Нимага саводсизлашиб кетаяпмиз?

[ElyorTB]

Assalomu Aleykum. Bu mening uForum ga birinchi komentariyam ! UShbu mavzuni anchadan beri kuzatib boraman. To'g'rirog'i Ziyonet saytida ko'zim tushgandi.
Lutfillo Tursunov fikringiz juda aniq. shuni aytish joizki shunday lug'atlarni sizning fikringizga qo'shilgan holda , maktab davridanoq o'qitish lozim. ( Bu mening fikrim).
"Чунки бизда шундай фикр шаклланиб қолган: олдимиздагилар меҳнатини қадрлашни билмаймиз.." ushbu fikringiz meni o'ylatib qo'ydi..

[Nigora Umarova]

Сообщение от haoshen

Каерда ёзилган экан унинг узбекча сузлиги? Бу каердан олинган? Уша изохли лугатданми?

"O'zbek tilining izohli lug'ati", To'rtinchi tom, 139-140-betlar.
http://uforum.uz/showthread.php?p=158260#post158260

[OmoN]

Тугрисини айтсам "уяли алока" сузини биринчи марта эшитганимда роса кулгандим. Хозир урганиб хам кетдим. Менимча уяли атамаси инглизчадаги cellularнинг сузма-суз таржимасидан олинган булса керак.

[OmoN]

Сообщение от Maestro

Бундан 10 йилча олдин бир дўстим билан бир кун давоми соф ўзбек тилида сўзлашишга уриниб кўрдик.

Бир куни магазинда сотувчига quyiltirilgan sut беринг десам "Нима у?" Ноилож кулим билан курсатдим. У булса "Молоко" демайсизми одамни чалгитмасдан....

Университетда бир курсдошим буларди. Хар доим соф узбек тили у ёкда турсин иложи борича факат китобий тилда гапирарди. Масалан "Овкатланасизми?" эмас "Овкат тановвул киласизми?". Менимча чиройли гапиришнинг хам чегараси булгани яхши экан. Бир куни у билан битта партада утириб колибман. Аксига олгандай уша куни кетма-кет 2 пара "Олий математика". Биринчи парада китобий тилда гапиравериб жонга тегди. Иккинчи парага хам эсон-омон етиб келдик. Танаффусдан кирганимиздан кейин яна гапи бошлади. Менинг сабримнинг хам чегараси бор-ку ахир. Охири чидолмасдан тескари караб утириб олдим. Шунда курсдошим "Нега менинг сухбатимдан бахраманд булишни истамаяпсиз?" деб колса буладими Мен хам "Сизнинг пурмаъно сухбатларингиз жонимга озор еткармактадур, мавлоно" деб жавоб бердим

[JUS]

Оффтоп:

Эээ қойил, шунча ғалвани бошлаб юборибсизлар-а. Аслида мавзуни номи нима эди...? Постларни ўқиб эсимдан чиқиб қолди. Нахотки ўзбек тилида фақат адабий тилни ёритиш керак-а? Билмадиму, бу саводсизликка кирмайдику. Ахир шу тарзда ёзишга, гаплашишга ўрганиб бўлганмизку. Савол туғилади: Қачонгача шундай бўлади деб. Соф адабий тилда гаплашиш, ёзиш учун қанча вақт кетишини ўйлаб кўринглар. Айни дамда нафақат биз, балки давлат намоёндалари ҳам адабий тилда иш олиб бораётганимизда шундай ишлатиб келяпмизку. Ҳар холда кевотти, келутти, тайлайман, боражақман деб ишлатмаяпмизку.
Рус тилидаги сўзларни қўшиб ишлатиш-бу қон-қонимизга сингиб кетган. Рус тилидан умуман хабари йўқ одамлар ҳам ҳозирда рус тилидаги сўзларни ишлатиб гапиришяпти. Агар Чор Россияси бизни худудларни қамал қилишидан олдин Англияни зулмига дучор бўлганимизда, демак, ҳозирда ўзимизни замонавий кўрсатмоқчи бўлиб рус тилини қўшиб гапириш ўрнига инглиз тилини қўшиб гапирармидик. Ёки юқорида келтириб ўтилган (яъни бахсга сабабчи бўлган) сўзларни инглиз тилида ишлатармидик, аниқ ишлатардик.
Яна бир нарса, агар соф ўзбек адабий тилида бирор кимга мурожаат қилсак олдимизда индамасада, ортимиздан устимиздан кулиши аниқ, кулса ҳам майли, тушунармикан. Жудааа, энди у даражада саводли бўлиб кетиш ҳам, саводсизлар олдида саводсизликка олиб келмасин дейманда.
Аслида саводсизликни бу билан баҳоламаслик керакмикаааан...

[Maestro]

Оффтоп:

Сообщение от OmoN

Биринчи парада китобий тилда гапиравериб жонга тегди. Иккинчи парага хам эсон-омон етиб келдик. Танаффусдан кирганимиздан кейин яна гапи бошлади

Гаплашишдан бўш вақтларингизда илм ҳам олгансиз деб умид қиламан ;-)

[OmoN]

Оффтоп:

Сообщение от Maestro

Гаплашишдан бўш вақтларингизда илм ҳам олгансиз деб умид қиламан ;-)

мен хам. Аслида буни гаплашиш хам деб булмайди. Бир киши гапирса иккинчиси эшитмаса нима деб аталишини билмадим.

[Nigora Umarova]

Якинда мухтарам адибимиз Тохир Малик сабок берганларида бахс-мунозарага сабаб булган суз "савод" хакида куцйидаги фикрларни айтдилар. Бунга сабаб- жадидлар чикарган "Саводи таълим" дарслиги эди.

"Савод олдим" ёки "савод бердим" дейишади. Аслида "савод чикарилади". Сабаби "савод" сузи "коралик, кора тус, коронгулик" каби маъноларни билдиради. Шундай экан, жахолатдан узоклашиб, маърифатга якинлашиш - коронгуликдан зиёга томон харакатга тенглаштирилиб, савод чикармак маъносида кулланилади.

[Maestro]

Оффтоп:

Сообщение от JasurBek Urinboev

Эээ қойил, шунча ғалвани бошлаб юборибсизлар-а. Аслида мавзуни номи нима эди...?

Қўявесангиз-чи... Мендек манглаи қора оддий авомнинг 100 та пачоқ фикри ичидан ҳеч бўлмаса 1 та пичоққа илинадигани чиқиб қолар ;-). Шуям чиқса ;-).

Сообщение от OmoN

Бир киши гапирса иккинчиси эшитмаса нима деб аталишини билмадим.

Радио? ;-)

[Lutfillo Tursunov]

Сообщение от Nigora Umarova

"Савод олдим" ёки "савод бердим" дейишади. Аслида "савод чикарилади". Сабаби "савод" сузи "коралик, кора тус, коронгулик" каби маъноларни билдиради. Шундай экан, жахолатдан узоклашиб, маърифатга якинлашиш - коронгуликдан зиёга томон харакатга тенглаштирилиб, савод чикармак маъносида кулланилади.

Кўпчиликдан "саводсиз" деб гап эшитиб юрган кимсалар бу фикрни ўқигандан кейин жуда хурсанд бўлишаркан-да
Яъни, "саводсиз" - қорасиз, қоронғуликдан йироқ.