Tabobat va meditsina haqida

[Nigora Umarova]

Сувнинг инсон организми билан бўлган муносабати

Сув инсон баданидаги энг кўп миқдорда бўлган табиий моддадир. Ҳужайра ичида ёки ҳужайра сиртида бўлишидан қатъий назар сув кўпгина ноорганик ва органик тузларнинг эритувчиси сифатида иштирок этиб, тан суюқлигини шакллантиради. Ҳар хил ноорганик тузлар, паст молекулали органик бирикмалар ва оқсилларнинг сувда ион ҳолатида мавжуд бўлиб туриши сабабли электролитлар деб ҳам аталади. Организмдаги ҳар қандай модда алмашиш жараёни тан суюқлиги иштирокида амалга ошади.
Тан суюқлиги миқдорининг, босимининг ва тарқалишининг меъёрида бўлиши, тана модда алмашинув жараёнининг амалга ошиши ҳамда ҳар қайси аъзолар хизмат фаолиятини таъминлашдаги зарурий шартлар бўлиб ҳисобланади.
Тўла шаклланиб етилган инсон танасининг олтмиш фоизини тан суюқлиги ташкил қилади. Тан суюқлигининг учдан икки қисми ҳужайра ичига тарқалган бўлиб, ҳужайра ички суюқлиги деб таърифланади. Тан суюқлигининг учдан бир қисми ҳужайра сиртида бўлади ва ҳужайра ташқи суюқлиги деб таърифланади.
Ҳужайра сиртқи суюқлигидаги мусбат ион Na+ С1- ва НСОз
Ҳужайра ички суюқлигидаги мусбат ион К+ манфий ион НР042- ва оқсилдан иборат.
Хулоса қилиб айтганда,
1. Инсон баданидаги барча кимёвий жараёнлар сув иштирокида амалга ошади.
2. Сув ниҳоятда яхши эритувчи бўлганлиги сабабли тана фаолияти учун лозим бўлган барча озуқаларни эритади ва керакли аъзоларга етказиб беради.
3. Сув бадан ҳарорати барқарорлигини таъминлашда муҳим аҳамиятга эга. Чунки 1 грамм сувни буғга айланиши учун 37 каллория иссиклик талаб қилинади. Танада ҳосил бўладиган катта миқдордаги иссиқлик сувнинг буғга айланиши жараёнида сезилмас даражада сарф қилинади.
4. Сувнинг латифлаштириш хусусияти ҳам алоҳида аҳамият касб
этади. Масалан, сўлак суюқлиги, кўз ёши суюқлиги, бадан бўшлиқлари ва бўғимлардаги суюқлаштирувчи суюқликлар (ўзлари) мавжуд бўлган
ерларни намлаб латифлаштириш оқибатида суркалиш ва қитиқлашни камайтиради.
5. Сув бадандаги бошқа моддалар билан бирикиб, сувли бирикмалар ҳосил қилади.
Масалан, оқсиллар. Юрак мушакларининг 79 фоизи сувдан иборат. Бу сувнинг кўп қисми бириккан сув шаклида мавжуд бўлади.