Тулкин Эшбек ижодидан

[Tulqin Eshbekov]

QUVNOQ GAPLAR (Davomi. Boshi oldingi sahifalarda)

BITADIGAN GAP
Bitadigan gapmi shu,
Issig`ida bitirgin.
Ishing bitgach jimgina,
Tilni tiyib o`tirgin.

BITMAYDIGAN GAP
Bitmaydigan gap bo`lsa,
Ne qilasan urinib?
Yomon ko`rib qolishsa,
So`ng ketasan surinib…

[Tulqin Eshbekov]

Сообщение от Husen Tangriyev

Битикларингизнинг бирида яхшига дўнасиз, бирида шерга айланасиз!

Бадиий асар ҳисобланмиш битиклардан шундоқ хулосалар чиқардингизми, мавлоно!
Бадиий ижод сирларни анча яхши билардингиз-ку?
Бу битиклар ёзилганига анча бўлганини, турли йилларда “Ҳуррият”, “Ўзбекистон адабиёти ва санъати”, “Фидокор”, “Даракчи”, “Гап йўқ”, “Тилсим” ва бошқа газеталарда ёритилганини ҳам билсангиз керак.
Битиклардаги ижодкорнинг “мени” ўзининг шахсига қаратилмаслигини ҳам яхши биласиз. Шул боис “ижодингиз фақатгина ўзингизга таърифдан иборат бўлиб қолмаса яхшийди!” дея қайғурганингизга бироз ҳайрон қолдим.
Очиғи, ўзимга ўзим таъриф беришга ожизлик қиламан. Қолаверса, шахсан ўзим ҳақимда жуда кўп танқидий фикрларга эгаман. Камчиликларимни билганим сайин уларни бартараф этишга интилиш азалий одатим. Бу одат бошқаларга ҳам ибрат бўлар, деган умиддаман.
Мени хушнуд этган ҳол шуки, ўзингиз каби шахси аниқ қаламкашлар самимий фикрларини баён этишмоқда. Шу билан бир қаторда на фамилияси, на иш ёки ўқиш жойининг тайини бўлган қандайдир кимсалар куракда турмайдиган гаплар билан оғзиботирлигини намойиш қилаётгани ҳам завқ бағишлайди баъзан. Устоз шоир Абдулла Орипов ибораси билан айтганда: “Ўзини доно билган уч-тўртта нодон, эшак табиатин қилур намоён”.
Битикларимга эътибор қаратганингиздан мамнун бўлган ҳолда бир нарсадан хавотирга тушишимни ҳам инкор этмайман. Яъни, бирор буюк донишманднинг фикрини такрорлаб қўймаяпманми? (Бунақа донишмандона битиклар жуда кўп-да!)
Ҳаммаси ўз қалбимдан кечган қуйма фикрлар бўлса-да, Абу Али Ибн Синонинг битта тўртлигини ундан кейинроқ яшаб ўтган ва улуғ алломани ўзига устоз деб билган Умар Хайём ҳам такрорлаб қўйгани ҳақида Нигорахон билан фикрлашган эдик. Бизнинг ижодий машқларда ҳам шунақа ғалати ҳол юз бермаса, деб ўйлайман. Мабодо, шундай ҳол юз берганини сезиб қолсангиз зукко журналист сифатида огоҳлантириб борсангиз ғоят мамнун бўлардим.
Хатингизни ўқиш асносида бир қадрдонимизнинг “раҳматнома”сига кўзим тушиб, фикрларим беихтиёр ҳазилнамо шеърий сатрларга уланиб кетди…

“СПОСИБО” АТАЛМИШ “ЧАПАК”
(Ҳа-зил)
Совуқ юртдан беўхшов “чапак”,
Эшитилар қулоқларимга.
Фақат, оғу солмаса бўлди,
Менинг ижод булоқларимга.

Гоҳ йўлимга бўлар тўғаноқ,
Қоработир мисол тиш қайраб.
Олислардан “чапак” чалар у,
Шу йўсинда ўзича яйраб.

Уч-тўрттаси оч бўрилардек,
Увласалар ғашимга тегиб.
Ўшаларга қуллик қилгандек,
“Чапак” чалар ҳатто бош эгиб…

Ёмонликнинг қисқадир умри,
Қитмирлик-ла чалавер “чапак”.
Яратганнинг бир қаҳри келиб,
Қилмаса бас ўзингни чалпак!

[Masud Mahsudov]

O'zingni er bilsang, o'zgani sher bil, deb bejiz aytmagan dono xalqimiz. Osmondan tushing, domla, iltimos. Agar tanqid yoki tuzatishlarni to'g'ri qabul qilmasangiz, o'zingizga. Shunchaki, qo'yayotgan ijod namunalaringizning aksariyatida na ma'no, na mantiq bo'lmagani uchun, jon kuydirib fikrlarimizni aytibmiz... Gaplarimiz qattiq tekkan bo'lsa, uzr, ming bor. Hazrat Navoiyning bir misrasini ancha oldin aytgandim, yana aytaman...

Kishi aybing desa, dam urmag'ilkim, ul erur ko'zgu,
Chu ko'zgu tiyra bo'ldi, o'zga aybing zohir aylarmu?

Sizning asarlaringizdan o'quvchi o'ziga ma'naviy ozuqa olsagina, ijodingizni samarali sanashingiz mumkin. Ularni nechta gazetada chiqqani bilan maqtanganingizda esa, kechirasiz-ku, umuman mantiq yo'q. Ijodkorning asarini o'zi emas, o'quvchilar baholaydilar.

Kibr - gunohi kabiralarga tenglashtiriladi. To'g'ri, ko'zingizga oy bo'lib ko'rinayotgan asarlaringizda, Sizning mezoningiz bo'yicha, zarracha ham nuqsoni yo'qdir, lekin sal bo'lsa ham adabiyotni tushungan, kitob ko'rgan kishilar Sizning ijod namunalaringizni bir marta o'qiganidan keyin, ikkinchi marta sevib o'qishiga unchalik ham ishonmayman... Ularni ustida ancha ishlashingiz kerak. Avvallari aniq tanqidlarimni yozganman. Ularning zarracha bo'lsa ta'sirini ko'rmaganim uchun, boshqalarning Sizning ijodingiz yuzasidan tanqidiy qarashlariga xayrixohlik bildirishimdan o'zga chora topmadim xolos.

Yuqoridagi gap va she'ringizni menga qaratibsiz, tushundim. Lekin, men Husening fikrida jon bo'lgani uchun, rahmat tugmasini bosdim. Husenning fikrini, men ham bemalol asoslab berishim mumkin, lekin Siz buni eshitmay qo'yaoqoling, baribir Sizga tanqidlar ta'sir qilmaydi. O'z bilganingizdan qolmay fikrlarimizni. o'z ta'biringizcha, "Bekorchi gap", "Bema'ni gap", "Tutrug'i yo'q gap" larga burib, o'zingiz bilganingzdan qolmay yozaverasiz. Yozavering, xohlagancha gazetada chiqaring, bundan boshqa o'nlab forumlarga qo'yib, u yerlarda ham boshqalarning fikrini bir tiyinga olmay yuravering. Shunday ketishda yaqinda adabiyotshunoslikka oid biror unvon olib qolasiz, nasib qilsa. Axir qancha gazetlar Sizning "asar"laringizni chiqarishayapti.

Biz esa, chetdan turib, sizning asarlaringizga o'xshagan ma'nisiz "gap"larni o'qib, adabiyotimizning qanchalik orqaga qarab ketayotganidan qayg'uramiz xolos... Bizning yozganlarimiz Sizninki kabi o'nlab gazeta yuzini ko'rmas (bunga erisholmaganimiz uchun emas, buni xohlamaganimiz uchun, bunga loyiq, deb topmaganimiz uchun) balki, lekin uni o'qigan odam o'ziga nimadir ololsa, o'sha bizning yutug'imiz deb hisoblayman... Mingta adabiyotni tushunmaydigan gazetxondan ko'ra, bitta kitob ko'rgan, ziyoli odamning tanqidiy bo'lsa-da, o'rinli tanbehi men uchun muhimroq, deb bilaman.

Domla, yuqorida yozibsiz, "kimligi, ismi-sharifi ma'lum bo'lmaganlar" ga tosh otibsiz... Bundan nima ma'no? Sizning asarlaringizga berilgan tanqidmi yoki ularni kim bergani Siz uchun muhimroqmi? Tanqidiy fikrlarga ko'proq e'tibor qilib, o'z ustingizda ishlashingiz Siz uchun yaxshi emasmi? Hali bunday gaplarni o'nlab Bekmirzo, yuzlab Mas'ud yoki minglab Husenlardan eshitarsiz, vallohu a'lam. Lekin ularning har birining shaxsini o'rganishdan ko'ra, asarlaringizni boshqattan ko'zdan kechirib chiqish vaqti kelmadimikin?

Bilmadim... Men adabiyotni Sizchalik tushunmasman balki... Yo ko'proq kitob o'qib, Sizning yozganlaringizni o'shalar bilan taqqoslayotgandirman. Lekin, nima bo'lganda ham, xolis o'quvchi sifatida Siz qoldirayotgan narsalardan ma'naviy ozuqa olish mumkinligiga ishonmayman... Gaplarimni qanday tushunangiz ham, bu gapimdan keyin nimalarni yozsangiz ham, o'zingizning ishingiz. Men boshqacha yozolmayman va boshqa Sizni tanqidiy fikrlarim bilan bezovta qilmayman... Faqat, iltimos, o'zbek adabiyotini bunchalik sayozlashtirmang. Hali u ancha avlodga kerak.

Ha, aytgancha, yuqoridagi ha-zil she'ringizda sal rivojlanish bor. Sal she'rsifat bo'libdi shu. Qolgan gaplaringizni ham jahlingiz chiqqanida yozsangiz yaxshi bo'lar ekan. Ma'noliroq chiqarmidi o'shanda...

[Tulqin Eshbekov]

Сообщение от Oygul Rasulova

курсичкон ва каламушлар хаммаёкни вайрон килмайдими?

Уларга қарши курашадиган Шербаччаларимиз етарли!
Шер ўзига ярашадиган ишларни қилгани маъқул, шундай эмасми!

[Tulqin Eshbekov]

Сообщение от Masud Mahsudov

Sizning asarlaringizdan o'quvchi o'ziga ma'naviy ozuqa olsagina

Ассалому алайкум қадрли Масъуджон!
Куюнчаклик билан ёзган танқидий фикрларингизни юз фоиз қабул қилдим! Ташаккур, қадрдоним! Фақат, сиз мени танқидни қабул қила олмасликда айбламанг-да. Сиз қолиб, ўзимни ўзим танқид қилиб юраман-ку! Танқид - келажакнинг мевасидир!
Ҳазил шеърим учун маъзур тутинг. Бир келиб қолди-да. Саҳифага жойлаштиргач, бир чўқим ош тамоғимдан ўтмай қолди. Кел, дўстинг сени тушунмаётган бўлса, шунақа ҳа-зил ёзаверсанми, дея ўзимга танбеҳ бердим. Ижодхонага кира солиб интернетни ёқсам... кўриб, ҳатто жавоб ёзиб улгурибсиз, қойил.
Сизни қаттиқ ҳурмат қиламан. Танқидий фикрларингизни деярли инкор этмай қўйдим-ку!
"Қувноқ гаплар"нинг тақдирини келажак кўрсатади. Менимча, у Сиз ўйлаганчалик адабиётга зарар келтирадиган асар бўлмаса керак. Яна такрор айтаман, унинг қанчалик буюк ё суюқ асарга айланишини келажак кўрсатади.
Танқидий фикр муҳимми ё уни ким айтганими, дебсиз. Биласиз, бузғунчилар башарасини кўрсатмасдан лой чаплайди, мардларча очиқ майдонга чиқолмайди. Шунинг учун башарасига ниқоб тутган террорчидек шахси номаълум нусхаларнинг гапига аллақачон тупурганман. Ҳатто ўқимайман ҳам. Бунинг учун хафа ҳам бўлманг, унақаларнинг ёнини олишингизни ҳам истамайман. Янаям ўзингиз биласиз.
Ижодий ҳамкорлигимиз изчил давом этишидан умидвор дўстингиз
Тўлқин Эшбек

[Tulqin Eshbekov]

Сообщение от Tulqin Eshbekov

“СПОСИБО”

Азиз танқидчиларим, узр, ўзбекона оҳангда "Спосибо" деб ёзиб юборибман. Ўша сарлавҳа "Спасибо" деб ўқилсин. Умуман, ўқилмаса ҳам майли...

[Tulqin Eshbekov]

Сообщение от Masud Mahsudov

Ha, aytgancha, yuqoridagi ha-zil she'ringizda sal rivojlanish bor.

Минг раҳмат азизим! Танбеҳ бериб-бериб бўлса-да, икки оғиз илиқ гаплар ҳам ёзиб туринг, демоқчи эмасман-у, барибир, яхши гап яхши-да! Яхши гапнинг гадосиман шекилли...
Бу ҳақда қандай танқидий фикрдасиз?

[Tulqin Eshbekov]

Сообщение от Masud Mahsudov

qancha gazetlar Sizning "asar"laringizni chiqarishayapti.

Дарвоқе, баъзи газеталарда Сизнинг танқидий мулоҳазаларингизни ҳам ўзим ташаббус кўрсатиб ёритмоқчиман! Аввал бошқаларнинг ҳам фикрини ўқийлик-чи!

[OmoN]

Сообщение от Tulqin Eshbekov

“СПОСИБО” АТАЛМИШ “ЧАПАК” (Ҳа-зил) Совуқ юртдан беўхшов “чапак”,
Эшитилар қулоқларимга.
Фақат, оғу солмаса бўлди,
Менинг ижод булоқларимга.
........................................
Ёмонликнинг қисқадир умри,
Қитмирлик-ла чалавер “чапак”.
Яратганнинг бир қаҳри келиб,
Қилмаса бас ўзингни чалпак!

Совуқ юртдан келган у "чапак"
Балки ёқмас қулоғингизга
Асло қўрқманг у заҳар солмас
Сизнинг ижод булоғингизга

Йўлингизга бўлса тўғаноқ,
Ижод билан енгиб ўтинг Сиз.
Ана шунда ижодингизни
Олқишлайди барча ўғил-қиз.

Совуқ юртда туриб у дўстим
Шундай иссиқ шеърлар битади
Энди айтинг қайси шеърингиз
Дўстим ёзган шеърдан ўтади?

Ижодингиз қўйиб ўртага
Фақат аъло баҳо кутманг-да
Кимдир берса сал салбий баҳо
Томоғидан ғиппа тутманг-да.

Ижодингизни танқид қилсак
Биз ҳам энди бўри бўлдикми?
Шеърингизга фикр билдириб
Ёки катта хато қилдикми?
(с) Булғағоний.

Оффтоп:

ПС: Шунчаки келиб қолганда ёздим. Совуқ юртдаги форумдошимизни "дўстим" деб аташга жазм қилганим унга ёқмаган бўлса узр сўрайман. Айтишади-ку қофия қайнаб келганда маъно одамгарчилик қилиб йўл беради деб Домла, сизни устоз сифатида ҳурмат қиламан. Юқоридаги "шеър" (тўғрироғи чалакам-чатти гаплар кетма-кетлиги) шунчаки бир келиб қолдида. Шеърингизга гап йўқ. Зўр чиқибди.

[Ulugbeck]

Оффтоп:

Сообщение от Oygul Rasulova

Мабодо, муаллифнинг максадини тушунмаётган булсангиз, олдинги сахифалардан бирида ёзган "Гап фалсафаси" маколасини укиб чикишингизни маслахат берардим.

Маслаҳат учун раҳмат. Мақсад тушунарли, фақат мақсад сари борилаётган йўл ожиз ақлим учун тушунарсизроқ бўлиб қоляпти.

Агар масхара килаётган булсангиз узингиз биласиз...

Оббо... Яхши гумонда бўлинг синглим, шунчаки сизни саволингизга яраша ҳазиломуз тарзда пост қилгандим.

Сообщение от Ulugbeck

Цитата: Сообщение от Oygul Rasulova
"Ц" харфи билан бошланадиган канака гаплар бор?
.....
...энди.. уёғи кетвуради-да... )))