Ж. Толкиен. Хоббит ёки бориб қайтиш

[Shokir Dolimov]

Дафъатан Дарёнинг нариги соҳилидаги ўрмон ортида олов тили кўтарилиб (кимдир гулхан ёққан кўринади) Бильбонинг тасаввурида Дўнглик устига макон қуриб, атрофда бор нарсани ёндираётган кафандузд аждарлар гавдаланди. Сесканиб кетган Бильбо шу заҳоти яна ўз қиёфасига – Дўнглик остидаги Бэг-Эндда яшайдиган мистер Бэггинс қиёфасига қайтди.

Вужуди титраётган Бильбо ўрнидан турди. Аслида шам ёки фонус келтиришни истамайди-ю, лекин шу баҳона вино сақлаш хонасидаги пиво бочкалари орасига яшириниб, гномлар гумдон бўлгунча ўша ерда биқиниб ўтиришни истади. Бироқ фаҳмлашича, мусиқа билан қўшиқ ижроси тиниб, кўзи қоронғида ярқираётган гномларнинг бари унга тикилиб туришганини кўрди эмас, танаси ила ҳис этди.

- Йўл бўлсин? - тўхтатди Торин, Бильбонинг ниятини фаҳмлаган бўлиб.

- Фонус олиб келай-ми? - узр оҳангида сўради Бильбо.

- Бизга кўпроқ зулмат ёқади, - баралла жавоб беришди гномлар. - Қоронғи иш қоронғиликда бажарилади. Тонг отишига ҳали анча бор.

- Ҳа, албатта! - деди Бильбо жойига ўтириб.

Бироқ шошиб қолган хоббит курси қолиб камин панжарасига ўтириб олгани боис, темир косов билан хокандозни тарақ-туруқлатганча йиқитиб юборди.

- Жим! - эшитилди қоронғиликда Гэндальфнинг овози. - Сўз Торинга.

- Ҳурматли Гэндальф, гномлар ва мистер Бэггинс! Бугун бизга дўст тутинган ва биз билан тил бириктирган биродаримиз, жасоратга тўлиб-тошган ажойиб хоббитнинг хонадонига йиғилдик. Истагим шу-ки, унинг оёғидаги юнг ҳеч қачон туллаб тушмасин, виноси-ю пивосининг захираси ҳеч қачон қуриб битмасин!

Хоббит жавоб тариқасида боадаб сўз айтиши учун бўлса керак, Торин бироз тин олди. Аммо Бильбо Бэггинс ушбу сўзларни мақтов тариқасида қабул қила олмади. Айниқса «жасоратга тўлиб-тошган» ва «биз билан тил бириктирган биродар» каби сўзларга раддия келтириш учун оғиз жуфтлади-ю, ҳаяжондан овоз чиқара олмади.

- Улуғвор фурсат етди, - давом этди Торин. - Биз бу ерга келгуси режаларимизни, узоқ сафар давомида ушбу режаларни амалга ошириш йўллари, усуллари ва тактикасини муҳокама қилиб, маблағимиз, ниятимиз ва қўллайдиган ҳийла-найрангларимизни яна бир бор кўриб чиққани йиғилдик. Тонг ёришмай йўлга чиқамиз. Таъкидлаб ўтмоқ жоизки, ушбу сафардан айримларимизга, эҳтимол ҳаммамизга ҳам қайтиш насиб этмас балки, катта дўстимиз, оқил маслаҳатчимиз сеҳргар Гэндальфдан ташқари, албатта. Сафарга чиқишдан кўзланган мақсад ўйлайман-ки, ҳаммага яхши маълум. Аммо ҳурматли мистер Бэггинс ва гномларнинг ёш авлодига мансуб вакиллари, яъни адашмасам, Фили билан Кили учун жорий вазият бирмунча ойдинлик киритилишини тақозо этади...

Ториннинг фикр баён этиш тарзи ўзи шунақа. Дўкай шахс-у, ахир у. Ўз вақтида тўхтатилмаса, нафаси тиқилиб қолгунча шу руҳда давом этиб, жамоатга маънили бир янгилик айтмаган бўлар эди. Унинг нутқи ниҳоятда қўпол равишда тўхтатилди. Шўрлик Бильбо «қайтиш насиб этмас»лигини эшитиб, бўғзига қичқириқ тиқилиб қолганини ҳис этди ва ниҳоят унинг туннелдан учиб чиққан паровоз ҳуштагини эслатган қичқириғи қулоқни тешадиган даражада янгради. Сесканиб кетган гномларнинг бари ўрнидан ирғиб, столларни ағдариб юборишди. Гэндальф сеҳрли ҳассасининг учидан милтиллаган мовий олов чиқариб, хонани ёритди.

Боёқиш хоббит камин олдига тўшалган шолчага тиз чўкиб олганча дағ-дағ титрамоқда. Бирдан у: «Чақмоқ чақди! Чақмоқ урди, ўлдирди!» - дея қичқирганча, полга юз тубан йиқилиб чўзилди. Гномлар анча вақтгача у билан овора бўлишди. Ниҳоят хоббитни даст кўтариб кўздан нарига, қўшни меҳмонхонага киритиб диванга ётқизиб қўйишди-да, ёнига бир пиёла чой қўйиб, қоронғиликдаги қоронғи ишларига қайтишди.