Талабалик давримда

[Muhayyo Turdialiyeva]

Uni hamma bir xil ataydi deb qanday qilib boshqalarning ham nomidan yoza olasiz hayronman.Siz uchun Oltin davr bulmasa uzingiz uchun istaganingizcha nomlay qoling unda. Masalan men talabaligimni hech tark etgim kelmaydi Jahon Tillari Universitetining litseyini uqidim kn bakalavr kn magistratura endi aspirantura eng asosiysi shu 9yilni birga utkazgan yaqin kursdoshlarimiz bn ham haligacha birgamiz.

[Kavsar]

Iqtisod darsimiz patochni, 2-3 ta fakultetni qo'shgan holda leksionniy zalda o'tardi.
Domlamiz qiziq-qiziq savollar topib kelib seminarda talabalarni jonlantirardi. Bir kuni "Ehtiyoj cheklimi, cheksizmi?" deb savol qo'ydilar. Kimdir, chekli, kimdir cheksiz deb fikr bildira boshladi. El qatori "chekli" degan javobni tutib oldim. Bahs orasida chekli deganlar ikkilanib cheksizlik tomonga o'tib ketishdi. Shuncha odamni ichida bitta o'zim fikrimda turib olibman. Unga ko'ra, dunyoda hamma narsa chekli yaratilgan. Cheksiz - bu poyoni yo'q degani. Aql, fikrlash, xohish-istak, imkoniyat, jumladan ehtiyoj ham chekli bo'lishi kerak. Faqat umrimiz oxiriga qadar uzlukli ravishda davom etadi xolos... deb qaragandim. Bir ikki a'lochilar men tomon o'tgan bo'lishdi-yu, domlani ora-orada bergan savollari chalg'itdimi, keyin imkoniyat chekli, ehtiyoj cheksiz deb olishdi.

Hammani matematik nazariyaga og'dirib olgan seminar ustozimiz kelib menga tushuntira ketdi; ehtiyoj cheksizligini isbot qilishga kirisha boshladi. Hamma talabalarga qo'shilib jimgina, diqqat bilan tingladim. Auditoriya sokin bo'lib qoldi. Domlamiz masalaning yechimini berib, so'zini tugatgach: "Endi tushundingizmi Shodiyeva? Ehtiyoj nima ekan?" deb so'radi. Shunda: "Ha, tushundim. Lekin ehtiyoj baribir chekli" dedim. Tasdiqlashimni kutib turgan auditoriya birdan kulib yubordi. Boshqalarni bilmadimu, o'sha kuni seminardan 5 oldim.
Shu -shu Iqtisod darsimizda bo'lgan bir-birdan qizg'in bahslar sira yodimdan chiqmaydi haliyam.

[мафтун]

1995 ЙИЛ, СЕНТЯБРЬ
Курсдошларимга

Сентябрь -- асли баҳорми, кузми?
Куз--фасли хазонми, фасли ҳаяжон?
Ҳаяжонми ёнган, кўзларингизми?
Кўнглим осмондами, кўнглимда--осмон?
Кўнгилларга баҳор келтирган кузни,
Сиз ҳам эслайсизми, соғинасизми?

Қуюққош муаллим, жонкуяр устоз,
Ҳар бир сабоғингиз дилга жо бўлди.
Қанча кўп ўргансам, шунча билдим оз--
Муҳаббат дарсидан дил адо бўлди.
Кўнгилларни ёққан ул олов кўзни,
Сиз ҳам эслайсизми, соғинасизми?

Бойчечак чорлайди Бойсунтоғ томон,
Ичанқалъа ичра тийрак нигоҳ -- биз.
Водийда валийдек иззатда меҳмон,
Илми толиб эмас, гўё сайёҳмиз.
У кунлар кетди деб оғринасизми?
Сиз ҳам эслайсизми, соғинасизми?

[Maryam]

Talabalik davrimda bir qiz bo'lar edi, gruppadoshim, yashashga bermas edi sira...U judayam a'lochi qiz edi, ammo meni raqib sifatida ko'rar edi. Biz teng yurar edik reyting bo'yicha...judayam odamni sil qilib yuborar edi...o'quv zaliga meni oxtarib kelar edi-da, nima o'qib o'tirganlarimni, konspektlarimni, daftrarlarimni birma-bir ko'zdan kechirmasa, uyiga yeta olmas edi, shekillli. Chto chitaesh' deb, kelib, titkilar edi hamma daftarlarimni...vot smotri deb berar edim....shu tezroq yonimdan ketsin deb...bi rkuni :-) qotib kulayapman hozir eslab, yakshanba kuni hayoliga urib kelibdi yonimga nima qilayapsan deb...xavotir olma kitob o'qimayapman, uy tozalayapman degan ma'noda gapirdim...:-) men reyting daftarchamga bahomni qo'ydirmagunimcha yonimdan ketmay turar edi...:-) bir kuni unga 90 menga 96 qo'ydi domla informatikadan....dunyoda 3 jahon urushi boshlandi desam mubolag'a bo'lmas..:-)
Sen mendan ko'ra hali yaxshi bilasanmi deb, urushni boshalmoqchi qarasam, aybim, reyting daftarchamdagi bahomni ko'rsatganim bo'ldi...asablarim baquvvat ekan o'shanda, bir og'iz gapirmay, rahm qilib, indamay orqamga qaramasdan ketibman, shu bilan tortishamanmi endi deb...
shu shu raqobatchilarni yomon ko'raman...har kim o'qisa o'zi uchun....

[мафтун]

Рақобат ҳасаддан холи бўлиши керак.

шеърнинг давоми бор, хали ёзолмадим.

юқоридаги постларни ўқиб, шартта қўйворганимни билмай қолдим. Агар кўнгилдагидек якунласам, зўр бир лирика бўлар эди. Дарвоқе, бу шеърни бир куни биринчи курслик пайтимни туш кўрганда ёзгандим. 15 йил нарига бориб қолган эканман ўшанда.... уйғониб, шунақа афсусланганманки...

Бизнинг хотиралар ичида ҳам ажойиблари бор, вақти билан баҳам кўраман. Энг қизиғи бир профессорни ахмоқ деганимиз бўлган, ўзининг қоидасига биноан...

[OmoN]

Оффтоп:

Талабалар шиори:
Қанча кўп ўқисак шунча кўп биламиз. Қанча кўп билсак шунча кўп унутамиз. Қанча кўп унутсак шунча кам биламиз. Қанча кам билсак шунча кам унутамиз. Қанча кам унутсак шунча кўп биламиз. Шундай экан ўқиб нима қиламиз?

[мафтун]

Фалсафа фанидан бир профессор кирарди. У очиқдан очиқ атеистлигини эътироф этиши, шу билан бирга, унча-мунча талабаларни "очистлена" қилиб юбориши билан донг таратганди. Дарсларига мажбур қатнашардим. энг ёмони битта китоби бўларди фалсафадан, хоҳ ишонинг, хоҳ ишонманг, лекциясини ўша китобидан бирга бир ёддан ўқирди. Бирор ҳарфи ё сўзи ўзгармай-а. Агар шу гапни бировдан эшитсам, шубҳа қилардим нақ. Хуллас, шунақанги зерикарли дарсларда умрим ўтаётганидан жуда афсусда эдим. Китоб ўқиб, шеър ёзиб вақтни "ўлдирардим". Гоҳида зерикканимдан саволлар ёғдириб ташлардим. Курсдошларим мени тинчлантиришга уринишар, боиси ҳамма ундай ҚЎРҚАРДИ.
Бир куни эътибор берсам, материалистик руҳда маъруза қиляпти.
-Домла, кечирасиз, бир гапим бор, десам, охирида гапирасиз, деб рад қилди.
-Йўқ, ҳозир айтишим керак. Мен шу курснинг старостасиман, Сиз бизга бундай фикрларни сингдиришга ҳаққингиз йўқ. Мустақилликка эришганимизга 4 йил бўлди. Бизда виждон эркинлиги тўғрисида қонун қабул қилинган. Бу ерда ўтирганларнинг ҳаммаси мусурмон одамларнинг фарзандлари, ҳаммаси ислом динига эътиқод қилади, тўғрими, деб курсдошларимга юзландим. Ҳамма лол, ҳамма ҳайрон. кўзларда қўрқув аралаш ҳайрат. Айримлар ўтиринг, деб имлади. Шунда ақлим етиб, битта-битта мурожаат қилдим:
-Мана, Шарифа, сен мусурмонмисан?
-Алҳамдулиллоҳ, мусулмонман, деди шаддод курсдошимиз. бошқалар ҳам тасдиқлаган бўлди. Шунда домлага юзланиб:
-Агар бу гапларни бас қилмасангиз, курсни шартта дарсдан бошлаб чиқиб кетаман ва деканатга арз қилиб бошқа домла сўраймиз, дедим. ҳамма ҳайрон. Шунда кимдир:
Домла, Сиз Худога ишонмайсизми?- деб қолди. Профессор(хотиржамлик билан): Мен кўрмаган нарсамга ишонмайман, деди.
-Америкага борганмисиз?
-Йўқ.
-Демак, Сиз учун Америка йўқ эканда. Ўртоқ профессор! Мана симни ушлай оласизми, ток бор дейсизми, қаранг ахир сим кўриняпти холос-ку?!
Профессор аллақандай теорияларни бошлаётган эди, бир турк курсдошим ўрнидан туриб, сўради:
-Домла, Сизнинг онгизгиз борми?
-Ҳа.
-Унда кўрсатинг-чи..
Профессор каловланиб бошлади:
-Онг, бу...
-Домла, мен ҳам кўрмаган нарсамга ишонмайман, сизнинг онгизгиз йўқ. Ахмоқ экансиз...
Кулгудан аудитория портлади...
Шу билан дарсдан чиқиб кетдик, аммо домлани алиштиролмадик.
Ҳамма менга ва турк курсдошимизга ачиниб, раҳми келиб, руҳан хайрлашишга ҳозирлик кўра бошлади. Чунки уларнинг назарида бизнинг ҳукмимиз аллақачон ўқилиб бўлган эди...
Ҳа, чиндан ҳам ўша куни бизнинг ҳукмимиз ўқилган экан.

[мафтун]

Мен ҳар дарсда савол берар, дарс сўнгида фаол иштирок учун қанча балл олганимни назорат қила бошладим. Семейтр якунида домла ҳамманинг балини эълон қилди. Не тонгким, менда 73 балл бор экан. Бошқалар ҳатто учга ҳам илинмабди.
Судра-судра бошланди. кейин "хвостичка"лар машмашаси. ҳамма уч олиб-олиб, манзилга етиб келди. Ўша турк бола 4-5 нафар курсдошлар қатори баҳо ололмай сарсон. кунни фалсафа кафедраси тупроғини ялаш билан кеч қилишарди.Домла ҳам уларни қайтаришдан эринмайди. Бир куни домла келмаган экан, кафедра мудири:
Нега ҳар куни келаверасизлар?-деб сўраб қолибди. Дарҳол профессор устидан арз қилишибди.
-Келинглар, саволимга жавоб берсаларинг, ўзим қўйиб бераман, дебди у раҳми келиб.
Энг қизиғи фақат Меҳди (турк йигити)гина ҳамма саволларга тўғри жавоб берибди ва беш баҳо олибди. қолганларга "йигит баҳоси".
Кечқурун ётоқхонада муҳокама қилдик. Энг қизиғи битта 5 Меҳдида, ягона 4 баҳоси каминада, қолган ҳаммага семиз уч.
Меҳдига раҳми келиб турганлар энди ҳавас қила бошлашди.
-Ўша гапни мен айтмайманми, беш баҳони ўзим олмайми, деганимдан кейингина ҳамма ўша кунги можорони эслаб, унинг мағзини чаққандай, моҳиятига энди етгандай жим қолди...

[мафтун]

ТАЛАБАЛИК КУНЛАРИ...
Бир кун кулиб қилдилар имо,
Курсдош қизлар – ҳуснобод қизлар:
Бу кунларни шеър қилинг, Мирзо,
Қўшиқ қилиб айтайлик бизлар“.

У кунларда... Ҳув йироқлардан,
Яшил-зангор нафас келарди.
Садаларнинг бутоқларидан,
Инқилобий бир сас келарди.

Савр эди, ҳаво – намзада,
Кулги истаб турмас эдик тинч.
Тинмас эди тунлар Ҳамза“да,
Келинларнинг қўзғолони ҳеч.

Соқолларни қирганча чала,
Кундуз шошиб, андак оғриниб,
Тинглар эдик, топиб ҳафсала,
Доцентларнинг сабоқларини.

Ётоқхона орти – бозорча,
Қоп-қоп майиз, олмаю ёнғоқ...
Вақти келар бизга... Ҳозирча,
Пиёз беринг, холажон, бир боғ“.

У кунларда... Қобуллик толиб
Қодир бир кун келди ётоққа,
Ватанида инқилоб бўлиб,
Афғон эли қалқмиш ёққа.

У куларди... Қарардим ҳайрон,
Кўзидаги йилтироқ ёшга:
Қувонч десам, йиғига ўхшар,
Йиғи десам, ўхшар қувончга...

Сўнг шеър ўқиб ҳайқирдик чунон,
Бедардларга бўлсак ҳам кулги.
Сенда ҳамма – шоир, онажон,
Ўзбекистон, шеърият мулки!

Ғиштин бино – бағрига босган,
Барча айбу гуноҳларимни.
Туриб-туриб кўнглим қўмсайди,
Талабалик ётоқларини.

Мана, адл садалар... Жавзо...
Япроқларда титрайди сўзлар:
Бу кунларни шеър қилинг, Мирзо,
Қўшиқ қилиб айтайлик бизлар“.

У кунларда, дайдиб, гувраниб,
Қайда эдинг, мажнун овозим?!
Ўшал учқур-учқур кунларнинг,
Шиддатида қолди қасосим!

У кунлардан камёб омадим,
Кўз остида қолдирди излар.
У кунларни шеър қилолмадим,
Қўшиқ қилиб айтмади қизлар...

М.Кенжабек

[Шох Салтан]

Сообщение от OmoN

Талабалар шиори:
Қанча кўп ўқисак шунча кўп биламиз. Қанча кўп билсак шунча кўп унутамиз. Қанча кўп унутсак шунча кам биламиз. Қанча кам билсак шунча кам унутамиз. Қанча кам унутсак шунча кўп биламиз. Шундай экан ўқиб нима қиламиз?

Оффтоп:

ўзбек талабалари шиори бўлиши керак