Тоғай Мурод: "Мен ўзбек халқига ҳайкал қўяман!"

[AbdulAziz]

3 февраль — Ўзбекистон халқ ёзувчиси Тоғай Мурод (1948–2003) таваллуд топган кун.



Тоғай Мурод (Менгноров Тоғаймурод) 1948 йил 3 февралда Сурхондарё вилоятининг Денов туманига қарашли Хўжасоат қишлоғида туғилган. Ўзбекистон халқ ёзувчиси (1999). ТошДУнинг журналистика факултетини тугатган (1972). Биринчи йирик қиссаси — «Юлдузлар мангу ёнади» (1976). «От кишнаган оқшом» (1979), «Ойдинда юрган одамлар» (1980), «Момо Ер қўшиғи» (1985) каби қиссалари нашр этилган. «Отамдан кюлган далалар» (1993, ушбу асар асосида бадиий филм яратилган, 2001), «Бу дунёда ўлиб бўлмайди» (2001) романлари муаллифи. Жек Лондоннинг «Бойнинг қизи» драмаси ва ҳикояларини, Э. Сетон-Томпсоннинг «Ёввойи йўрға» қиссасини ўзбек тилига таржима қилган.
Ёзувчи 2003 йил 27 майда Тошкент шаҳрида вафот этган.
Абдулла Қодирий номидаги Ўзбекистон Давлат мукофоти лауреати (1994).


Тоғай Мурод. Бу дунёда ўлиб бўлмайди (роман)
Тоғай Мурод. Момо Ер қўшиғи (қисса)
Тоғай Мурод. От кишнаган оқшом (қисса)
Тоғай Мурод. Отамдан қолган далалар (роман)
Тоғай Мурод. Ойдинда юрган одамлар (қисса)
Тоғай Мурод. Юлдузлар мангу ёнади (қисса)
Тоғай Мурод. Эр-хотин (ҳикоя)
Тоғай Мурод. Ку-ку-ку... (ҳикоя)
Тоғай Мурод. Кузнинг бир кунида (ҳикоя)
Тоғай Мурод. Бобоси билан невараси (ҳикоя)

[AbdulAziz]

Умарали Норматов. Сокин кўнгил розлари



Ўтган аср 60-йилларининг охирлари, зилзиладан сўнг Талабалар шаҳарчаси биқинида университет домлалари учун қурилган бинодан оиламизга ажратилган хонага яқиндагина кўчиб борганмиз. Шу орада қадрдоним Маҳмуд Саъдий тўладан келган ўртабўй бир йигитни бошлаб келди. «Танисангиз керак, талабангиз Тоғаймурод Менгноров, журналистика факултетида ўқийди, ҳикоялар ёзади», дея таништирди ҳамроҳини. Дарҳол танидим, у ўқийдиган гуруҳга «Эстетика ва адабиётшунослик асослари»дан дарс берганман. Эсладим: бу йигит дарсларда доимо хаёл суриб, ниманидир пичирлагандай ўзи билан ўзи овора жимгина ўтирар, дарсда бирор марта ҳам савол берганини, баҳс-мунозараларга аралашганини билмайман.
Davomi...

[AbdulAziz]

Норқобил Жалил. «Мен ер билан салом-алик қиламан» (2004)



Биз учун ғайритабиий туюлувчи бу “салом-алик” Тоғай Муроднинг шиори эди ва у бир умр шунга амал қилиб яшади. Чунки у шундай феъл-аъмоли билан, қолаверса, ўзига хос ҳаёт тарзи билан бошқалардан ажралиб турарди. “Бу дунёда ўлиб бўлмайди” дея эрта башорат қилган ёзувчининг вафот этганига бир йилдан ошди. Лекин турли ижодий давраларда, ўқувчилар орасида унинг халқона ижоди, камтарона яшаб ўтган ҳаёти тез-тез эсланади.
Davomi...

[AbdulAziz]

Tog‘ay Murod chizgan suratlar



Tog‘ay Murodning betakror qissa va romanlari ming-minglab kitobxonlar yuragidan joy oldi, qalbini larzaga soldi. Ularni yig‘lab-yig‘lab o‘qidik, kulib-kulib o‘qidik. Chuqur insoniy dard bor edi bu asarlarda, kulgu aralash iztiroblar bor edi... Mutolaa davomida o‘quvchi o‘zida qandaydir ruhiy tozarishni his etadi, ko‘nglida chin insoniy tuyg‘ular uyg‘onadi.
Davomi...

[AbdulAziz]

Qalblarni larzaga solgan xirgoyi



Tog‘ay Murodni shaxsan tanish, hamsuhbat bo‘lish nasib etmagan, lekin uni yozuvchi sifatida taniganimga ancha bo‘ldi. «Oydinda yurgan odamlar» qissasini o‘qiganimda ismsiz bir taassurot ichida qolganimni eslayman: mazza qilib o‘qiganim rost-u, birovga aytib bergudek voqeasi yo‘qdek edi-da!.. Qahramonlari ham binoyidek-u, insho yozganingda «Falonchiga o‘xshagim keladi» deydigan emas-da!..
Davomi...