Нимага саводсизлашиб кетаяпмиз?

[OmoN]

Сообщение от Maestro

Сиз "денгиз", "сингил" каби сузларни бугинлашда "ден-гиз", "син-гил" шаклида эмас, балки янги коидаларга мувофик "де - нгиз", "си - нгил" шаклида келтирилишини нормал хол деб хисоблайсизми?

Маэстро ака (исмингизни билмасам нима қилай), майлими шу саволга оддий одам сифатида жавоб берсам?
dengiz ва singil сўзларида ng ҳарф бирикмаси йўқ. Алоҳида n ва g ҳарфлари бор холос. Бўғинга ажратилганда den-giz ва sin-gil сифатида ажратилади.
Айбга буюрмайисз. Ижозат кутмасдан жавобни бошлайвердим.
ПС: Ҳар хил тушунмовчиликларни олдини олиш учун ng ҳарф бирикмаси учун яна битта қоида қўшишларини ҳоҳлардим. shдаги каби. Масалан сўзда s ва h ҳарфлари кетма-кет келса ва ш каби ўқилмаса улар орасига тутуқ белгиси қўйилади. (ҳар ҳолда мен ўқиган пайтларда шундай эди). Масалан: Is'hoq

[Lutfillo Tursunov]

Сообщение от OmoN

dengiz ва singil сўзларида ng ҳарф бирикмаси йўқ. Алоҳида n ва g ҳарфлари бор холос. Бўғинга ажратилганда den-giz ва sin-gil сифатида ажратилади.

Cиз шундай ҳисоблашингиз мумкин, мен ҳам шундай бўлишини истайман, лекин лотин алифбосидаги бўғин кўчириш қоидаларига кўра "ng" ҳарфий бирикмаcи алоҳида ҳарфларга ажратилмайди. Яъни: ton-gi эмас to-ngi, onan-giz эмас ona-ngiz, бўлади.
Шунингдек, pomesh-chik эмас pome-shchik шаклидаги бўғин қоидалари ҳам бор лотин алифбосида.
Агар "ng" ундошидан кейин ундош ҳарф келса, "ng" биринчи унли билан бўғин ҳосил қилади: sing-lim.

[Nigora Umarova]

Сообщение от OmoN

dengiz ва singil сўзларида ng ҳарф бирикмаси йўқ. Алоҳида n ва g ҳарфлари бор холос. Бўғинга ажратилганда den-giz ва sin-gil сифатида ажратилади.

ng tovushi haqiqatan ham o'zbek tilida mavjud. O'zbek adabiy til tarixiga murojaat qiladigan bo'lsak, bu tovush azaldan qo'llanib kelinadi.
N-sonor, yumshoq fokusli burun tovush, til oldi -tish tovushi.
ng- ham artikulayatsiya usliga ko'ra n kabidir. Faqat farqi u sayoz til orqa tovushi hisoblanadi.
Ko'pincha tovush va harfni adashtiramiz.
Tovushni eshitamiz, talaffuz qilamiz.
Harfni o'qiymiz, yozamiz, ko'ramiz.
Tovushning yozuvdagi aksi harfdir.

Оффтоп:

Tilshunos sifatidagi fikrlar edi.
Chuqurlashib ketganim uchun, uzr.

[Behzod Saidov]

Сообщение от Nigora Umarova

Chuqurlashib ketganim uchun, uzr.

Чуқурлашиш шарт эмас эди ўзи. Мен мана бу:

Сообщение от Maestro

Сиз "денгиз", "сингил" каби сузларни бугинлашда "ден-гиз", "син-гил" шаклида эмас, балки янги коидаларга мувофик "де - нгиз", "си - нгил" шаклида келтирилишини нормал хол деб хисоблайсизми?

ва мана бу:

Сообщение от Behzod Saidov

Юқоридаги фикрингизга келсак, аниқ жавоб берингчи, сизнингча сентябрнинг "sentabr" деб ёзилиши тўғрими?

саволга шунчаки шахсий фикрингизни билмоқчи эдим. Жавобингиз "ҳа"ми ёки "йўқ" ?

[Husniddin Ato]

Сообщение от Nigora Umarova

"X" bilan "H" talaffuzi qiyinchilik tug'dirishi mumkin, biroq portlovchi va sirg'aluvchi "J" larni oson ajratib olsa bo'ladi.

Shu so`zlarizga ko`zgu yetishmayapti menimcha.

[Tulqin Eshbekov]

Сообщение от Husen Tangriyev

Шахсан мен Ц ҳарфи учун лотин алифбосида алоҳида харф жорий этилишини жуда истайман. Кимлар учундир аҳмоқона туюлиши мумкин, аммо шу циркни sirk дейиш ҳечам ёқмайди-да!

Жон дўстим, алифбомизга яна "янгилик" киритмайлик...
Ц ҳарфи - ts шаклида ёзилмайдими? Балки, сиз айтган циркни ҳам тўғрироқ шаклда ёзишнинг шу тариқа йўли бордир?
Ҳар замонда биттагина "ўзгартириш" киритиб қўяверсак қанча китоблар, манбалар "брак"ка ўхшаб қолишидан хавотирдаман.

[Tulqin Eshbekov]

Сообщение от Bekmirzo

O'sha katta yoshdagilar aybni o'z tengdoshlaridan qidirishlari kerak bu muammoda, deb o'ylayman. Nega desangiz, aynan o'sha katta yoshdagilar "Sentyabr" so'zini [Sentabr] deb talaffuz qilishadi. Menimcha, yangi imlo lug'ati ustida ishlayotgan guruh ichida shunday talaffuz qiladiganlardan biri ham o'tirgan bo'lsa kerak.

To'lqin aka, mana, O'zMUning eng yetuk tilshunoslarni chiqarib beradigan "O'zbek tili filologiyasi" fakultetida o'zbek tili reformasi bo'yicha qanday amaliy ishlar qilinmoqda?

Фикрингиз ва таклифингизни ЎзМУ филология факультети жамоасига етказиб, уларнинг жавобларини (олганим ҳамоно!) саҳифамизда ёритаман.

[Tulqin Eshbekov]

Сообщение от Behzod Saidov

Шу тариқа барҳам бериш мумкинлигига шубҳам бор.

Менга кекса кишилар шунақа талаффуз қилади деб тушунтириб қўйишган эди.
Мен бўлсам, баъзи катта ёшдагилар лотинку лотин, кириллда ҳам имло қоидаларига риоя қилмай ёзишларини унчалик тушунмаяпман.

Умуман "имло қоидаларига риоя қилмай ёзиш" - чаласаводликдан бошқа нарса эмас!
Сиз билан биз шунга қарши маърифий курашмоқдамиз! Худо хоҳласа, бу эзгу йўлда мақсадимизга эришамиз ҳам!

[Nigora Umarova]

Сообщение от Maestro

Сиз "денгиз", "сингил" каби сузларни бугинлашда "ден-гиз", "син-гил" шаклида эмас, балки янги коидаларга мувофик "де - нгиз", "си - нгил" шаклида келтирилишини нормал хол деб хисоблайсизми?

Менинг учун нормал ҳолат. Тарихий анъанавий принцип. Йўқ.

Сообщение от Behzod Saidov

Юқоридаги фикрингизга келсак, аниқ жавоб берингчи, сизнингча сентябрнинг "sentabr" деб ёзилиши тўғрими?

саволга шунчаки шахсий фикрингизни билмоқчи эдим. Жавобингиз "ҳа"ми ёки "йўқ" ? [/QUOTE]

Нотўғри. Ёзувда эшитиб ёзиш - фонетик принципга амал қилинса, саводсизлик камаярмиди, деган фикрдаман.

[Behzod Saidov]

Сообщение от Tulqin Eshbekov

Ц ҳарфи - ts шаклида ёзилмайдими? Балки, сиз айтган циркни ҳам тўғрироқ шаклда ёзишнинг шу тариқа йўли бордир?

Тўлқин ака, хафа бўлмангу, 1995 йилдан буён ўтган 14 йил давомида бор йўғи 20 саҳифадан иборат бўлган лотин ёзувининг имло қоидаларини ўрганиб чиқишга вақт топилмаганига ҳеч ишонгим келмайди. Наҳотки бу шунчалик қийин бўлса?