Фасохат мулкининг султони: Алишер Навоий

[Kimsan Birov]

Сообщение от AbuMuslim

Хазрати Навоийнинг деярли барча асарлари соф Ўзбек тилида (туркийда) ёзилган..

Бу гап нотўғри, шоир тожик ёки форсий тилидаги асарларини Фоний тахаллуси билан битган, шунинг учун у форсий тилда ҳам ижод қилган

[AbuMuslim]

Хазрати Навоийнинг форс тилида ижод қилганлигини рад қилаётганим йўқ... менинг гапим хазратнинг аксар асарлари туркий тилда эканлиги ҳақида эди...

Фоний тахаллуси эса фақат форсий асарларида эмас... туркий асарларида ҳам учрайди... Мисол учун Лисонунт-тайр да Фоний тахаллуси қўлланилган...


ва ассалому алайкум

[Kimsan Birov]

Ассалому алайкум, биринчи навбатда!

Сообщение от AbuMuslim

Хазрати Навоийнинг форс тилида ижод қилганлигини рад қилаётганим йўқ... менинг гапим хазратнинг аксар асарлари туркий тилда эканлиги ҳақида эди... Фоний тахаллуси эса фақат форсий асарларида эмас... туркий асарларида ҳам учрайди... Мисол учун Лисонунт-тайр да Фоний тахаллуси қўлланилган...

Навоий адиб сифатида дунёга танитган шоҳ асарлари ҳақиқатан ҳам ўзбек (туркий) тилида ёзилгани шубҳасиз. Бу билан у туркий тилнинг асар яратиш нуқтаи назаридан бошқа тиллардан кам эмаслигини намоён этишга интилган ва бунга эришган ҳам. Лекин фақат ўзбек тилида ёзган десак, тожик дўстларимиз бироз хафа бўлиб қолишлари мумкин.

[Shokir Dolimov]

Навоийшунос мутахассисларга саволларим бор эди, агар мумкин бўлса.
1. Ҳазрат Навоий ўз асарларини беқусур ёзганлари шубҳасиз албатта. Бироқ, наҳотки у зот бирор-бир жойда сал адашиб кетган, сал чалғиб кетган жойлар бўлмаса? Танқидчилар бундай мисраларни топа олишмаган-ми?
2. Навоий асарларини ўқиб, ҳар бир сўз, сатр, ибораларини тўла-тўкис тушунгим келади. Уларни ҳозирги ўзбек тилига ўгириш ҳаракатларига кимдир қўл урганми?

[Masud Mahsudov]

Сообщение от Dolimov

Навоийшунос мутахассисларга саволларим бор эди, агар мумкин бўлса.
1. Ҳазрат Навоий ўз асарларини беқусур ёзганлари шубҳасиз албатта. Бироқ, наҳотки у зот бирор-бир жойда сал адашиб кетган, сал чалғиб кетган жойлар бўлмаса? Танқидчилар бундай мисраларни топа олишмаган-ми?
2. Навоий асарларини ўқиб, ҳар бир сўз, сатр, ибораларини тўла-тўкис тушунгим келади. Уларни ҳозирги ўзбек тилига ўгириш ҳаракатларига кимдир қўл урганми?

1. Har bir ijodkorda kamchilik bo'ladi, albatta. Ammo, ularning asarlaridan xato qidirishdan naf bormikin? Aksincha, ulardan hikmat izlasak, yaxshiroq emasmi?

2. To'la-to'kis tushunishingiz uchun, uni hozirgi o'zbek tiliga o'girgandan ko'ra, ko'proq so'zlarni o'rganganingiz, menimcha to'g'riroq yo'l. Chunki, turkiyda yozilgan narsani yana turkiyga (ya'ni o'zbek tiliga) boshqacharoq qilib o'girish unchalik ham maqsadga muvofiq emas.

[Kimsan Birov]

Сообщение от Dolimov

Навоийшунос мутахассисларга саволларим бор эди, агар мумкин бўлса. 1. Ҳазрат Навоий ўз асарларини беқусур ёзганлари шубҳасиз албатта. Бироқ, наҳотки у зот бирор-бир жойда сал адашиб кетган, сал чалғиб кетган жойлар бўлмаса? Танқидчилар бундай мисраларни топа олишмаган-ми? 2. Навоий асарларини ўқиб, ҳар бир сўз, сатр, ибораларини тўла-тўкис тушунгим келади. Уларни ҳозирги ўзбек тилига ўгириш ҳаракатларига кимдир қўл урганми?

1. Адашган бўлишлари мумкин, ахир бекамикўст нарсанинг ўзи бўлмайди, лекин бугунги кун назаридан олганда хато қидириш ҳақиқатан ҳам мақсадга мувофиқ эмас.
2. Навоий асарларини тўлиқ тушуниш ниҳоятда мушкул. Университетда ўқиб юрганимда домлаларнинг гапига қараганда ҳатто кўп йиллик мутахассислар ҳам уларни тўлиқ тушуна олишларига шубҳаланишар экан. Бу асарларни тўлиқ маънода тушуниш учун авваламбор тасаввуф фалсафаси ва илмини мукаммал ўрганиб олиш талаб қилинади, ахир Навоий ҳар бир асарини, айниқса, достонларини тўлиқ тасаввуф қоидалари асосида ёзган.

Сообщение от Masud Mahsudov

To'la-to'kis tushunishingiz uchun, uni hozirgi o'zbek tiliga o'girgandan ko'ra, ko'proq so'zlarni o'rganganingiz, menimcha to'g'riroq yo'l. Chunki, turkiyda yozilgan narsani yana turkiyga (ya'ni o'zbek tiliga) boshqacharoq qilib o'girish unchalik ham maqsadga muvofiq emas.

Бу гапга кўп ҳам қўшила олмайман. Баъзида Навоий асарларини ўқиганингизда ҳар бир сўз кетидан махсус луғатга қарашга тўғри келади. Шунинг учун асар маъносини тушуниш ўрнига кўпроқ вақтингиз ҳар бир сўз таржимаси, аниқроғи маъносига сарфлаб юборасиз. Шунинг учун бу нодир асарларни замонавий тилга тўлиқ ва тушунарли ўгириб берадиган мутахассислар бу ишни канда қилмасалар нур устига аъло нур бўларди. Ахир бу китоблардан фақат мутахассислар эмас, оддий халқ ҳам бахраманд бўлганига нима етсин? Оддий халқ эса эринмай луғат титкилаб ўтиришига кўп ҳам ишонмайман

[Masud Mahsudov]

Сообщение от Kimsan Birov

Бу гапга кўп ҳам қўшила олмайман. Баъзида Навоий асарларини ўқиганингизда ҳар бир сўз кетидан махсус луғатга қарашга тўғри келади. Шунинг учун асар маъносини тушуниш ўрнига кўпроқ вақтингиз ҳар бир сўз таржимаси, аниқроғи маъносига сарфлаб юборасиз. Шунинг учун бу нодир асарларни замонавий тилга тўлиқ ва тушунарли ўгириб берадиган мутахассислар бу ишни канда қилмасалар нур устига аъло нур бўларди. Ахир бу китоблардан фақат мутахассислар эмас, оддий халқ ҳам бахраманд бўлганига нима етсин? Оддий халқ эса эринмай луғат титкилаб ўтиришига кўп ҳам ишонмайман

Aha, albatta har kimning bu borada o'z fikri bor...

Shaxsan men, Navoiy asarlarining aksariyatini o'qiganimda, to'liq bo'lmasa ham, 80-85% so'zlarini bemalol tushunganman... Qolgan so'zlarning ma'nosini esa, kontekstdan keltirib chiqargan bo'lsam-da, ba'zi so'zlarni lug'atdan ko'rishga tog'ri kelgan... Demoqchimanki, eski adabiyotimizni, xususan, Navoiyni tushunish Ahmad Yugnakiyni tushunishdan ko'ra ancha oson, hozirgi tilimizga ancha yaqin. Fikrimcha, Hazrat Navoiyning asarlarini hozirgi o'zbek tilimizga o'girilsa, maza qilib o'qiy olmasam kerak...

[Kimsan Birov]

Сообщение от Masud Mahsudov

Fikrimcha, Hazrat Navoiyning asarlarini hozirgi o'zbek tilimizga o'girilsa, maza qilib o'qiy olmasam kerak...

Сиз билан музокара қилиш ниятим йўқ. Ҳақиқатан ҳам ҳамма ўз нуқтаи назаридан қарагани маъқул. Лекин менинг фикримча, Навоий асарларини асл кўринишида ҳам, оддий одамлар учун осон тушуниладиган қилиб чоп этган мақсадга мувофиқ (бир неча йил аввал Хамсани сўнгги саҳифаларда насрий кўринишда қайта ёзилган ҳолатда чоп этишган эди. Тўғриси, менимча асл Навоий тили билан ёзилганини кўпроқ тушунганман, шекилли). Бу ўринда яна домлаларимнинг гаплари эсимга тушади. Улар айтишича, Навоий тасаввуф ҳақида оддий одамларга ҳам бироз маълумот бериш ниятида асарларини илмий эмас, айнан адабий кўринишда ёзган экан. Шунинг учун ҳозирги ўзбекларнинг ўрта асрларда яшаган одамлардан нима камчилиги бор?

[AbuMuslim]

Сообщение от Kimsan Birov

1. Ҳазрат Навоий ўз асарларини беқусур ёзганлари шубҳасиз албатта. Бироқ, наҳотки у зот бирор-бир жойда сал адашиб кетган, сал чалғиб кетган жойлар бўлмаса? Танқидчилар бундай мисраларни топа олишмаган-ми?

Ҳазрати Навоий бир китобининг охирида шундай деган...

"...Илтимос бу фан аҳлидин улким, ҳар ерда саҳв ва хато воқеъ бўлмиш бўлса, эътироз била ўтмагайлар ва қалами била тузатгайлар..."

[AbuMuslim]

«Бобурнома»да Навоий ҳақидаги маълумотлар

http://e-adabiyot.uz/kitoblar/maqolalar/167.html