Виртуал ўйинлар қотилликка етаклайдими?

[Laziz Karshibayev]

Менимча ўйинлар ўз онгини ва ўз имкониятларини тўғри баҳолай олмайдиган, ёш, қўрс ва эрка ўсган болаларни қотилликка етаклайди. Мен ҳам худди шундай бола бўлиб ўсганлигим учун ҳар доим бирор-бир отишма-чопишма, қохўр ва уяцциз компьютер ўйинларини ўйнасам - у-бу кимни ўлдиргим кеп-кетади. Лекин баъзи бир ўйинлар бошланишидан олдин пайдо бўладиган огоҳлантириш "This is computer game and meant for entertainment purposes only" (ўзбекчада-"Бу компьютер ўйини ва фақат кўнгил очиш мақсадларида яратилган") ёки Need For Spеed бошланишида чиройли қизларнинг "Ўйинда қилаётган қилиқларингиз шу ўйинда қолсин" деган маънодаги огоҳлантиришинини жиддий қабул қиламан, шунинг учун ҳам қотилликка қўл уришдан олдин, баъзида, яхшилаб ўйлаб кўраман...

[Bahriddin Shayvaliev]

Сообщение от Laziz Karshibayev

шунинг учун ҳам қотилликка қўл уришдан олдин, баъзида, яхшилаб ўйлаб кўраман...

Сир булмаса неча марта котиллик килишни режалаштиргансиз? Ишкилиб бу режалар амалга оширилмаганми? (Хазил урнида)

[Dinora Alieva]

Vay! Eshyo kak yetaklaydi. Kechaginda jiyanimni GTA o'ynayotganini ko'rib qoldim. Shu paytgacha bu o'yinga u qadar ahamiyat bermagandim. Lekin, jiyanimning so'zlaridan tushundimki, uning uchun hozir AVTORITET bu - qurol, qamoqdan chiqqanlar, banditar va h.k. Chunki o'yinda, ko'chadagilarni urasiz, taksist va boshqalarni mashinasidan chiqarib tashlab "Pocket the money, you sucker!" deb pulini olib qo'yib, mashinasini olib qochasiz, yo'lda boshqa mashinalarni otib, portlatasiz, policiyadan qochasiz. Man shokda edim: "Rahmooooooon! Zdes' je stol'ko agressiii!!!!!!!" "Nu eto je klassno", - deyishiga javoban, yaxshi joyi uzi bormi deb suradim.
-Aha, mojno potom stroit' doma, pokupat' mashini.
-Na vorovannie, i siloy otobrannie den'gi? Zachem?
- Chtobi dobiCCa actoriteta v kriminal'nom krugu.
Daxshat dedim!!!!!!!!!! Xolamni rosa urushdim....

[Husen]

Сообщение от Dinora Alieva

Vay! Eshyo kak yetaklaydi. Kechaginda jiyanimni GTA o'ynayotganini ko'rib qoldim. Shu paytgacha bu o'yinga u qadar ahamiyat bermagandim. Lekin, jiyanimning so'zlaridan tushundimki, uning uchun hozir AVTORITET bu - qurol, qamoqdan chiqqanlar, banditar va h.k. Chunki o'yinda, ko'chadagilarni urasiz, taksist va boshqalarni mashinasidan chiqarib tashlab "Pocket the money, you sucker!" deb pulini olib qo'yib, mashinasini olib qochasiz, yo'lda boshqa mashinalarni otib, portlatasiz, policiyadan qochasiz. Man shokda edim: "Rahmooooooon! Zdes' je stol'ko agressiii!!!!!!!" "Nu eto je klassno", - deyishiga javoban, yaxshi joyi uzi bormi deb suradim.
-Aha, mojno potom stroit' doma, pokupat' mashini.
-Na vorovannie, i siloy otobrannie den'gi? Zachem?
- Chtobi dobiCCa actoriteta v kriminal'nom krugu.
Daxshat dedim!!!!!!!!!! Xolamni rosa urushdim....

Жавобларни ё тула рус, ё тула узбек тилида ёзган маъкул. Акс холда тилга хурматсизлик киляпсиз деган хулосага боришлари мумкин.

[Husen]

Сухроб Сулаймонов (Бухоро вилояти, Олот туманидан 8-синф укувчиси) :
Виртуал ўйинлардан хавфсирамаса хам булади. Сабаби, унга берилган бола тезда зерикиб уша уйинни уйнагиси келмай колар экан. Мен хам баъзи уйинларни берилиб, ухламасдан уйнар эдим. Хозир экранга карагим хам келмайди. Янги-янги уйин булса уйнаб кураман,тажриба сифатида.
Хар холда укувчилар учун виртуал уйинларнинг зарари йук. Хаммаси уткинчи нарсалар....

Сиз бунга нима дейсиз? Муносабатингиз?

[Aziza Abdunabiyeva]

[quote=Husen Tangriyev;76117]Сухроб Сулаймонов (Бухоро вилояти, Олот туманидан 8-синф укувчиси) :
Виртуал ўйинлардан хавфсирамаса хам булади. Сабаби, унга берилган бола тезда зерикиб уша уйинни уйнагиси келмай колар экан. Мен хам баъзи уйинларни берилиб, ухламасдан уйнар эдим. Хозир экранга карагим хам келмайди. Янги-янги уйин булса уйнаб кураман,тажриба сифатида.
Хар холда укувчилар учун виртуал уйинларнинг зарари йук. Хаммаси уткинчи нарсалар....

Boyadan beri o'z fikrimga o'xshash fikrni uchratish ilinjida barchaning fikrini o'qib chiqayotgan edim. Siz bilan fikrimiz bir joydan chiqqan ekan. Men ham shunday o'ylayman. Virtual o'yinlar xavfli degan fikrga umuman qo'shila olmayman. Men o'zim ham tez-tez virtual o'yinlarni o'ynab turaman, tan olaman-ki, ulardan hali zerikkanim yo'q. Gap shundaki, virtual o'yinlar o'ynovchining g'azabini, qahrini, hatto qotillikka bo'lgan ishtiyoqini tinch yo'l bilan qonishiga ko'mak beradi. Bola kimdandir jahli chiqsa yoki nimadandir qattiq siqilsa o'sha virtual o'yinlardagi qahramonlarni o'ldirish, umuman olganda o'sha o'yinni o'ynash orqali o'zining hissiyotlarini bosib olishi mumkin. Masalan menga virtual o'yinlar shuning uchun kerak. Komputerning joni ham, qalbi ham, ko'ngli ham yo'q. U hafa bo'lmaydi, shuning uchun barcha alamingni undan olishing mumkin.

[Nigora Umarova]

Сообщение от Aziza Abdunabiyeva

Gap shundaki, virtual o'yinlar o'ynovchining g'azabini, qahrini, hatto qotillikka bo'lgan ishtiyoqini tinch yo'l bilan qonishiga ko'mak beradi. Bola kimdandir jahli chiqsa yoki nimadandir qattiq siqilsa o'sha virtual o'yinlardagi qahramonlarni o'ldirish, umuman olganda o'sha o'yinni o'ynash orqali o'zining hissiyotlarini bosib olishi mumkin. Masalan menga virtual o'yinlar shuning uchun kerak. Komputerning joni ham, qalbi ham, ko'ngli ham yo'q. U hafa bo'lmaydi, shuning uchun barcha alamingni undan olishing mumkin.

Bizlarni qiziqtirgan -" Nima uchun bolalar virtual o'yinlarga qiziqishadi?" -, degan savolga bolalarning nuqtayi nazaridan javob topgandek bo'ldik. Biroq oldimizda :"Nima uchun bolalar real hayotdan uzoqlashishga orzumand?"- degan masala zohir bo'ldi.
Gap shundaki, reallik- moddiy va ijtimoiy tomondan imkoniyat, sabr-toqat, matonat va kuch talab etadi. Shundagina odam hamma narsaga ulgurishga harakat qiladi va erishgan narsalarini ko'rib o'zini yaxshi his qiladi. Real hayot Insonni izlanishlariga yo'l ochib beradi, bolalar esa bolalik davrida bunga nisbatan javobgarlik his etishmaydi.
O'ziga nisbatan ishonchi yo'q bolalar real hayotda o'zini noqulay his etadi. Shuning uchun ham hech nimaga intilmay turib o'zidan mamnun bo'lib yashash yo'lini qidiradi. U kompyuter orqali barcha "dushmanlar"ini o'ldiradi, o'ch oladi, o'zini ortiqcha urintirmay qahramonga aylanadi! Buning uchun esa hech qayerda va hech kimga javob bermaydi.
O'yin davomida inson turlicha his-tuyg'ularni boshidan kechiradi. Agar o'yin urush bilan bog'liq bo'lsa, odam vahshiylashadi, nafratlanadi, sadistlarcha quvonch tuyadi. O'ziga erk berishni tajriba qilib ko'radi. Bularning hammasi uchun hayotdagiday ota-ona, ustoz, do'st yoki boshqa birov dakki berib asabga tegmaydi.
Bu yerda bola hech qanday mehnat va javobgarliksiz "Kim"dir bo'lishga, nimadir qilishga erishadi. shuning uchun ham kompyuter o'yinlari bolani shu qadar o'ziga jalb etadi.

[olimbek]

Сообщение от Sanjar Dusmukhamedov

Масалан, бир болакай пульт оркали машиналар пойгаси уйнашга одатланган. Машинанинг харакатлантириш жараёнида беихтиёр узи хам харакатга келади. Кейинчалик, бу доимий одатга айланиб колган. Яъни. болакай уийн уйнамаётган вазиятда хам беихтиёр танасини харакатлантирадиган булиб колган

Бундан шундай хулоса чикади энг беозор уйинчок машиналар билан боглик эди . Энди шуни хам таъкиклаш керак. Инсоннинг қизиқ бир хусусияти бор. Таъқиқланган нарса хар доим яхши куринади. Фикримча ўйинларни таъқиқлагандан кўра унинг ижобий томонини кўрсата билиш керак. Инсон умрининг энг гўзал даври бу болаликдир . Келинглар шундан хам бебахра килмайлик!

[olimbek]

Сообщение от Husen Tangriyev

Сухроб Сулаймонов (Бухоро вилояти, Олот туманидан 8-синф укувчиси) :
Виртуал ўйинлардан хавфсирамаса хам булади. Сабаби, унга берилган бола тезда зерикиб уша уйинни уйнагиси келмай колар экан. Мен хам баъзи уйинларни берилиб, ухламасдан уйнар эдим. Хозир экранга карагим хам келмайди. Янги-янги уйин булса уйнаб кураман,тажриба сифатида.
Хар холда укувчилар учун виртуал уйинларнинг зарари йук. Хаммаси уткинчи нарсалар....

Сиз бунга нима дейсиз? Муносабатингиз?

Мен қўшиламан. Мен хам бир марта ўйнаб кўраман. Иккинчи марта ўйнаш зерикарли. Фақат битта ўйинни такрор ўйнашни яхши кўраман. Бир физик лаборатория ишлари хақида. Сабаби унда хар гал янги ечимларни топиш мумкин. Аксарият ўйинларда бир хил манзара: фақат улдир. Баъзи бир давлатларда виртуал ўйинлар реалликдан ўзоқ булиши керак фикрлар илгари сурилмоқда. Бу тўгри фикр. Нега қон қизил рангда бўлиши керак. Нима бошқа ранг йўқми? Ўйинда ўлган одамдан яшил ёки кўк қон оқса бола бунга ишонмайди. Ўйинда қизил қон, хаётда қизил қон. Табиийки бола кўрганини амалда синаб кўргиси келиб колади

[olimbek]

Виртуал ўйинлар, уларни ўйнаш чегараси хақида жуда куп гапирилмоқда. Аммо мутахассислар мен кечирсину бу сохада амалий иш қилинмаяпти. Натижада компьютер ўйинларига муккасидан кетиш турли туман салбий оқибатларга олиб келмоқда. Мен хамма ўйинлар хам салбий хусусиятга эга деган фикрдан йироқман. Лекин асалнинг хам ози ширин деган гап бор ўзбекда. Тугрисини айтиш керак, қачон боламизга эътибор қаратганмиз?. Қачон у нима қиляпти, кимлар билан дуст деб ўйлаганмиз?. Биз ишлаймиз. Ишдан чарчаб борамиз. (Бахона тайёр!) Бошлиқдан эшитган гапимиз аламини боламиздан оламиз. (Кайфият чатоқ?). Турмуш ўртоғингиз хам ишласа бола кўчадан мехр излашга тушади. Японларда бир мақол бор: Болангга яхши тарбия беришни истасанг "йўқ" деган сўзни луғатингдан ўчириб ташла!. Боламиз биздан бир нарса икки-уч марта сўраса жеркиб берамиз. Бирон ёмон иш қилса урамиз. Аммо шу ишнинг оқибатларини тушунтириб утиришга вактимиз йўқ. Сабаби биз ишлаймиз. Ишдан чарчаб келамиз. Интернет кафеларга кириб колсангиз бироз ишлаш учун жой топа олмаймиз. Хаммаси олдиндан эгалланган, пули туланган. Соатлаб ўтирадиган болалар бор. Ота ёки онасидан боласини сўрасангиз кўчада ўртоқлари билан ўйнаяпти деб жавоб беради. Ўзи бемалол телфонда гаплашиб ёки сериал тамоша қилиб утираверади. Болаларга у ёки бу нарсани таъкиклашдан олдин узимизга бир назар солайлик. Узим гувох булган бир вокеани айтишим мумкин. Бир танишимнинг 10 яшар боласи компьютер ўйинларига муккасидан кетди. Ота-онасининг хамёнидан пул угирлашгача хам борди. Кичкина сумма эмас, тахминан 50 минглар атрофида хисоблашди. Ота урди, она урди. Фойдаси йук. Шундан сунг маслахатлашиб болага компьютер олиб беришди. Факат катъий жадвал асосида. Бола дарсини тайёрлаб булиши керак. Компьютерда баъзи бир ишларни қилиши керак. Кейин ўйинга рухсат берилади. У хам маълум бир вақтда. Натижа шунда булдики, боланинг ўқиши ўзгарди. Бошқа салбий хусусиятлари йўқола борди. Яқинда отаси мендан Интернет хақида сураб колди. Сабабини сурасам уғли умуман ўйин уйнашни тухтатиб, бошқа ишларга қизиқиб қолибди. Олдиндан ўзига қизиқарли темалар юзасидан интернет кафе админига бориб маълумот буюртма киларкан ва кўчириб келиб уйда ўқиркан. Сабабини сурашганда қидиришга кетган маблаг таежалишини айтибди. Бу жараёнга 5 йил, ёки 10 йил кетгани йук. атиги 2 ойда шунча ўзгариш. Бундан шундай хулоса килиш мумкинки, агар биз астойидил боламиз тарбияси билан шугуллансак, хеч кандай таъкиклар хақида уйлаш хам шарт эмас. Бу нарса сен учун таъқиқланган деб айтинг болага, у гу нарса учун икки баробар кўп пул тулашга хам рози бўлади. Агар унинг мохиятига тушунса текинга берсангиз хам олмайди