29.04.2009 13:06
|
#11
|
AKA:Nigorabegim
Сообщений: 8,095
+ 8,360
10,318/4,529
– 37
58/50
|
Цитата:
...Юкоридаги фикрга кайтаман. Содда,жўн ўйлаш одамни халокатга,бевакт ўлимга олиб боради. Кишиларда антибиоток дорисига нисбатан зарарли ва саёз фикр шаклланиб улгирган. Масалан,оддий тумовга чалинган аксари кишилар дархол антибиотокка ёпишади,дўхтир хам бу вазиятда антибиоток буюради. Антибиоток яллигланиш касалликлари ўткир кўринишда хуруж килган пайти кўлланилади, ўн йилдан буён кулоги окиб юрган бемор кандайдир янги чиккан антибитокни ичиб тузалиб кетмайди. Бир нарсани унутманг: антибиоток киска муддат давомида ва дўхтир назорати остида кабул килинади, пала-партиш ичилган антибиоток иммун тизимини кучсизлантириш хисобига инсон танасидаги касалликни яна хам чукур илдиз оттириб юборади-ки,кейин бу касалингизни хеч кайси табиб тузатолмай ожиз колади. Навоий айтадики, касалликка карши ўз мижозинг курашмас экан, сени Исо Масих хам тузатолмайди. Маълумки, антибиоток биринчи навбатда мижозимизга хужум килиб яралайди.
Шу ўринда яна бир гап. Мамлакатимизда фаолият юритаётган хориж дори фирмаларининг бевосита дўхтирлар билан ишлайдиган юзлаб диллерлари бор. Улар поликлиника ва шифохоналарга бориб, дўхтирлар билан шахсан юзма-юз учрашиб ўз формаси дориларини беморларга “ўтказиб” беришни илтимос килишади. Бу ўринда илтимос деган сўз унчалик ўрнига тушмади. Аникроги, дори фирмаси диллери дўхтирга муайян микдорда пул ёки кимматбахо буюм ваъда килиб ўз дориларини сотилишига кўмак беришини сўрайди. Унча-мунча дўхтир бу каби сердаромад таклифга дарров рози бўлади. Шу тарика дўхтир хам дори фирмаси махсулотларини сотилишидан маддий манфатдорлар каторига кириб колади. Бу нарса эса унда беморларга нисбатан холисликни йўколишига олиб келади. Поликлиника,шифохоналар ва хусусий клиникаларнинг коридорлари ва шифокорлар ўтирадиган хона деворлари турли хил дори фирмаларнинг мухсулотлари реклама килинган плакат-когозларга тўлиб кетган. Шифокорлар ўтирадиган столни устида дори рекламаси акс этган юзлаб этикет когозларга кўзингиз тушади. Шу йил кишда Ревматология марказида ётиб даволандим. Бундаги аксари шифокорлар кийиб олган ок халатнинг кўкрак чўнтаги устида Диклоберл деган ёзув бор. Диклоберл – таянч-харакат аъзолари яллигланишида ишлатиладиган дори воситаси. Ревматолог шифокордан сўрайман:
- Ок халатингиздаги Деклоберл ёзуви ўрнига ревматолог деган ёзув бўлса яхши эмасми, ахир сиз Диклоберл-шифокор эмас, ревматологсиз-ку!
Шифокор хам эътирозимга кўшилганнамо дейди:
- Профессор хам Диклоберл ёзуви бор халатни кийманглар дейди.
Кимнинг аравасига чиксанг,ўшанинг кўшигини айтасан,дейди халкимиз. Дори фирмалари “аравси”га чикиб олган шифокор ўшаларнинг йўригига юришга мажбур,йўкса “арава”дан тушириб юборишади...
Яна бир гап. Шифокорларимиз беморга тайин килган дориларини дуч келган когозга, аксари холларда кайсидир дори фирмаси савдо маркалари тасвири туширилган когозларга ёзиб беришади. Бу нарсани хам ножойиз иш деб хисоблайман. Беморга тайин килинган дори воситалари расмий ресепт бланкасига ёзилиши ва унда шифокор имзоси ва мухри бўлиши лозим. Ана шундагина дори фирмаси билан хамкорлик киладиган дўхтирлар касалга дори тайин килишда сал эхтиёткор бўлишади. Шунингдек, хар бир нарсанинг жавобгарлиги бўлиши керак. Дейлик, дўхтир тайин килган дорини ичиб беморнинг ахволи ёмон бўлиб колди.Хўш,бунинг учун ким жавоб беради. Билиб кўйинглар: соглик инсондаги имондан кейин иккинчи ўринда турадиган бойликдир. Согликнинг йўколиши ногиронлик ва охири бевакт ўлимга олиб боради. Кўчада бировни бир шапалок урсангиз камалишингиз аник. Лекин бировга нотўгри дори тайин килиб соглигини бир умрга бузиб ташласангиз сизни хеч ким суриштирмайдими. Бу- адолатдан эмас. Шунинг учун айтаман-ки, хар бир дўхтир беморга тайин килаётган дори воситалари учун жавобгар эканлигини хис килсин.
Реклама жамият кишилари онгига мислсиз тазйик ўтказаётган даврда яшаяпмиз. Кизиги шундаки, хар бир фирма ўзига тегишли махсулотни ўзи реклама килади. Дейлик арра кипигига озгина шакар ва ун аралаштириб вафли тайёрлаган ёки саноат чикиндиларидан печени ишлаб чикараётган фирма ўз махсулотини жаннат меваси деб реклама килади. Бозор иктисодиёти хар кимга ўз махсулотини ўзи макташ хукукини берди. Сўз воситасида инсон миясини чалкаштириб юбориш жуда осон нарса. Бундай рекламалар тасирида тугма акли паст ва билимсиз одамлар бирданига “аклли” бўлиб коляпти. Беакл ва нодон одамнинг бирданига “донишманд” бўлиб колишидан кўркиш керак. Рекламаларнинг шакардан ширин ёлгон гаплари тўрига илинган одам ўзини аклли санай бошлайди. Антибиотокларнинг инсон танасидаги касалликка таъири таърифу тафсиф килинган этикет- ялтирок когозларни ўкиб кўрганмисиз. Бундай ялтирок когозларда муайяан антибиоток танадаги касалликни кандай килиб йўкотиб ташлаши математик аниклик билан баён этилган. Аслида эса ундай эмас. “Йўрикнома когозда антибиотокларнинг хамма зарарли таъири ёзилмайди” дейди фармацевт танишим.Бундай реклама когозларини ўкиган ахмок бўлмаган одам хам алданиб колиши хеч гап эмас. Бунинг устига антибиоток ичишни сизга Дорихоначи эмас,балки малакали шифокор тавсия киляпти. Одатда шифокор тавсиясига риоя килмайдиган одамнинг касали тузайлмайди дейишади. Лекин шифокор деганлари ўзи хамкорлик килаётган дори фирмаси махсулотини кўпрок сотилишини таъминлаб,беморга нисбатан холисликни йўкотган бўлса-чи.
Шахримизда кундан кунга кўпайиб бораётган дорихоналар кўчаларимиз безаги эмаслиги аник. Мулохазали одам дорихоналар сони кўпайишидан ташвишга тушмай иложи йўк.
Дорихоналардаги химикат дорилар касални даволаб ташлар экан,хўш, унда нега кун сайин дорихоналар сони кўпайиб боряпти. Себзордан Цирккача бўлган масафада (1кмга якин) 20 дан зиёд дорихона бор,кейинги икки ой ичида улар сафига яна учта янги дорихна кўшилди.
Аслида ота-бобомиздан колган урф-одатларимизни унутиб юборганимиз бизга кимматга тушяпти. Нопок тадбиркорларимиз хориждан келтираётган хар турли саноат колдикларидан тикилган совук курткани кийиб бел ва буйрак касалига чалинсак чалинмизки, лекин ота-бобомиз кейган пахтали камзул ёки пахтали чопонни киймаймиз. Ўз соглигимизни асраш ва касаликларни даволашда хам тажриба ва йўрикларни бутунлай унутиб юборганмиз. Энам рахматли мактаб кўрмаган, нафака пулини олиш учунгина имзо кўйишни ўрганиб олган эди. Лекин гўё саводсиз энам афти ангоримизга караб танамиздаги салбий ўзгаришларни бемалол пайкар эди. “Совуклигинг ошибди”, Иссиклигинг ошибди”, “Жигаринг кизиб кетибди”,”Буйрагингга совуклик ўрнашибди” “Конинг куйилибди” “Мижозинг бузилибди” деган гапларни энамнинг огзидан эшитганман. Ва рахматли энам танамиздаги салбий ўзгаришларни оддий озик- овкат ва бошка хонаки воситалар билан бартараф киларди.
Хозирги оналар эса боласи касал бўлса нима килишини билмай дорихонага серкатнов бўлиб колади...
|
|
|
Ответить
|