Нимага саводсизлашиб кетаяпмиз?

[Nigora Umarova]

Birgina misol, "Do'ppi " so'zini berib unga 3 daqiqa ichida uch guruhdagi o'quvchiga qatra yozish vazifasi berildi.
Har bir guruh a'zosi o'ziga xos va mos tarzda qatra(badiiy lavha) yozishdi. Esda qolgan qatra:

....Do'ppi-o'zbekning boshiga kiydirilgan tojdir...

Tadbirlar yana davom etmoqda.
Ertaga ham Toshkent islom universitetida "Ona tili-millatning ruhi" mavzusida adabiy-badiiy tadbir bo'ladi. Ko'rishni xohlovchilarni ertaga - 2008-yil, 22- oktabr soat 13-30 da Toshkent islom universitetining ikkinchi majlislar zaliga taklif qilamiz. Tadbirda o'zbekiston Yozuvchilar uyushmasining raisi , shoir Abdulla Oripov, O'zbekiston xalq hofizi Hasan Rajabiy, tilshunos va adabiyotshunos olimlar ishtirok etishadi. Shungdek, talabalarning til va adabiyot haqidagi tayyorlagan badiiy ko'rinishlari namoyish etiladi.

[Nigora Umarova]

Sevimli yozuvchimiz Tohir Malikdan quyidagi mavzuda maktub oldik va bu maktub forumdoshlarimizni ham qiziqtirsa kerak deb o'ylaymiz.

Kaminani yo'qlab onda-sonda bo'lsa-da, maktub kelib turadur. Televizor idorasidag'i muhtaram muharrirlarning iltifoti va himmati ila o'zbek tiliga doir muammolar xususida berilmish bir ko'rsatuvda ishtirok etdim. Ne baxtki, bul suhbat tomoshabin o'rtoqqa ma'qul tushib, u zoti muhtaramning kichkinagina maktubiga arzibmiz. Ijozatlari ila mazkurni e'tiborlarig'a havola etaman.

[Farhodjon Chinberdiyev]

Assalomu alaykum!

To‘g‘risini aytsam, mavzuga qiziqib kirdim. Ikkinchi yozuvni o‘qishim bilan ensam qotdi. O‘tkir Hoshimov ta'kidlagan andisha "anqoning urug‘i"ga aylanishga ulguribdi.
Yoshligimni eslayman: o‘qituvchi biror narsa so‘rasa, javobini bilsak ham qo‘l ko‘tarishga shoshilmasdik, chunki, "balki, javobim xatodir" degan hadik bo‘lardi. Bu mavzuda qoldirilgan yozuvlardan ko‘rinib turibdi-ki, "o‘zbekcha" yozayotgan forumdoshlarimiz so‘zlarini(hatto harflarini ham) ko‘zdan kechirishmaydi; xato bo‘lishi mumkinligini o‘ylab ham o‘tirishmaydi.

Mavzuga e'tibor bersak: "Нимага саводсизлашиб кетаяпмиз?"
Nega?
Eng avvalo, e'tibor bersangiz, ushbu savol forumlardagi Toshkent shevasidagi yozuvlarga qaratilgan. Iltimos, gapimni noto‘g‘ri tushunmang. Ixtiyoriy forum, chat, hatto, bloglarni o‘qing: viloyatlar shevasini uchratmaysiz deyarli. Nega? Chunki, Toshkentda maktab, oliy o‘quv yurtlari, kollejlarda aksariyat hollarda, "toshkentcha" dars o‘tiladi. O‘qituvchilarning ko‘pchiligi ham Toshkent shevasida dars o‘tishadi. Televideniye shevada, radio shevada, internetdagi maqolalar shevada,... Xullas, zo‘rg‘a matbuot(gazeta, jurnal va h.k.) va kitoblarni adabiy tilimizda "ushlab" turibmiz.
Ilg‘agan bo‘lsangiz, hademay, internet nashrlarida adabiy tilda yozish orga aylanadi.

Hurmatli, erkinlik tarafdorlari, tasavvur qiling, forumga men o‘z shevamda yozsam, boshqa viloyatliklar ham o‘z shevalarida yozishsa, qo‘pol qilib aytganda, forumning "atalasi" chiqib ketadi. Chunki, bu yer ko‘cha emas, choyxona emas. Qoldirgan yozuvlaringizni o‘zingizdan boshqalar ham o‘qishini inobatga oling. Madaniyatli, aqlli, farosatli, bilimli inson birinchidan, tilni kamsitmaydi, ikkinchidan, yozayotgan narsasini belgilab qo‘yilgan qoidalarga mos tushishini qo‘lidan kelgancha tekshiradi(bizning holatda, adabiy tilimiz qoida).

Xullas, o‘zimning fikrlarim — muammo va tushuntirishni aytib o‘tdim. Tanqidlar, anglashilmovchiliklar, e'tirozlar, tasdiqlarni "jon" deb eshitaman. Faqat, ko‘pchilikning ensasini qotirmaslik va sizga bo‘lgan hurmatni susaytirmaslik uchun, iltimos, adabiy tilda yozishga harakat qiling.

Hurmat bilan.

[JUS]

Сообщение от MaxCmd

Chunki, Toshkentda maktab, oliy o‘quv yurtlari, kollejlarda aksariyat hollarda, "toshkentcha" dars o‘tiladi. O‘qituvchilarning ko‘pchiligi ham Toshkent shevasida dars o‘tishadi. Televideniye shevada, radio shevada, internetdagi maqolalar shevada,...

Хозирги янги чикаётган киноларни айтмайсизми, худди бу кино факат Тошкентликлар учун чикарилаётгандек назаримда. Эътибор берсангиз кинода хам ёши улуг, малакали актёр ва актирсалар адабий тилда сузлашадилар, хозирги ликир-ликир актёрча ва актрисачаларчи...?
Яна интервью берганларида узларини тутишларичи... Узру, буларни маданиятдан кисиб куйганми дейман. (Яна маданият ходимларимиш)

[Nigora Umarova]

Бугун Тошкент ислом университети кошидаги академик лицейда утказилган "Она тили-миллатнинг рухи" бадиий-оммавий тадбиридан лавхалар



Келган мехмонлар аввал укувчилар тайёрлаган бадиий куринишларни томоша килишди.

[Nigora Umarova]

Узбекистон Ёзувчилар уюшмасининг раиси, шоир Абдулла Орипов узбек тилининг мавкеи хакида гапириб, ижод намуналаридан укиб берди.



Филология фанлари номзоди, доцент, адабиёт укитиш методикасига оид бир катор дарсликлар муаллифи Омонилла Мадаевнинг узбек тилининг лугат бойлиги хакидаги маълумотлари укувчиларни бефарк колдирмади.



Узбекистон халк хофизи Хасан Ражабий хониш килган мумтоз кушиклардан булмиш "Муножат" ва "Кари наво" кечага узгача файз багишлади.

[Nigora Umarova]

Шу кунларда "Узбек тилининг изохли лугати"нинг барча томлари нашрдан чикди. Лугатда 80 мингта сузнинг изохи берилган. Лугат сузларни уз урнида куллашга ва уларнинг маъносини тугри англашга ёрдам беради.

[Ibrohim Djuraev]

Сообщение от Nigora Umarova

Шу кунларда "Узбек тилининг изохли лугати"нинг барча томлари нашрдан чикди. Лугатда 80 мингта сузнинг изохи берилган. Лугат сузларни уз урнида куллашга ва уларнинг маъносини тугри англашга ёрдам беради.

ушбу нашрни электрон версияси булса, ундан фойдаланишни иложи буладими?

[Maestro]

Сообщение от Ibrohim Djuraev

ушбу нашрни электрон версияси булса, ундан фойдаланишни иложи буладими?

Фикримча, бундай имконият бўлмайди. ИМХО, янги ўзбек қомусининг ҳам электрон версия йўқ (ҳар ҳолда мен тополмаганман). Китоб шаклидаги тўлиқ тўплам эса 200 000 сўм атрофида - "ол, билимингни ошир ;-)"! Талаба тугул, унча-мунча шахсий кутубхонаси борлар ҳам ололмайди...

Бир тарафдан уларни ҳам тушунса бўлади - қанчадан қанча мутахассислардан ташкил топган муаллифлар гуруҳи йиллар давомида изланишган, нашрга тайёрлашган... Шундоққина интернетга жойлаб қўйиш ҳам ҳаражатларни қопламаса керак.

Иккинчи тарафдан, энг асосий икки нашр (қомус ва имло луғати) бунчалик қиммат бўлса, уни фақат ташкилотлар, ўқув даргоҳлари, кутубхоналар 1 тўпламдан олишлари мумкин. Қолганларчи?

ИМХО, ҳаражатларни ва кутилаётган фойдани давлат бюджетлари ёки бирор-бир фонд томонидан қоплаб, нашрларнинг электрон версиясини Интернет тармоғига жойлаш лозим. Албатта, барча маълумот базасини "ф-и-и-шт" этиб кўчириб олиш учун эмас, балки ўзингни қизиқтирган маълумотни излаб топиб, у билан танишиб чиқиш учун.

Яна бир йўли - бирор АТ соҳасидаги ташкилот билан ҳамкорликда юқоридаги нашрларнинг дискка жойлаштирилган электрон версиясини сотувга чиқариш. Агар бирор дастур шаклида бўлса (мисол учун, "Кирилл ва Мефодий қомуси" каби), нур устига аъло нур бўларди... Тўғри, бунда кучли ҳимоя тизимини ишлаб чиқиш керак. Фикримча, бунга АТ мутахассисларимизнинг салоҳияти етади...

Мисол учун, шахсан мен шу икки дискнинг ҳар бирига 50 000 сўмдан тўлашга тайёрман (бирданига эмас, албатта ;-)). Бутун оилам билан хурсанд бўлардик.

Ана шундан кейин ўқувчи қизимнинг илтимоси билан Яндексда ўзбекча "Толлимаржон" сўзи бўйича тайинли маълумот топа олмай, ярим кечасигача русча "Талимарджан" сўзи бўйича топилган кўплаб маълумотларни таржима қилиб хунобим ошмасмиди...

[Behzod Saidov]

Сообщение от Maestro

ИМХО, ҳаражатларни ва кутилаётган фойдани давлат бюджетлари ёки бирор-бир фонд томонидан қоплаб, нашрларнинг электрон версиясини Интернет тармоғига жойлаш лозим.

ZiyoUzdagi forumchilar buni kutib oʻtirmasdan harakatni boshlab yuborishibdi:
Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi