Моё меню Общее меню Сообщество Правила форума Все прочитано
Вернуться   uForum.uz > ТЕМАТИЧЕСКИЕ ФОРУМЫ > Образование > Ижод хусусида сўз
Сообщения за день Поиск
Знаете ли Вы, что ...
...до того как открыть новую тему, стоит использовать поиск: такая тема уже может существовать.
<< Предыдущий совет - Случайный совет - Следующий совет >>

Ижод хусусида сўз Ижод аҳли, уларнинг ғояси, ҳаёт қараши, мақсадлари, ютуқлари, орзу ва армонлари.... (Все о творчестве, о людях творчества, их идеях, взглядах, достижениях и целях, мечты…)


Ответить

 
Опции темы Опции просмотра
Старый 04.09.2009 15:43   #251  
Аватар для Nigora Umarova
Оффлайн
AKA:Nigorabegim
Сообщений: 8,095
+ 8,360  10,318/4,529
– 37  58/50

UzbekistanОтправить сообщение для Nigora Umarova с помощью ICQОтправить сообщение для Nigora Umarova с помощью Skype™Мой КругFacebook
Киссани укиш жараёнида ёзувчи Шухратнинг "Жаннат кидирганлар" асари ёдимга келди. Биз купинча яшаётган жойимиз кадрини юртимиздан узокда булганимизда биламиз. Хато ва камчиликларимизни вакт утгандагина англаймиз. Бу хам инсон аклининг Яратган олдидаги ожизлигининг белгиларидан бири булса керак.
Ответить 
Старый 04.09.2009 16:03   #252  
uParty Member Known ID Group Ultimate
Аватар для OmoN
Оффлайн
програмщег
Сообщений: 4,971
+ 2,743  5,086/2,116
– 69  99/68

Uzbekistan
Цитата:
Сообщение от Nigora Umarova Посмотреть сообщение
Киссани укиш жараёнида ёзувчи Шухратнинг "Жаннат кидирганлар" асари ёдимга келди.
Менинг ҳаёлимга эса Ёқуб Хаимовнинг "Жаннатдан қувилганлар" асари келди.
__________________
Ошибки прошлого, мудрость будущего. (с)Д.Тернер.
Ответить 
Реклама и уведомления
Старый 04.09.2009 16:41   #253  
uParty Member
Аватар для Gulnora Voisova
Оффлайн
Сообщений: 589
+ 1,042  486/242
– 0  0/0

Uzbekistan
Цитата:
Сообщение от Tohir Malik Посмотреть сообщение
Дорихоналарга хам кирдим. Мендан олдин юборилган инсонпарварлик ёрдамларини сотувда кўриб, бунака тўйлар ниманинг эвазига килинишини тушундим. Агар министрнинг хайдовчиси шундай тўй килса, министрнинг ўзи тўйни ё Париждаги ё Лондондаги энг гўзал ресторанларда килади, деб ўйладим.
Оффтоп:
Канийди, буни катталаримиз хам укиса
Ответить 
Старый 04.09.2009 16:44   #254  
Offline ID
Аватар для Tohir Malik
Оффлайн
народный писатель Узбекистана
Сообщений: 226
+ 163  774/218
– 0  0/0

Uzbekistan
Энг кичик жиноят. Кисса

Цитата:
Безовталик

Хамиша кўнглига рохат бахш этиб келган бозор шовкини бугун нечундир ёкинкирамади. Молининг ярмини ёйганда пайдо бўлган харидор айтилган нархга кўнганида ёнидаги кўшниси этагидан тортиб кўйди.
-Вой, нима киляпсиз, Мохина опа?-деди танбех охангида.
-Биринчи кўл, майли сазаси кайтмасин, зора кўли енгил бўлса. Кўшним айтувди, Рамазон ойида сал арзонга берилса савоби кўпрок бўларкан,-деб изох берди.
Мохина кампирнинг бу изохи кўшни савдогарларга ёкмади.
-Кўшнингиз бекор айтибди,-деди чапдагиси.
-Рамазонда хар канча баланд нарх кўйсангиз кўтаради. Бир пас сабр килсак, одамлар ўрганиб, олиб кетаверишади. Рамазон йилда бир марта келади. Шунака пайтда ишлаб олмасак, качон топамиз фойдани?-деди ўнгдагиси.
Харидор бундай гаплар ножоиз эканини тушунтирмокчи бўлган эди, хотинлар бир нафасда гўё ини бузилган ариларга айланишди-ю уни талаб ташлашди. Харидор шайтоннинг уясига чўп сукканини англаб, тезда нари кета колди. У узоклашгандан кейин хам хотинларнинг жазаваси тинмади. Бу вокеа кеча ёки ўтган куни бўлганида хам Мохина кампир уларга кўшилишган бўларди. Хатто сафнинг олд каторини эгаллаши тайин эди. Кечаги ходисадан эзилиб тургани учунми ё бу тун кўрган нохуш тушнинг таъсириданми гапга аралашгиси келмади. Хотинлар сал тинчиган онда Мохина кампирнинг чап кўкрагида гўё бир куш бирданига потирлаб кетгандай бўлди. Худди юрагидан ажралиб чиккан жон кушчаси потирлаб, бўгзига караб интилгандай туюлди. Нафаси кайтиб, “Вой, ўляпман!” деб юборди. Кўшнилар кампирнинг ранги окарганини кўриб, дарров суяшди. Ўнг томондагиси муздек тер чикараётган пешонасига кафтини кўйди. Кейин новвот куйкаси колган пиёлага термосдан чой куйиб, кампирнинг лабига тутди.
-Кеча рўза тутиб узилиб колибсиз, ичиб олинг,-деди.
-Дўхтир чакирсакмикин?-деди чапдаги хотин.
-Дўхтирингиз нимаси, умрим бино бўлиб бир мартаям дўхтирга кўринмаганман,-деди Мохина кампир ўзини тутишга харакат килиб.
-Тўгри киласиз,-деб уни маъкуллади ўнгдаги хотин.-Дўхтир отнинг калласидек когозга бир арава дори ёзиб беришни билади. Хар битта дориси фалон пул. Анави куни келиним боши коронгу бўлгани учун дўхтирга борган экан, битта дори ёзиб берибди. Суриштирсам, йигирма минг сўм экан. Худди гўрковнинг хизмат хаки билан баравар-а! Лекигин дорининг кафолати йўк, гўрковнинг иши пухта бўлади – суваб ташлайди. Олдирмадим ўша дорини, икки пиёла новвот чой ичирувдим отдек бўлиб кетди. Келиннинг касалини мен билмас эканманми. Хамма келинларнинг касали битта бўлади. Бу касалининг оти – тантиклик. Буни тушунмаган эси паст кайноналар келини “вой” деса тагига пар тўшак тўшаб, гирди капалак бўлаверади. Келин “вой, касалман”, деса кўлига супурги туткизиш керак. Бунака касалнинг давоси мехнат. Биз шу мехнат билан чиникиб кетганмиз, тўгрими Мохин опа?
Мохина кампир ноилож тасдик ишорасида бош иргаб кўйди. Чапдаги хотин эса “Хозир сенинг келининг билан бу кампирнинг нима иши бор?” деб танбех бермай, ўзининг гапини гапира бошлади:
-Ўтган хафта бикиним огриб дўхтирга борсам, аперайса килиш керак, дейди. кўркиб кетдим. “Бошка иложи йўкми?” десам, “бошка иложи мозорда”, дейди ишшайиб. “Хой, аперайсанг канча туради?” десам, “сиз яхши хотинга ўхшайсиз, сизга тўрт юз доллар”, дейди. “Аперайсанг билан кўшмозор бўл, ўлсам ўла колай, ўша тўрт юз долларни болларим худойи-пудойига ишлатар”, деб кетвордим. Бир чойнак кўк чой ичувдим, бинойи бўлиб колдим.
Сухбатга бошка хотинлар хам кўшилиб, касални тузатишнинг осон ва арзон йўллари хакида гапираверишди. Мохина иккинчи пиёладаги чойни ичгач, баданига иликлик югурди. Худди шуни кутиб тургандай уларнинг каршисида паттачи пайдо бўлди.
-Ха, опахонлар, бугуннинг салом-алигини килиб оламизми?
Кўзлари хамиша серрайиб бокувчи кўнгизмўйлов йигитнинг салом ўрнидаги бу гапи хотинларга ёд бўлиб кетган. Йигит паттачилик мартабасини эгаллаган биринчи куни уларга шундай деб якинлашганда Мохина кампирнинг жахли чикиб:
-Хой оповси, онанг сени “ассалому алайкум”дан кейин тукканми, салом берсанг ўласанми!-деб тергаганда, у пинагини бузмай:
-Мен сизга салом бериш учун ишга кирмаганман. Менинг салом-алигим бошкача: агар шу ўринда тинчгина тирикчилик киламан десангиз, саломни сиз берасиз. Сизнинг саломингиз - мени кўришингиз билан пулхалтани кавлаб, сўраганимни чикариш. Менинг жавобим манави патта когозни йиртиб, кўлингизга тутказиш, хозир бозор иктисодими, салом-алик хам шунга яраша бўлади,-деган эди.
Паттачининг пайдо бўлишидан энсаси котган хотинлар унга аввалдан ажратиб кўйган пулларини бир-бир узатдилар. Паттачи Мохина кампирнинг кимирламай ўтиришини кўриб:
-Ха, онагинам?-деб кўк кўзларини унга кадади.
Унинг бу саволини “Ха,онагинам, сизга нима бўлди, мазангиз кочдими?” деб ёки “Ха, онагинам, сиз нимага ялпайиб ўтирибсиз, чикармайсизми пулни?” деб хам тушуниш мумкин эди. Бу йигитнинг хулкини яхши билган Мохина саволдан иккинчи маънони укиб:
-Хозир пулим йўк, хали савдо килмадим,-деди.
-Савдо-павдо деб бошимни котирманг. Жойни эгаллаб ўтирибсизми, чикаринг пулни.
-Пул йўк, бор, додингни Худога айт!
-Менинг Худога айтадиган додим йўк, эртага бу жойга бошка одам кўяман. Додингизни ўлиб кетган додангизга айтиб юраверасиз.
-Мендан бу жойни олиб кўядиган паттачи хали додасининг белида юрибди. Бу дунёга чикадими ё йўкми, Худо билади.
Ойда тўрт-беш марта такрорланиб турувчи бундай даханаки жангдан лаззат олувчи хотинлар Мохина кампирнинг хозирги ахволига ачинишдими, унинг ёнини ола бошлашди.
-Укажон, Мохин опанинг мазалари кочиб турибди, осилавермагин. Бугун савдо килмайдилар. Хозир уйларига олиб бориб кўямиз.
-Хов опахон, мазалари кочяптими, бошка ёклари кочяптими менинг ишим йўк. Хўжайиним нечта жойдан патта олишимни билади. Бу жойнинг паттасини чўнтагимдан тўлайманми?
-Хали бозор кайтишида келасан, савдомиз яхши бўлса, ўзимиз беш-ўн сўмдан тўплаб, сенга садака килиб берамиз. Бахонада Рамазонда савобга етишиб коламиз.
“Савдомиз яхши бўлса...” Паттачи аклдан озган эмаски, бунинг маъносини англамаса. Хотиннинг гапига ишониб кечки пайт келса нима бўлади? Пулни икки кўллаб тутказадиларми? Йў-ўк... “Бугун савсем савдо бўлмади, бир марта патта олмасанг ўлиб колмассан”, деган “ширин” гапдан бошкаси насиб этмаслигига акли етмаса, шу бозорни гуллатиб ишлай олармиди? Бозорнинг икир-чикирларини билмаган одам бу холатни четдан кузатиб “паттачи патта пулини ундиролмай асабийлашяпти”, деб ўйлаши хам эхтимол. Кўккўз йигитнинг асабийлашмаслигини, балки бозорчиларнинг жигига тегиб рохатланишини ўзидан бошка яна Худогина билиши мумкин. Бозорчининг колиб кетаётган чала иши йўк, шу боис шошилмай гап талашаверди. Лак-лак кўшин забт этолмаган калъа битта хотиннинг макри туфайли эгалланганда, тўрт-беш хотин битта кўккўз паттачига бас келолмас эканми? Охири паттачи нари кетди. Аммо маглуб сифатида эмас, бир оздан кейин нафас ростлаб, яна кайтиб келиб хужумни давом эттириш учун бу жойдан сал узоклашди. Шундан кейин хотинлар яна Мохина кампирнинг ахволига эътибор каратишиб, уни уйга кузатиб кўйишга карор килишди. Чап томондаги хотин молларни йигиштириб кўядиган, ўнгдагиси эса кузатиб кўядиган бўлди. Мохина “бу ёгига ўзим етиб оламан, сиз бозордан колманг”, дегач, хотин катта кўчадаги киракаш йигитга кампирни эхтиёт килишни тайинлади-ю изига кайтди.
Манзилга етиб келган Мохина кампир рахмат айтиб, машинадан тушаётганда киракаш:
-Хола, кира хакини бермайсизми?-деб тўхтатди.
-Халиги хотин бермадими, сенга бир нима деяётганди-ку?-деди Мохина кампир норози охангда.
-Пул бермади, “пошшахон опокингни бошингда кўтаргандай килиб авайлаб олиб бориб кўй”, деди.
-Зикна бўлмай кет-а, мен ахмок унинг тўйига алохида тугун килиб борибман-а...-Мохина кампир шундай деб мингирлаб, камзулининг чўнтагидан икки юз сўм чикариб узатди.
-Хола, мени масхара киляпсизми? Камида бир ярим минг сўмлик йўл юрдик. Ёшингизнинг хурмати учун майли, беш юздан кечдим.
-Колганидан хам кечворсанг рўза кунлари барака топасан. Бир дуо киламан, кейин бойиб кетасан
Мохина кампир шундай деб дуони хам насия килганича машинадан тушиб ховлисига кириб кетди. Минг сўмга куйган киракаш йигит пушаймонлик оловини кандай ўчирсин? гўдираниб сўкиниш нахот кифоя килса?
Дарвоза эшиги очик бўлгани учун кампир “неварам уйда экан”, деб ўйлаб “Сухроб, хой Сухроб, турдингми, болам?” деб чакирди. Жавоб бўлмагач, зинадан кўтарилиб ичкарига каради. Сухроб уйда бўлса бозордаги ахволини баён этиб, озгина хасрат килмокчи, шу бахонада набирасининг мехрини оширмокчи эди. Сухроб кўринмагач, ивирсиб ётган икки кишилик каравотни йигиштириб, ховлига кайтди. Бир оз сўрида ўтирди. Кейин ўзининг уйига кириб, жойига чўзилди. Шу ётганича ухлаб, вакт асрга етганида уйгонди. Ўзини анча тетик сезди. Юракнинг потирлаши тинганидан кўнгли хотиржам тортиб, чой дамлаб ичди. Уйига кириб у-буни йигиштирмокчи эди, толикди. Нафаси кайтди. Ташкарига чикиб сўридаги бир кават кўрпача устига ёнбошлаганда дарвоза такиллади. Ўрнидан туриб чикишга эринган кампир “Ким, кира колинг”, деб кўйди. Эшик очилиб, милиционер кўрингач, “пулимни топиб олиб келганмикин?” деган умидда каддини кўтарди.
Шухрат сўрига якинлашиб, кампирга салом берди. Мохина алик олишни хам, мехмонни ўтиришга таклиф килишни хам, хатто якиндагина ўлим даракчиси бехаловат килганини хам унутиб, уни саволга тутди:
-Ўгрини топдиларингми?
-Кидиряпмиз, опоки,-деди Шухрат.
-Бунча кўп кидирдиларинг?-деди Мохина зарда билан.
-Хозирги ўгрилар уста бўлиб кетишган-да, из колдиришмайди.
-Киноларда кўрсатавериб уларни ўзларинг уста килиб юборгансанлар. Одам ўлдиришнинг минг хилини, бузукликнинг миллион хилини кўрсатасанлар.
-Опоки, кинони биз кўрсатмаймиз,-деди Шухрат узр охангида.
-Сен бўлмасанг бошкаси-да! Ўгрини топмаган бўлсанг нега келдинг?-деб бўш келмади кампир.
-Сухроб билан гаплашмокчи эдим.
-Сухробни нима киласан? Сенам вовуллаган итингга ишониб келдингми? Ўгри кирганида болагинам уйда йўгиди. Шерикларингга айтганман, ёзиб-чизиб кетишган. Боламга осилаверма.
-Сухробга осилмаймиз, ташвишланманг. Опоки, сиз мени танимадингиз, Сухроб билан олтинчи синфгача битта мактабда ўкиганман.
-Кимнинг ўглисан?
-Хурсанд аканинг. Чарос кўчасида турардик. Бувимни танийсиз - Бибисора опа.
-Э, директорнинг неварасимисан, бувинг мактабга директормиди?
-Богчага мудира эдилар.
-Ха, эсимга тушди, ёгли жойда ишларди. Мендакаларни менсимасди. Димоги куртлаб кетганиди. Энди отдан тушгандир? Ё хали хам кибри-хавоси баландми?
-Икки йилдан ошяпти ўтганларига.
Шухрат бу гапни маъюс охангда айтиб, шунга яраша жавоб кутган эди. Рўмоли елкасига тушиб, бугун тарок тегмаган ок сочлари очилиб колганига эътибор бермаган кампир бу нохуш хабардан мутаассир бўлмади:
-Дунё шунака, осмонга устунман, деганларни хам гўрга тикиб ташлайди...
Мохина кампирнинг бу гапида хакикат мавжуд бўлса-да, баён килиш охангида захар мавжуд эди. Шухрат муз устига ялангоёк тушгандай бир сесканиб олди-да “Хали хам юрагида саклаб юрган экан-да?”, деб кўйди. Шухрат бешинчи синфда ўкиётган дамларда бувиси бу кампир билан гап талашиб, юмдалашишига салгина колганди. Набирасининг тугилган кунида Мохинанинг мехри жўшиб, хакикий футбол тўпи совга килган эди. Бундай ноёб совгага етишган хар кандай бола факат футбол ўйнаш учун эмас, тўпни кўрсатиб, мактаниш учун хам кўчага югуриши тайин. Тўп янгилигида бу боланинг ўртоклари олдидаги мавкеи хам баланд бўлади. Шундай экан, Сухроб тўпни сандикка ташлаб кўярмиди? Кўчага олиб чикди. Мактанди. Сўнг футбол ўйини бошланди. Шухрат тепган чогда яп-янги тўп йўл ёкасидаги дарахт танасига тегди-ю катта кўчага тушди. Сўнг енгил машиналар орасидан юмалаб бориб, КамАЗнинг гилдираги остига тушиб, ёрилди. Буни машъум ходиса сифатида кабул килган Мохина Шухратнинг кулогидан чўзганича уйига карийб судраб борди. Набирасининг кулоги кизариб кетганини кўрган Бибисора Мохинага айтадиганини айтди. Мохина тўпнинг пулини беришларини талаб килди. Агар боланинг кулоги чўзилиб, азоб берилмаганида Бибисора пулни кизганмасди. Мохинанинг шаллакилигидан кейин у хам “тўп ўйин пайтида ёрилган, атай тепмаган”, деб кайсарлик килиб туриб олди. Агар ўшанда Шухратнинг бувиси пулни берганда Мохина дунёда шундай хотин борлигини унутиб юборган бўларди. Бу олишувдаги маглублик аламини эсдан чикариш осон эканми? Орадан йиллар ўтиб ўша хотиннинг невараси милиса кийимида унга рўпарасида турса-я! Мохина энсаси котганини яширмай:
-Тоганг милисамиди, ўлдириб кетишганмиди?-деб сўради.
-Амакимни...
-Ха... ажали етганда... Сенам милиса бўлдингми? Кон тортганда... Асли сенларнинг уругингдан яхши одам чикмаган бўлсаям керак?
Шухрат кампирнинг ёшини хурмат килиб, унинг хакоратига чидаса хам эътироз билдиришдан ўзини тўхтата олмади:
-Милиса бўлиш ёмонми?
-Мен милисанинг яхшисини кўрмадим. Тагинам хозир сал попукларинг пасайиб колди. Олдинлари бозорда тинчлик йўк эди. Кувлагани кувлаган эди яшшамагурлар. Милисанинг шапкасини узокдан кўрсам хам юрагим зириллаб турарди. Неччи марталаб молимни олиб кўяй дейишган. Менга колса, дунёда биттаями милиса колдирмаган бўлардим.
Кампирнинг касб-корини яхши билган Шухрат бу гапларни малол олмай, истехзо билан кулиб кўйди:
-Опоки, дунёда милиса зоти колмаса, пулингизни ким топиб беради?
-Сен олдин пулимни топиб, мана бу ерга кўй,-кампир шундай деб ён томонига шапатилаб кўйди,-кейин катта гапир. Юлдузингга караганда кичкина одамга ўхшайсан, кўлингдан бирон иш келармикин?
Хаёти давомида халол хизмати билан эл эътиборини топган, фарзандларининг солихлиги туфайли одамларнинг миннатдорлигига эришган аёл шундай деса ранжимаса хам бўларди. Кампирнинг невараси тенги йигитга кўполлик килиши аслида бунданда кўполрок жавобга лойик эди. Лекин Шухрат бу сафар хам ўзини тутди.
-Сухроб нима киляпти, ўкияптими?-деди унинг гапини эшитмагандай.
-Ўкиб нима килади, менга шахар олиб берадими? Ана, ўкиганларнинг биттаси отасими? Шунча йил турмуш куриб хотинига битта иштон олиб беришга курби етмайди.
Бу гапни Мохина кампир айтди-ю эшитган Шухрат уялиб, ундан кўзини олиб кочди. Сўнг ишончсиз охангда:
-Ишлаяптими?-деб сўради.
-Ишлаб нима килади? Ота-онаси Америкада, якин орада уям кетади ўша ёкка.
-Нега бирга кета колмади?
Мохина кампир бу саволга жавоб бергиси келмай жим колди. Кейин “бу сурбет милиса бошкача ўйламасин”, деб “буни мен билармидим”, деб мингирлади.
-Рухсат тегмадими? Оёк олиши чатокрокмиди?-деб саволни давом эттирди Шухрат.
-Нега чаток бўларкан? Милисасанда, а? Хаёлинг дарров ёмонликка тортади. Болам, Худога шукур, аклли. Ёмон йўлга юрмайди. Факат чекиши ёкмайди менга.
-Наша чекадими?
-Хай-хай, нафасингни ел олсин-а! Попирис чекади. Ўзинг хам чекарсан?
-Йўк. Мен ўкиган жойда чектиришмасди. Унча-бунча ичиб хам турадими?
-Хой, намунча суриштириб колдинг? Боламга осилмаларинг, дедим-а, сенга?
-Суриштираётганим йўк, шунчалик гап келиб колгани учун сўрадим. Опоки, сандигингизни кўришим керак.
-Нега кўраркансан? Шерикларинг кўриб кетишган, шу етади сенларга.
-Сандигингиз иккита экан, ўгри нима учун биттасига тегмаганийкин?
-Буни мендан сўраяпсанми? Сен ўша ўгрини тутгинда, гирибонидан бўгиб сўрасанг айтиб беради.
-Бирор нарсадан чўчиб шошилиб колганмикин, дейман-да,-деди Шухрат кампирдан кўз узмай.-Опоки, Сухроб каердайкин, бир гаплашиб олишим керак.
-Эрталаб келсанг, кўрасан ўртогингни. Пешингача ухлайдиган одати бор.
Мохина шундай дейишга деди-ю шуни бекор айтдим, деб афсусланди. Афсусини сиртга чикармаслик учун гап охангини бирдан ўзгартирди:
-Хой, болам, сен ўзимники экансан, гапимга кулок сол: ўгрини топмасаларинг хам майли, олган пули буюрмасин, жувонмарг бўлсин. Сен пулимни давлатдан олиб бер. Менам тинч, ўзларингам тинч.
Кампир хозиргина гашини келтираётган йигитга энди умид билан бокди. Шухрат бунинг иложи йўклигини тушунтиришдан наф йўклигини билиб: “Опоки, ўгрини топамиз”, деди-да, изига кайтди.
Ишхонасига боришга шошилмай махалладаги таниш йигитлардан иккитасига учрашиб, болалик кезларини эслаган бўлди. Гап орасида Сухробнинг туриш-турмушидан гап очгач, ўзи учун зарур бўлган айрим маълумотларни билиб олди.


Ответить 
Старый 04.09.2009 16:47   #255  
Аватар для Nigora Umarova
Оффлайн
AKA:Nigorabegim
Сообщений: 8,095
+ 8,360  10,318/4,529
– 37  58/50

UzbekistanОтправить сообщение для Nigora Umarova с помощью ICQОтправить сообщение для Nigora Umarova с помощью Skype™Мой КругFacebook
Киссада менга купрок гарб ва шаркдаги урф-одатларнинг, муомаланинг киёсланиши ёкаяпти. Муомала маданиятида осмон билан ерча фарк бор.
Ответить 
Старый 04.09.2009 17:31   #256  
Offline ID
Аватар для Tohir Malik
Оффлайн
народный писатель Узбекистана
Сообщений: 226
+ 163  774/218
– 0  0/0

Uzbekistan
Энг кичик жиноят. Кисса

Цитата:

Олгиртой

Шухрат шом коронгуси тушганда хонасига кайтиб, чирокни ёкди. Менглиев навбатчига “Шухрат келса мени пойласин, кетиб колмасин”, деб тайинлаган экан. Бу топширикни эшитган Шухрат “Мени ёш бола ўрнида кўраркан-да”, деб ўйлаб, гашланди. Тўрт йиллик ўкиши давомида бир неча марта амалиётга келган одам милиция идорасидаги иш окшомда якунланмаслигини, аксинча, кизишидан хабардор эмас эканми? Бошликдан топширик олгач, албатта, хисоб бериши шартлигини англамаган ходимнинг паттасини кўлига тутказиб юборишлари аниклигини ким билмайди?
Шухрат узок кутмади. Менглиев келгач, аввал кампир билан бўлган сухбатни баён килди. Кампирнинг охирги илтимосини эшитиб, капитан кулди:
-Шунака дедими? Ўзи ўша сандикда пул бўлганмикин? Ё хаёлидаги гаплар билан бизни чалгитяптими? Уйида бегона бармок излари йўк. Ит неварасига караб вовуллабди?
-Мендаям шунака гумон тугилди.
-Ўтбосаров эса “Ўлимликка хам шунча пул тўплайдими?” деб ажабланяпти.
-Мен бу кампирнинг канакалигини сал-пал биламан. Ўн сўм ўгирлатган бўлса, “минг сўмимни ўмариб кетишди”, деб вахима килиши ажабланарли эмас. Бундан ташкари яна бир муаммо бор: кампир хамиша бозорда тирикчилик килган. Бунака одамларнинг пуллари янада кўп бўлиши аник.
-Ўгирлатилган пулни атай камайтириб даъво киляпти, деб ўйлаяпсанми?-Менглиев шундай деб истехзо билан кулимсиради.-Эсинг жойидами? Бунака киликни катта бойлардан кутса бўлади. Улар “шунча бойликни каердан ва кандай килиб топдингиз?” деган саволдан кўркиб, асл холатни беркитишади. Бир-икки миллион сўм ўгирлатса, бизни овора килиб ўтирмайди. Билишимча, кампиринг кишда бировга текинга кор бермайдиган тоифадан.
-Бахиллиги аник. Кейин...-Шухрат бошлигига караганича мийигида кулимсиради,-биринчидан, у менинг кампирим эмас, иккинчидан... менинг эсим жойида.
-Хазиллашдим,-деди Менглиев,-гапимни дарров малол олдингми, сирканг сув кўтармас экан-ку, а? Кани, эсинг жойида бўлса, фикрингни тушунтир менга.
-Савдогарлар хозир фойдани нима килишади? Дарров долларга алмаштириб кўйишади ёки кимматбахо буюмлар сотиб олишади. Ўгри буни билмаганми? Сўмлари сандикда экан, долларлари-чи? Нега кидирмаган? Кампирнинг кизи билан куёви Америкада экан. Улар хам доллар юбориб туришгандир?
-Неварасидаги гумонни олиб ташламокчимисан? Доллар каердалигини билса, уни хам оларди, демокчимисан?
-Гумондан бутунлай воз кечганим йўк. Кари одамлар ўлимликка атаганларини бошкаларга кўрсатиб кўядилар. Кампир хам шундай килган бўлиши мумкин. Долларни яширган жойини неварасидан яширган бўлса, бу уйда якин кунларда яна бир ўгирлик содир этилиши эхтимоли бор.
-Сабаб?
-Махалладаги танишларим билан гаплашдим. Кўпчилик ярим хазил, ярим чин охангида Сухробга “алкаш” деган лакаб кўйиб олибди. “Куругидан тортиб турса керак” деган эхтимол хам бор. Хотини билан ажрашган. Ота-онаси уни Америкага олиб кетмокчи бўлган-у эплай олмаган. Ўзи хеч каерда ишламайди. Карзга ботган бўлса, энг осон йўл - ўгрилик фаолиятини ўз уйида бошлаган.
-Гумонларингда жон бор. Лекин эхтимоллик назарияси физикларга аскотиши мумкин, бизнинг ишимизда бир одамни “жиноят”чи деб айблаш учун гумон асос бўлолмаслигини академиянгда ўкитишган бўлса керак?
-Ўкитишган. Эртага эрталабдан бошлаб шу гумонни хакикатга канчалик алокаси борлигини аниклашга киришаман. Битта ишда ёрдамингиз керак.
-Хайрият, менга хам иш колар экан. Жиноятчини бир ўзинг топиб, мукофотни илиб кетармикинсан, деб кўркиб турувдим,-деб хазиллашди Менглиев.
-Агар кичик бир жиноятни очиш учун хам мукофот беришса, учдан иккиси сизники,-деб хазилга хазил билан жавоб берди Шухрат.
-Худо билади, шу “кичик бир жиноят”ни очган кичик ходимга катта мукофот тайин килиб кўйгандир?-Менглиев “кичик бир жиноят” деган иборани атай пичинг билан гапириб, сўнг жиддий охангга кўчди:-Кандай ёрдамим керак сенга?
-Америка элчихонаси Сухробга рухсатнома бермаганга ўхшайди. Шунинг сабабини аниклашимиз керак.
-Яхши, аниклаймиз. Сен яна бир мухим далилни унутяпсан, шуни ўйлаб кўр?
-Кайси далилни?
-Кайси далил эканини ўзинг аникла. Айтмокчи, ўша ёкка борганингда Самиевникига бир караб кўймадингми? Камокдан чикарганингга рахмат демадими?
-Кирдим, рахмат демади, чунки уйида йўк экан. Онаси бор экан, лекин у хам негадир рахмат демади. Бир-икки нарсани сўраб аникламокчи эдим, “адвокатсиз гаплашмайман”, деб туриб олди. Хукукини жуда яхши биладиган хотин экан.
-Индамай кайтавердингми?
-“Эртага соат тўккизда адвокатингиз билан идорага борасиз”, девдим сал бўшашди.
-Нимани сўрадинг?
-Самиев сўрок пайтида “ўн бирдан ўн тўртга кадар “Эммануил” деган кинони кўриб ўтирувдим” деган эди. Онаси “тўгри айтибди, менам бирга кўриб ўтирувдим” дейди.
-Шунга ишондингми, келишиб олган бўлиши мумкинмасми?
-Ишонишга ишонмадим. “Ўглингиз билан бирга шу кинони кўришга уялмадингмизми?” десам, “нимасига уяламан, оддий эротика-ку?” дейди. Шунга хайрон бўлдим.
-Нима, жудаям уят киноми?
-Уят-ки... инсон зотига кўрсатиб бўлмайдиган нарса.
-Шунга ажабланиб ўтирибсанми? Якинда яширин фохишахонани босган эдик. Элликларга борган бир киши билан ўттизлардаги одамни суриштирсак, кайнота билан куёв бўлиб чикди. Бунга нима дейсан? Биз кайнота билан куёвни биргаликда бузуклик килаётгани учун жазолай олмаймиз. Она билан ўгилнинг бузук кино кўриши хам биз шугулланадиган иш эмас.
Шухрат буни яхши билади. Лекин шу бузукликлар охир-окибат бирон жиноятга олиб боришини хам билади. Жиноят содир этилгач, шу жиноят илдизлари кидирила бошланади. Качондир шу илдизга дуч келингани ва ахамият берилмагани эса ўшанда эътиборга олинмайди. Эртами индин бу бўйдок йигит бирон кизнинг номусига тегса, онаси билан бехаё кино кўргани жиноят илдизи сифатида кайд этилмаслиги хам мумкин. Афсусли жойи хам шунда... Шухрат бошлигининг гапига иш юзасидан кўшилса хам, мантик юзасидан хамфикр бўла олмас эди.
-Шунака-ю, лекин...-деб эътироз билдирмокчи эди, Менглиев гапини шарт кесди:
-Ўша кинонинг бу жиноий ишга алокаси борми?
-Бевосита алокаси йўк,-деди Шухрат бўшашиб.
-Унда Самиевага “оталар сўзи”дан фалсафа сўкишингнинг хожати йўк эди.
-Фалсафа сўкмадим. Самиевнинг нималарга кизикиши унинг канака одамлигини билдирмайдими?
-Унинг канакалиги, ана, хужжатларда аник ёзилган.
-Ёзилишга ёзилган. Лекин онаси хам, боласи хам олдинга “Иш”да тухмат бўлган деб туришибди. Онаси “нашани тухматчилар атай ташлаб кўйишган”, дейди. “Э опоки, юз грамм корадорини ташлаб кўйиш мумкиндир, икки кило нашани кандай ташлайди?” десам хам гапидан тонмайди.
-Сен у ерга эски гапни титгани кирганмидинг?
-Йўк...-Шухрат шундай деб, айбига икрор бўлгандай бошини эгди. Кейин ўзини оклашга куч топди:-Лекин икки “Иш” орасида богликлик бўлиши мумкин-ку? Уларнинг олдинги “Иш”ида чалкашлик борга ўхшаяпти. Балки шериклари нашани уларникига яширишгандир. Балки асосий ишбошилар четда колиб, жазога Самиевни рўпара килишгандир. Хисоб-китоб ўтгач, кайтадан нашафурушлик килишаётган бўлишса-чи? Самиевнинг олдинги “Иш”и кайта тергов килинса-чи?
-Бу сен билан менинг ишимиз эмас. Нашафурушлар билан шугулланадиган одамлар бор. Сен ўкиб келган назариянг билан бошимни котираверма.
-Унда Сухроб “алкаш” билан Самиевнинг якинлиги сабабини ўрганишга рухсат беринг.
-Яхши, ўрган, лекин чукурлашма, вактни хам чўзма. Бўлимнинг зиммасида канча “Иш” бор, биласанми? Эрта-индин амнистия эълон килинса, бу ўгирлик бўйича тергов ишлари “кичик бир жиноят” сифатида тўхтатилади. Буни хам хисобдан чикарма.
Самиевнинг олдинги жинояти бўйича олиб борилган терговда чалкашликларга йўл кўйилганини Менглиев хам аниклаган эди. Ражабнинг Сухробни кино кўришга таклиф этиши хам бежиз эмаслигини хам фахмлаганди. Шухрат икки жиноят орасида богликлик борлиги хакида гапира бошлаганда шогирдидан кувонса-да, унинг шаштини атай кайтарди. Эски “Иш” бўйича терговни кайта кўзгашнинг ўзига яраша мураккабликлари бор, уни ўкишни эндигина битириб келган ёш мутахассис амалга оширолмаслигини билгани учун хам кескинрок, хатто кўполрок гапиришга мажбур бўлди. Ўзининг Самиевлар оиласини ўргана бошлаганини эса яширди.
Шухрат Сухробни учратиш ниятида унинг уйига кун ёйилганда келди. Ўзини кечагидан тетикрок хис килган Мохина кампир бозорига жўнаб бўлган эди. Дарвоза огзида юк машинаси турганини кўриб Шухрат уйга якинлашмай, аввал кузатди. Икки йигитнинг уй жихозларини ортаётганини кўргач, “кўчиб кетаётибдими?” деб ўйлаб, кадамини тезлатди. Сигарет тутатаётган хайдовчи унга эътибор бермади. Диван кўтариб чикаётган икки йигит милиция кийимидаги Шухратга аввалига хавотир билан караб кўйдилар-у кейин “бизнинг вазифамиз хаммоллик, гапинг бўлса, ана, хўжайин турибди”, дегандай унинг ёнидан жимгина ўтишди.
Шухратни танимаган Сухробга милициянинг бу ташрифи ёкинкирамади.
-Братан, сизга ким керак?-деб сўради пешонасини тириштириб.
-Менга Олгиртой керак.
Мактабдаги лакабини эшитган Сухроб Шухратга тикилиб караб колди-да, истамайгина жилмайган бўлди:
-Шурик, сенмисан?
Узок вакт учрашмагани туфайли бир-бирини согинган икки кадрдон дўст бундай холда кучоклашиб кўришади. Тўрт-беш йил кўришмаган бўлса-да, согинмаган, бир-бирини эсламай яна кирк-эллик йил яшай оладиган икки йигитнинг кўл олиб сўрашиши хам катта гап.
-Оббо Шуриг-е, танимабман-а, погонлар зўр-ку? Милиса академиясига кирганингни эшитувдим. Кейин “хайдалиб кетди”, дейишувди. Батканг зўрда, а? Ўкишни битиргунингча баткангнинг чўнтагини куритгандирсан? Шу иккита юлдузча канчага тушди энди?
-Анчага,-деди Шухрат мугомбирлик билан кулимсираб.
-Хайдалганинг ростмиди, нега хайдашувди?
Шухрат ўкишдан хайдалмаган эди. Сухроб гапни ўзича чалгитяптими ё ростдан бировдан эшитганмиди, Шухрат билишга кизикмади. Сухробнинг “куругидан тортиб туриши” эсига тушиб, гапни шу томонга бурмокчи бўлди.
-Куругидан тортиб турардик, кўлга тушиб колдим.
-Ха-а... академиядагилар тортиб туради, деб эшитгандим. Биттаси ўзинг экансан-да? Ўкишни тиклаганингдан кейин ташлагандирсан?
-Ташладим-у, барибир кўнгил кўмсаб туради.
-Кўнгил кўмсаса ёмон.
-Сен каердан биласан? Тортганмисан?
Бу саволдан кейин Сухроб кўзларини олиб кочди. Шухрат “Хозирча шу етарли, бу мавзудаги гапни давом эттиришдан маъно йўк”, деган карорга келиб, “Нима, кўчяпсанми?” деб сўради.
-Каёкка кўчаман?-деди Сухроб, довдираб.- Пахан телефон килиб, эски мебелларни сот, деб буюрдилар. Америкадан янгисини олиб келишаркан.
-Америкадан? Шу ернинг ўзида Италиянинг зўр мебеллари тикилиб ётибди-ку?
-Паханнинг ўзи билади, балки пулни у ёкда топиб, мебелни шу ерда олар?
-Уйлангансан, деб эшитувдим, хотининг кўринмайдими?
-Хотинни бир тепиб келган жойига кеткизворганман.
-Нега?
-Шалава экан, биласан-ку хозирги товукларга ишониб бўлмайди.
-Караб, суриштириб олмайсанми?
-Бабкам топган эдим, суриштиришга кўярмиди?
-Бувинг каердалар хозир?
-Биласан-ку бувим деловой бабка. Кунда бир бозорга тушмаса, касал бўлиб колади.
Машинанинг ён тўсигини ёпган йигитлардан бири “Хўжайин, бўлдик”, деб кўйди. Сухроб Шухратга “мен хозир келаман”, деди-да, аввал машина хайдовчисига якинлашди. Ундан пулни олиб санагач, йигитларга хизмат хакини берди. Хаммоллар юкорига чикиб ўтириб, машина ўрнидан жилгач, Сухроб Шухратнинг ёнига кайтди.
-Сен хойнахой ўгрини кидириб келгандирсан?
-Мен Сухроб деган ўртогимни кўргани келдим.
-Сухроб деган ўртогингни унутворгандинг-ку, нечук эсингга тушиб колди? Бабкамнинг сандигига ўгри тушишини пойлаб юрувдингми?
-Ўзинг-чи, ўкишга кирганимни эшитган экансан, бир марта борсанг ўлармидинг? Борсанг, хеч бўлмаса куругига ўргатардим,-Шухрат шундай деб унга айёрона тикилди. Сухроб кўл силтаб кўйди.
-Бўпти, гина килаверма, куругинг ўзингга буюрсин. Агар мени кўргани келган бўлсанг, кетдик.
-Каёкка?
-Томогим куриб кетди. Пиво ичамиз. Сени мехмон киламан.
Мехмондўст одам мезбонга уйида хеч бўлмаса бир пиёла совук чой таклиф килгувчи эди. Сухробда бундай одоб йўк, дейиш мумкин эмас. Бувисидан оз-моз бўлса-да, одоб ўрганган. Факат бошкалар каби “уйимизга киринг, чой ичиб кетинг”, демоклик ўрнига “уйга кирмайсизми, те-ез чой килиб бермайманми?” дейишга одатланган. Хозир ўшандай ёлгон манзират билан ичкарига таклиф килишни истамади. Шухрат манзиратнинг сохталигига фахми етмай, “уйга кириб бир пиёла чой ичишга” кўнса-ю бу орада бувиси келиб колса, мебелларнинг сотилгани ошкор этилишидан чўчиди. “Адам телефон килиб, “мебелларни сотиб юбор”, дедилар”, деган ёлгонга бувисини ишонтириши осон эмаслигини биларди. Бувиси газабланиб, бакир-чакир килмаса-да, бир-икки кун давомида мингирлайвериб огримаган бошини огритиб юбориши мумкинлиги учун сирнинг ошкор бўлишини хохламаётган эди.
Шухратни пивохўрликка таклиф этишидан бошка максади хам бор эди. Милиция кийимидаги ўртогининг ўкиш чогида наша чекиб тургани унда умид уйготган эди. Кеча Макс “менга бойваччаларни ўргатиб бер”, деб катта гапирганди. Сухробнинг назарида Худо гўё унга мархамат этиб, бойваччани унга рўпара килиб кўйди. Сухроб болалиги шу махаллада ўтган ўртогининг сароймонанд уйда яшашини эшитган эди. Отасининг кандай вазифада ишлашини билмаса-да, давлатмандлар махалласида истикомат килувчи бу оиланинг бадавлатлиги унда шубха уйготмасди. “Бир марта наша тортса бас, бир хафтада “игнага ўтириши” аник”, деган ишонч унинг кўнглига кувонч багишлади. Чунки нияти амалга ошса, бу бойвачча ўртоги унинг “олтин балиги”га айланади-ю хизматини килиб юраверади. Карздан кутилиши билан бу “олтин балик”ни кармокка илинтириши унга омад эшигини очиб юборгандай бўлди. Кон хидидан зийрак тортиб, ўлжа томон талпинган вахший хайвон каби у хам хамлага шайланди. “Бу милиса ўртогим мени лакиллатаётгандир”, деган ўй бир ёришди-ю, аммо унга хукмини ўтказа олмади.

Ответить 
Старый 05.09.2009 09:28   #257  
uParty Member
Аватар для Gulnora Voisova
Оффлайн
Сообщений: 589
+ 1,042  486/242
– 0  0/0

Uzbekistan
Цитата:
Сообщение от Tohir Malik Посмотреть сообщение
Олдирмадим ўша дорини, икки пиёла новвот чой ичирувдим отдек бўлиб кетди. Келиннинг касалини мен билмас эканманми. Хамма келинларнинг касали битта бўлади. Бу касалининг оти – тантиклик. Буни тушунмаган эси паст кайноналар келини “вой” деса тагига пар тўшак тўшаб, гирди капалак бўлаверади. Келин “вой, касалман”, деса кўлига супурги туткизиш керак. Бунака касалнинг давоси мехнат.
Шунака калта уйлайдиган кайноналар жуда хам куп. Кам конлик, кон босими, ва бошка касалликларнинг уз вактида олди олинмагани сабабли келинларни боши касалдан чикмайди, хатто хаётлари хавф остида колиб кетади. Энг ёмони бу кайноналар тугилажак чакалоклар (насл давомчилари) нимжон, касалманд булиб тугилишини уйлабам курмайдилар.
Цитата:
Сообщение от Tohir Malik Посмотреть сообщение
Бир чойнак кўк чой ичувдим, бинойи бўлиб колдим. Сухбатга бошка хотинлар хам кўшилиб, касални тузатишнинг осон ва арзон йўллари хакида гапираверишди.
Оффтоп:
Хажвий хикояга жуда боп мавзу экан
Ответить 
Старый 05.09.2009 14:37   #258  
Offline ID
Аватар для Tohir Malik
Оффлайн
народный писатель Узбекистана
Сообщений: 226
+ 163  774/218
– 0  0/0

Uzbekistan
Энг кичик жиноят. Кисса

Цитата:
Сухроб йўловчи машина тўхтатиб Шухратни ўзи севган масканга олиб борди. Хашаматли дискотека якинидаги номи “Кахвахона”, бирок, асосан пиво билан савдо килувчи кўримсизрок жой унинг кундузги оромгоги эди. Кеч кирганда йўлни кесиб ўтиб дискотекага кирарди. Кеча собик синфдошлари билан сухбатлашаётганда Сухробнинг бу одатидан хабар топган Шухрат соябон остидаги стулга ўтириб, унинг харакатларини диккат билан кузатаверди. Сухробнинг кунда-шунда эканига кўникиб колган пивохона хўжайини унинг милиционер билан келганидан хавотирланиб, “тез хизмат кил”, деган маънода дастёрига имлаб кўйди. Дастёр бола икки кружка пиво билан ликопчада тўртта курут келтириб кўйди.
-Кокбалик йўкми?-деди Су?роб унга норози киёфада караб.
-Тамом бўлибди. Хозир олиб келишлари керак.
Дастёр нари кетгач, Шухрат кружкани Сухроб томон сурди:
-Мен ичмайман.
-Нега?-деб ажабланди Сухроб. Кейин пичинг килди:-Ота ўгил бўлиб француз конъягига ўрганган одам пивони назарга илармиди?
-Хўжайиним пивонинг хидини ёмон кўради, хозир ишга боришим керак,-деди Шухрат соддалик билан.
-Унда нима ичасан? Ие, ментлигинг эсимдан чикибди. Ментлар кахва ичишса керак, а?-Сухроб саволига жавоб кутмай ўрнидан турди-да, ичкарига йўл олди. Дам ўтмай бир шиша “Фанта” кўтариб кайтди.-Булар ментларнинг кахва ичишини билмас экан. Шуни эрмак килиб тур, хозир кўшниларидан топиб келишади.
-Бу ерда обрўйинг зўрга ўхшайди, а?-деди Шухрат шишанинг копкогини оча туриб.
-Обрўйи йўк эркак эркакми, ўзимга ярашаси бор. Лекин... хафа бўлмагин-у устингдаги кийимингни ечиб кўйсанг, сени биров икки пулга олмаса керак.
-Катта кетма,-деди Шухрат зардали охангда.-Менам кўча кўрган эркакларданман. Бу кийимни бир-икки ойдан кейин барибир ечиб ташлайман. Шунча йил адамнинг кўнгилларига карадим, энди менинг кўнглимга карашсин. Ота подшох, ўгил кул эмас, мен бу хакикатни амалга оширмагунимча кўймайман.
Шухратнинг бу гаплари Сухробга ёкди. Энди олтин балик унга умид билан бокиб, думини ликиллатганича “Кармок ташламайсизми, акахон?” деяётгандай бўлди.
-Олдинлари хам шунака ўгил болалигинг бор эди, айнимабсан, койилман. Шунча умрингни совурганингга яраша бир-иккита ўгрини ушладингми?
-Ишни энди бошладим-ку, ўгрини ушлаш осонми?
-Унда бизникига тушган ўгри нима бўлади? Кўшнимизни олиб кетишувди, чикариб юборишибди-ку?
-Ха, чикариб юборишди.
-Нега?
-У ўгирламаган.
-Ким ўгирлаган?
-Хеч ким.
-Бу нима деганинг?
-Уйларингга хеч ким кирмаган. Бувинг пулни бошка ёкка беркитиб, гангиб колганлар. Хали караб тур, эрта-индин пулларини бошка бир кавакдан топадилар. Кариганда одам шунака склероз бўлиб колади. Икки ой олдин кўшнимиз “пулларимни ўгирлатдим”, деб вой-войлаб колди. Лекин милиса чакирмай, фолбинга борибди. Фолбин фол кўриб “пулингизни келинингиз олган”, дебди. Келиннинг отаси салкам миллионер бўлса хам уни ўгрига чикаришди. Туппа-тузук яшаб юрган эр-хотинни ажратиб юборишди. Келин уйига кетгандан кейин пул топилди. Саксонга бориб колган одамнинг эси нима бўларди, ўзи беркитган жойни унутиб галва килиб юрибди. Бувинг хам шунака киляптилар.
Ўртогидан кўз узмай гапираётган Шухрат унинг чехраси ёришаётганини сезди. Хавотирдан кутулиш умиди тугилган Сухроб ишончини катъийлаштириш максадида сўради:
-Бу сенинг гумонингми ё хўжайинларинг шунака дейишяптими?
-Хўжайинларим шунака дейишяпти. Якинда амнистия эълон килинса, “Иш” ёпилади.
-Пул топилмаса, бабкам куйиб колаверадиларми?
-Сен ўша пулни кўрганмисан?
-Бабкам пул кўрсатадиган соддалардан эмаслар.
-Бувинг бозорни яхши биладилар, шунча пуллари бор экан, нега долларга айлантириб кўймаганлар?
-Олдин айлантирардилар. Тўплаганларини адам билан ойимнинг Америкага кетишларига сарф килиб юборибдилар.
Шу пайт Шухрат учун кутилмаганда уларнинг якинида Ражаб пайдо бўлди. Ражаб “Бу мент нима килиб ўтирибди?” деган ўйга бормай тўгри келаверди. “Калайсан?” деб Сухробга кўл узатгач, Шухрат билан хам сўрашди:
-Милиса пивохонада сўрок килса хам бўларкан-у мени кафасга тикиб, эзиб ташладиларинг-а?
-Сизни мен камаганим йўк.
-Биламан, сиз чикардингиз. Лекин мен учун бунинг фарки йўк. Энди навбат буникими? Ишни шу ерда пишитасизми ё буни хам бир-икки кун тикиб кўясизми?
-Нафасингни совук килма, Шухрат менинг киз ўртогим, олтинчигача бирга ўкиганман. “Иш”инг Шухратга тушган бўлса, омадинг бор экан, бу китмирлик килмайди. Чикариб юборгани учун битта банкетга карзсан, ўтир, хода ютганмисан, биттадан ичамиз.
-Гап йўк, битта банкет мендан. Лекин ўтириб чикканим учун сенам битта банкетга тушасан.
-Мен нега тушарканман?
-Мен сенинг касрингга колдим, хакини тўлайсан.
-Нима деяпсан?
-Бўпти, буни кейин гаплашамиз. Кеча Максга бир нима ваъда килган экансан. Пойлаб турибди, хозир министрга учрашиши керак экан.
-Ўзи кани?-деди Сухроб атрофга аланглаб. Ражабнинг келиши, “Макс” деган исмни тилга олишидан гашланганини Шухрат сезди.-Ваъда берган бўлсам, бажараман, ховликмасин.
-Юр, пойлаб турибди,-деди Ражаб энди кескинрок охангда.
Сухроб истамайгина ўрнидан турди. Лекин Ражабга дарров эргашмади. Кружкани кўлга олиб, икки култум пиво симирди-да, лабини кафтига артгач Шухратга “Хозир келаман”, деб юрди. Бу орада дастёр финжонда кахва келтириб, Шухратга узатди. Сухроб кетган томонга орка килиб ўтирган Шухрат Макс дегани хам, Ражаб хам гумонсирашлари мумкин, деб дарров ўгирилиб карашдан ўзини тийди. Лекин Макс деган одамни кўришга кизикиши кучлилик килиб, ўгирилди. Аввал Ражаб, унинг изидан Сухроб муюлишдан бурилиб, кўздан йўколишди. Хозир министрга учрашиши лозим бўлган одамнинг беркиниб туриши Шухратда шубха уйготди. “Бир пивохўрдан ниманидир илтимос килган одам министр кабулига кира олармикин? Бунакаларни министрнинг коровули хам якин йўлатмаса керак? “Министр” балки кимнингдир лакабидир? Улар мени кўришган. Самиев тап тортмай келди. У панада колди. Менга кўринишни истамадими? Нега? Бирон нимадан чўчидими? “Иштонсизнинг хадиги чўпдан” деган макол бор, булар нимадан хадиксирашади?”
Шу саволлар гирдобида ўтирган Шухрат оркасига яна бир ўгирилганда Сухроб кўринди. Шухрат унинг кўлидаги гугуртга эътиборини каратди. Сухроб ўртогининг караб турганини кўриб, гугуртни чўнтагига солди. Якиндагина ўзини бойвачча хисоблаётган одам Максга учрагандан кейин пулдан айрилиб, аламдан ёнаётган эди. Гарчи карздан кутулган бўлса-да, бу унга кўнгил хотиржамлигини бермаган эди. Чунки хадемай яна карз халтасининг очилишини биларди. Макс “нега мент билан ош-катик бўлиб ўтирибсан?” деб дагдага килганида у “яхшилаб таниб ол, кейинги хафтада уни сенга лакка гўшт килиб топшираман”, деб попугини пасайтириб кўйди.
Бу гаплардан бехабар Шухрат “Макс деганинг ким, нима иши бор экан”, деб суриштириб ўтирмади.
-Кахваси зўр экан, сенинг обрўйингдан фойдаланиб, маза килиб олдим,-деди кулимсираб.
-Мен билан юрсанг шунака маза килаверасан. Уйланганмисан?
-Уйлансам сени тўйга айтмасмидим?
-Айтмаслигинг хам мумкин. Сен академияда ўкиган одамсан. Биз ўкимаган лакмамиз... ўкимаган бўлсак хам, укканларданмиз.
Бу пичинг Макс билан бўлган учрашувнинг хосиласи эканини билмаган Шухрат “Кани, гапиравер-чи” дегандай кулимсираб ўтираверди.
-Нега шу пайтгача уйланмадинг?
-Уйлантирамиз дейишганда куругидан тортиб туришим фош бўлиб колиб, киз томон айниди. Кейин адам “аввал аклингни йи?иб ол”, дедилар. Аклимни йигиб олувдим, энди дурустрок киз топилмаяпти.
-Шуни проблема деб юрибсанми? Бугун кечкурун дискотекага кел, на любой вкус. Хохласанг, бир кунлик хотин, истасанг, бир-икки йилга ярайдиганини топиб бераман.
-Зўрсан-ку? Кўнгилни китиклаб кўйдинг, кани битта чектир.
Сухроб унга сигарет узатди. Кейин ўнг чўнтагидан ёккични чикариб ёкканда Шухрат чап чўнтакдаги гугуртнинг вазифасини англагандай бўлди.
Кечки пайт идорага борганида бўлиб ўтган гапларни баён килгач, Менглиев унга караб мугомбирлик билан жилмайди:
-Ёлгончиларнинг пири экансан-ку? Хўп, ёлгонни-ку тўкибсан. Ишонади деб ўйлаяпсанми?
-Дискотекага таклиф килди-ку? Ишонмаса таклиф килармиди?
-Яхши, дискотекага таклиф килибди. Энди наша чекишга таклиф килса-чи? Чекаверасанми?
-Бунинг йўли хам топилиб колар?-Шухрат бошлигига айёрона бокиб, кулимсиради.
Йигитнинг хар бир саволга дадил жавоб топиши Менглиевга бир латифани эслатди: Марайим карол оладиган маошидан коникмай бойга шикоят килиб дебдики: “Хўжайин Абдурайимдан кам хизмат килмайман. Тонгда баравар тураман, тунга кадар тиним билмайман. Лекин унга кўпрок маош берасиз, мени нечун камситасиз?” Бой “Гапинг тўгри”, деб ўйга толибди-да сўнг буюрибди: “Кўчага чикиб кара-чи, одам зоти бормикин?” Марайим карол шошганича чикиб, дарров кайтиб маълум килибди: “Кўчада бир арава кўринди”. Бой яна буюрибди: “Чикиб бил-чи, от арава эканми ё эшак аравамикин?” Карол яна чикиб билиб кайтди: “Бой ота, от арава экан”. Бой яна буюрибди: “Аравага нима юкланибди?” Карол яна чикиб аниклаб кайтибди: “Аравага ковун-тарвуз ортилибди”. Шу зайлда бой буюраверибди, карол кўчага чикиб аниклаб кайтаверибди. Шундан сўнг бой Абдурайимни чакириб “Кўчага чикиб кара-чи, одам зоти бормикин?” деб буюрибди. Карол “Хўп бўлади, бой ота”, деб чикиб дам ўтмай кайтиб хисоб берибди: “Бой ота, кўчамиздан ковун-тарвуз ортилган от арава ўтяпти. Кўктераклик Мусавой дехкон Эралибойнинг от аравасини ижарага олиб бозорга кетаётган экан. Ўнта босволди, ўнта бўрикалла ковунни бир тангадан, ўнта тарвузни ярим тангадан сотиб келмокчи. Хўжайин, шу ковун-тарвузларни дехкон айтган нархга олиб колиб, эртага бозорга ўзимиз олиб чиксак, анча фойда коларди. Бозорда бу йил ковун-тарвузнинг нархи пича баландрок”. Бу гапларни эшитган бой Марайим каролга караб дебди: “Эшитдингми? Сен ўн марта кўчага чикиб билган нарсани Абдурайим бир чикишда аниклаб кайтди. Шу чикиб-келишида фойда олиш йўлини хам хисоблаб кўйди. Мен икковингнинг хизматингга бир хил хак тўлайман, аммо Абдурайимнинг зехнига кўшимча маош бераман”.
Менглиев бу латифани ёшлик пайтида эшитган бўлса-да, ундаги хикматдан таъсирланиб, ёдига мухрлаган эди. Милицияда ишлаган пайтида хизматга келиб-кетган кўп ёшларни учратди. Шулар орасида Марайим каролга ўхшаганларни кўрганда гаши келаверарди. Баъзиларига “Дунёда “мантик” деган илм бор, биласанми?” деб танбех хам берарди. Шухрат ўкиш чоги бу бўлимга икки марта амалиёт учун келгандаёк Менглиев унинг зехнига, зийраклигига тан берган эдим. Дастлабки мустакил ишда довдирамай, тўгри йўлга тушиб олганидан мамнун бўлиб, елкасига енгил уриб кўйди.
-Ўртогингнинг лакабини нима дединг?
-Болалигида хамма Олгиртой дерди. Кўзига нима яхши кўринса, илиб кетаверарди. Корни оч бўлса, сомса еб турган боланинг кўлидан юлиб олаверарди. Айникса, каламга ўч эди. Чўнтакдан бир учи чикиб турса бўлди, илиб олганини сезмай хам колардик. Ким стол устида унутган бўлса бир нафасда йўколарди. Кейин бу каламларни кўкрак чўнтагига катор териб, керилиб юраверарди.
-Факат калам ўгирлармиди?
-Бу ўгирлик эмас-ку? Очикчасига шумлик билан олиш халос.
-Битта сен эмас, кўпчилик шунака деб ўйлайди. “Боланг шўх бўлса бўлсин-у шум бўлмасин”, деган хикматни эшитганмисан? Шўхлик чегарадан ошса, шумлик бошланади. Шумлик билан жиноятчилик орасида мустахкам чегара йўк. Шумлик жиноят жарининг ёкасига ўхшайди. Жар ёкасида юраверган одам бир кунмас бир кун йикилади. Эрталаб бир илтимос килувдинг, натижасини нега сўрамаяпсан?
-Улгурмагандирсиз, деб ўйлабман.
-Мен шогирдларнинг топширигини тез бажаришга одатланганман,-деди Менглиев хазиллашиб.-Эшит: Олгиртойинг ўз номига муносиб иш килган. Шумлик чегарасини ўнинчи синфда бузиб ўтган. Диля Шайхутдинова деган ўкитувчиларинг бормиди?
-Ха, тарихдан ўкитардилар.
-Шу Диля опанг маош олган куни хамма пули сумкасидан ўгирланган. Олгиртой далил-исбот билан ушланган. Ота-онасими ё ўша шаллаки бувисими, елиб-югуриб камокдан олиб колган. “Иш” ёпди-ёпди бўлган деб кувониб юраверишган. Синган косани чегалаб шўрва ичиш мумкин, лекин синик изи колади. Элчихона ўша изга эътибор килган.
-Сухробни кўрганимдан бери ўйлаб, бир саволимга жавоб тополмаяпман: отаси олим, онаси врач бўлса-ю, бола ўкишни истамаса. Иш деса афтини бужмайтирса.
-Дунёда “ота-онаси яхши бўлса, боласи хам яхши бўлади”, деган конун йўк. Болалар камокхонасига борганингда “туппа-тузук оилалар”нинг фарзандларини кўрардинг. Ўзи “туппа-тузук” бўлиб боласига тарбия бермаса хам “яхши ота-она” деяверамиз, а? Махалламизда бир домла борлар. Кўрсанг, хавас киласан. Юзларидаги нурга караб кўзинг рохатланади. Лекин ўглини кўрсанг, “афтинг курсин”, деб тескари карайсан. Авал “шундай яхши одамнинг боласи нега арокхўр?” деб ўйлардим, энди “шундай иймонли одамнинг боласи нега жиноятчи?” деб бош котираман. Бир даврада шайх билан ўтириб колган эдим, шу бошкотирма саволни бердим. Жавоби оддий экан, ўйлаб хам ўтирмай кискагина килиб жавоб берди: “Еган лукмасига качондир харом аралашиб колган. Буни ўзи вактида билмаган бўлиши хам мумкин”. Кампирнинг пулини Олгиртойинг ўгирлаган бўлса, шу жинояти учун камалади. Бу жиноятни келтириб чикарган омилларни биз “Иш”га тиркамаймиз, суд хам кўриб чикмайди. Биз илми саёз дўхтирларга ўхшаб ишлаймиз. Дўхтир иситмаси кўтарилган беморга тана хароратини туширадиган дори беради. Нима учун иситма чикаётганини яхшилаб ўрганмайди. Окибатда ичдаги касал кучаяверади. Ўладиган холга келган беморни энг зўр дўхтир хам тузатолмайди. Биз хам жиноят кўчасига кириб бўлган одамни яхши йўлга кайтара олмаймиз.
-Биздан хеч ким буни талаб килмайди, вазифамиз бошка,-деди Шухрат устозининг гапини бўлиб.
-Ха, талаб килмайди. Шунинг учун дўхтир ўлим хакидаги когозни ёзиб берганидай биз “бу одам жиноятчи, жазо олиши шарт” деган карор ёзиб бериш билан чекланамиз. Дўхтир жисмоний ўлимга далолат беради, биз маънавий ўлимга.
Шухрат устозининг хозирги гаплари ва кайфиятига тушуна олмади. Терговчи ўз вазифасини халол бажарса кифоя эмасми?

Ответить 
Старый 05.09.2009 15:13   #259  
Offline ID
Аватар для Tohir Malik
Оффлайн
народный писатель Узбекистана
Сообщений: 226
+ 163  774/218
– 0  0/0

Uzbekistan
Энг кичик жиноят. Кисса

Цитата:
ЯНА НЬЮ ОРЛЕАНДА:

Жиноятчининг шериги
Нонуштадан сўнг леди Хамелтонни ювинтириб бўлган Заринани Жек хонасига чакирди-да, зар когозлар билан чиройли килиб ўралган кутичани узатиб:
-Бугун кадрдон дўстимнинг тугилган куни. Кечаси билан юрагим санчиб чикди, мен боролмайман, сен хозир бу совгани уйига ташлаб келасан,-деб буюрди.
-Ледидан рухсат олиб беринг,-деди Зарина, айбдор кизчанинг хадикли овозида.
-Сени мен ишга ёллаганман, хакни хам мен тўлайман. Демак, менинг айтганимни сўзсиз бажаришинг керак!-деб бакирди Жек.
Ўглининг овозини эшитган кора хотин ётган жойида:
-Нима гап, Жек?-деб бакирди.
-Хеч гап йўк,-деди Жек жеркиб.-Хамелтон, За бир соат уйда бўлмайди. Галва килмай, жим ўтир.
-За менинг хизматкорим, уни бирон ёкка жўнатишга хаккинг йўк.
-Бир соат мен сенинг хизматкоринг бўлиб тураман.
-Канакасига хизмат килишингни биламан. Хозирнинг ўзида корангни ўчирасан, сен аблах!-Хамелтон шундай деб чала гажилган олмани шу томон отди.
-За кайтгунича корамни ўчирмай ўтиришга ваъда бераман,-Жек онасини шундай деб тинчитгач, Заринага совгани каерга олиб боришини тушунтирди.
Ташкарида куёш чараклаётган бўлса-да, кеча тинган довулнинг асорати хали сакланиб турарди. Кўчаларга уюм-уюм килиб тўпланаётган балчикнинг сассик хиди Заринанинг кўнглини айнитди. Димогини рўмолчаси билан пана килиб юрди. Хамма ёкни ахлат коплаб ётганида юпка рўмолча кишини бадбўйдан химоя кила олармиди? Бир оздан сўнг рўмолчани чўнтагига солиб, кадамини тезлатди. Ярим соат деганда Жек тушунтирган дахага етиб борди. Бу ердаги уйлар Жек яшайдиган дахадаги кулбалардан фарк килар, иморатлар хашаматли бўлмаса-да, батартиб одамлар яшашидан дарак бериб турарди. Зарина учинчи каватга кўтарилиб, кўнгирок тугмасини босиши билан унинг ташрифини кутиб тургандай, эшик дархол очилди. Жекка нисбатан корарок ва бадбашарарок одамни кўриб, Зарина чўчиб кетаёзди. “Сенга нима керак?”-деган дагал овоздан ўзига келиб, бир оз довдираган холда:
-Мистер Эденбург керак,-деди.
-Менман Эденбург, нима дейсан?
-Мистер Хамелтон сизни тугилган кунингиз билан табриклаб, совга юбордилар.
-Ўзи нима учун келмади?
-Касал эканлар.
-Кечаси билан юраги санчиб чикибдими?
-Ха.
-Шунака ахмакона касали бор, Кани, кир ичкарига.
Бу таклифдан хадиксираган Зарина бир кадам тисарилди:
-Нега? Совгани бердим, энди кетишим керак. Леди Хамелтон газабланишлари мумкин...
-Леди дедингми?-Эденбург шундай деб тиржайди. У тиржайган пайтда козик тишлари кўриниб, янада кўркинчли тус олгани учун Зарина беихтиёр юзини бурди. У эса гапини давом эттирди:-У сассик чўчка хали хам тирикми? Чўчканинг “леди” бўлганини энди эшитишим. Сен кармисан? Ичкарига кир, деяпман!
-Киролмайман.
-Кўркма, мен факат совгани очиб кўраман, мен сенинг кимлигингни билмайман-ку, балки совганинг ярмини йўлда ўмариб кўйгандирсан?
Бу тухмат тоши зарбидан гангиган Зарина “Мен ўгри эмасман”,-деди-ю овозининг титраб кетганидан ўзи хам ажабланди.
-Ўгри эмаслигингни билишим учун ичкарига киришинг шарт.
Зарина остона хатлаб икки кадам кўйди-да, дахлиз ўртасида тўхтади. Эденбург чўтагидан пичокча чикариб тугмасини босган эди, тиг “шик” этиб очилди. Тиг худди ўзига санчилиш учун очилгандай Зарина чўчиб тушди. Эденбург аёлнинг кўркувидан лаззатланиб, иршайди. Кейин чиройли тасмаларни узиб, заркогозни гижимлаб ташлади-да, кути копкогини очди. Шу он кутилмаганда эшик ташкари томондан зарб билан тепилди. Ошикмашуги узилиб чиккан эшик Заринанинг оркасидан урилди-ю, у нима бўлганини англашга улгурмай, хушини йўкотиб, йикилди.
-Нью Орлеан полицияси! Гапирмаслик ва адвокат ёллаш хукукига эгасан!-деган овозни узок-узокдан эшитгандай бўлди.
Димогига урилган ўткир хиддан хушига келиб кўзини очганда ўзини дахлизда эмас, кенг хонада кўриб ажабланди. Кимирламокчи бўлган эди, кўлига кишан урилганини билиб, кўркувдан юраги кинидан чикиб кетаёзди.
-Нью Орлеан полицияси, сиз гапирмаслик ва адвокат ёллаш хукукига эгасан,-деди унга якин ўтирган йигит.
Агар милиция бўлганида Зарина унинг погонидаги юлдузчаларга караб мартабасини билиши мумкин эди. Бу йигитнинг полицияда кандай мартабага эга эканини фарклай олмай нима деб мурожаат килишни билмади. Полициячи унинг гапиришини кутиб ўтирмай ўзини танитишни талаб килди.
-Зарина Норова, мистер Жек Хамелтоннинг хизматкориман.
-Мана бу кутини сен олиб келдингми?
Зарина стол устидаги кутига каради. Кутини безаб турган заркогоз шилиниб олингани учун бир нима дейишга иккиланди:
-Мен тугилган кунларига совга олиб келувдим...
-Канака совга? Канака тугилган кун? Мен январда тугилганман! Хеч канака Жек Хамелтонни билмайман!-деди Эденбург бакириб.
-Хамелтонни сен билмасанг, биз биламиз. Кани, кетдик, агар камокда ўлиб кетмасанг, энди бу уйга йигирма йиллардан кейин келасан,-деди полициячи.
Дахлиз остонасида турган полициячи Эденбургнинг оркасига ўтиб, елкасига туртди. Эденбург унинг амрини бажо этишдан олдин Заринага газаб билан тикилди. Заринанинг назарида унинг кўзларидан учкунлар сачрагандай бўлди. Аёл бу учкунлар окимига дош беролмай юзини бурди. Эденбург:
-Бу канжик игво киляпти, Хали хамманг пушаймон бўласанлар!-деб бакиргач гарданига мушт тушиб гандираклади. У олиб чикиб кетилгач, Зарина бўшатилишга умид килиб аввал кўлидаги кишанга, сўнг полициячига илинж билан каради. Аёлнинг умидвор бу карашига полициячи совукконлик билан:
-Сен хам биз билан борасан,-деди.
-Нега?-деди Зарина йигламсираб.
-Жиноятчиларга шерик бўлганинг учун,-деди полициячи ўрнидан туриб.
Бу айбловни эшитган Заринанинг тили котиб, гапга айланмай колгандай бўлди. Мажолсиз киприклар кўз ёшларига тўскинлик кила олмади.
-Жиноятчиларга?- деди йигламсираб.-Ахир мен уларни танимайман-ку?
-Бунинг хеч ажабланадиган ери йўк,-деди полициячи хотиржамлик билан,-наркобизнесда мингларча наркокурьерлар бор, улар хам ўз “босс”ларини танимайдилар. Кўркма, агар полиция билан хамкорлик килиб, судда айниб колмасанг, буларчалик кўп ўтирмайсан.
“Кўп ўтирмайсан?.. Бу нима дегани? Анавинга йигирма йил ўтирасан, деди. Мени канчага камамокчи?” Шу фикрнинг ўзиёк Заринанинг жонини сугуриб олгандай бўлиб, кўз олди коронгилашди. Полициячи уни тургизиш учун кўлтигидан ушлаганда эса хушидан кетди.
Хушсиз аёл махкамага олиб келиниб сўрок килинаётганда Жўра ховлини тозалаш билан банд эди. Довулдан олдин яшнаб турган майсазор устини балчикдан уч сидра тозалаб чиккан бўлса-да, эрталаб хўжайин унинг ишидан кўнгли тўлмаётганини айтди. Балчикдан бўгилган майсазор куёш нурида жонланиб колишини тушунтира олмади. Захлаб кетган кулбасида суяклари какшай бошлаган Жўрага офтобда ишлаш хуш ёкди. Майсазорнинг ярмини тараб чикканида кўчада тўхтаган полиция машинасига кўзи тушди-ю, ахамият бермай ишини давом эттираверди. Машинадан тушган икки полициячининг бири йўлкадан юрмай, майсазорни кесиб ўзи томон якинлашаётганини кўргандан сўнг ишни бас килиб, каддини ростлади. Полициячи унга якин келиб худди дўкондаги буюмни танлаб олиш учун синчиклаб кузатаётгандай бошдан оёк караб чикди-да, “сенам одаммисан?” деган охангда:
-Норов сенмисан?-деб сўради.
Эрталабдан бери юраги сикилиб турган Жўрага бу ташриф хавотирли туюлиб, аъзойи бадани бўшашиб кетди. Довдираб колганини сезган полициячи саволини такрорлагач, паст овозда “Ха, менман”, деб жавоб берди.
-Юр уйингга, мен тинтув ўтказишим керак,-полициячи шундай деб уни билагидан ушлади.
-Менинг уйим йўк,-деди Жўра.
-Уйинг йўклигини биламан. Яшаётган жойингга бошла.
Ўз юртида тинтув ўтказиш учун прокурорнинг рухсатномасини талаб этишга хакки борлиги Жўрага маълум эди. Аммо бу мусофирликда шундай хакка эгами ё йўкми, билмасди. Жўра бўйнига сиртмок ташланган кул ахволида полициячига эргашди.
“Уй” деб аталмиш жойни тинтув килиш учун овора бўлиб келишнинг ўзи тентаклик эканини полициячи ичкарига карабок англади. Лекин начора, буйрукни бажаришга мажбур бўлгани учун хам кулбани уч кайта тинтишдан эринмади. Жўранинг чўнтакларини, хатто пойабзали остини хам икки марта каради. Нихоят, ўз ишидан ўзи гашланиб, лабига сигарет кистирди-да, тутатди. “Бу одам бир англашилмовчилик туфайли кулбани титяпти, манзилни адаштирган шекилли”, деган фикрда турган Жўра шундан сўнг:
-Мистер, нимани кидиряпсиз?-деб сўрашга журъат этди.
-Нима кидираётганимни ўзим биламан,-деди полициячи кўрслик билан, кейин Жўранинг кўзларига тикилди:-Нима кидираётганимни билмаяпсанми? Беркитган жойингни ўзинг кўрсатсанг, кисматинг анча енгиллашарди.
-Нимани яширибман?
Соддадиллик билан берилган бу савол полициячининг газаб оловига мой сепди. У Жўранинг жагига чанг солди:
-Ит! Мени лакиллатмаган битта сен колувдинг?!
Жўра кутилмаган зарбадан гандираклаб ўтириб колди.
-Наркотиклар каерда?-полициячи шундай деб бакириб, уни тепди. Кулба тор бўлгани сабабли тепкиси кўнгилгидай чикмай янада газабланди-да, Жўранинг гарданига мушт туширди. Эшик ташкарисида турган полициячи сал инсофлиро? эканми, шеригини кўлидан тортиб, тўхтатди.
-Сенам бир кара,-деди хансираётган полициячи ташкарига чикиб.
Иккинчи полициячи ичкарига кадам кўйгач, Жўра бошини ушлаб, ўрнидан туришга уринди.
-Менда наркотик нима килади?-деди у инграб.-Бу ерга якинда келганман. Агар кимёгар бўлганимда хам сунъий наркотик тайёрлашда гумон килсангиз бўларди. Мен физикман. Лекин бу ерда атом бомба ясаганим йўк. Мен лазерлар бўйича мутахассисман.
-Атом бомба ясашни билганингда бу ерга биз келмаган бўлардик.
-Нега бу ерда наркотик кидиряпсизлар, тушунмаяпман?
-Хотининг каерда?
-Ишга кетган. У мистер Хамелтоннинг уйида хизматчи.
-Хизматчими ё наркокурьерми?
-Бу нима деганингиз?
-Ё ўзинг лакмасан ё бизни лакиллатмокчи бўляпсан. Хотининг махкамада сўрок килиняпти. Аклинг бўлса, адвокат ёлла, пулинг бўлса гаровга чикариб ол,-полициячи шундай дегач, шериги билан биргалашиб машинаси томон юрди.
Унинг гапи Жўрага тепкидан хам баттаррок таъсир килди. Гарданидаги огрикни хам унутиб, унга эргашди. Хотинининг кайси махкамада эканини сўраган эди, полициячи кискагина килиб тушунтириб берди-ю машинасига хотиржамлик билан ўтириб жўнаб колди. Хўжайинидан ижозат олишни хам унутган Жўра машина кетган томонга юрди. Махкамадан тайинли маълумот ололмади. Хотини билан учрашишни сўраб ялинишлари хавога учди. Унинг бу ерда адвокат ёллашга хакки бор эди. Лекин кайси пулга? Гаровга пул кўйиб Заринани судга кадар чикариб олиши мумкин экан. Лекин кани ўша пул? Хали бу юртга отланмай туриб “Америкада яхши яшаш имконияти бор, бирок, адвокат ёки врачга иши тушган хар кандай миллионер бир ойда кашшокка айланиши хам мумкин”, деган гапни эшитган эди. Адвокат ёллаш хакидаги таклифни эшитгач, ўша гап эсига тушди-ю юраги увишди.

Ответить 
Реклама и уведомления
Старый 05.09.2009 15:53   #260  
Offline ID
Аватар для Tohir Malik
Оффлайн
народный писатель Узбекистана
Сообщений: 226
+ 163  774/218
– 0  0/0

Uzbekistan
Энг кичик жиноят. Кисса

Цитата:

Меросхўр

Идорадаги ишларини нихоясига етказган Шухрат ваъдасига мувофик дискотека томон юрди. Сухроб уни кундузи пиво ичган жойида кутиб ўтирарди.
-Бу жой сенинг номингга мухрланганми?-деб хазиллашди Шухрат, кўл олиб кўришар экан.
-Кўча кўрган эркак хеч ерда хор бўлмайди,-деди Сухроб гурур билан. Кейин Шухратни ўтиришга таклиф этди.
-Дискотекага кирмаймизми?-деб ажабланди Шухрат.
-Хали вакт бор. Биз боп кушчалар энди учиб келишади. Ўтир. Яна милисанинг кийимида келармикансан, деб чўчиб турувдим. Туппа-тузук одамга ўхшаркансан-ку, а?-ўзининг бу хазилидан марокланган Сухроб хузурланиб кулди.-Битта пиво ичволасанми, энди хиди келади, деб хўжайинингдан кўркмассан?
-Хўжайиндан кўркмайман. Пивонинг хиди кушчаларингга ёкмаса-чи?-Шухрат шундай деб мугомбирлик билан кулимсиради.
-Вей, сен кайси осмондан тушгансан?-деди Сухроб.-Агар огзингдан арок хиди келиб турмаса, хозирги кизлар сени эркак ўрнида кўрмайди.
-Мен пивонинг хидини айтяпман. Сен арок хидини айтяпсан. Эркакнинг фаркига борадиган кушча конъякнинг хидига учиб келса керак, деб юрардим.
-Шунаками?-Сухроб унга савол назари билан тикилди-да, сўнг бахсда маглуб бўлган одам каби икки кўлини кўтарди:-Унда конъяк чакирамиз. Факат... чикими сендан.
-Хўп. Ўрисларда “ташаббус хамиша жазоланади”, деган макол бор,-Шухрат шундай дегач, Сухробга таклид килиб, икки кўлини кўтарди.
-Кўнглингга келмасин. Бугун сени мен мехмон килишим керак эди. Лекин бир кадрдон келиб “Карзимни икки соат ичида тўламасам ўлдиришади”, деб кўз ёши килиб туриб олди. Бор пулимни бериб юбордим. Дискотекага олиб кириш мендан, у ёги сенинг гарданингга. Эртага сени ўзим бўктириб, бугуннинг хиссасини чикараман.
Бу гапни эшитган Шухрат кундузи “министр билан учрашишга шошилиб турган” номаълум кимсанинг нимага келганини англади. Кахвахонанинг беркитиладиган вакти келиб, йигиштирила бошлангач, юз граммдан конъяк, биттадан шоколаднинг таъсирида хушхол бўлган икки йигит ўрнидан туриб, дискотека томон юрди. Шовкин хукмронлик килаётган дискотека ёшлар билан тўлиб тошмаган эди. Дискотекаларни “ёшларнинг маданий дам олиш маскани”, деб хисобловчи кимсалар деворга чизилган суратларни кўрсалар, ўз фикрларида катъий колардиларми ё йўкми, Худо билади. Шарк миниатюралари услубида ношуд рассом томонидан чизилган ишкий лавхалар маданий масканни эмас, фохишахона кўркини оча олиши бахс талаб этмайдиган хакикат эди. Тинмай ўчиб-ёнаётган рангоранг чироклар ва рокмусика таъсиридан маст йигит-кизлар бу ерга кўп келавериб кўзлари пишиб кетганми, ё суратдагига нисбатан хаётда бунданда батаррок ишкий лавхаларни кўравериб хирс оловлари ўчиб бўлганми, хар холда суратларга бефарк эдилар. Шухрат суратларга разм сола туриб, Сухробнинг тикилганича кузатаётганини сезди-ю кишлокдан шахарга келиб довдираб колган содда одам холига тушмаслик учун нигохини раксга тушаётганлар томон олди.
-Ёкмадими?-деди Сухроб, суратларга имлаб кўйиб.
-“Интернет”га кирмаганлар учун кизикдир,-деди Шухрат хафсаласизлик билан.
-Тўгри айтасан, бунака расмларни богчага чизиш керак.
Сухроб атрофга зийраклик билан назар ташлади-да, сўнг “Хозир келаман”, деб нари кетди. Кўп ўтмай гоят тор ва гоят калта юбка кийиб киндигини очиб олган икки кизни бошлаб кайтди.
-Танишинглар, менинг жонажон огайним Сандро! “Кишмиш” фирмасининг хўжайини!-деб таништиргач, завкланиб кулди.
-Зулька, ўзбекчасига Зулфира,- кизларнинг бири шундай деб нозланганича кўришиш учун эмас, ўптириш учун кўлини узатди. Шухрат узатилган кўлни ушлаб ўзига тортди-да, кизнинг лабидан охиста ўпди. Унинг бу килигидан ?увониб кетган Сухроб елкасига уриб кўйди.
-Койилман! Зулька сеники!
Иккинчи киз хам кўлини узатиб ўзини “Диля” деб таништирди-да, “Сандро? Ўзбекчасига нима бўлади? Санжарми?” деб сўради. Шухрат гапга огиз жуфтламай туриб Сухробнинг ўзи жавоб кайтарди:
-Немисчасига хам ўзбекчасига хам Сандро!
-Сандро, кўзимга пр-риятно иссик кўриняпсиз. Олдинги вторникда “Леопард” ресторанига кора “Лассетти”да келмаганмидингиз?
-Сандро “Лассетти”да юрадиган лохлардан эмас, мошинаси ок “Мерс”, билиб кўй!-Сухроб баландпарвоз охангда шундай деб “бопладимми?” дегандай Шухратга караб кўз кисиб кўйди. Кейин иккала кизни елкасидан кучиб, ўзига тортди:- Дискотека ва кизлар – эркак кўнглини хушлар! Нима килдик, олдин бир шўнгиб чикамизми?
Сухробнинг раксга таклиф килиши кизларга ёкинкирамаганини сезган Шухрат гапни илиб кетди:
-Диско, нарко ва кизлар йигит кўнглини хушлар,-деб кизларга кўз кисди.
-Ў, мана бу жентельменнинг гапи бўлди!-Диля шундай деб Шухратнинг ёногидан ўпиб кўйди.
Бу таклиф Сухробнинг кўнглига мойдек ёккан бўлса-да, ўзича нозланди:
-Наркота билан бошимни котирмаларинг, яхшиси элликта-элликта виски ичайлик.
-Вискини бизга нянкаларимиз эрталаб яслида завтракка беришган, так что, ичиб олганмиз,-деди Зулька кошларини чимириб.
-Нима, наша чекмокчимисан?-деди Сухроб жеркиб.
-Причем тут наша?-деб дугонасини химоя килди Диля.-Как всегда порошок. Нима, духинг етмайдими?
-Мен сенгга духни кўрсатиб кўяман!-Сухроб уни билагидан сикиб силтаб кўйди-да, Шухратга караб “юр, четрокка чикайлик”, деган маънода имлади. Холирок жойга ўтишгач, атрофга олазарак караб олди:-Айб ўзингда, ўлган илоннинг бошини кўзгаб кўйдинг. Энди топиб бермасам, булардан курук ?оласан. Пулинг етадими, суриштириб кўрайми?
-Шу ерда топиладими?-деб сўради Шухрат, ўзини гўлликка солиб.
-Пул бўлса, гўр хам топилади.
-Канчага тушади?
Сухроб тўрт кишига мўлжалланган кукуннинг нархини айтгач, Шухрат ўйланиб, ўзича чамалаб кўрди-да ёнидан пул чикарди:
-Уч кишига олавер, мен хидламайман. Бўлса, менга наша топганинг яхши.
-Топишга топарман-у, лекин бу ерда чектиришмайди. Тутундан ишкал чикади, порошок бехитрок.
-Сен бир тортишга етадиган бўлса хам топавер, мен кўчага чикиб чекиб келаман.
-Хўп, суриштириб кўраман. Энди бориб тур олдиларига, яна учириб юборма. Мени кўришинг билан хожатхонага олиб тушаверасан, ўзлари билишади.
Шухрат кизларнинг ёнига шодон кайфиятда кайтди.
- Ну как? Топарканми?-деб сўради Диля.
-Топилмайдиган нарса бор эканми? Зулька, сени каердадир кўргандай бўляпман. Иктисодиёт университетини битирмаганмисан?
-Фу!-Зулька шундай деб нозланиб кулди.-Мен шунака карига ўхшайманми?
-Биз бу йил лицейга кирамиз,-деб пичинг килди Диля.
Лицей ёшидан ўтиб колган бу кизларнинг кўриниши, киликлари ёкмаётган бўлса хам Шухрат ўзини бахтиёр йигит каби кўрсатишга мажбур эди. Сухроб кўп куттирмади, беш дакикага колмай эшик томонда кўриниб, имлади. Ертўладаги хожатхонага тушишгач, кизларга шаффоф халтачадаги кукунни бериб, Шухратни эркаклар бўлмасига бошлади-да, кулогига кистирилган папиросни олиб унга узатди:
-Пивохона томонга ўтсанг, бехитрок жой бор,-деб тайинлади-да, яна огохлантириб кўйишни хам унутмади:-Чекиб олганингдан кейин товукларга ментлигингни билдириб кўйма.
-Ментлардан кўркишадими?
-Ментнинг ўзидан кўркмайди. Мент нафсини кондириб бўлганидан кейин хакини насия килиб кочворади. Сен унака хилиданмассан, лекин барибир билдирма.
Шухрат тайин этилган томонга ўтиб, коронгуликни эмас, ёруглик тушиб турган жойни танлади. Назарида Сухроб изидан кузатиб тургандай бўлиб, аланглаб олди. Унинг сезгиси бир озгина адашган эди. Уни Сухроб эмас, дискотеканинг иккинчи каватидаги дераза ёнида турган Ражаб кузатаётганди. Пивохона томонга ўтиб тутатишни хам Сухробга Ражаб тайинлаганди. Сухробнинг “Илгари наша тортиб, Академиядан бир марта хайдалган, энди игнага ўтказиш осон бўлади”, деган гапига у ишонкирамаганди. Ўзича “агар айтилган гапга кириб коронгида чекса, демак, тажрибаси йўк экан. Коронгида чекаётган одамдан дарров шубхаланилади. Ёругда чекса бировнинг эътиборини тортмайди”, деб ўйлаб, уни шу зайлда синамокчи эди. Папирос тамакисига меёридан кам наша аралаштириб, гап орасида “зўр эканми?” деб сўраб кўришни хам тайинлаганди.
Айни чогда синовдан ўтаётганини тахмин килаётган Шухрат Сухробнинг осонлик билан кукун ва наша топиб келгани сабабини билолмай хайрон эди.
Дискотекага кайтганида Сухроб кизларни буфет ёнида гапга солиб турарди. Даврага кўшилиши билан гап “Эммануэл” фильми устида бораётганини билди. Сухроб огиз кўпиртириб таассуротларини сўзлар, кизлар эса бефарк тинглашарди. Корадори кукунини хидлаб, нафслари ором олгач, кўнгилларини шайтоний хис чулгаб, энди шўх-шодон ўйнаб-кулишни исташаётган эди.
-Сандро, Зулька Эммануэлга ўхшайдими ё йўкми?-деди Сухроб унинг елкасига кўл ташлаб.
Шухрат кизни энди кўраётгандай бошдан оёк разм солди-да, хазил охангида:
-Кўзлари ўхшайди-ю киндиги ўхшамайди,-деди.
-Нега?-деб ажабланди Диля дугонасининг киндигига ажабланиб караб.
-Эммануэлнинг киндиги французчасига кесилган,-деди Шухрат мугомбирлик билан.
-У канака бўлади?-деб баттар ажабланди Диля.
-Французчаси думга ўхшаб чикиб туради,-деб гапга кўшилган Сухроб ўз хазилидан ўзи хузурланиб мирикиб кулди.
-Танса тушмаймизми?-деди бу хазилдан энсаси котган Зулька.
-Вактида айтилган энг тўгри таклиф шу бўлди,-деди Шухрат.-Суюк дориларнинг когозига “ичишдан олдин чайкатиб олинг”, деб ёзилади. Кизларни “ичишдан” олдин тансада чайкатиб олиш шарт.
-“Ичишдан” олдин сотиб олиш керак,-деб фикрга аниклик киритди Зулька.
-Сотиб олишдан олдин дўхтирдан рецепт ёздириб олиш керак,-Шухрат шундай деб кизни эркалагандай бўлиб, елкасидан кучди-да ўзи томон тортди.
Зулька аввал майлини унга берди-ю кейин димогига наша хиди урилиб, ўзини тортди.
-Фф-у! Анашами? Терпеть не могу! Деревеншиной пахнет. Бизарни кишлокдаги чуваклар ўтирарди хамма ёкни ванят этиб. Сандро, сен ахир культурнийсан-ку?
-Бу хали наша эмас,-деди Шухрат Сухробга караб бош чайкаб.- Хали нима дединг? Вискини яслидаги нонуштада ичганмиз девдингми? Менам бунака нашани богчада чекардим. Сухарик, ошнанг аферист экан, бунака маза учун бир сўм хам бермаслик керак.
Балик овига чиккан одам кармокни таваккалига ташлайди. Кўлнинг ёки дарёнинг айни шу ерида балик борлигини тахмин килади. Ови юришмаса, афсус билан кайтаверади. Шухрат хозирги гапини айтганида кармокни ишончсиз тахмин билан ташлаган эди. Омади юришиб, балик хўракка осонгина алдана колди. Ёшлар кизларнинг даврасида ўзларини мард ва танти килиб кўрсатиш учун мактанишни ёктирадилар. Кармогига итбалик илинган баликчининг лакка тутдим, деб керилиши табиий хол бўлганидек, спирт ичиб, ичаклари куйиб кетса хам “шу хам спиртми, арокдан хам баттар-ку!” деб катта кетувчилар оз эмас. Ана шундай мактанчоклар йўлидан фойдаланган Шухратнинг хозирги гапи ашаддий нашавандларникидан фарк килмагани учун хам Сухроб таажжубини яшира олмай “Кўявер, хали мен унинг терисини шилиб оламан”, деб кўйди.
Ярим соатча ракс тушишгач, Сухроб “Эркин хаёт кўйнига шўнгиш”ни таклиф этди. Дискотекада эканида Шухрат енгил кайфият чодирига бурканаверди. Бу ерга хизмат юзасидан келганини унутмаган бўлса-да, шу кизлар, шу йигитлар каби ўйнаб-кулишни хохлайверди. Ташкарига чикишгач, бу кайфият уни тарк этганда “нашанинг тутини менга таъсир килдими? Ташкарига пуфланган тутун шунча таъсир килса, ичга тортиб чекилса одамни кандай ахволга соларкин?” деб ўйлади.
Кизлар шахар чеккасида яшайдиган танишлари уйида тонгга кадар айшу ишрат куриш мумкинлигини айтишгач, Сухроб машина тўхтатмокчи бўлди.
-Сандронинг ок “мерс”и кани?-деди Диля ажабланиб.
Шухрат савол назари билан Сухробга каради, у эса ўйлаб хам ўтирмай жавоб кайтарди:
-Ок “мерс”ни кеча бир хариф пачок килган, икки кундан кейин тузалади.
Кира килинган машинанинг орка ўриндигида, икки киз ўртасида ўтирган Шухрат бошини Зульканинг елкасига кўйиб аста шивирлади:
-Зулька, сен менга ростданам ёкиб колдинг. Иккаламиз алохида маишат килишимиз керак, буларни аралаштирма, нима дейсан?
Зулька “маъкул” деган маънода бош иргаб кўйгач, Шухрат давом этди:
-Сухаригинг бугун куп-курук, чўнтагида хемири хам йўк. Насияга хам кўнаверасанларми? Текинга мушук офтобга чикмайди. Демак, кўнмайсан, тўгри киласан. Мен хам карз бўлиб юришни хохламайман. Шунинг учун борган жойимизда бехитгина килиб кочворсанг хам жахлим чикмайди. Эртага бир ўзинг кечкурун тўккизда “Леопард”га келасан. Тушундингми?
Зулька яна бош иргагач, Шухрат гижимлаб ўтирган пулни унинг кафтига тутди.
Манзилга етиб келишгач, Зулька йигитларга караб “Сизлар кутинглар, жой тайёр бўлгач, чакирамиз”, деб Диляни бошлаганича тўккиз каватли уйнинг ўрта йўлагига кириб кетди.
-Кайфиятларини чамандай очиб юбординг, порошокнинг додахўжасидан берувдингми?-деб сўради Шухрат.
-Додахўжасимас, доим тортиб юрадигани. Дискотеканинг шунака оханжамаси бор. У ерга кирган одамнинг бахри дили яйраб кетаверади.
Сухробнинг бу гапидан кейин Шухрат ўзидаги ўзгаришнинг сабабини аниклагандай бўлиб, кўнгли равшанлашди.
Кизлардан дарак бўлавермагач, Сухроб асабийлаша бошлади.
-Канжиклар мени лакиллатишмокчими?! Хозир топиб чикаман!-деб йўлак томон юрганда Шухрат билагидан ушлаб уни тўхтатди:
-Ярим кечада кайси уйдан топасан?
-Хамма уйни бир-бир титиб чиксам хам топаман!-Сухроб шундай деб катта кетиб кўйиб, Шухратга каради:-Менга кара, юр, сен милисасан, уйларга кириб текширишга хаккинг бор.
-Шу ачиган туршаклар олдида паст кетасанми?! Кидиришмас, чакириб кўйишингга хам арзимайди.
Шухрат шундай деб уни кўлтиклади-да, кўча томон юрди. Кўча кимсасиз эди. Анча йўлни пиёда босиб холдан тойишганда орка томонда арава гилдирагининг гижирлашини эшитиб тўхташди. Молбозорга эртарок бориш учун барвакт йўлга чиккан аравакашнинг мархамати билан катта кўчага етиб олдилар.
Ответить 
Ответить




Powered by vBulletin® Version 3.8.5
Copyright ©2000 - 2025, Jelsoft Enterprises Ltd. Перевод: zCarot
Advertisement System V2.5 By Branden
OOO «Единый интегратор UZINFOCOM»


Новые 24 часа Кто на форуме Новички Поиск Кабинет Все прочитано Вверх