Дилда дардинг бўлмаса...

[Hero]

“Ko’z yoshi” qoyasi

Burchmalladan yuqorilab Ko’ksuv daryosi vohasi sari borilsa, Ko’z yoshi qoyasiga duch kelamiz. Qoyadan hamisha suv tomchilab oqib tushib turadi.
Daqqiyunus zamonida Ko’ksuv tog’alarida bir boy yashagan ekan. U befarzand ekan. Ko’p yillar o’tib xotini bir kuni xomilador bo’lib qolibdi. Oy o’tib, kun o’tib xotinining oy kuni yetib, bir suqsurday o’g’il tug’ibdi. Dunyoga kelgan bolani doya xotinlar qo’lga olib ko’rib barining aqli boshidan uchib, ba’zilarining labiga uchuqlar toshib qolibdi. Chunki haligi chaqaloq odam bo’lib odamga o’xshamas, maxluq bo’lib maxluqqa o’xshamasmish. Uning na boshi, na qo’l-oyog’i bor ekan, bamisoli suv solingan meshga o’xsharmish. Bolaning faqat emishu yig’lashdan bo’lak peshasi yo’q ekan. Er-xotin har kuni tangriga nola qilib, bolasiga rahm qilishini so’rab, iltijo qilisharkan. Ammo bola sira o’zgarmas, o’sha-o’shaligicha qolaveribdi, o’smabdiyam, odam qiyofasiga kirmabdiyam. Bolasining baribir tuzalmasligiga ko’zi yetgan ota va ona bu dardi bedavodan qutulish chorasini izlay boshlashibdi. Bir kuni Ko’ksuv daryosiga tashlab kelishibdi.
Ota-ona qishlog’iga qaytar-qaytmas haligi bola toshga aylanib qolibdi. Uyiga qaytib kelgan ona sho’rlik baribir bolasiga ichi achishib o’sha zahotiyoq iziga qaytib borib qarasa, bolasi toshga aylanib qolganmish. Ona faryod solib toshga qarab yugurgan ekan, tosh ichidan judayam chiroyli bir bola chiqibdi. Ona xursandligidan ko’zidan o’t chaqnab, bolasi sari talpinibdi. Ammo haligi bola jilmayib, onasiga tomon bir talpinibdi-yu, keyin shartta burilib yon tomondagi g’orga kirib ketibdi.
Ona bechora – zora bolam chiqib qolsa, bir nazar ko’rsam deb g’or og’zida mukka tushib, bir necha kun kecha demay, kunduz demay poylab yotibdi. Bolasining dardida faryod chekib, zor-zor yig’labdi. Ammo boladan darak bo’lmabdi. Mushtipar onaizorning ahvolini ko’rgan butun borliq unga achinib, faryodiga sherik bo’libdi, qushlar ham motamsaro sayrab, onaning iztirobiga hamdard bo’lishibdi, qoyatoshlar o’zining metindek bag’ridan suv chiqarib bamisoli shashqator ko’z yoshi to’kibdi. Xullas, bola qaytib g’or og’zidan chiqmabdi, ona yig’lab – yig’lab, ayriliqqa bardosh berolmay, shu g’or oldida jon beribdi. Bu voqealarning shohidi bo’lgan qoya tosh haligacha ko’z yoshini tiyolmas emish. Bu qoyaning Ko’z yoshi deb atalishining boisi ham shunda ekan.



(Foydalanilgan adabiyot: “Ipak yo’li afsonalari”.

[Mahmud Jurat]

Нигора Умаровага эътирозлар:

Сообщение от Nigora Umarova

Lev Tolstoyning "Anna Karenina" asari bilan tanishmagan adabiyotchi yoki jahon adabiyotini mukammal bilmagan adabiyotshunos o'zini mukammal adabiyotshunos deya olmaydi. Birinchidan, "Hikmatli so'zlar" mavzusidan tashqariga chiqqansiz. Ikkinchidan, Uchirma, kesatiq gaplaringizni bu yerda yozmang. Uchinchidan, forum qonun-qoidalariga amal qilsangiz olam guliston bo'ladi. To'rtinchidan, internet maydoni sizga safsata sotadigan joy emas. Forumimizda shu paytgacha ma'nili xabarlar qoldirilayotgan edi. Hech kim hech qanday -izmlarga qarab ketayotganligi yo'q.

Сообщение от Colorado

кадимизмга

Сообщение от Colorado

(буни тушунмадим)бориб колмасак (хайриятки калмасак эма) булгани (бўлганидан балки булгани яхшироқдир)

Сообщение от Shukhrat Kayumov

тугилмади.

Нигора Умаровага
Анна Каренина ўзи билан ўзи овора бўлиб турсин. Аммо ушбу фикрларни сизга, Нигорахон, ёзишга ҳар ҳолда эҳтиёж бор. Жаҳонда А. Каренинани билмаган адабиётчи ва жаҳон адабиётини мукаммал билиш у ёқда турсин, ҳатто айтайлик эвенклар, тува, гагаузлар ва бошқа шунга ўхшаш кўплаб халқлар адабиётини умуман билмаган адабиётшунослар ҳам бор. Шу жумладан, мисол келтирадиган бўлсам, Белинскийнинг (ўша пайтда ҳатто бир давлат вакиллари бўлишига қарамасдан) ўзбеклар адабиётини бутунлай билмаганлиги ва унинг Ўрта Осиё халқларига нисбатан бутун салбий, ҳатто ўта миллатчи шовинистларча фикрда бўлганлигини таъкидлаб ўтишим мумкин. Бу билан на ўша адабиётшунос ва на ўша адабиёт ўзгариб қолмайди. Бу деган сўз, илм уммони чексиз ва биз ҳар биримиз унда ўз билимимизни ҳамма ҳолда ҳам нисбий баҳолашимиз керак.
Энди “Ҳикматли сўзлар” доирасида мен айтиб ўтган фикр юзасидан эътирозингизни қабул қиламан ва шу жойнинг ўзида қабул қилмайман ҳам. Сабаби, “Олдига келганни емак,....оғзига келганни демак”, аммо, “гап келганда ...аяма”.
Форумда суҳбат кетаяпти, демак, бу жойда сиз айтгандай, “учириқ”, “қочириқ”лар ўз ўрнида ишлатилади ва сизнинг “Бу жойда ёзманг” деган амрингиз менимча, ўта юмшоқ қилиб айтганда ҳам, ўринсиз. Суҳбатда ким нимадан фойдаланиши унинг ўз фикри, қуввайи ҳофизаси ва маҳоратига боғлиқ. Сизнинг амрингиздан эса ўтган асрдаги газеталарда бўладиган бир лавозимнинг “ҳиди” келиб турипти. Ёки фақат кимларгадир яхши кўринмоқчисиз. Айтишим мумкин, журналистнинг ўз фикри, ўз позицияси бўлмаса у албатта кимларнингдир қўлида ўйинчоққа айланади.
Эътирозингизнинг учинчи бандига шундай жавоб беришим мумкин: Форум қоидаларидан чиқмадим чоғи, агар чиққан бўлсам ёзганларимни ўчириб ташлар ва мени форум аъзолигидан ҳам маҳрум қилган бўлар эдингиз. Бу ҳолат эътирозларнгизнинг важоҳатидан кўриниб турипти. Аммо бир нарсани унутмангки, мени интернетга чиқиш имкониятидан қонунлар доирасидагина чиқаришингиз мумкин. Бу ҳам фақатгина суд ҳукми билан.

[Mahmud Jurat]

[
давоми: Мана энди масаланинг энг нозик, қалтис, муҳим жойига келдик. Сизнинг “internet maydoni sizga safsata sotadigan joy emas” деган сўзларингиз. Биринчидан, ўзингиз билмаган кишини “сафсата сотаяпсиз” дейиш уни ҳақорат қилиш. Демак ҳақорат кечирилмайди ёки кечириш учун алоҳида сабаб бўлиши керак. Иккинчидан, сизнинг интернет ҳақидаги фикрларингиз ҳали унчалик кенгга ўхшамайди. Бундай дейишимга сабаб, мен сизнинг интернет ҳақидаги фикрларингизни бошқа жойларда ҳам ўқидим ва унчалик қўшилолмайман.
Жаҳон халқлари ўтган асрнинг етмишинчи йилларидан бери интернетдан фойдаланиб келаяпти ва бу йўналишда уларда тажриба катта. Биз ва бизга ўхшашлар, аниқроғи сиз ва сизга ўхшашлар ҳали ҳамон интернету қўл телефоннинг зарари ҳақида оғиз кўпиртириб мулоҳаза юритиб велосипедни қайтадан ихтиро қилмоқчи бўласизлар. Лўнда қилиб айтганда ғилдирак анча илгари ихтиро қилинган, унинг моддий, маънавий, ҳарбий ва бошқа фойда, зарарлари ҳақида алоҳида тортишмасдан бошқаларнинг тажрибасини ўзлаштириш керак, холос.
“Forumimizda shu paytgacha...” , ҳа, яхши гаплар кўп. Аммо улар қай тилда ва қай йўсинда айтилаяпти. Бу айтилган ва қолдирилган “маънили гаплар”га ёшларнинг муносабати қандай, қизиқиб кўрганмисиз. Эътибор берган бўлсангиз умуман муносабат йўқ. Бу саҳифаларга бирон ўқувчи чиқиб муносабат билдирганини кўрмаяпман.
(Агар улардан сўраганингизда ҳам шарқона қилиб сизни ва “сизнинг” форумингизни бўрттириб мақташади. Буни мен психолог сифатида сизга аниқ айтишими мумкин. Психологлар сўровларда валидность, лигитимность, презентативность ва бошқа шунга ўхшаш ҳолатларни ҳам ҳисобга олинг дейишади. Сиз ҳам буларни унутмасангиз яхши бўлар эди. Ахир биз ҳаммамиз яхшиликга интилаяпмиз.)
Сабаби, “ботқоқдан балиқ чиқмас”лигига ёшларининг кўзи аллақачон кўникиб бўлган. Ёшлар биз катталар ўйлагандан анча ақллироқ, буни биз катталар унутамиз, унутмаган ҳолларда инкор қиламиз, холос.
“Измларга кетаётганимиз йўқ”, дебсиз. Бундан менинг қанчалик хурсанд бўлганимни билсангиз эди. Аммо бир масала бор, агарда биз ўша измлар устида аллақачон ўтирган бўлсакчи. Унда аҳволимизни қандай баҳолаган бўлар эдингиз.
Сизнинг на ёшингиз ва на мутахассислигингизни билмайман. Интернет ўзи шунақа нарса. Интернетнинг айнан мана шу томонларига таяниб мен “Интернет келин” деган саҳна асари ҳам ёзганман.
Бугунги кундаги мавжуд ва киритилаётган имломизнинг камчиликлари интернетимиз ва форумимиздаги кўпчилик хато ва камчиликларнинг сабаби эканлигини билсангиз керак. Биз ўта томири кучли халқмиз. Араб имлосигача бўлган мингйиллик имлоларимизни ўта кўпчилик ҳатто билмайди. Биз учун, айниқса диндорларимиз учун ҳамма нарса гўёки араблардан бошлангандай. Кечагина болаларимизга Фрунзе, Октябр исмларини бера бошлаган эдик. Шунга ўхшаш, биз учун босқинчи бўлган Або Муслимлар ҳали ҳамон орамизда бор. Не алам билан яқинда билдим, ўзбекларимизнинг орасида ҳатто Қутайба деган исм бор экан. Ҳа, майли, булар кўплар учун майда масалалар. Аммо мен психолог бўлганим учун куюнаман, чунки ёшларнинг руҳига бу ”майда” хато камчиликлар кириб улгурган. Бу аҳолимиз орасидаги “майлиларни” энди ва келгусида куч билан ҳам чиқариш ўта қийин бўлади. Чунки тарбия осон, аммо қайта тарбия жуда мушкул муаммо. Ҳиндларда яхшигина бир мақол бош: “Шамол эксанг бўрон ўрасан” деган.
Мавжуд кирил ва лотин имлоларидаги камчиликларимизга ажойиб мисоллар келтирса бўлади. Кирилга алоқадор мисоллар келтирмайин, чунки унга ўз вақтида ўзбекнинг академик шоири Ғ. Ғулом яхшигина мисол келтириб кетган. Ҳозиргача жон бермаётган имлога келсак, охир оқибат унутармиз уни ҳам. Аммо интернетда ҳар куни ўтиб турган “Хар” билан “Ҳар”, лотиндаги “qo*r” билан “qor”ларга ўхшаш ва бошқа ўта қалтис мисоллар излаб юриш шарт эмас. Форумни очиб ҳар куни ўзингиз кўриб турасиз. Баъзи ёзганларингизни кўриб куюнчак инсон экан, деб фахрланиб ҳам қўяман ўзимча. Қани эди ҳаммамиз ҳам бирданига куюнчакга айлансакда бугунги кундаги кўплаб хато ва камчиликларимизни суриб ташқарига чиқариб ташласак. Шунда бизнинг устимиздан кулувчилар ва бизни камситувчилар камаярмиди. Ҳозирча оғзига кучи етмаганлар нималар демаяпти.
Алп эр Тўнгганинг сўзларини эслаб қоламан: “Ортимдан келаётган шаданитлар......” омон бўлинглар.

[albatros]

Сообщение от AbuMuslim

Муаллифлари хафа бўлишмасин-у, бу хил "асар"ларнинг аксарияти эсда қолмайди, бугун ўқиладими, томоша қилинадими ё йўқми, эртасигаёқ унутилади кетади... (с) Эркин Усмон

Нега? Нима учун шундай бўлиб қолди?

Bunday holatlarni bartaraf etish uchun avvalo ijod ahli o'zgalar asarlarini emas, o'zining asarini tanqid qilib ko'rish kerak, yanikim o'zining yaratayotgan asarlarini ham kamchiliklarini ko'ra bilish kerak.Ana shunda bu kabi illatlar biroz bo'lsada kamayadi, menimcha.

[Hero]

Сообщение от AbuMuslim

Муаллифлари хафа бўлишмасин-у, бу хил "асар"ларнинг аксарияти эсда қолмайди, бугун ўқиладими, томоша қилинадими ё йўқми, эртасигаёқ унутилади кетади... (с) Эркин Усмон

Нега? Нима учун шундай бўлиб қолди?

Agar ijod ahli o'zgalar asarlarini tanqid qilmasa o'sha asar muallifi o'zining kamchiliklar qanday biladi to'g'rimi

[AbuMuslim]

...Йигирманчи йилларда соҳибжамол қизнинг қандайдир чолгами, бойгами, «ёт унсур»гами тегиб қўйганидан ўкиниш, келинчакни бул эрдан айнитиш, ёвуз чангалдан қутқариш, озод турмуш фаолига айлантиришга ҳаракат тасвири сиёсий поэтик мажбурият тусини олди...

http://www.e-adabiyot.uz/adabiyotshu...-muhabbat.html

[AbuMuslim]

Сообщение от Hero

Agar ijod ahli o'zgalar asarlarini tanqid qilmasa o'sha asar muallifi o'zining kamchiliklar qanday biladi to'g'rimi

Албатта танқидга кенг йўл очилиши керак... (Аслида танқидчиликка кенг йўл очилган бўлсада, танқидчилар журъатига йўл ёпиқдек... бу ёғи ўзбекчилик бўлса керак... )

[Hero]

Сообщение от AbuMuslim

Албатта танқидга кенг йўл очилиши керак... (Аслида танқидчиликка кенг йўл очилган бўлсада, танқидчилар журъатига йўл ёпиқдек... бу ёғи ўзбекчилик бўлса керак... )

Tanqidchilarga yo'l ochiq bu faqat insonlarning fikrini yuzaga chiqarish kerak. Bu uchun jarat degan qobiliyat kerak

[Mahmud Jurat]

jarat
Ўзбек тилида жарат деган сўз йўқ, агар шева вариантини кўзда тутмаган бўлсангиз.

[Alisher Asror]

Сообщение от Mahmud Jurat

Ўзбек тилида жарат деган сўз йўқ, агар шева вариантини кўзда тутмаган бўлсангиз.

Menimcha JASORAT demoqchi bo`lgan.