Мумтоз мусиқа ва кушиклар

[Shomurodov Shohruh]

Мумтоз кушиклар, фикрлар.

Мумтоз адабиётга шунчалик катта эътибор каратар эканмиз, шу шеърларга янада хусн кушувчи, киши кунглига ором берувчи куй хакида тухталмасдан иложи йук. Утган даврлардан хозиграча бу жанрга булган талаб каттик, шунинг учундир балки, улмас кушиклар яратилган ва яратилаётгандир. Лекин, хозирда уларнинг ахволи кандай, асосий омма эшитадими???
Бир мисол, Францияда узбек классик кушиклар ёзилган дискни куриб хайрон колган эдим, "Uzbekistan - the great voices of past (1940-1960)", ва уйланиб колган эдим, узимизда худди шундай кушикларни дискларда топиш муаммо. Эътибор берсак Муножот Йулчиева сингари кушикчиларимизнинг концерталри асосан чет-элда катта эътибор билан кутиб олинмокда, биздачи, качон караманг чала-хофизлар залларни тулдиришмокда...

[Husniddin Ato]

Muhtaram xshom, mavzu uchun tashakkur.

Mumtoz qo`shiqlar hali ham yaratilayapti. Bir narsani inobatga olish kerakki bugungi kundagi tamonaviy ma'naviy o`zgarish va texnik rivojlanishi ancha-muncha ijod mahsullarini o`z tizgini bilan hisoblashishga majbur qiladi.

Сообщение от xshom

Лекин, хозирда уларнинг ахволи кандай, асосий омма эшитадими???

Ma'lum doira eshitadi va ma'lum qo`shiqlarni va asosan ma'lum bir vositalar asosida xolos. Masalan Ustoz Turg`un Alimatov noxunlariga mansub "Tanbur nolasi" musiqasi telefonlarga chiqib ketganiga bir necha yil bo`ldi. Hozirgi kunda esa bu estafetada Zulayho Boyhonovaning qo`shiqlari rekord natijani ko`rsatayapti. Ushbu qo`shiq esa mumtoz qo`shiqlar sifatida kiritish basl masala, sababi ushbu xonishda yuqorida tilga olganimiz zamonaviy texnalogiyalardan foydalanilgan.

Сообщение от xshom

Бир мисол, Францияда узбек классик кушиклар ёзилган дискни куриб хайрон колган эдим, "Uzbekistan - the great voices of past (1940-1960)"...

Bir necha yil ilgari xuddi shu disk nusxasidan menga ham yuborishdi Olmoniyadan. Faqat unda "(1940-1965)" deb yozilgan. Ushbu to`plamda Aka Uka So`pixonnovlar, Jo`raxon sultonov, Ma'murjon Uzoqov, Hadiya Yusupova, Fahriddin Sodiqov, Rasul qori Mamadaliyev, Zaynab Polvonova kabi zabardast Xonanda, sozanda va bastakorlarning ijod mahsullari o`rin olgan.

2007 yilning bahorida esa kaminaning sayi harakatlari bilan Anglyaning ARC Music kompaniyasi bilan hamkorlikda "Samarqand & Beyond" nomli Audio albom chop etilda. Ushbu CDda marhum xonanda, bebaho ovoz sohibasi Dilnura Qodirjonoivaning 4 qo`shig`i joy olgan (Alloh o`z rahmatiga olsin).
http://www.arcmusic.co.uk/shop/samar...sia-p-729.html

Сообщение от xshom

... ва уйланиб колган эдим, узимизда худди шундай кушикларни дискларда топиш муаммо.

O`zimizda ham bunday to`plamlarni topish mumkin faqatgina CD chop etuvchi kompaniyalarning bosh sotuv do`konlaridan. Albatta u yerda ham siz istagan xonandalar xonishlarini topish mu'ammo. Har holda yo`qdan ko`ra borda.

Сообщение от xshom

Эътибор берсак Муножот Йулчиева сингари кушикчиларимизнинг концерталри асосан чет-элда катта эътибор билан кутиб олинмокда, биздачи, качон караманг чала-хофизлар залларни тулдиришмокда...

Munojot Yo`lchiyeva deyarli har yili Toshkentda ham konsertlari bo`lib o`tadi. Unda ham aksar xorijlik muxlislarni ko`rish mumkin. Endi bir atrofga boqing, uyali aloqa telefoni bor har 10 ta o`rtog`ingizning nechtasida va qanchadan o`zbek qo`shiqlari bor? Va ularning nechtasi o`zbek mumtoz qo`shiqlari?
Televizoringizda nechta O`zbek kanali bor va bir kunda namoyish etiladigan qo`shiq (klip) larning nechtasi mumtoz yo`nalishdagi qo`shiqlar?

Evropa tarixidan bir misol keltirayli. 2-jahon urushidan so`ng Olmoniyadagi barcha sohalar singlari san'at sohasi ham juda murakkar yo`qotishga uchradi (garchi bu urushni ko`plab Olmonlar istashmagan bo`lsada.). Yaxshigina musiqa tarixi va klassik janrlariga ega bo`lgan Olmoniya shu tarixini yo`qotishday holatni boishdan kechira boshladi. Bu mu'ammoga sabab esa, bo`shab qolgan san'at o`rnini kirib kelayotgan yengil janrlar egallayotganligi eda. Mu'ammoni o`z vaqtida tushunib yetgan mutaxassislar hali ham klassik janrni unutmagan va yangicha musiqaiy yo`nalishlar ta'siriga tushushga ulrugmagan xalqdan qanday musiqani xush ko`rishlari va qanday musiqani eshitishni ma'qul ko`rishlari borasida so`rov o`tkazilgan. Va shundan so`ng ularni talablari esosida o`sha davr kompozitorlari klassik janrdan uzoqlashmagan holda xalqning talabiga muvofiq asarlar yaratishgan. Bu tajriba esa bugungi kunga qadar klassic janrning umri boqiyligini ta'minlab muhlislari safini saqlab kelmoqda.

Balkim xabaringiz bo`lsa kerak. Shunday bo`lsa ham eslatib o`taman.
O`zbek mumtoz kuy va xonishlarni mana bu sahifada tinglashingiz mumkin.
http://www.classicmusic.uz/music.htm

[Shomurodov Shohruh]

Сообщение от Husniddin Ato

Hozirgi kunda esa bu estafetada Zulayho Boyhonovaning qo`shiqlari rekord natijani ko`rsatayapti. Ushbu qo`shiq esa mumtoz qo`shiqlar sifatida kiritish basl masala, sababi ushbu xonishda yuqorida tilga olganimiz zamonaviy texnalogiyalardan foydalanilgan.

"Hay-hay" qo`shig`i emasmi, bilmadim, lekin negadir bu qo`shiq menga yoqmadi...albatta bu shahsiy fikr, boshqalarga yoqqan bo`lsa, hursandman.
O`zbekiston kanallarining birida bir yosh xonandaning "Sayding qo`yaber sayyod"ni aytganini ko`rib qoldim, xonandani tanimadim, menimcha estrada yo`nalishidagilardan bo`lsa kerak, chunki qo`shiqni avjiga chiqarib ayta olmagan. Shu qo`shiqni O`ktam Ahmedov ijrosida eshitganimda, qanday paytda bo`lmasin, qanaqadir bir trans holatiga tushaman, tinchlanib, o`ylanib qolaman. Lekin yangi talqinda eshitganimda, to`g`risini aytsam, g`ashim keldi.

2007 yilning bahorida esa kaminaning sayi harakatlari bilan Anglyaning ARC Music kompaniyasi bilan hamkorlikda "Samarqand & Beyond" nomli Audio albom chop etilda. Ushbu CDda marhum xonanda, bebaho ovoz sohibasi Dilnura Qodirjonoivaning 4 qo`shig`i joy olgan (Alloh o`z rahmatiga olsin).
http://www.arcmusic.co.uk/shop/samar...sia-p-729.html

mana shu to`plamni Toshkentda sotib olsa bo`ladimi?

Endi bir atrofga boqing, uyali aloqa telefoni bor har 10 ta o`rtog`ingizning nechtasida va qanchadan o`zbek qo`shiqlari bor? Va ularning nechtasi o`zbek mumtoz qo`shiqlari?
Televizoringizda nechta O`zbek kanali bor va bir kunda namoyish etiladigan qo`shiq (klip) larning nechtasi mumtoz yo`nalishdagi qo`shiqlar?

Tanish o`rtoqlarimning aksari shunday kuylarni eshitmagani uchun ham kuyinayapman, hatto ba'zilarini qiziqtirmoqchi bo`lganimda, bu san'atni mensimagandek qilishadi. Yot xalqlarning bizning boyligimizga bo`lgan qiziqishi bilan o`zimizning yoshlarimizni ahvolini ko`rib o`ylanib qoladi kishi.
Televizorimda O`zbek kanallarning barchasi bor, "Yoshlar" telekanalidan beriladigan "Ohanrabo" ko`rsatuvini yaratuvchilariga minnatdorchiligimni bildirmoqchiman. O`ziga hos aytishuv, ayniqsa, ikki maktab vakillarini ko`rsangiz, juda ham chiroyli va shiddatli tarzda kechadi.

Evropa tarixidan bir misol keltirayli. 2-jahon urushidan so`ng Olmoniyadagi barcha sohalar singlari san'at sohasi ham juda murakkar yo`qotishga uchradi (garchi bu urushni ko`plab Olmonlar istashmagan bo`lsada.). Yaxshigina musiqa tarixi va klassik janrlariga ega bo`lgan Olmoniya shu tarixini yo`qotishday holatni boishdan kechira boshladi. Bu mu'ammoga sabab esa, bo`shab qolgan san'at o`rnini kirib kelayotgan yengil janrlar egallayotganligi eda. Mu'ammoni o`z vaqtida tushunib yetgan mutaxassislar hali ham klassik janrni unutmagan va yangicha musiqaiy yo`nalishlar ta'siriga tushushga ulrugmagan xalqdan qanday musiqani xush ko`rishlari va qanday musiqani eshitishni ma'qul ko`rishlari borasida so`rov o`tkazilgan. Va shundan so`ng ularni talablari esosida o`sha davr kompozitorlari klassik janrdan uzoqlashmagan holda xalqning talabiga muvofiq asarlar yaratishgan. Bu tajriba esa bugungi kunga qadar klassic janrning umri boqiyligini ta'minlab muhlislari safini saqlab kelmoqda.

Albatta, Yevropa o`zining san'atini saqlash borasida juda katta buyuk ishlar qilgan. Lekin ularning yoshlari ham aksari klassikaga qiziqishmaydi. Bo`lgan misol, 2003 yili, Bonndagi Bethhoven-Gymnasiumning o`quvchilari almashinuv programmasi bo`yicha O`zbekistonga yuborilgan edi, Samarqand, Xiva, va Buxoro shaharlariga borishlari kerak edi. Buxoroda o`zim ular bilan birga edim, lekin ularning tarixiy obidalarga qiziqishi yo`qligi ajablantirdi, muzeylarga biz o`zbeklar qiziqib kirganimizda, ular ko`chada soyada dam olib o`tirishardi, holbuki, biz, buxoroliklar, necha marta shu narsalarni ko`rgan bo`lsak ham, har ko`rganda yanada yangi bir qirralarni ochar edik.

Balkim xabaringiz bo`lsa kerak. Shunday bo`lsa ham eslatib o`taman.
O`zbek mumtoz kuy va xonishlarni mana bu sahifada tinglashingiz mumkin.
http://www.classicmusic.uz/music.htm

Bergan url uchun katta rahmat, bilmas edim.

[Husniddin Ato]

Сообщение от xshom

"Hay-hay" qo`shig`i emasmi, bilmadim, lekin negadir bu qo`shiq menga yoqmadi.

Albatta, didlar borasida bahslashilmaydi. Lekin mutaxasis sifatida aytishim mumkinki yuqorida tilga olingan qo`shiq xonandaning "Kechalar" yoki "Gar sog`insam" qo`shiqlari bilan solishtirganda anchayin orqada qoladi.

O`zbekiston kanallarining birida bir yosh xonandaning "Sayding qo`yaber sayyod"ni aytganini ko`rib qoldim, xonandani tanimadim, menimcha estrada yo`nalishidagilardan bo`lsa kerak, chunki qo`shiqni avjiga chiqarib ayta olmagan.

E'tibor qilayotgan bo`lsak hozirgi kunda estrada yo`nalishida ijod qilayotgan ko`pgina qo`shiqchlar mumtoz yo`nalishdagi ashulalarga "qo`llaridan kelganicha" murojaat qilishayapti. Aslida ular murojaat etayotgan ashulalar allaqachon ustakorona ijro etib qo`yilgan bo`lsa ham buni tinglovchilar iliq qabul qilishayapti.

mana shu to`plamni Toshkentda sotib olsa bo`ladimi?

Uzr, kompaniya bilan tuzilgan shartnomaga asosan kompaniya bu albomni O`zbekistonga sotish huquqiga ega emas.

...hatto ba'zilarini qiziqtirmoqchi bo`lganimda, bu san'atni mensimagandek qilishadi.

Buni biz ham ko`p guvohi bo`lamiz. Avallari xunob bo`lardik, endilikda esa faqatgina chinib qo`ya qolamiz. Albatta, mumtoz merosni saqlab qolish va targ`ib qilishni qo`limizdan keladigan yo`lida kuch sarflaymiz.
Masalaga yechim bor, lekin bir kishi hech narsa qila olmaydi.

"Ohanrabo" ko`rsatuvini yaratuvchilariga minnatdorchiligimni bildirmoqchiman.

Ko`rsatuv ijodkorlaiga tashakkur.

...Lekin ularning yoshlari ham aksari klassikaga qiziqishmaydi.

Evropa klassikasiga yoki o`zimizning mutoz musiqaga qiziqish bu ong va tafakkur tarbiyasiga bog`liq. O`z davrida ham Maqomlar va maqom yo`llaridagi ijod namunalarini faqatgina saroylarda ijro etishgan. Xalq orasida esa folklor qo`shiqlar, ya'ni, doston, lapar va yallalar, turli maroqsim qo`shiqlari ijro etilgan va tinglangan. Bu holatni ba'zilar "ushbu san'at oyoq osti bo`lmasligi uchun maqomlarning saroydan tashqarida ijro etilishi shohlar tomonidan ta'qiqlangan" - deyishsa, ba'zilar esa ushbu ijod namunalarini tushunishga avom tafakkuri ojizlik qilganligini keltirishadi. Xo`sh, qanday bo`lmasin e'tibor beraylik. So`nggi marotaba lapar yoki yalla xirgoyi qilganmiz yoki eshitganmiz. Adashmasam o`rtacha 25-30 yoshlargacha va undan keksa avlod bolaligimizda eshitganmiz va aytganmiz. Lekin bugungi kunda kichkintoylarchi? Aslida esa xalqimizning bolalar qo`shiqlari kelajaklaridagi mumtoz merosimizni qiynalmasdan tushunush va hazm qilishlaridagi katta maktab hisoblanadi.

[Husniddin Ato]

Man bunisi yana bir katta mua'mmo.

Yaqinda bir to`yda bo`ldim. Har galgidek bu to`yda bir qancha qiziqchi va xonandalar tashrif buyurishdi. To`y tugash arafasida bazm mibariga ikki qo`shiqchi qizni taklif etishdi. Va xonish boshlandi. Uni qarangkki, bugungi kunda shov-shuv b`olib ketgan Zulayho Boyxonovaning "Hay-Hay" ashulalari. - "O`xshatib aytishini qarang-a"; - "Bu qizning ovozi Zulayhoxonning ovozini o`zginasi ekanmi-a?...". Aslida esa ... bu yog`i tuppa-tuzuk ko`zbo`yamachilikning o`zi edi. Buni fonogramma deya atashga ham haqqim yo`q. Chunki bu "magnitofon"ning edi. Nima sodir bo`layotganini bilgan-bildi, bilmagan esa yo`q. Lekin aldanilayotganiga qaramasdan hech bir kim lom-mim demadi.
Birovning qo`shig`ini kuylashayotganiga hech ishimiz bo`lmayapti, sababi ular o`z ovozlarida kuylashaytapti. Lekin xalqni butunlay aldashga ularni nima undayapti? Yoki bunga davo bormi?

Mavzudan bir oz chetlashgan bo`lsam uzr azizlar.

[Aziza Abdunabiyeva]

Сообщение от Husniddin Ato

Buni fonogramma deya atashga ham haqqim yo`q. Chunki bu "magnitofon"ning edi. Nima sodir bo`layotganini bilgan-bildi, bilmagan esa yo`q. Lekin aldanilayotganiga qaramasdan hech bir kim lom-mim demadi.

Yana bular uyalmasdan o'sha to'ydagi "xizmatlari" uchun haq olishadi!

[Husniddin Ato]

Aziz forumdoshlar.
"Alpomish" dostonini internetdan tinglab tomosha qilishga nima deysiz?!
Garchi dostonlar folklor hisoblansada ularni siz bilann forumning ushbu sahifasida baham ko`rmoqlikni lozim topdim.

Alpomish dostonidan parcha (oz bo`lsada ko`p o`rnika ko`rasiz degan umiddamiz):
Baxshiqul baxshi ijrolarida
http://www.dailymotion.com/Uzbekmusi...assage-b_music
http://www.dailymotion.com/Uzbekmusi...assage-b_music

Safar baxshi ijrolarida
http://www.dailymotion.com/Uzbekmusi...ssage-sa_music
http://www.dailymotion.com/Uzbekmusi...assage-s_music

Baxshiqul baxshi va Safar baxshi ijrolarida termalar
http://www.dailymotion.com/Uzbekmusi...-bakhshi_music

Boshqa videolar uchun ham shu sahifalarga tashrif buyurishingiz mumkin.
http://www.youtube.com/uzbekmusic
http://www.dailymotion.com/uzbekmusic

Bizda barchasi "classic"!

[Khumoyun Madamindjonov]

Сообщение от Aziza Abdunabiyeva

Yana bular uyalmasdan o'sha to'ydagi "xizmatlari" uchun haq olishadi!

To'yda qo'shiq aytayotgan qo'shiqchilarni hammasini san'atkor deb bo'lmaydi.
Glier nomli musiqa maktabini bitirganim uchunmi, ba'zan to'ylarda kuylanayotgan qo'shiqlarni eshitib, musiqa san'atini naqadar xor qilayotganlariga achinaman.

[Husniddin Ato]

Сообщение от Aziza Abdunabiyeva

Yana bular uyalmasdan o'sha to'ydagi "xizmatlari" uchun haq olishadi!

Uyalmasliklarining esa jiddiy sababi bor. Yo`q bu uyatsizliklari emas. Ular ustoz ko`rishmagan. Chin ma'nodagi ustoz. Uyat nima, halol luqma nima, minbarga chiqib 100 lab insonlarning oldida qo`shiq kuylashning mas'uliyati qanaqa?! Xo`sh ularga kim ustozlik qilayapti?! Yoki ular kimlarni o`zlariga ustoz deb bilishadi. Sentyabr oyining o`rtalarida (adashmasam) O`zbekiston Konservatoriyasi zali bir tadbir bo`ldi. Unga bir qancha yosh estrada qo`shiqchilari taklif etilgan, ularga faqat bittadan qo`shiq kuylash aytilganda, qo`shiqchilar birdaniga "faqat bittadan aytamizmi?" deb yuborishdi.

[Husniddin Ato]

Kuni kecha ozar xalqining mashhur xonandasi Zaynab Xonlarvaning BBCga bergan intervyularini o`qib qoldim.

"Зайнаб Хонларова: Нима десам экан, менимча, қўшиқчи ўз халқини севиши керак. Мен шу пайтга қадар бирор марта бўлсин фонограммадан фойдаланмаганман. Мен ҳамиша қўшиқларимни жонли айтаман. Халқни ҳеч қачон алдамайман. Халқни фонограмма билан алдамаслик керак. Шунинг учун ҳам халқ ҳамиша мени яхши қарши олиб, қўшиқларимни шу пайтга қадар яхши кўриб, тинглаб келади. Яна нима дейишим мумкин, юқорида ҳам айтиб ўтганимдек, ўша даврда қўшиқчи сифатида қандай машҳур бўлган бўлсам, ҳозир ҳам худди шундайман... Мен ҳамиша ўзининг қадрини билган, ўзини ҳурмат қилган инсонман. Ўзимга бўлган ҳурмат эса, халқимга бўлган ҳурматдир. Агар халқингни ҳурмат қилсанг, у ҳам сени ҳурмат қилади. Ва халқ орасида ҳам қўшиқчи сифатида машҳурлигингча қолаверасан."