Юракка кўмилар асл шоирлар: Муҳаммад Юсуф

[Биллур]

Xavotir

Qo'rqaman, ertaga men o'lib ketsam,
Yotar bo'lsam qumga botib ko'zlarim,
Ko'nglimni ko'chkiday bosadi bir g'am –
Yig'lashni ham bilmas mening qizlarim…

Eng yaqin do'stlarim g'iybatim qilar,
Eng zaif dushmanim ustimdan kular.
Ular-ku, ne qilsa o'zlari bilar,
Yig'lashni ham bilmas mening qizlarim…

Shoir o'lsa kim ham kuyinar deysiz,
Madhoyaboz hozir suvarakday ko'p.
Ular misli qishda tarnovdagi muz,
Barmoq tegsa yerga to'kilar to'p-to'p…

Tildan qolsam ko'zda qotib yoshlarim,
Ko'nglimdan boshqa bor axir, ne zarim?
Yerlarga egilgan kuni boshlarim,
Yig'lashni ham bilmas mening qizlarim…

Ular yosh. O'limdan qo'rqaman yomon,
Chunki, dardiga hech quloq solmadim.
Qabrimning ustida yig'lasin debon,
Qizlarim ko'zyoshin asray olmadim!

М.YUSUF

[albatros]

Муҳаммад Юсуф шеърияти мухлис ва мухлисаларига янгилик: Шоирнинг қизлари Нозима Юсупова ҳамда Мадина Юсуповалар томонидан Муҳаммад Юсуфнинг янги "Қизғалдоғим" номли китоби нашр этилди.

[Nigora Umarova]

Шоир Муҳаммад Юсуфнинг ҳаёти ва ижоди ҳақида сўзловчи янги "Муҳаммад Юсуф сабоқлари" номли янги китоб нашрдан чиқибди. Китобда, "Шоир Муҳаммад Юсуф қандай инсон эди? Онасига, дўст-биродарлари, мухлисларига муносабати борасида нималарни биласиз? Шахсиятидаги қайси жиҳатлар шеърларига кўчган, қайсиларини у ўзи билан боқий дунёга олиб кетган?" каби саволларга жавоб топишингиз мумкин.

[Nigora Umarova]

Сообщение от Nigora Umarova

Шоир Муҳаммад Юсуфнинг ҳаёти ва ижоди ҳақида сўзловчи янги "Муҳаммад Юсуф сабоқлари" номли янги китоб нашрдан чиқибди. Китобда, "Шоир Муҳаммад Юсуф қандай инсон эди? Онасига, дўст-биродарлари, мухлисларига муносабати борасида нималарни биласиз? Шахсиятидаги қайси жиҳатлар шеърларига кўчган, қайсиларини у ўзи билан боқий дунёга олиб кетган?" каби саволларга жавоб топишингиз мумкин.

Китоб муаллифи шоир Шукур Қурбон билан ушбу китоб хусусида суҳбатлашиб, ундаги хотираларни, бадиаларни форумдошларнинг эътиборларига ҳавола этишларини илтимос қилдик. Зеро, яхши инсонлар фақатгина яхшиликлар билан эсланади.

Бу ёруғ дунёда менинг қолар изим,
Биз ҳали ҳаммадан ўтамиз, қизим...
Муҳаммад Юсуф

МУҚАДДИМА

Қадрли китобхон, аслида бу рисолани Муҳаммаджон ҳақида мен эмас, балки мен ҳақимда Муҳаммаджон ёзса тўғрироқ бўлар эди. Негаки, мен ундан уч-тўртта кўйлакни ортиқроқ кийгандим. Тақдирга тадбир йўқ экан:
Чин дунёга у мендан илгарироқ кетди.
Лекин мен бу китобни шоир ҳаётлик пайтидаёқ ёзаман, деб ният қилиб қўйгандим. “Озод Шарафиддинов сабоқлари”,”Тоҳир Малик сабоқлари”,
“Абдулла Орипов сабоқлари”,”Омонулла Мадаев сабоқлари” китобларим каби шоирнинг ўзига ўқитиб, қаҳрамонимнинг унга муносабатини билмоқчи ҳам эдим. Насиб қилмаган экан. Гап шундаки, Муҳаммад Юсуф билан орамизда ҳамкасб-биродарликдан ташқари, ака-укаликдай қадрдонлик кўп йиллардан бери, у адабиёт аталмиш гулшанга илк қадам қўйган кунларидан бери бор эди. Қолаверса, иккимиз бир вилоятдан – Андижондан эдик Болалигимиз ўтган ҳудудлар – Марҳамат ва Балиқчи ораси эллик чақирим чиқар-чиқмас бўлиб,бир-биримизникига бориб турардик. Бу борада у менан кўра фаол эди. Бунга сабаб – туманимизнинг ўша пайтдаги ҳокими Бегижон ака Раҳмонов Муҳаммаджон билан ота-қадрдон бўлишган экан. Шу босдан Бегижон ака Муҳаммаджонни Балиқчига тез-тез чорлаб турарди. Бинобарин севимли шоирини бошкалар ойда-йилда бир кўришса, менинг ҳамқишлоқларим ҳатто ҳафталаб суҳбатидан баҳраманд бўлишарди.Шоир қишлоғимиз дўконларидан тамаки олиб тутатар, чойхоналримизда улфатлар билан чой ичар, косибларимизга оёқ кийимларини мойлаттирар, сартарошларимизга соч олдирарди.Оддий одамларимизнинг ўз шеърлари тўғрисидаги фикрларини эшитарди.Дарвоқе, қўшиқ ёздириш илинжида баъзи таниқли ҳофилар ҳам ташриф буюришарди.
Жонажон Республикамиз Мустақиллигининг илк йиллари туманимиз марказида ўтган кўплаб байрам тантаналари Муҳаммад Юсуф ўқиган шеърлар билан янада файзиёб, янада қизғин ўтганлигини ҳали-ҳали ҳамқишлоқларим айрича бир ҳаяжон билан эслашади.
Муҳаммад Юсуф билан орамиздаги ака-укалик эса, ундан илгарироқ, шоир адабиёт майдонига эндигина кириб келган пайтларидан бошланган.

МУҚАДДИМА 2

Нақл қилишларича бир подшонинг бир бандага иши тушибди. Банда унинг хожатини чиқарибди. Подшо хурсанд бўлиб: “Раҳмат, кўнглимни олдинг, Аллоҳ сени ҳам хурсанд қилсин. Учта тилак тилагилки, мен уларни бажо келтирай ва сенинг ҳам кўнглингни олай”.
Банда подшоҳдан янги уй-жой, ҳовли сотиб олиб беришини сўрабди.
Тилаги бажо келтирилибди.
- Мен, подшоҳи олам сўққабошман, - дебди банда подшога қараб хузурига иккинчи бор келганида. – Мени севган қизим бор, шунга тўй-томоша қилиб уйлантириб қўйсангиз.
Уни уйлантириб қўйишибди. Банда учинчи бор подшо хузурига келганда, тилаги қабул бўлмай орқага қайтибди. У подшоҳи оламдан ўзини эл орасида машҳур бўлиб кетишини сўраган экан.
- Кишини машҳур қилиш менинг қўлимдан келмайди, мен ҳам сенга ўхшаган бир фоний бандаман. Бу иш фақат Аллоҳ таолонинг қўлидан келади. Шунда ҳам у ўзи суйган бандаларни машҳур қилади.
Айтишларича, Муҳаммад Юсуфгача ўзбек адабиётида яқин юз йил орасида бундай машҳурлик Абдулҳамид Сулаймон Чўлпон ва Усмон Носир каби шоирларгагина насиб этган эмиш.
Муҳаммад Юсуфдек шоир тўғрисида китоб ёзиш масъулияти мени бошқа устоз адиблар ва ҳамкасб биродарларимнинг у ҳақдаги мақола, хотира ва суҳбатларига мурожаат этишга ундади. Лекин шоир тўғрисида “палончи ундай деган, пистончи бундай деган” деб ўтгандан кўра уларни эътирофномаларини китобда тўлиғича келтириб, исм-шарифларини мундарижада қайд этишни лозим кўрдим.
Демак, мен ушбу китобни муаллифи эмас, балки ҳаммуаллифи ва тўпловчиси бўлдим.

[Биллур]

Mish-mish
Mayda mish-mishlardan zirqirar tovon,
Unganmiz-ku asli bitta tuproqdan.
U kuni she’rimni tinglab, bir nodon
Meni maqtab qo'ydi: falon qishloqdan.

Shu bir so'zdan tuygan huzurin ko'rsangiz,
Go'yo oyni uzib olgan bu odam.
Bundaylar uchrasa, yurtin so'rsangiz,
Mahallasin aytar Afrikada ham.

Ayting, xafa bo'lay men yana kimdan?
Birov davlat qurar, birov uy tiklar.
Asli bir xalqligin bilar-u, zimdan
Nechun, bir-birovin ko'rolmas ular.

Bitta dayr arodan bir tushgan kema,
Bir qirg'oq yer, bir kun suzishdan tolsang.
Birodar, bunchalar gerdayding, nahot,
“O'zgani sher bilgan”, naqlin bilmasang?

Bo'lingan bo'lisning o'chgay chirog'i,
Ortga bir qayriling, mingta qiyos-ku.
To'pga tutgan kuni Toshkentni yog'iy,
Amir Nodirani so'ygani rost-ku…

Ungan joyimga-ku, qullug'im bisyor,
Sog'inch to'la dilim aylar ming faxr.
Ammo boshim silar bitta Vatan bor,
Men ham uning bitta o'g'liman, axir.

O'yim uzaymoqda ulg'aygan sarim,
Kengroq bo'lsak, deyman bu keng dunyoda.
Farg'onada bo'lsa yarim jigarim,
Jigarimning yarmi Surxondaryoda.

Baxmal bo'lagiga munchoq qadalgan,
Bir oltin beshikda o'sgan o'zbekmiz.
Bir paytlar Jayhun, Sayxun atalgan
Ikki qosh ostida bir juft ko'zdekmiz…

Mayda mish-mishlardan bitta bezgan — men,
Zanglagan hanjardek o'tdi u jondan,
Tanihib qo'yaylik: she’rni yozgan men —
Muhammad Yusufman
O'ZBEKISTONdan.

[Биллур]

Men bittadurman

Sanam, sochingdan ham shaydolaring ko'p,
Husning oshiqlari - adolaring ko'p.
Nimang ko'p, ko'yingda gadolaring ko'p,
Ammo men bittaman, men bittadurman.

Bek yigit bir sening poyingda xorman,
Garchi diydoringga mushtoqu zorman,
Men beun sevarman, men jim sevarman,
Qiyomatgacha shul sukutdadurman.

Deydilar: muhabbat bilmas masofa,
Ayriliqni pisand qilmas masofa.
Kelursan o'zing deb bir kun insofa -
Gohi Toshkent, gohi Urgutdadurman.

Tiling bilmasam ham tushungandayman,
Sen bilan gohi do'st tutingandayman.
Gohi bu do'stlikdan o'kingandayman,
Ming bir xayol ichra ming bittadurman.

Suymoq - bu gulxanda kuymoq azali,
Men shahar erkasi, sen tog' go'zali.
Eslab yur yodingga tushgan mahali -
Shaydolaring ko'p-u, men bittadurman!..

М.YUSUF

[Биллур]

Shoir sevgisi

Shamoldek beqaror shoir sevgisi,
Uning bor davlati - savlati.
Sog'inchdan yoqar-u rayhonlar isi,
Meni tanlaganing g'alati...

Na bir shirin kalom ming zahmatingga,
Na bir salomingga alik oladi.
Muhabbating nima Muhammadingga?..
Qalamni quchoqlab uxlab qoladi.

Qasri shuhrat aro qon yig'lar yurak,
Ko'ksingda nimadir g'ijjak chaladi.
Unga she'r kerakdir,
Senga er kerak.
Koshki tushunsa u valadi...

U so'z kutar, uni sen kutib oylab,
Bir umr yo'l qarab ko'zing toladi.
Sevgilim, farishtam... tentagim, yo rab,
Baxtingni yarmini she'rim taladi!..

Gunohing ne edi, ey mungliq dilbar,
Seni tanlaganim g'alati...
Asl shoir asli uylanmay o'tar,
Uylansa ham ko'rmay xotin oladi.

М.YUSUF

[Quvonchbek Karimov]

Муҳаммад Юсуф 1954 йил 26 апрелда Андижон вилоятининг Марҳамат туманида туғилган. Ўзбекистон халқ шоири (1998). Рус тили ва адабиёти институтининг рус тили ва адабиёти факултетини тамомлаган (1978). Илк шеърлар тўплами — «Таниш тераклар» (1985). «Булбулга бир гапим бор» (1987), «Илтижо» (1988), «Уйқудаги қиз», «Ҳалима энам аллалари» (1989), «Ишқ кемаси» (1990), «Кўнглимда бир ёр» (1991), «Бевафо кўп экан», «Ёлғончи ёр» (1993), «Эрка кийик» (1995), «Осмонимга олиб кетаман» (1998), «Улуғимсан, ватаним» (2004) каби шеърий китоблари нашр этилган. 2001 йил 31 июлда Элликқалъа туманида вафот этган.

Муҳаммад Юсуфни ўзизга ёққан шеърларини жойланг биргаликда баҳраманд бўламиз

[Quvonchbek Karimov]

MENING DARDIM

Tuzalmaydi dardim mening,
O`lsam kerak.
Tuproq bilan og`a-ini
Bo`lsam kerak.

O`lim nima? Bu ham bitta
Sayr, Ona.
O`g`ling qaro yerga ketdi,
Xayr ona…

Tuzalmas bu dardim mening,
Umidim yo`q.
Xira shamdek ko`zlarimda
So`nmoqda cho`g`.

Cho`g nimadir? Cho`g` ham tutab,
Kul bo`ladi.
Inson bir kun o`z mayliga
Qul bo`ladi…

Yuragimni tamom qildim,
Yig`layverib.
Huzurimda ajal turar,
Qoshin kerib.

Men hayotda o`limga tik
Boqib o`sdim…
Qani menga atalgan joy,
Ketdik, do`stim!

[Quvonchbek Karimov]

ТУШЛАРИМГА КИР

Капалакдай келиб, қошингга қўниб,
Кўзингга термулиб умрим ўтсайди...
Нима ҳам кўрибман, мен йигит бўлиб?
Сочингни силашга қўлим етмайди.
Пешонам шу экан, пешонанг шудир,
Тушимга кир энди, тушларимга кир.

Товонинг ўпади ариқдаги сув,
Кўйлагинг этагин ўпади майса.
Мен-чи, бир гиёҳча бўлолмадим-ку,
Эй, кўзлари жайрон, кирпиги найза!
Пешонам шу экан, пешонанг шудир,
Тушимга кир жоним, тушларимга кир.

Кўчиб бораётир бу умр - карвон,
Кунларнинг бўйнида юрак қўнғироқ.
Мен сенга армону сен менга армон,
Кўнглимнинг тўрида тутар шамчироқ.
Пешонам шу экан, пешонанг шудир,
Тушимга кир жоним, тушларимга кир...

Капалакдай келиб, қошингга қўниб,
Кўзингга термулиб умрим ўтсайди.
Қолдинггу бағримда жонимдек бўлиб,
Сочингни силашга қўлим етмайди.
Пешонам шу экан, пешонанг шудир,
Тушимга кир жоним, тушларимга кир...