Ленинград учун жанг

[Shokir Dolimov]

Тихвин мудофаа операцияси 1941 йилнинг 16 октябридан 18 ноябрига қадар 4- ва 52- алоҳида армиялар томонидан Ленинград фронти ва Ладога флотилиясининг кўмагида амалга оширилди.
Совет қўшинлари қаттиқ қаршилик кўрсатганига қарамай, душман 8 ноябрь куни Тихвинни забт этиб, Ленинградга юк ташиладиган темир йўл магистралини тўсиб қўйишга эришди. Унинг Тихвин йўналишидаги кейинги ҳаракати 19 ноябрь куни узил-кесил тўхтатилди. Совет қўшинлари томонидан 10-12 ноябрь кунлари берилган зарбага қарши зарбалар эса ҳужумга қарши ҳужумга айланиб кетди.
Тихвин мудофаа операцияси давомида немис-фашистларнинг «Шимол» армиялар гуруҳи таркибидаги 16- армияга қарашли қўшилмаларга катта талафот етказилиб, немис ва фин қўшинлари Свирь дарёсида бирлашишига йўл қўйилмади.
Тихвин ҳужум операцияси 1941 йилнинг 16 ноябридан 30 декабрига қадар Ленинград фронтининг 54- армияси, 17 декабрь куни Волхов фронти сифатида бирлашган 4- ва 52- алоҳида армиялар томонидан, Шимолий-Ғарбий фронт қўшинлари кўмагида, немис-фашистларнинг «Шимол» армиялар гуруҳи тасарруфидаги қўшилмаларни Волхов дарёсининг нариги томонига улоқтириб ташлаш мақсадида амалга оширилди.
Душман Волхов йўналишида ўз ҳужумини давом эттирар экан, 10 ноябрь куни советларнинг Новгород армиялар гуруҳи 12 ноябрь куни Кичик Вишернинг шимолий ва жанубий томонидаги 52- армия, 19 ноябрь куни Тихвиннинг шимоли-шарқидаги 4- армия, 3 декабрь куни эса Волхов шаҳрининг ғарбидаги 54- армия ҳужумга ўтди.
Тихвин ҳужум операцияси натижасида совет қўшинлари 20 ноябрь куни Кичик Вишерни, 9 декабрь куни эса Тихвинни душмандан озод қилиб, 100-120 километрга олға илгарилади ва бу билан темир йўл транспортининг Войбокало станциясига қадар ҳаракатини таъминлади. Немис-фашистларнинг 10 та дивизиясига катта талафот етказилди, душманнинг Ленинградни тўла-тўкис қамал қилиш режаси пучга чиқди.
Шаҳар мудофааси ўз шиддати, юксак фаоллиги билан фарқ қилиб, зарбага қарши зарбалар ва ҳужум операциялари билан уйғун олиб борилди. Ушбу мудофаа қамалга олинган жамики ҳудуд ва бевосита Ленинград шаҳрини қамраб олди, душман батареяларига қарши кураш ва ҳаво ҳужумидан мудофаа тадбирлари муваффақиятли олиб борилди. Ленинград учун жанг немис-фашист қўшинларининг йирик кучлари ва бутун фин армиясини ўзига жалб этди. Жамики жаҳонга оммавий қаҳрамонлик намунасини намоён этган Ленинград ҳимоячилари қамал ҳолатининг шафқатсиз синовига қаҳрамонона бардош бериб, қуршов ҳалқасини ёриб ўтиш учун имкон яратди.