Ж. Толкиен. Хоббит ёки бориб қайтиш

[Shokir Dolimov]

Сеҳрли узугини таққан хоббит гномларни ҳайратда қолдирганча кўздан ғойиб бўлди. Ўнг томондаги дарахтлар орасидан «тузоқ қўяётган қари аҳмоқ» «қорни қўвача хомсемиз» ўргимчак ҳақида қўшиқ мисралари янгради. Кутилмаган ушбу ҳолатдан шошиб қолган ўргимчаклар таққа тўхташди. Баъзилари Бильбонинг овози эшитилаётган томон югуришди. «Қари аҳмоқ» сўзларидан ғазаби қайнаган ўргимчаклар ақл-ҳушини йўқотиб, ўз хатти-ҳаракатларини идора қила олмай қолишди.

Хоббитнинг режасини ҳаммадан олдин фаҳмлаган Балин гномларни ҳужумга кўтарди. Гномлар жипс саф тортиб, чап томондаги ҳайвон-ўргимчакларнинг устига бир дунё тош ёғдирганча нари қувиб, қуршовни ёриб ўтишди.

Ўнг томонда эшитилаётган қўшиқ ва бақир-чақир бирданига тинди. Гномлар Бильбонинг жони омон бўлиб, қўлга олинмаслигига умид қилганча олға илгарилашди. Тинкаси қуриб, базўр каловланаётган гномларнинг ҳаракати жуда секин кечмоқда! Ўргимчаклар эса уларни изма-из таъқиб қилиб келишмоқда. Гномларга баъзан тўхтаб, мудҳиш махлуқларнинг ҳамласини қайтаришга тўғри келмоқда. Ўргимчакларнинг кўпчилиги юқорида шохдан шохга ирғиб, ёпишқоқ арқон туфлашмоқда.

Аҳвол чатоқ. Кутилмаганда пайдо бўлган Бильбо эсанкираб қолган ўргимчакларнинг ён томонидан ҳамла қилди.

- Қочинг, югуринг, уларни шу ерда ушлаб қоламан! - қичқирди у гномларга.

Хоббит чиндан ҳам йирик ҳайвон-ҳашаротларни ушлаб қолди! Орқа-олдинга югураётган Бильбо ўргимчакларнинг оёғини чопиб, арқонларини кесиб, йўғон териларини тешиб борди. Ўргимчаклар шишиб, қутуриб кетишмоқда, вишиллаб, заҳарли кўпик тупуришмоқда, даҳшатли тавқи лаънат ёғдиришмоқда, бироқ Ниш шундай қўрқув туғдирмоқда-ки, хоббитга яқинлашишга бирортасининг юраги дов бермаяпти. Лаънат-у қарғишлар кор бермай, ўлжа аста-секин қўлдан чиқиб кетяпти.

Мудҳиш жанг узоқ давом этди. Бир неча соат ўтиб, Бильбо қўлини кўтара олмайдиган, махлуқларга зарба бера олмайдиган ҳолатга етганда афтидан, ҳафсаласи пир бўлган ўргимчаклар тўсатдан жангни тўхтатиб, ўлжани ўз ҳолига қўйганча, келган жойига, Ёвуз ўрмоннинг қоронғи қаърига қайтиб кетишди.

Гномлар машъала ёқилиб, эльфларнинг зиёфати уюштирилган ялангликка келиб қолишганини фаҳмлашди. Ўтган тунда кўринган ялангликми бу, йўқми, айтиш қийин, лекин бундай жойларда қўлланилган эзгу жодунинг ижобий таъсири қолади шекилли, ўргимчаклар бу ерларни четлаб ўтишади. Ҳар қалай ўрмоннинг дарахт у қадар зич ўсмаган, қўрқинчли кўринмаётган ушбу қисми ёруғроқ, яшилроқ бўлиб, йўловчилар шу ерда дам олишга аҳд қилишди. Дастлаб улар шунчаки пишиллаб, ҳансираб ётишди, бироз нафас ростлаб олишгач эса Бильбони бир олам саволга кўмиб ташлашди, уларни кўпроқ хоббитнинг кўздан ғойиб бўлиши қизиқтирди. Сеҳрли узук ҳақидаги ҳикоя гномларни шу қадар ҳайратлантирди-ки, мавжуд муаммоларни унутиб қўйишди. Балин зимистондаги топишмоқлар ва Голлум билан боғлиқ ҳодисани бошидан ҳикоя қилиб, Сеҳрли узукнинг ўша ҳодисада тутган ўрнини батафсил тушунтириб беришни қатъий талаб қилиб туриб олди.