ko'changdan boshla degan aqidaga amal qilish kerak.

Bizda savodsizlik darajasi unday, bizda savodsizlik darajasi bunday deb jar solgan bilan ish bitarmikan?.. Quruq gap bilan chegaralinib qolmay, amalda ish ko'rsataylik. Forumdagi gaplar shundoq qolib ketmas deb o'ylayman. Kimdir undan o'ziga kerakli xulosalarni chiqarib olar?...
Xo'p, savodsizlikni oldini olish uchun aspirant, ilmda yangilik yaratuvchi shaxs sifatida siz qanday ishlarni amalga oshirdingiz?

[Ibrohim Djuraev]

Хафа бўлмасангизлар бир шингил сўз айтаман. Бир гапни (мавзуни) чексиз чийрикдан ўтказиб, ким хақ - ким нохақ, кимни гапи тўғри кимники нотўғри дейшни ўзи бу саводсизликни аломати. Мақсадим баҳсга кўшилиб уни янада шакиллантриш эмас, балки хар кандай маъноли бўлган баҳс ва мунозарани хотимаси бўлганидек, унга ўз вақтида нуқта куйиш ва хамма ўзига керакли бўлган хулосани чиқариб олишлигидадир. Барчага хурмат ила…