Исмлар жилоси

[мафтун]

Сообщение от Shokirbek

Tilar bo'lsang jahon ichra imorat # Faqirlar ko'nglini qilg'il imorat.

Узр, Шокирбек ака. Тиклар бўлса керак.

менимча

Тиклар бўлсанг жаҳон ичра иморат,
Фақирлар кўнглини қилғил зиёрат.

Қайдадир эштиган ё ўқиганман, аммо эслолмадим.

[мафтун]

Соат исми ҳақида айрим мулоҳазаларим билан ўртоқлашмоқчиман.

Бир танишимизнинг исми Соатали. Тўғрироғи Сохатали.
Шу СиҳатАли сўзининг бузилиши деб ўйлайман. Биз томонда айрим шеваларда сиҳат сўзини саҳат шаклида айилиши учрайди. Масалан, саҳатингиз дурустми, дегандай...

[мафтун]

Сообщение от Mahmud Jurat

Ўзбек халқида исмлар йиллар, асрлар давомида ўта араблашиб улгуриб, охирги пайтларда улар секин аста руслашиб бормоқда эди. Уларни туркийлаштириш пайти келди.

Асл исмингизни билмайман, хурматли Mahmud Jurat! Аммо никингиз ҳам тўла арабча (журъат сўзи бузиб ёзилганига ҳам майли алоҳида тўхталмайлик)

Шахсан мен Абдулваҳҳоб ўғли, Абдураҳим невараси, Аҳмадали евараси эканимдан мамнунман.
Катта ўғлим Абдулкарим, кичиги Аҳмадали.
Бу исмлар арабчалиги учун эмас, балки эътиқодимга мослиги, исломийлиги учун ҳам менга қадрли.

Оффтоп:

Салла деса, каллани узадиган замонлардан ҳам аллақачон ўтдик шекилли.

Имом Бухорий, Имом Термизий, Ал Хоразмий ва бошқа кўплаб буюк аждодларимизнинг исмлари Муҳаммад эканидан ўша зотлар (Аллоҳ раҳмат қилсин) фахрланиб ўтганларига шубҳам йўқ.

Оффтоп:

Ислом маданиятининг Овропага таъсирини тан олиб, бу ҳақида ғарб олимлари катта илмий ишлар олиб бораётган маҳалда, 14 асрдан буён мусулмонлар яшаётган диёрда туриб сизнинг арабчага "аллергиянгиз" борлиги ғалати. Жудаям ғалати.

Дарвоқе, Президентимизнинг исми шарифлари ҳам ажойиб: Ислом Абдуғаниевич Каримов.

[Mahmud Jurat]

Сообщение от мафтун

14 асрдан буён мусулмонлар яшаётган диёрда туриб сизнинг арабчага "аллергиянгиз" борлиги ғалати.

Арабчага аллергиям йўқ. Араблашишга, русчага эмас, руслашишга аллергиям эмас эътирозим бор. Бугунги кунда тиллар, миллатлар йўқолиб бораётган бир пайтда дунё рангбаранглигига нур қўшадиган ва қўшиб келаётган туркий халқнинг катта бир бўғини бўлмиш биз ўзлигимизга қанчалик эътибор бермоқдамиз. Сиз ҳам тишласам оғрийдиган бармоғим синггари жигаримсиз. 14 асрдан эмас, ундан олинроқ, қилич билан кириб келганларнинг мафкурасида яшаб келмоқдамиз. Майли, бу мафкура илғор эканлигини тан ҳам олайлик, нега энди ушбу мафкура доирасида ўзимизни, кимлигимизни унутмасдан яшаб бўлмас экан.Буни сиз севган ўша келгинди маданият ва мафкура инкор қилмайдику. Ё сиз эслаган ўша мафкура ичида туркийликни унутинг деган чақириқ, ёки бошқа шунга ўхшаш фикрлар борми?

[мафтун]

Сообщение от Mahmud Jurat

14 асрдан эмас, ундан олинроқ, қилич билан кириб келганларнинг мафкурасида яшаб келмоқдамиз. Майли, бу мафкура илғор эканлигини тан ҳам олайлик, нега энди ушбу мафкура доирасида ўзимизни, кимлигимизни унутмасдан яшаб бўлмас экан.Буни сиз севган ўша келгинди маданият ва мафкура инкор қилмайдику. Ё сиз эслаган ўша мафкура ичида туркийликни унутинг деган чақириқ, ёки бошқа шунга ўхшаш фикрлар борми?

Сизни энди тўғри тушундим шекилли, аммо.. Араблашиш деган гап бугунги куннинг гапи эмас. Қандай шаклда кириб келишидан қатъий назар ислом туфайли халқимиз хар томонлама юксакликка, комилликка эришди. Бизнинг зараримизга эмас, фойдамизга бўлди бу тарих. Буни албатта инкор этмайсиз, деган умиддаман. Қолаверса, тарихдан маълумки, ислом динини юртимизга олиб кирганлар ўз миллий унсурларини бизга мажбуран сингдирмаган ва бундай нияти ҳам бўлмаган. Фақат ислом динига зид бўлган айрим амаллар динни қабул қилган аждодларимизнинг ўзлари томомнидан ҳам инкор этилган. Бу отангиз қилган бирор зарарли одатдан воз кечганингиз каби, табиий бўлса керак.

Яна битта гап. Араб ва ислом сўзи битта маънони англатмаслигини иккимиз ҳам назардан қочирмаслигимиз лозим.

[Mahmud Jurat]

Сообщение от мафтун

Қолаверса, тарихдан маълумки, ислом динини юртимизга олиб кирганлар ўз миллий унсурларини бизга мажбуран сингдирмаган ва бундай нияти ҳам бўлмаган.

Тарих ҳақиқатлари кўпинча даҳшатли бўлади, уларни тан олиш ҳам мардлик. Бунинг учун сизнинг Бухоро тарихини, водий тарихини ва бу жойларда араб босқинчилари томонидан қилинган ваҳшийликларни қайта бир бор ўрганиб чиқишингиз лозим бўлади холос. Ҳеч бир босқинчи ҳали тарихда фақатгина гул кўтариб келмаган ва келмайди ҳам. Оллоҳ билмаганларни кечирсин.

[Shokirbek]

Сообщение от мафтун

Узр, Шокирбек ака. Тиклар бўлса керак.

менимча

Тиклар бўлсанг жаҳон ичра иморат,
Фақирлар кўнглини қилғил зиёрат.

Қайдадир эштиган ё ўқиганман, аммо эслолмадим.

Бемалол.

Бу байт маъносини тушунтирсам менимча мавҳумлик кетса керак:
Биринчи мисрадаги "иморат" "иззат, эътибор, мартаба" маъноларини ифодалайди, араб тилида ҳамза (алиф) билан келади. Иккинчи иморат эса "обод қилиш, бунёд этиш, тиклаш" маъноларини ифодалаб, араб тилида айн билан ёзилади.
Байтнинг маъноси: агар дунёда иззат-ҳурмат, мартаба истасанг, фақирлар кўнглини обод эт, уларнинг кўнглига қара.

Бу байт арузнинг мафоийлун мафоийлун фаулун вазнида (ҳазажи мусаддаси маҳзуфда) келгани учун "тилаш"ни "тиклаш"га ўзгартириб бўлмайди, вазн бузилади.

[Tulqin Eshbekov]

Сообщение от мафтун

Шунинг учун бу қадар "ҳижжалаш" тўғримас.

Фикрингизда жон бор. Мен бебаҳо қонунларимиз берган имкониятлардан самарали фойдаланган ҳолда миллий исмларимизни ўз ҳужжатларимизда тўғри ёзишга эришиш зарурлиги ҳақида қайғуриб ёздим.

[Ulugbeck]

Оффтоп:

Сообщение от мафтун

Узр, Шокирбек ака. Тиклар бўлса керак.

бу ерда тиламоқ, ҳоҳламоқ, истамоқ маъносида "тилар бўлсанг" дейиляпти манимча.
Тикламоқ, қурмоқ - келгуси замонда. олдин тилайди, кейин тиклайди

[Ulugbeck]

Сообщение от Tulqin Eshbekov

миллий исмларимизни ўз ҳужжатларимизда тўғри ёзишга эришиш зарурлиги ҳақида қайғуриб ёздим.

Домла, бунинг учун ФҲДЁ масъул ходимлари ўз вазифаларига жиддий муносабатда бўлиши керак.