Тулкин Эшбек ижодидан

[Tulqin Eshbekov]

Ассалому алайкум қадрдоним Масъуджон!
Ижод бўстонимизга хуш келибсиз! Дунёнинг у чеккасидан кузатиб турганингизни кўриб, яна илҳом жўш урди! Нега фикр ёзмай қўйдингиз? ишлар кўпайиб кетдими, дейман?
Гўзал танқидий фикрларингизни кутиб ўтирибман.
Сизга чексиз ҳурмат ила дўстингиз Тўлқин Эшбек

[Masud Mahsudov]

Сообщение от Tulqin Eshbekov

Ассалому алайкум қадрдоним Масъуджон!
Ижод бўстонимизга хуш келибсиз! Дунёнинг у чеккасидан кузатиб турганингизни кўриб, яна илҳом жўш урди! Нега фикр ёзмай қўйдингиз? ишлар кўпайиб кетдими, дейман?
Гўзал танқидий фикрларингизни кутиб ўтирибман.
Сизга чексиз ҳурмат ила дўстингиз Тўлқин Эшбек

Va alaykum... Tanqid qilishimdan biror naf bo'lmayotgani uchun, yozmay qo'yaqoldim... Xususan, to'rtlikning qofiyalanishi va to'rtliklardagi chlkash ma'nolar haqida yozilganlariga qaramay, keyingi to'rtliklardan biror o'zgarish bo'lmadi... Shu sabab, "o'zingdan kattaga nima qilasan o'rgatib", - deb qo'yaqoldim o'zimga o'zim...

[Masud Mahsudov]

Сообщение от Tulqin Eshbekov

QUVNOQ GAPLAR (Davomi. Boshi oldingi sahifalarda)

BETGA AYTADIGAN GAP
Betga aytadigan gapning,
Zahri yo`q aslo, inim.
Orqavarotdan eshitsam,
Qo`zib ketadi jinim.

BETGACHOPAR GAP
Betgachopar gapdan mudom,
Ba’zi chollar bezadi.
Nozik ko`ngil ahvolini,
Kampirlari sezadi.

Birinchi to'rtlikda yana o'sha ahvol: "inim" va "jinim" ning qofiyadosh ekanini hisobga olmasak, to'rtlik judayam sayoz... Siz o'sha betga aytilgan gapni ta'riflamoqchi bo'layapsiz, o'shani to'liq yoriting-da... Sizning "jiningiz qo'zishi" bilan o'quvchining nima ishi bor? Qolaversa, betga aytilgan gapning zahri yo'q, deyilgan fikr ham unchalik to'gri emas. Aksincha, yuzga aytilgan gap achchiq bo'lsa-da, u kelajakda, o'sha odamning xatosini to'g'rilashda yordam berishi mumkin... Bundan esa, har doim ham u gapning zahri yo'q, degan xulosa kelib chiqmaydi, mantiqan...

Ikkinchi to'rtligingizda esa, betgachopar gapdan chollarning bezishi bilan o'quvchiga qanday ma'lumot berayapsiz? O'sha gapning qanday bo'lishini ta'rifi kelib chiqayaptimi, sizningcha? O'sha chollarning ko'nglini kampirlari sezishi o'quvchiga qanchalik qiziq? Qofiya ishlatgan bilan, she'r bo'lib qolavermaydi-ku?...

Mantiqan va izohlanish nuqtai nazaridan sal jiddiyroq yondashish kerak emasmi bu to'rtliklarga? Agar Siz ularni nasr ko'rinishida yozganingizda ham shu fikrlarni berarmidingiz? agar shunday bo'lsa, gaplarning o'sha "izohli lugati" kimga kerak bo'lar edi, deb o'ylardingiz? Sizningcha, shu to'rtliklarni qachondir oliy o'quv yurtlarimizda darsda o'tishadi, deb o'ylaysizmi? She'riy shaklda izohli fikringizni yangilik deb hisoblasangiz, uni maromida qilishni o'ylash vaqti kelmadimikin? Shu paytgacha qoldirgan biror to'rtlikni menga ko'rsatib bering-chi, mantiqan, ma'no jihatdan va sheriyat nuqtai nazaridan mukammolroq bo'lgan ekanmi?

Shuncha qilinayotgan tanqidlarni pisand qilmasangiz, albatta o'qimaydi-da hech kim ularni... Ular haqida fikr bildirishni ham ep ko'rishmaydi o'ziga... chunkil Sizning qilayotgan baxslaringizga ko'ra, Siz doim haq bo'lib chiqasiz... Garchi nohaq bo'lsangiz-da, garchi xatoni tan olsangiz-da, uni to'g'rilashga harakat qilganingizni ko'rmadim... Balki adashayotgandirman, lekin shu paytgacha, kim bilan baxs qilgan bo'lsangiz, asosiy mavzu qolib, boshqa tomonlarga o'tib ketasiz, xatoni tan olgingiz kelmaydi. Baxslashish madaniyatiga e'tiborni kamaytirasiz... Buning natijasida esa, o'quvchilarda yaxshi taassurot qoldirishingiz amri-mahol...

Odam o'zini daho sezishi mumkin, yozganlari ko'ziga juda go'zal bo'lib ko'rinishi mumkin, dunyoda uning asaridan ko'ra chiroyliroq asar yo'q, degan fikrga borishi mumkin, lekin u o'zining o'quvchilariga ega bo'lmas ekan, kishilarda iliq fikrlar uyg'otmas ekan, sevib o'qilmas ekan, unday "asar"lar bugun paydo bo'lib, ertaga yo'q bo'lib ketaveradi. Ijodkorning maqsadi esa, bilasizki, aslo unday bo'lmaydi... Zero, ko'ngilga yaqin, shirali, diltortar, nafis, beg'ubor va go'zal satrlar yaratishda har bir ijodkorga Yaratganning o'zi madadkor bo'lsin...

[Tulqin Eshbekov]

Сообщение от Masud Mahsudov

o'zimga o'zim...

Ундай эмас! Мен барча фикрларни синчковлик билан ўрганиб боряпман. Бу шеърлар бир сидра ёзиб бўлинган. Кўпдан кўп фикр чиқади, деганларидек, бошқалардан ҳам турли даражада фикрлар, таклифлар, тақризу танқидий гаплар эшитяпман. Ушбу фикр-мулоҳазалар асосида кўп шеърлар қайта ишланмоқда. Шу тариқа қиёмига етганидан кейин адабий жамоатчиликка тақдим этилади. Таниқли мунаққидлар, адабиётшунос олимлар, ёзувчи-шоирлар иштирокида Ёзувчилар уюшмасида муҳокама қилинади. Шундан сўнг уларнинг тавсияси билангина китоб ҳолида нашр этилиши мумкин!
Сиз ва бошқа азиз форумдош дўстларим дастлабки вариантини ўзига хос тарзда муҳокама этяпсизлар!
Форумимизга ҳали аъзо бўлмаган жуда кўп мухлисларимиз хат орқали ё оғзаки муносабатларини билдирмоқдалар.
Худо хоҳласа, бу муҳокама жараёнлари ҳақида бўлажак китобимиз сўнггида албатта ёзилади.
Эътибор берган бўлсангиз, бошқа жуда кўп бадиий асарлар ҳам аввал газета-журналларда эълон қилинади. Обдан муҳокама қилинади. Сўнг муаллиф қайта ишлаб, муҳокамадан ўтказгач, нашриётга тақдим этади.
Бизга худо бергани - илғор замонавий технологиядан фойдаланиш имконига эга бўляпмиз. Мана, Сиздек фикри теран ижодкор дўстим кунда-кунора Лондондан туриб ҳамсуҳбат, ҳамфикр бўляпсиз.
Атай ҳар куни иккитадан шеър бераётганим сабаби - ўқувчилар бемалол кўрсинлар, ўқисинлар, қимматли фикр туғилса, айтиб борсинлар, деган умиддаман.
Сизга яна бир бора омадлар тилаб, қимматли фикрларингизни интизорлик билан кутиб қоламан.

[Tulqin Eshbekov]

Сообщение от Masud Mahsudov

Odam o'zini daho sezishi mumkin, yozganlari ko'ziga juda go'zal bo'lib ko'rinishi mumkin

Раҳмат Масъуджон!
Очиғи, ўзингиз ҳам энди анчагина мунаққид сифатида намоён бўлаяпсиз!
Ёдингизда бўлса, дастлабки суҳбатимизда умумий "ҳақоратомуз" гапингиздан ранжиб, адабиётшунослик фанларини ўргатадиган ўқув юртларида таълим олишингизни, мунаққидларнинг китобларини ўқиб чиқишингизни маслаҳат бергандим.(Гарчи бироз ранжиган бўлсангиз ҳам!)
Мана бу танқидий фикрларингиздан эса росмана баҳра олдим! Ҳақиқатан ҳам гапнинг моҳиятини очиб беришга жазм қилган қаламкаш мавзу мақсадидан четга чиқиб кетаётганини жуда тўғри кўрсатгансиз. Фикрингизга юз фоиз қўшилган ҳолда ўша шеърларни албатта қайта ишлайман.
Фақат бир-биримизнинг шахсимизга, нафсониятимизга тегмасдан мана шундай ижодий фикр алмашсак нур устига аъло нур бўлур эди. Бундай мулоқотлардан бошим осмонга етарди!
Худо хоҳласа, бугун эълон қилинижак тўртликларга, шунингдек, ҳажвияга ҳам қимматли фикрларингизни кутиб қоламан.

[Masud Mahsudov]

Сообщение от Tulqin Eshbekov

Раҳмат Масъуджон!
Очиғи, ўзингиз ҳам энди анчагина мунаққид сифатида намоён бўлаяпсиз!
Ёдингизда бўлса, дастлабки суҳбатимизда умумий "ҳақоратомуз" гапингиздан ранжиб, адабиётшунослик фанларини ўргатадиган ўқув юртларида таълим олишингизни, мунаққидларнинг китобларини ўқиб чиқишингизни маслаҳат бергандим.(Гарчи бироз ранжиган бўлсангиз ҳам!)
Мана бу танқидий фикрларингиздан эса росмана баҳра олдим! Ҳақиқатан ҳам гапнинг моҳиятини очиб беришга жазм қилган қаламкаш мавзу мақсадидан четга чиқиб кетаётганини жуда тўғри кўрсатгансиз. Фикрингизга юз фоиз қўшилган ҳолда ўша шеърларни албатта қайта ишлайман.
Фақат бир-биримизнинг шахсимизга, нафсониятимизга тегмасдан мана шундай ижодий фикр алмашсак нур устига аъло нур бўлур эди. Бундай мулоқотлардан бошим осмонга етарди!
Худо хоҳласа, бугун эълон қилинижак тўртликларга, шунингдек, ҳажвияга ҳам қимматли фикрларингизни кутиб қоламан.

Rahmat, tushunganingiz uchun... Men hech qaysi fikrim bilan sizning nafsoniyatingizga ham , shaxsiyatingizga ham tekkanim yo'q, Alloh asrasin... Yuqorida qoldirgan fikrimning oxirgi abzatsi umumiy fikr, unda ijodkorlikka oid narsa yozilgan xolos... Undan har qanday ijodkor o'ziga xulosa chiqarib olishi mumkinligi ko'zda tutilgan...

[Tulqin Eshbekov]

ТЎҒРИ ГАПНИНГ ТЎҚМОҒИ
ёхуд дил дафтаридаги битиклар
(Давоми. Боши ўтган саҳифаларда)

* * *
Одамларга ёмон кўриниш учун ёмон бўлиш шарт эмас.

* * *
Баҳслашаётган одам ўз ҳақиқати учун курашади. Фақат, у ҳақ бўлса бас!
Унинг қанчалик ҳақлигини холис кузатувчилар холис баҳолаши мумкин!

* * *
Баҳслашадиган одамлар аввало баҳслашиш маданиятини билишлари лозим. Баҳсда муайян мавзу ҳақида фикр алмашилади холос. Бир-бирига “сен ит экансан, сен бит экансан” қабилидаги гаплар баҳс эмас – наҳс гаплардир.
Бир ўринда шундай ёзган эканман:

Наҳс гаплардан босади наҳс,
Қийин бўлар покланиш.
Бу ғалвадан йироқ юриб,
Керак ундан сақланиш.

[Tulqin Eshbekov]

Сообщение от Masud Mahsudov

Undan har qanday ijodkor o'ziga xulosa chiqarib olishi mumkinligi ko'zda tutilgan...

Фикрингизга юз фоиз қўшиламан! ОАВнинг энг замонавий тури ҳисобланмиш интернет орқали баҳслашиш, фикр алмашишдан муддао ҳам шу-да. Бўлмаса, почта орқали гаплашсак ҳам бўлади-ку! Сиздек фикри теран, мушоҳадали ва дунё кўраётган дўстимизнинг гаплари наинки мен учун, балки ҳар куни айнан шу саҳифани кузатаётган юзлаб мухлисларимиз, айниқса, ҳаваскор ижодкор ёшларимиз учун ўзига хос катта сабоқдир.
Мен ҳам ҳалиги гапни Сизга қарата айтмадим, балки, қизим сенга айтаман, келиним сен эшит, қабилида бошқа баҳс шайдоларига ҳам самимий фикримни баён этдим-да.
Масъуджон, бир масалага ойдинлик киритиб берсангиз. Тўрт-беш йил илгари қайсидир сайтда шундай хабар ўқиган эдим: "Англияда таълим-тарбия борасида мактаб ўқитувчиларига тарбиясизроқ ўқувчиларни бир-икки тарсаки уриб тарбиялаш ҳуқуқи берилган!" Бу гап қанчалик ҳақиқатга яқинлигини ёнгинангиздаги мактаблардан бирига кириб аниқласангиз ва бу усул чиндан ҳам қўлланилаётган бўлса, унинг самараси қандай бўлаётган экан?
Балки интернет орқали кимнинг уйдирмасидир?
Қимматли фикрларингизни кутиб қоламан.

[Tulqin Eshbekov]

QUVNOQ GAPLAR (Davomi. Boshi oldingi sahifalarda)

BEQIYOS GAP
Qiyosi yo`q bu hayotda,
Beqiyos gap kam emas.
Tinglaganda uni hargiz,
Menga nima, bu, demas.

BEG`ALVA GAP
Beg`alva gap eshitmay,
O`tganmikin biror zot.
Bilganim shul g`alvadan,
Ko`p odamlar degan dod!

[Tulqin Eshbekov]

ТЎҒРИ ГАПНИНГ ТЎҚМОҒИ
ёхуд дил дафтаридаги битиклар
(Давоми. Боши ўтган саҳифаларда)

* * *
Бадиий жиҳатдан бўш, мазмунан саёз асарларни ўқиганларнинг савияси пасайиб қолади, деган иддаога унчалик қўшилмайман. Менимча, умуман қўлига китоб ё газета-журнал олмаган ва ҳеч нарса ўқимаганларнинг савияси паст, саводи ҳаминқадар бўлади.

* * *
Мабодо бадиий жиҳатдан бўшроқ “асар”ни ўқиб, савиянгиз ўтмаслашиб қолса, буюк асарларни қайта-қайта ўқиб, савиянгизни яна юксалтириб олинг! Ҳаёт ўзи шу: гоҳ унақаси, гоҳо бунақаси! Қоронғиликни кўрмай ёруғликнинг қадрига етмайсиз.
Умри фақат ёруғда асал еб ўтганларни кўрганмисиз?