Ж. Толкиен. Хоббит ёки бориб қайтиш

[Shokir Dolimov]

Бильбо шох-шабба бўйлаб шу заҳоти сакраб ўтди-да, юқорига ўрмалаётган ўргимчакларни қиличи билан ҳайдашга киришди. Филини халос қилаётганида Сеҳрли узукни ечиб, қайта тақиб олишни унутган экан. Ўргимчаклар уни кўриб, сўлак сачратганча вишиллашти:

- Қўлга тушдингми, кўзга илинмас итвачча! Кўряпмиз энди сени! Ичингдагини сўриб, қуруқ устухонинг-у, терингни қолдирамиз ҳозир! Қаранг-а, Ниши ҳам бор экан унинг! Ҳеч қиси йўқ, бир осилиб турсин, оёғи осмондан келиб!

Бу пайтга келиб халос бўлган гномлар қолган асирларнинг арқонларини чопиш билан овора. Яна озгина фурсат ўтса, ҳамма халос бўлади. Кейин-чи? Ўргимчаклар уларни осонгина тутиб олишган эди-ю. Лекин у иш тунда бўлиб, гномлар ғафлатда қолишган эди. Ҳозир эса вазият мутлақо бошқача. Ҳаёт-мамот жанги бўлади чоғи!

Бир нечта ўргимчак ерда чўзилиб ётган Бомбурни ўраб олиб, яна боғлашмоқда. Дақиқа ўтиб, тортиб кетишлари муқаррар. Хоббит овози борича бақириб, Ниш-қиличини ўйнатганча, нимага қодирлигини кўрсатиб қўйди. Ниш-қилич ўргимчаклар учун нохуш янгилик бўлди. Қурол дарғазаб ярқираганча, душманни чопиб янчишга киришди. Хоббит ўн иккитача улкан ўргимчакни ер тишлатди. Қолганлар чекиниб, Бомбурни ўз ҳолига қўйишди.

- Ҳамма пастга, ерга тушсин! - бақириб буюрди Бильбо. - Ўтирманг у ерда, ов тўрига илинасиз!

Ўргимчаклар қўшни дарахтлар бўйлаб гномлар устидаги шохларга қуюқ оқимдай чиқиб келишмоқда. Ўн бир нафар гном шу заҳоти пастга сакради. Энди гномларнинг ҳаммаси, шу жумладан, амакиваччалари Бифур билан Бофурга суянган ҳолсиз бақалоқ Бомбур ҳам ерда туришибди. Ниш-қиличини ўйнатаётган Бильбо у ёқ, бу ёқ сакраб юрибди, юзлаб дарғазаб ўргимчаклар атрофда: ён томонда, пастда, тепада бақрайиб туришибди. Ниҳоятда аянчли вазият қарор топди.

Қақшатқич жанг бошланди! Баъзи гномлар пичоқ билан қуролланган, бошқалари қўлга таёқ олди, оёқ остида тош ётибди, Бильбо эса эльфлар ясаган ханжар билан қуролланган. Улар ўргимчакларнинг ҳамласини қайтариб, кўпчилигини ер тишлатди. Бироқ бу узоқ чўзилмаслиги аниқ. Бильбонинг тинкаси қуриб бўлди. Тўрт нафар гномгина оёқда ишончли турибди. Ўргимчаклар уларнинг барини ҳолдан тойган пашшаларни енгган каби осонгина енгиши мумкин. Махлуқлар янгитдан арқон тортишмоқда.

Қандай иш тутиш кераклигига боши қотган Бильбо гномларга Сеҳрли узук сирини очишдан ўзга чора қолмаганини тушунди. Илож қанча, бошқа йўл йўқ.

- Ҳозир мен кўринмас бўлиб қоламан, - деди у. - Ўргимчакларнинг эътиборини ўзимга жалб этишга уриниб кўраман, сизлар эса ҳаммангиз биргалашиб ҳаракат қилганча, қарама-қарши йўналиш бўйича, чапга, кеча эльфлар гулхани кўринган томонга ёриб чиқинг.

Фикр-мулоҳазаси ҳали ёришмаган, хода силтаб, тош улоқтираётган гномларга гап уқтириш қийин кечди. Ялангликда бақир-чақир кўтарилган бўлиб, режа ижросини чўзиб бўлмайди: ўргимчаклар қуршов ҳалқасини ҳосил қилишмоқда.