Рамазон-1436

[Биллур]

Рўзанинг шартлари ва турлари

Аллоҳ таолонинг иродаси ила рўза шариатда жорий қилинар экан, унинг кимларга фарз қилингани, қандай турлари борлиги ҳам бирма-бир баён этиб борилган. Қуйида мана шу нарсаларни батафсил баён қилиб ўтамиз.

Рўзанинг лозим бўлиш шартлари(кимларга фарз бўлиши): мусулмон, оқил ва балоғатга етган кишига.

1 Ислом.

Мусулмон бўлмаган одамга рўза фарз бўлмайди. Ундай одам рўза тутса ҳам, рўзаси ибодат ўрнига ўтмайди. Агар мусулмон бўлмаган одам Рамазонда Исломга кирса, ўша кирган кунидан бошлаб рўза тутади.

2 Ақл (мажнун бўлмаслиги)

Ақли йўқ одамга рўза фарз бўлмайди, чунки у мукаллаф эмас.

3 Балоғатга етганлик.

Балоғатга етмаган ёш болаларга рўза фарз бўлмайди. Рамазон ойида балоғатга етганлар ўша кундан бошлаб рўза тутишни бошлайдилар.


Рўзанинг турлари

Рўза тўрт турли бўлади:

1. Лозим рўза – Рамазон рўзасини адо этиш, Рамазоннинг қазоси ва каффорот рўзаси, муайян ва мутлоқ рўзалар, нафл рўзасини бузган бўлса қазосини тутиш.

2. Ихтиёрий рўза.

Ҳанафий мазҳабида ихтиёрий рўза учга: суннат, мандуб ва нафлга бўлинади.

Суннат рўза – Расулуллоҳ соллаллоҳу алйҳи васаллам бардавом тутиб юрган ихтиёрий рўза. Ошуро ойининг тўққизинчи ва ўнинчи кунининг рўзаси суннат ҳисобланади.

Мандуб, ёки мустаҳаб – Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бардавом тутмаган ихтиёрий рўза: а) бир кун тутиб, бир кун очиб юриш; б) ҳар ойдан уч кун рўза тутиш; д) ҳафтанинг душанба ва пайшанба кунлари рўза тутиш; э) шавволнинг олти кунида рўза тутиш.

Нафл рўза – юқорида айтиб ўтилганлардан бошқа тутишга тарғиб қилинган рўзалар киради.

3. Макруҳ рўза.

Бу турга кирувчи рўзалар Ҳанафий мазҳабида “макруҳи танзиҳий” ҳам дейилади. Улар қуйидагилар:

• Ошуро кунининг ёлғиз ўзида рўза тутиш;

• Жума кунининг ёлғиз ўзининг рўзасини тутиш;

• Шанба кунининг ёлғиз ўзининг рўзаси;

• Ҳар куни рўза тутиш;

• Гапирмасдан рўза тутиш;

• Мусофирнинг қийналиб рўза тутиши.

4. Ҳаром рўза.

Бу турдаги рўзани Ҳанафий уламолари “макруҳи таҳримий” деб ҳам атайдилар. Бундай рўзалар:

• Аёл кишининг эрининг изнисиз, ёки розилигини билмай туриб нафл рўза тутиши;

• Шак куни рўза титиш;

• Рўза ҳайити куни ҳамда Қурбон ҳайити ва ундан кейинги уч куннинг рўзасини тутиш;

• Ҳайзли ва нифосли аёлнинг рўза тутиши;

• Рўза тутса ҳалок бўлишини билиб туриб рўза тутган одамнинг рўзаси

Тошкент ислом институти
1-босқич талабаси
Ҳасанбой Эргашов