Талабалар ижоди намуналарининг муҳокамаси

[Tulqin Eshbekov]

ТИЛАНЧИЛИК “КАСБ”ГА АЙЛАНМАСИН

Раббонақул Мухторов кўпроқ спорт журналистикасига қизиқади. “Тошкент оқшоми” газетасида ишлаб, тажриба орттирмоқда. “Ахборот маконида ёшлар овози” тўпламида унинг “Руҳиятга сингган таҳдид” сарлавҳули мақоласи ёритилган.

* * *

Янги мақоламни таҳририятга олиб бораётганимда йўл четида мунғайиб турган аёлга кўзим тушди. У ён-атрофда ўз манзили сари шошиб бораётган йўловчиларга мурожаат қилар, “уйига етиб олиш учун уч юз сўм пул кераклигини” айтиб, ялинарди. Аёлга раҳмим келди, чўнтагимдан уч юз сўм чиқариб бердим...
Эртаси куни яна таҳририятга яқинлашар эканман, тағин ўша аёлга рўбарў келдим. Ўша кийимлар, ўша кўриниш, ўша “аянчли ҳолат”. Мени ҳайрон қолдиргани эса аёлнинг тилидан янграётган қуйидаги сўзлар эди:
“Илтимос, уйимга кетиш учун тўрт юз сўм етмай қолди. Ёрдам беринглар”.
Бир қарашда ишониш қийин бўлган ҳолат. Гувоҳи бўлмаганимда ўзим ҳам ишонмасдим. Афсуски, бу воқеа кўз ўнгимда содир бўлаётганди. Аёлдан хийла узоқлашиб, сездирмай разм солдим; тўрт мучаси соғ, ақли жойида. Садақага термулгандан кўра, бирор жойда ишласа бўлмасдими, дейсизми? Бу савол мени ҳам қийнайди. Аксига олгандек, ҳар қадамда “тоғни талқон қилгудек” қудратга эга бўлса-да, ўзгаларнинг эҳсонига қўл чўзиб турган тиланчиларга дуч келамиз. Кимдир бир-икки сўм берса берар, аксарият кишилар эса нафрат аралаш термулиб, ўтиб кетишади. Баъзида, наҳотки буларда ор, номус, ғурур каби туйғулар бўлмаса, дея ўйлаб қоласан, киши.
Аксарият тиланчилар учун баҳона сифатида “бирор ички азосининг оғир дардга чалинганлигини” ёки “ғирт етимлиги, барча қариндошининг, ота-онасининг “ўлгани”ни”ни жар солиш “урф бўлган”. Масалан, яқинда уйга қайтаётганимда автобусга чамаси йигирма ёшлар атрофидаги бир йигит чиқди ва “етимлиги, буйрагини олдириб ташлаганини” важ қилиб кўрсатиб, баъзи йловчилардан пул ундирди-да, автобусни тарк этди.
– Тирик ота-онасини “ўлган” дейишдан ҳам қайтмайди-я, бу нобакор,– деди чиптачи ҳалиги йигитнинг ортидан нафрат билан термулиб.
– Уни танийсизми,– дея сўрадим чиптачидан.
– Албатта, узоқроқ қўшнимиз. Отасининг топган пулига ичади. Бечора ота-она уни тўғри йўлга сололмай ҳалак. Ахийри, пул бермай қўйишган шекилли, шу йўлга ўтибди-да...
Қадимда баъзилар ноиложликдан бировларнинг қўлига кўз тиккандир, бугун бунга мутлақо ҳожат йўқ, деб биламан.

Раббонақул МУХТОРОВ,
ЎзМУ Журналистика факультети талабаси.

[myu]

Ёш болалар ҳам тиланчиликни касб килиб олган, нонга пули йўқлигини, уйидагилар оч ўтирганини бахона қилиб, ўзига етарли пул тўплаб олганидан кейин, компьтерхонада кўрасиз.

[Tulqin Eshbekov]

КЎЗМУНЧОҒИНГ БЎЛАЙИН, ВАТАН!

Зулфия номидаги давлат мукофоти совриндори Гулноза Шарафова 1991 йилда Навоий вилояти Конимех туманида туғилган. “Меҳр сарчашмаси” шеърий тўплами, “Одам савдоси – умумжаҳон ғавғоси”, “Момолардан мерос қадриятлар ёхуд ўзбек қизларининг кийиниш маданияти” илмий рисолалари муаллифи. Айни пайтда у “Навоий вилояти телевидениесидаги кўрсатувларнинг ёшлар маънавиятини оширишда тутган ўрни” мавзусида илмий изланишлар олиб бормоқда.

* * *

Ватан... Бу сўз замирида яширин маъно ва мазмун дунёга эндигина келган чақалоқ кўзларидаги ҳайратга ўхшайди. Ватан... У қароқларда қолган соғинчнинг таъми. Ватан... бир кафт тупроқ учун берилган жонлар нидоси. Бу таърифларни узоқ давом эттириш мумкин. Болалигимда онажоним жажжи қўлларимга маржондек терилган кўзмунчоқларни қаторлаштириб тақиб қўярди. Мен эса уни тақмаслик учун тўполон қила бошлардим. Шундай дамларда онажоним мени бағрига босиб, эркалаб, “бу кўзмунчоқлар сени ёмон кўзлардан асрайди, қизалоғим”, деб юпатардилар. Бугун улғайдим, ота-она, туғилиб ўсган замин уларнинг нақадар муқаддас ва азиз эканлигини англаб етяпман. Қани имконим бўлса-ю, сени ёмон кўзлардан асрагувчи кўзмунчоғинг бўла олсам, Ватаним!
Ҳаётимда эришган барча ютуқларимни истиқлол ва уни биз ёшларга берган имкониятлари самараси деб ўйлайман. Бугун ҳур ва озод диёрда ўз орзулари сари одимлаётган тенгдошларим билан ҳаракат қилаётганимдан бахтлиман. 2009 йил 6 март куни “Туркистон” саройида ўн тўрт нафар бахтли қиз қаторида, вафо ва садоқат тимсолига айланган шоира Зулфия сиймоси акс этган нишон менинг ҳам кўксимда порлади. Ўша ҳаяжон, бахт ва орзулар лиммо-лим кун Истиқлол туҳфа этган бахтларнинг ёрқин тимсолидир. Порлоқ келажагимни ҳам айнан истиқлолнинг нурли ва шонли келажаги билан бирга яралишига ишонаман ва бунинг учкун астойдил ҳаракат қиламан. Шу онда туйғуларим шеърий сатрларга уланмоқда...

Ватанни шунчаки севиб бўлмайди,
Шунчаки севсам гар гуноҳлидирман.
Юртга меҳр қўйиб, Ватанни севган,
Истиқлолга тенгдош бахтли қизингман.

Ватан келажагинг айтар сўзингман,
Тонгда ғунчаларга қўнган шудрингман.
Тупроғинг тафтида улғайган гулинг,
Истиқлолга тенгдош бахтли қизингман!

Гулноза ШАРАФОВА,
ЎзМУ Журналистика факультети 4-босқич талабаси.

[Shokir Dolimov]

Сообщение от Tulqin Eshbekov

ТИЛАНЧИЛИК “КАСБ”ГА АЙЛАНМАСИН

Бор экан-у, мана!

[Tulqin Eshbekov]

БУЮК ВА МУҚАДАССАН, МУСТАҚИЛ ВАТАН!


Истеъдодли ёш қаламкаш Феруза Юнусова 1987 йилда Тошкент шаҳрида туғилган. Мақолалари “Маърифат”, “Туркистон”, “Адолат”, “Моҳият” каби газеталарда ёритилган. У ахборот хизматида меҳнат фаолиятини бошлаш ниятида.

* * *

Барчамиз бугунги қунда эркин билим олиш, танлаган соҳамизда ишлаш имкониятига эга эканлигимиздан чин дилдан мамнунмиз. Бу мамнуният замирида улкан маъно бор. Ватанимиз ўз эркига эга бўлгач, мамлакатимиз бошқаруви адолатли ва ҳаққоний юритила бошланди. Адолат ҳукм сурган жойда фуқаролар фаровон яшашлари аниқ. Истиқлолнинг дастлабқи йилларидан бошлаб мамлакатимизда амалга оширилаётган ўзимизга хос ва мос тараққиёт йўлининг аҳамияти улкан бўлиб, биринчи галдаги ислоҳот ва ўзгаришларни ўз ичига олган мазкур босқич мамлакатимиз ва халқимиз ҳаётида улкан из қолдирди.
Истиқлол йилларида амалга оширилган ишлар халқимизнинг мустабид тузум таъсиридан тезроқ чиқиб, янги ҳаёт тарзига илдам қадам қуйишида муҳим роль ўйнади. Мамлакатимиз эҳтиёжларидан келиб чиққан ҳолда, юртимизда ғалла, ёқилғи-энергетика мустақиллигига эришиш муҳим стратегик вазифа сифатида кун тартибига қўйилганини алоҳида қайд этиш лозим. Маънавий жиҳатдан халқни бойитиш мақсадида қатор ислоҳотлар олиб борилди. Ёшлар фаолиятини ошириш, истеъдодларни рағбатлантириш мақсадида “Янги авлод” болалар ижодиёти фестивали, “Келажак овози» танлови кабиларнинг мунтазам равишда ўтказилиб келинаётганлиги, “Зулфия”, «Ниҳол» мукофотларнинг таъсис этилиши барчамизни қувонтиради. Янги малакали кадрларни тайёрлаш орқали кўплаб соҳалар қаторида таълим соҳасида ҳам жиддий ўзгаришлар юз берди. 20 йил ичида юртимизда рўй берган ўзгаришлар таҳсинга сазовор.
Замон қанчалик илдамласа, талаб ҳам шунча ошади. Шундай экан, биз ёш авлодни ватанпарварлик, эл-юртга муҳаббат, келажакка ишонч, таълимга интилиш руҳида тарбиялашимиз зарур. Ёш авлод билан бир қаторда мамлакатимиздаги ҳар бир фуқаро ўзини Ватан олдида масъулиятли билиб, юрт ривожига муносиб ҳисса қўшишга, буюк аждодларга муносиб авлод бўлишга интилмоқлари керак. Энг муҳими, бу эрк, бу мустақиллик чексиз машаққатлар эвазига келганлигини унутмаслик лозим.

Феруза ЮНУСОВА

[Dilya Hasanova]

[MOD]Бас қилинглар ўзаро ҳакоратни! Домлага қарши барча хабарларни "К барьеру" бўлимида янги мавзу очилди.http://uforum.uz/showthread.php?t=18969 Хохлаганча ўша ерда ёзинглар. Бундан буёғига барча оффтопни ўчириб ташлайман. Вақтим йўқ кун бўйи мавзуларни тозалашга. [/MOD]

[Tulqin Eshbekov]

КЕLING, SALOMLASHISHNI O`RGANAMIZ...

Iste’dodli yosh qalamkash Bunyod Nasimov 1990-yil Qashqadaryo viloyatining Kitob tumanida tug`ilgan. 2007-yil “Iqtisodiy bilim asoslari” fanidan respublika olimpiadasida qatnashgan. “Ma’rifat”, “Hurriyat” gazetalarida qalami charxlangan. Maqolalari “Ekologiya haftanomasi” jurnalida yoritilmoqda.

* * *

Insonlar salom-alik orqali odob-axloqini, xushmuomalaligini namoyon etadi. Shu bois “Assalomu alaykum” iborasi ko`pgina davlatlarda qo`llaniladigan sharqona hurmatning bir ifodasi sifatida alohida ahamiyatga ega. Aytib o`tilgan bu so`zдфк ma’nosini ko`pchilik bilmasa-da, kundalik hayotimizga singib, axloqiy me’yorga aylanib ketgan.
Кunlarning birida bekatda avtobus kutayotgandim. Atrof gavjum. Hamma o`zi bilan o`zi ovora. Ellik besh yoshlardagi kishi bekatdagi o`rindiqqa o`tirdi. Shu payt bir o`smir yigit “Assalomu alaykum”, – deya haligi kishiga salom berdi. U kishi alik olish o`rniga bosh silkib qo`ydi. Yigit xijolat bo`lganicha, bekatda to`xtagan avtobusga chiqdi… Ba’zilar faqat tanigan-bilganlari bilangina salom-alik qiladi. Begonalarga, yoshi ulug` bo`lsa-da salom bermaslik odatiy holga aylanib qolgan…
Dunyo xalqlari, millatlari va elatlari o`ziga xos tarzda salom-alik qiladilar. Salomlashish shakllarining kelib chiqishi xalqlar orasida turlichadir. Bizda “Assalomu alaykum” deyish odobli va samimiy kishilarga xos fazilatdir. Ba’zan salomlashish odobini qo`pol tarzda buzilayotganligiga guvoh bo`lamiz. Ayrim kishilar “Assalomu alaykum” o`rniga “salom” deyish bilan qanoatlanadilar.
Asta-sekinlik bilan g`arbdan kirib kelayotgan madaniyat salomlashishga o`z ta’sirini ko`rsatmay qo`ymadi. Ayrim tengdoshlarimiz o`zaro “sava”, “salyut” deya so`rashayotganliklari yoki boshlarini urishtirib ko`rishishlari sharqona an’analarga putur yetkazmayaptimi, deb o`ylanib qolasan kishi. Ular tanimagan kishilariga salom berish shart emas, deb tushunadilar. Katta yoshdagi kishilarni ham bundan mustasno deya olmaymiz. Chunki ular gohida salomga qisqagina alik olib yoki alik ma’nosida bosh irg`asalar, gohida umuman alik olmasdan yo`lida davom etadilar. Loaqal salom berish, alik olish odobini o`z o`rnida qo`llasak, nur ustiga nurdir. Salom-alikni yuksak madaniyat darajasiga ko`tarish lozim.
Xalqimizda bir maqol bor: qush uyasida ko`rganini qiladi. Bu maqolni bejiz keltirmadik. Oiladagi muhit salomlashishga o`z ta’sirini o`tkazmay qolmaydi. Buning uchun ota-onaning tarbiyasi muhim ahamiyat kasb etadi. Farzandlar ertalab uyqudan turib, yuz-qo`lini yuvgandan so`ng, avval ota-onasiga, boshqa oila a’zolariga salom berishlari odobdandir. Ota-bobolarimizning bu axloqiy merosini o`zimizdan keyingi avlodlarga qanday bo`lsa, shundayligicha yetkazishimiz zarur. Yaxshi va elga manzur urf-odatlar doim saqlanib qolaveradi.

Bunyodjon NASIMOV

[Mahmud Jurat]

Муҳокама учун мавзу:
Yusuf Rasul
Лондон музейидаги тарихий мактублар

Мусулмонларнинг иккинчи халифаси Умар бин ал Ҳаттобнинг Форс (Сосонийлар) шоҳи Яздигард учинчига мактуби.

Мусулмонларнинг иккинчи халифаси Умар бин ал Ҳаттобнинг Форс (Сосонийлар) шоҳи Яздигард учинчига ва Яздигард учинчининг халифа Умар бин ал Ҳаттобга (матнда Хиттоб дейилган – таржимон) йўллаган мактубини эътиборингизга ҳавола этамиз. Айни пайтда Австрияда яшаётган Тожикистон мухолифати лидерларидан бири, тарихчи олим Шодмон Юсупов қўлга киритган бу мактублар таниқли ўзбек шоири Ёдгор Обид кўмаги билан бизгача етиб келди.

Бу мактубларнинг асл нусхалари Лондон музейида сақланади. Улар арабларнинг Эронга ҳужумларидан сўнг ёзилган бўлиши мумкин.

Таржимон.

****

Умар бин ал Ҳаттобнинг форс шоҳи Яздигар учинчига мактуби.

“Яздигар учинчи, агар сен бизга итоат қилмасанг ва бизга баъят қилмасанг мен сени ва халқингни келажагини кўра олмаяпман. Сен олдин жаҳоннинг ярмига ҳукмронлик қилган эдинг, бироқ сени аскарларинг олдинги ҳудудларда талофот кўрди ва сени миллатинг аҳволи бағоят харобдур. Мен сенга жонингни омон сақлашинг учун бир йўл кўрсатаман.

Сен ҳамма нарсани яратган, танҳо ва ягона Оллоҳ иродасига бўйсунишга жидду жаҳд қилгин. Биз сен учун ва дунёдаги барча халқлар учун хабар олиб келдик. Бу ҳар нарсадан покиза Оллоҳ хабаридир.

Дўзах оловидан жонингни сақла ва ўз миллатингга ҳам хато йўлдан қайтиб жаҳаннам азобларидан озод бўлишлари учун фармон бергин. Бизга қўшил ва Аллоҳ таоллога бўйсунгин-ки, Оллоҳ ҳақдур ва оламни яратувчисидир. Оллоҳга ибодат қилгин ва исломнинг ҳақ йўлига киргин. Ўзингни куфрдан сақлаб исломга юз бургин ва улуғ Оллоҳнинг ҳукмига бўйунсун.

Бу иш билан ўз ҳаётингга нажот бергайсан ва форсийлар учун сулҳга келгайсан. Агар тўғри йўлни танламоқчи бўлсанг, бизга бўйсун ва баъят қил.

Оллоҳ Акбар, мусулмонлар халифаси Умар бин ал Ҳаттоб.

*****

Яздигард учинчининг Умар бин ал Ҳаттобга жавоби:

Жаҳон шоҳи, улкан мамлакатлар ҳукмдори, орийлар ва ғайри орийлар подишоҳи, барча араблар ва бошқа халқлар нажоткори, форсийлар султони Яздигар учинчидан тозийлар халифаси Умар бин ал Ҳаттобга:

Тириклик ва илмлар яратувчиси Ахура Маздо номи билан!

Сен ўз хатингда бизни тўғри йўлга, “аллоҳи акбар” номли худоинг йўлига ҳидоят қилмишсанки, (бу билан) сен бизни ким эканлигимизни ва нимага эътиқод қилишимизни унутган кўринасан.

Бу жуда ажабланарлики, сен қандай қилиб араблар фармонбардорлигини азм қилмишсанки, сени огоҳлигинг ва илминг дунё халқларига нисбатан жуда паст, ўзинг эса Арабистон саҳроларида саргордон кезган, жоҳил саҳройи халқлар вакили бўлсанг.

Эй, инсон, сен мени ягона худога эътиқод қилишимни истайсан, лекин билмайсанки минг йиллардирки Эронийлар ягона худога сиғинарлар ва кунига беш маҳал унинг ҳузурида намоз ўқирлар. Минг йиллардирки, Эронда илм фан ва касб ҳунар ривож топмиш ва бизни тириклигимиз асосига айланмишдир.

Биз ҳамма замонларда меҳрибонлик ва яхши амалларни жаҳонга кўрсатурмиз, Яхши ният, Яхши сўз ва Яхши амал қўл остимиздагилар учун шиорга айланмиш. Сен ва сенинг авлодларинг эса ўз қизларини тириклайин кўмиб қотиллик қиларлар. Сиз тозийлар Оллоҳдан дам урарсиз валек Худони яратувчилиги олдида арзигулик иш қилмассиз. Сизлар Худо фарзандларини ўлдирурсиз, асирга тушган жангчиларни қатл этурсиз, аёлларга тажовуз қилурсиз, ўз қизларингизни тириклайин кўмурсиз, карвонларни туну кун таларсиз, даста-даста одамларни ўлдирарсиз, одамлар хотинини ўғирларсиз ва уларни зўрларсиз. Сизларни қалбингиз тошдан яратилгандир. Биз эса сизлар бошлаган бу шайтоний амалларни рад этажакмиз.

Барча қабиҳликларни ўзларинг содир қилиб, яна бизларга худошиносликдан дарс бермоқни истармисизлар?

Сен менга оташпарастликдан юз ўгиргин дейсан, биз Эронийлар Яратувчи ишқи ва Яратувчилик қудратини Қуёш нури ва олов тафтида кўрамиз, Қуёш нури ва иссиқлиги ва оловда биз Ҳақиқат Нурини ҳис қилурмиз. Бизни қалбларимиз Яратувчига яқин ва тафтли бўлгай. Бу эса бизларни бошқаларга нисбатан меҳрибон бўлиб, уларга кўмак кўрсатишимизга ёрдам беради ва Ахуро нури қалбларимизни мунаввар қилиб туради.

Бизнинг Худоимиз Ахуро Маздадир ва бу жуда ажабланарлидирки сизлар уни кашф қилгансизлар ва унинг номини Оллоҳга алмаштиргансизлар. Аммо биз сизлар билан тенг ва бир мартабада эмасмиз. Биз барчага яхшилик тилаймиз, одамларга муҳаббат улашамиз, ЯХШИЛИК амалини инсонлар орасига тадбиқ қиламиз.

Биз минг йилларки тараққий этган маданиятимизга нисбатан ҳурматдамиз. Ер юзидаги бошқа халқлар маданиятига эҳтиром кўрсатамиз. Сизлар эса Оллоҳ номи билан бошқалар ерига ҳужум қиласизлар, одамларни даста -дасталаб қатлиом қиласиз, отда судраб ўлдирасиз, Қурқитиш ва Зулмга қул урасиз. Сизлар Шайтон амалларини оллоҳ номи билан қиласиз, бу барча инсонлар учун фожеъа эмасми?

Оллоҳ сизларга қатл қилишга, ғорат қилишга ва вайрон қилишга рухсат берганми? Ёки сизлар оллоҳ номи билан бузғунчиликка зўр бермоқдамисизлар?

Сизлар Худога бўлган ишқни шамширларингиз қудрати ва зўрлик билан одамларга ўргатурсизлар. Сиз чўли биёбонларнинг ваҳший одамлари бўлганингиз ҳолда бизга Худошуносликдан дарс бермоқчи бўласиз. Бизлар кўп минг йиллик маданият ва тамаддунга эга халқмиз, сен эса ваҳшийлик, қатлу жиноятлар соҳибидирсан. Мусулмонларга тадбиқ этган ваҳшийликларингни энди ғайри мусулмонларга ҳам қўлламоқчимисан? Сен оллоҳингдан қандай илму маданият ўргандингки энди зўрлик билан уларни бошқаларга ҳам келтирмоқчисан?

Афсус ва афсуски… бизнинг Форсийларимиз жангда сизлардан енгилди ва айни пайтда бизни халқимиз ўз Худолари номини сени оллоҳингга алмаштиришга ва беш маҳал намоз ўқишга мажбур бўлмоқдалар. Улар қиличлар зўридан араб тилида намоз ўқийдилар, гўёки сизларнинг оллоҳингиз фақат арабча тушунадигандек.

Мен ишонаманки, сен ва сени дастаклаганлар ўзларинг муқим яшаб келган чўлу биёбонларда яшашни давом этасизлар.

Мен сенинг талабларингга шу сабаб бўйсунаман, токи ўғрилар қўли билан (тозийлар ҳамласидан) бизни обод ватанимиз, тараққий этган шаҳарларимиз ва покиза миллатимиз хароб бўлмасин.

Сангдил ҳайвонларингни бўшатиб юборма, токи улар бизни одамларимизни қатли ом қилмасинлар, фарзандларимиз ва аёлларимизни ўлдирмасинлар, аёлларимизга тажовуз қилмасинлар, қизларимизни Маккага қулликка юбормасинлар. Бу жиноятларни оллоҳ номи билан бошлаб, оллоҳ номи билан ниҳоясига етказма!

Орийлар меҳмондўст ва меҳрибон, пок инсонлардир, улар қаерга бормасинлар дўстлик уруғларини, огоҳлик ишқини ва ҳақиқатни элтмоқ истайдилар. Шу сабабли улар сен ва сенинг одамларингнинг жинояткора ишларига қаршилик қилмоқни истамаслар.

Мен сени оллоҳ акбаринг билан Арабистон чўлларидан чиқмаслигингни ва қалбга қўрқув солувчи ақидаларинг ва ваҳшийликларинг билан бизни обод шаҳарларимизга ва тараққиётимизга яқин келмаслигингни истайман.

Яздигард учинчи Сосоний.

Форс тилидан Юсуф Расул таржимаси. Феесбукдан

[barlos]

Дарҳақиқат, "гар саломинг бўлмаса, етти ямлаб бир ютардим" деган жумла эртакларда бежизга келтирилмаган. Саломлашишда кучли меҳр-оқибат ётади, ҳатто кўнгил яқин инсонларимизга "саломимизни уйдагиларга етказиб қўйинг" ёки "салом айтинг", деб илтимос қиламиз.
Бир сўз билан айтганда, тарбияли инсон саломни канда қилмайди.

Ўқувчилик вақтларда ёзилган бир шеър эсга тушди :

Сиз чаман – биз лоламиз,
Бу оламда, бувижон.
Ҳар тонг хабар оламиз,
Ассаломда, бувижон.

[Tulqin Eshbekov]

BOLALARNI YOT G`OYALARDAN ASRAYLIK!

Gulnoza Umirova 1992-yilda Xorazm viloyati Urganch shahrida tug`ilgan. 2008-yilda Zulfiya nomidagi Davlat mukofotiga sazovor bo`lgan. “Ona madhi” she’rlar to`plami, “Samarqand sayqali” deb nomlangan rangli fotoal’manaxi o`zbek, rus va ingliz tillarida chop etilgan. Maqolalari “Olimalarning ilm-fan taraqqiyotidagi o`rni” to`plamiga kiritilgan.

* * *

G`arb madaniyatini targ`ib qiladigan olimlar orasida globallashuv jarayonida qadriyatlar qorishib ketadi, shuning uchun har bir xalqning qadriyatini saqlashga harakat qilish foydasiz, degan tasavvurlar borligini kuzatamiz. Ammo bu qarash umuman noto`g`ri ekanligini vaqtning o`zi isbotlaydi. Qaysidir ma’noda g`arb mamlakatlari madaniyati bizga ham o`z ta’sirini o`tkazayotgani sir emas. Bunday holat butun ongimizni egallab, milliy qarashlarimiz, mintalitetimizni hech qachon va hech bir zamonda yo`qqa chiqarolmaydi.
Bugungi kunda yosh avlod ongida milliy dunyoqarashni shakllantirish, o`lmas qadriyatlarimiz, ota-bobolarimizdan meros bo`lib, bizgacha saqlanib kelinayotgan urf-odatlarimizni e’zozlash, ularni asrab-avaylash o`z samarasini bermoqda. Biz, yoshlar mana shunday ruhda kamolga yetamiz! Tashqaridan kirib kelayotgan turli ko`rinishdagi yot g`oyalarga aldanmaymiz! Biz uchun umuman begona bo`lgan bunday go`yalarni turli yo`llar bilan targ`ib etayotgan buzg`unchi kuchlar “endigina tili chiqqan kichkintoylar”ning ongini zaharlashdan boshlab o`zlarining g`arazli maqsadlarini amalga oshirmoqdalar. Kuzatuvlar natijasi shuni ko`rsatadiki, hozirda bolajonlar sevib tomosha qiladigan multfilmlarning ko`pchiligida axborot xuruji ko`zga tashlanadi.
Har narsaning ijobiy va salbiy tomoni bo`lganidek, multfilmlarning bola ruhiyatiga ta’siri ham xuddi shu ko`rinishda bo`lishiga guvoh bo`lish mumkin. Tasvirda ijobiy holat yuzaga kelsa, bu ham bola ruhiyatiga ijobiy ta’sir etadi, ammo salbiy holat ko`zga tashlansa-chi?! Bilamizki, bolajonlar tomosha qiladigan ko`pchilik multfilmlar tashqaridan kirib kelgan bo`lib, begona g`oyaviy qarashlarni targ`ib etmoqda. Bolalarni bir-biriga qarshi qilib qo`yish, zug`um o`tkazish, hattoki urib yiqitish, do`pposlash singari buzg`unchilik harakatlariga chorlaydigan ayrim “jangovor” lavhalarni kuzatib, multfilm emas “jangari film” tomosha qilayapman, deb o`ylaysiz. Uy hayvonlariga ozor yetkazishda multfilm “qahramonchalari”dan o`tadigani yo`q. Hayotda eng baland binolardan tashlab yuborilgan, koptokdek tepkilab majaqlangan, qozonga solib qaynatilgan, gaz pechida pishirilgan kuchuk yoki mushukning omon qolganini hech ko`rganmisiz?! Multfilmlarda esa, albatta, ko`rasiz! Balki bu lavhalar norasidalarga vayronkor g`oyalar bilan xuruj qilayotgan ayrim “kimsalar”ning turmush tarzida uchrab turadigan odatiy holdir. Milliy ruhdagi, ezgulikka undaydigan multfilmlarni tomosha qiladigan bolalardan hech qachon yomonlik chiqmaydi.

Gulnoza UMIROVA