Масофавий таълим тизими. У хозирги таълим тизимини сиқиб чиқариши мумкинми?
 

Маълумки хозирги вақтда ахборот технологиялари барча соҳаларда булгани каби таълим тизимига хам жадаллик билан кириб келмоқда. Шу жараёндан келиб чиққан ҳолда таълим тизимида масофавий таълим тушунчаси кириб келди. Масофавий таълим деганда сиз нимани тушунасиз. Умуман масофавий таълим бизга қандай имкониятлар очади?

Assalomu alaykum,

Vazirlar Mahkamasining 2004 yil 20 iyuldagi «O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi faoliyatini takomillashtirish to‘g‘risida»gi qarorida «O‘quv-tarbiya jarayonida o‘qitishning ilg‘or shakllarini, shu jumladan masofadan turib o‘qitish shakllarini, yangi pedagogik va axborot texnologiyalarini joriy etish va samarali foydalanishni tashkil etish» to`g’risida ko`rsatilgan edi.
Shu o‘rinda masofaviy ta’lim nima, uning afzalliklari nimalardan iborat, degan savol tug‘ilishi tabiiy. Masofaviy ta’lim — bu bir joydan turib, qaysi vaqt bo`lishidan qat’i nazar, shaxsiy reja asosida o‘qish hamda bilim olish jarayonidir.
Hammamizga ma’lumki hozirgi kunda butun dunyoda masofaviy ta’lim bo‘yicha tahsil olayotgan talabalar soni ko`payib bormoqda. Masofaviy ta’lim va sirtqi ta’lim bir-biriga o‘xshash.
Masofadan o‘qitish yangi pedagogik texnologiyalarning bir turi bo‘lib, u ko‘pgina afzalliklarga ega. Jumladan, ishlab chiqarishdan ajralmagan holda ta’lim olish, olinayotgan bilimlarning tezkorligi, talabaning bilim olish jarayonida erkinligi, ta’limning iqtisodiy samaradorligi, o‘quv jarayonida audio-video, animatsiya, grafiklar asosida ta’lim berish natijasida o‘zlashtirishning yuqori bo‘lishi, bilimlar xolisona baholanishi, nazariyani amaliyot bilan taqqoslash imkoniyati, dunyoning yetuk professor-o‘qituvchilari ma’ruzalaridan foydalanish kabilardan iborat.

Мен бу фикрларга қўшиламан. Лекин талабаларнинг билимини бахолашда аниқлик булармикан?. Олисда туриб исталган шпаргалкадан фойдаланиш мумкин. Унинг учун хеч кандай чекловлар йук?

Хурматли olimbek, масофавий укиш бу интернет оркали дуненинг турли чеккасидан кириб, таълим олиш хукукини берувчи йуналишдир. У бизга улкан имкониятлар очмокда, яъни улар масофадан туриб узимизга кулай булган вактда ва жойда таълим билан шугулланишимиз, узимизга кизик булган бир нечта йуналишларни танлаб уни укиб урганиш каби кулайликлари бор. Лекин, бу билан оддий укув жараени емон ва керак эмас еки колаверса, вакт утиши билан хамма укув жараенлари масофавий булиб кетади дагани эмас, колаверса, укишга кушимча тарзда ердамчи сифатида карашимиз мумкин.
Бу фикрингиз нотугри, чунки хар бир шахс аввалам бор узи учун укийди.

Тўғри, Масофавий таълим асосий таълимга кўшимча, илова сифатида аскотиши мумкин... Мен хам беш олти йил олдин Масофавий таълим билан муаллифлик хукуки сохаси бўйича Вендаги жахон муаллифлик хукуки марказидан ўкиб сертификат олганман... ишхонамиз шу ишни бир вактлар амалга оширган эди... :)

Hozirgi kunda Masofaviy ta'lim yangilik darajasida emas. Bu birgina bizning davlatimizda yangilik sifatida qaralyapti. Aslidaku bu ta'lim oddiy ta'lim tizimiga aylangan. Chet el mamlakatlarida ushbu ta;lim tizimi 5-6 yil oldin yo;lga qo'yilgan va o'z samarasini beryapti.
Ta'lim tizimida hech kim bilimsiz bo;lib qolmaydi, aksincha bilimi oshsa oshadi kam bo;lmaydi. Shpargalka masalasiga kelsak, bu so'zning ishlatilishi noo;rin deb aytgan bo;lardim. Chunki internet orqali talim olayotganda masofaviy ta;lim jarayonida o;quvchilardan savol javob o;tkizadi va shu bilan birgalikda vaqti ham chegaralangan bo;ladi. O;ta olgani sertifikatni qo;lga kiritadi, o;ta olmagani setfikatsiz qoladi.
Misol uchun, talaba chet elda o;qishni orzu qiladi, ammo imkoniyati cheklangan. Albatta masofaviy ta;lim orqali o;qish imkoniyatiga ega bo'ladi.
Buning nimasi yomon? Foydali tomonlarini uchratishimiz mumkin, lekin salbiy tomonlari ko'zga kam tashlanadi.

Аввало, масофавий таълим нима учун керак, деган саволни мушоҳада қилиб кўриш керак. Масофавий таълим AbuMuslim айтганларидек, қўшимча таълим сифатида керак бўлади. Яъни, бу билим сертификат ёки диплом олиш учун эмас, чет эл манбалари ва ўқув тизими ёрдамида ўз салоҳиятини янада юксалтириш учун лозим. Шундай экан, олисдан туриб шпаргалка ёрдамида баҳо олиб масофавий таълимни якунлаш бу - ўқиган одамнинг ўзига зарар. Шу оддийгина қоидани тушуниб етмаган одам масофавий таълимдан фойдаланиши ғирт беманилик. Тушунган киши эса баҳо олиш учун эмас, имкон қадар билим олиш учун кўпроқ ҳаракат қилади.

Албатта Сиз айтган фикрларингизга кушилган холда, масофадан укитишнинг купгина афзаликларини айтишимиз мумкин. Шпаргалкадан фойдаланиш деган гапни "адабиётлар"дан фойдаланиш деб узгартириб курсак, менимча буни хам ёмон жойи йук. Айникса географик узок масофадагилар учун, сиртки булимда укиётганлар, амлиётда ишлаётганлар ва малакасини ошириш факултетларида таълим олаётганлар учун яхши кул келади. Албатта янги педогогик технологиялар билан укитувчилар талабаларга бераётган дарсларини хеч кандай масофавий таълим эгалай олмайди деган фикрдаман. Мен узим хам 2003 йилда Москва Электроника институтини масофадан укитиб "Масофадан укитиш технологиялари" курси буйича 2 ойлик курсини битирганман. Бу жуда кизикарли укитиш тизимлигини биламан ва бу хакида ёзган маколаларимни укисангиз фойдадан холи булмайди.
а) Масофавий укишнинг сиртки ва мустакил таълимдан фарки
б) Фармацевтика ўкув жараёнида информацион технологиялар ва масофадан ўкитиш муаммолари
в) Масофадан укитиш ва унинг истикболлари
Умуман бу йуналишнинг хам уз талабгорлари хам купаяди деган умиддаман.

Албатта, адабиётдан фойдаланиб, берилган топшириқларни бажариш билан шпаргалкадан фойдаланиб тестни ечишнинг катта фарқи бор. Савол дарслик китоб ёрдамида ечилса, ўша пайтда олинган билим мияда ўрнашиб қолади. Шпаргалкада эса бунинг акси...
Лекин масофавий таълим келажакда ривож топишига шубҳам йўқ. Чунки бу - давр талаби.