Қалб кечинмаларини юрак қони ила ёзган ижодкор: Улуғбек Ҳамдам

[Ulugbek Hamdam]

Сообщение от Nigora Umarova

Улуғбек ака!
"Узоқдаги Дилнура" тўпламингизда "Тош"(ёки ёвузликнинг туғилиши) деб номланувчи ҳикоя бор. Бу ҳикояни маҳоратли таржимон Иброҳим Чориев рус тилига таржима қилган ва ҳикоя "Звезда Востока" журналининг жорий йил, 1-сонида босилиб чиққан.
Ҳикояда инсон кўнглидаги тушкунлик борган сари оғир тошга айланиши ва инсон туйғулари исканжасида қийналиши, алал оқибат инсонларнинг ўзига томон йўналтирилиши маҳорат билан тасвирланган. Инсоннинг бўҳронга тушиб қолиши ва бўҳрондан чиқиб кетиши ҳам атроф-муҳитга боғлиқ бўлади.
"Тош" ҳикоясининг ёзилишига туртки бўлган нарса нима?

"Тош" рамзий ҳикоя бўлиб, асарда инсоннинг мураккаб ички дунёси ва ундаги зиддиятларқаламга олинган. Инсон бор экан, эзгуликка, яхшиликка интилади, ҳар доим ёруғлик бўлса, дейди. Лекин у минг айланиб- ўргилсин, хар доим хам некбин ниятига етавермайди. Қизиғ-а, инсон яхшиликка талпинса-ю, мақсадига етолмаса, демак, қайдадир қандайдир хато бор экан-да! "ТОШ" да шу нарса қаламга олинган. Ҳикоя қахрамони атроф муҳитдаги иллатлар таъсирида юрак баҳрида пайдо бўлган тошдан халос бўлмоқ истайди. Ҳаётида учраган гўзал аёл унга бу йўлда ёрдам бериши керак эди гўё. Аммо минг афсус... мазкур жумбоқни ечишда гўзаллик тимсоли ҳам ожизлик қилади. "Дунёни гўзаллик қутқаради" деб эълон қилганди ўз вақтида улуғ рус ёзувчиси Достоевский. Лекин мазкур ҳикоя қахрамонининг оғирини енгил қилмайди бу гўзаллик. Аксинча, қахрамон гўзалликка интилади, интилади-ю, бир дардин бўлади: гўзаллик моҳиятининг ўзи ғоят зиддиятли чиқади. Яъниким, у интилган гўзаллик тимсоли бўлмиш аёлнинг бағрида оддий нафс билан боғлиқ ёвузлик яшаётган экан: балиқ ва унинг аянчли ҳоли ҳамда шу жониворга аёл муносабатини эсланг... Қахрамон маннашуларни қабул қилолмайди. Чунки у истаган гўзаллик ҳар қандай ёвузликдан, қотилликдан узоқ бўлиши керак эди-да! Шу боис у қалбида яна ўша чўкиб ётган тошни туяди, бундан эса изтиробга тушади, алам билан бобо қуёшга ўз норозилигини намоён этади.
"Тош" инсон фитратида кристалл, ҳар қандай салбий қоришиму қатронлардан тоза, шаффоф бир гўзаллик соғинчидан пайдо бўлган ҳикоядир.