uForum.uz

uForum.uz (https://uforum.uz/index.php)
-   Ижод хусусида сўз (https://uforum.uz/forumdisplay.php?f=463)
-   -   Ижодни кўнгил иши деб билган ёзувчи: Ўткир Ҳошимов (https://uforum.uz/showthread.php?t=6279)

Nigora Umarova 04.09.2008 15:34

Ижодни кўнгил иши деб билган ёзувчи: Ўткир Ҳошимов
 
Уткир Хошимов узига хос ёзувчи. У узи билмаган мавзуни, мохиятини англамаган масалани каламга олмайди. Уз кахрамонларини холисона тирик, хаётий, жонли одам сифатида тасвирлайди. Уларни кандай инсон эканликликларини зохирий эмас, ботиний ёритади. Яъни рухий оламини мухит, давр билан уйгунликда катта фалсафий мушохада асосида теран тахлил килади. Ёзувчининг барча асарлари кучли изтироб асосида курилган. Балким, ардокли адибимиз Уткир Хошимовнинг асарлари кишини бир холатдан иккинчи холатга солишининг сабаби шундадир...
Демак, мавзуимизнинг кахрамони эл ардогидаги адиб- Уткир Хошимов.

Мухтарам Форумдошлар!

Узингизни кизиктирган саволларни мавзуда колдиришингиз мумкин.

Nigora Umarova 04.09.2008 16:16

Цитата:



https://img.uforum.uz/images/4394584.jpg

Уткир Хошимов

1941 йил 5 августда Тошкент вилояти Зангиота туманида Думбиравот мавзесида таваллуд топган.

1958 йил. Урта мактабни медаль билан битирган.

1964 йил. Узбекистон Миллий университети(уша пайтларда ТошДУ)нинг филология факультети журналистика булимини битирди.Аввал университетнинг сиртки булимида, сунг кундузги булимида укиди ва турли газета тахририятларида ишлади.

Мехнат фаолияти

1959-1960 йиллар. “Темирйулчи" газетасида курьер.

1960 йил. “Кизил Узбекистон” газетасида курьер.

1960-1962 йиллар. “Транспортный рабочий” газетасида таржимон.

1963 йил. “Кизил Узбекистон” газетасида адабий ходим.

1963-1966 йиллар. “Toшкент хакикати” газетасида адабий ходим.

1966-1982 йиллар. “Toшкент окшоми” газетасида булим мудири.

1982-1985 йиллар. Гафур Гулом номидаги нашриёт бош мухаррирининг уринбосари.

1985-1995 йиллар. “Шарк юлдузи” журналининг бош мухаррири.

1995- йил. Узбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Матбуот ва ахборот кумитаси раиси.

Бугунги кунда "Театр" журналининг бош мухаррири.

Асарлари

1962 йил. “Пулат чавандоз” номли биринчи китоби нашр этилди.

1963 йил 17 апрель. Тунгич бадиий асари - "Турт мактуб" хикояси "Тошкент хакикати" газетасида босилди.

1963 йил, октябрь. Биринчи йирик асари - "Чул хавоси" киссаси "Шарк юлдузи" журналида эълон килинди.

1976 йил. “Бахор кайтмайди” ва “Калбингга кулок сол” китоблари учун Узбекистон Ёшлар мукофоти билан такдирланди.

1983 йил. “Дунёнинг ишлари” асари учун Ойбек номидаги мукофот билан такдирланди.

1986 йил. “Икки эшик ораси” романи учун Республика Давлат мукофоти билан такдирланди.

1990-1991 йиллар. “Шарк юлдузи” журналида мукаддас Куръони каримнинг Узбек тилидаги маъноли таржимасини нашрини чоп этишга бошчилик килди.

1991 йил. Узбекистон халк ёзувчиси унвони берилди.

1991 йил. “Хурмат белгиси” ордени билан такдирланди.

1996 йил. “Мехнат шухрати” ордени билан такдирланди.

2001 йил. “Буюк хизматлари учун” ордени билан такдирланди.


Nigora Umarova 05.09.2008 14:40

Уткир Хошимовнинг кайси асари сизда купрок таассурот колдирган?
Имкон булса форумдошлар бу борада уз фикр-мулохазаларини баён этсалар.

Саволларни эса имкони булса 11 сентябрь, пайшанба куни соат 17-00 гача колдирсангиз...

Nigora Umarova 05.09.2008 16:06


Диккат викторина!!!


Хурматли форумдошлар!
Сизларга ушбу мавзунинг викторина саволларини хам хавола килмокдаман. Кимдаким саволларга биринчи булиб тугри жавоб берса, ёзувчи дасхати ёзилган китоб билан такдирланади.
1. Тошкент шахридаги кайси мадраса Уткир Хошимовнинг бобокалони шарафига курилган?
2. Ёзувчининг кайси асари Абдулла Каххор назарига тушган ва эътирофига сабаб булган?
3. Ёзувчининг кайси асарида "Конкус" анхори хакида афсона бор?
4. "Бахор далаларнинг офтобруя этакларидан бошланмайди... Бахор мана шу ердан кабристондан бошланади..."Ушбу сатрлар кайси асарда келтирилган?

Behzod Saidov 05.09.2008 19:21

Цитата:

Сообщение от Nigora Umarova (Сообщение 135620)
1. Тошкент шахридаги кайси мадраса Уткир Хошимовнинг бобокалони шарафига курилган?

Abulqosimxon madrasasi.

Цитата:

Сообщение от Nigora Umarova (Сообщение 135620)
2. Ёзувчининг кайси асари Абдулла Каххор назарига тушган ва эътирофига сабаб булган?

"Cho'l havosi"


Цитата:

Сообщение от Nigora Umarova (Сообщение 135620)
3. Ёзувчининг кайси асарида "Конкус" анхори хакида афсона бор?

"Bahor qaytmaydi". "Dunyoning ishlari"da ham bu anhor qatnashgan bir-ikki epizodlar bor edi...

Цитата:

Сообщение от Nigora Umarova (Сообщение 135620)
4. "Бахор далаларнинг офтобруя этакларидан бошланмайди... Бахор мана шу ердан кабристондан бошланади..."Ушбу сатрлар кайси асарда келтирилган?

"Dunyoning ishlari"

Behzod Saidov 05.09.2008 19:52

Цитата:

Сообщение от Nigora Umarova (Сообщение 135603)
Уткир Хошимовнинг кайси асари сизда купрок таассурот колдирган?

"Ikki eshik orasi", "Tushda kechgan umrlar", "Dunyoning ishlari"

Menimcha bu asarlar yozuvchi o'zining orzusi haqidada gapirganda aytgan asarlari bo'lsa kerak... Ularni har safar qayta qo'lga olganda yana o'sha birinchi marta oqigandagi hayajon qaytadi...

Nigora Umarova 06.09.2008 16:14

Цитата:

Сообщение от Behzod Saidov (Сообщение 135663)
Цитата:

Сообщение от Nigora Umarova (Сообщение 135620)
1. Тошкент шахридаги кайси мадраса Уткир Хошимовнинг бобокалони шарафига курилган?

Abulqosimxon madrasasi.
Цитата:

Сообщение от Nigora Umarova (Сообщение 135620)
2. Ёзувчининг кайси асари Абдулла Каххор назарига тушган ва эътирофига сабаб булган?

"Cho'l havosi"
Цитата:

Сообщение от Nigora Umarova (Сообщение 135620)
3. Ёзувчининг кайси асарида "Конкус" анхори хакида афсона бор?

"Bahor qaytmaydi". "Dunyoning ishlari"da ham bu anhor qatnashgan bir-ikki epizodlar bor edi...
Цитата:

Сообщение от Nigora Umarova (Сообщение 135620)
4. "Бахор далаларнинг офтобруя этакларидан бошланмайди... Бахор мана шу ердан кабристондан бошланади..."Ушбу сатрлар кайси асарда келтирилган?

"Dunyoning ishlari"

Викторина саволларига Бекзод Саидов тугри жавоб топдилар.

Behzod Saidov 06.09.2008 16:38

Цитата:

Сообщение от Nigora Umarova (Сообщение 135832)
Викторина саволларига Бекзод Саидов тугри жавоб топдилар.

Раҳмат. Иккинчи саволга иккиланаётгандим. :)

Оффтоп:
Исмимни нотўғри ёзибсиз... Тўғри ёзилиши - Беҳзод.

AbuMuslim 07.09.2008 04:06

Цитата:


1990-1991 йиллар. “Шарк юлдузи” журналида мукаддас Куръони каримнинг Узбек тилидаги маъноли таржимасини нашрини чоп этишга бошчилик килди.
Ўткир ака Куръони карим маънолар таржимаси нашрга чоп этиш бўйича конкурс эълон килинган... Шу хакида батафсил тўхталиб ўта оласизми? Яъни конкурс кай тарзда кечган... иштирокчилар кўп бўлганми, ғолибларни кимлар аниклаган... ва хк... ва билишимча хаййат коммисияси хам бўлган... шу хакида хам тўхталиб ўтсангиз... Рахмат...

Husen 09.09.2008 11:15

Сарик матбуот тамгаси остида танкидларга учраётган булса-да, тобора оммалашиб бораётган хусусий-нодавлат нашрларга, аникроги уларда чоп этилаётган маиший енгил-елпи ва саёз хикояларга кандай мунособат билдирасиз? Мавжуд вазиятнинг олдини олиш, китобхонларни енгил-елпи асарларга ургатиб куймаслик учун кандай амалий ишлар килинмокда ёки килиш керак...
Асарларингизни чоп эттириш учун "Хордик" газетаси тахририятига мурожаат килганингиз тугрисидаги миш-мишлар канчалик асосли?

Олдиндан рахмат

haoshen 09.09.2008 19:03

Ўткир ака, айтингчи Сиз "Нотаниш орол" ккитобингиздаги барча фикр ва мулохазаларингиз борасидв бугун қай фикрдасиз?

Хозир қандай асарлар устида иш олиб бораяпсиз?

Охирги беш йил ичида нималар ёздингиз?

Айтингчи, Сиз бугунги кунда публицистик мақола ва эсселар яратаяпсизми?

Барча жавобларингиз ва умуман бутун ижодингиз учун катта рахмат!

Maestro 12.09.2008 15:46

Цитата:

Сообщение от Nigora Umarova (Сообщение 135603)
Саволларни эса имкони булса 11 сентябрь, пайшанба куни соат 17-00 гача колдирсангиз...

Кеч қолган бўлсам узр... Балки ҳали имкон бордир?

Ижозат бўлса, муҳтарам адимизга савол:

Адашмасам, 25 йиллар олдин ТВда "Бахс" деган кўрсатувнинг муаллифи ва бошловчиси эдингиз. Гарчи у пайтлар бола бўлган бўлсамда, шу кўрсатувни бутун оиламиз билан томоша қилганларимиз эсимда. Кўрсатув давомида бир бадиий асар тахлил қилиниб, асардаги воқеалар ва қаҳрамонлар юзасидан иштирокчилар фикр алмашардилар. Ажойиб кўрсатув эди...

Бугунги кунда кўрсатувни қайта жонлантириш ёки шу йўналишдаги янги кўрсатув ташкил қилиш имкониятларини қандай баҳолайсиз? Имкони бўлганда, бевосита ўзингиз иштирок этармидингиз?

Оффтоп:
To Nigora Umarova.
Анъанавий саволчи? ;-)

Nigora Umarova 12.09.2008 16:09

Цитата:

Сообщение от Maestro (Сообщение 137161)
Оффтоп:
To Nigora Umarova.
Анъанавий саволчи? ;-)

Оффтоп:
Анъанавий саволингизга жавоб олишни истасангиз саволингизни албатта етказаман.

Nigora Umarova 12.09.2008 16:49

Цитата:

Сообщение от Maestro (Сообщение 137161)
Цитата:

Сообщение от Nigora Umarova (Сообщение 135603)
Саволларни эса имкони булса 11 сентябрь, пайшанба куни соат 17-00 гача колдирсангиз...

Кеч қолган бўлсам узр... Балки ҳали имкон бордир?

Маълум бир сабабларга кура саволларингизни яна колдиришингиз мумкин. Мухтарам адибимиз билан мулокат кейинрокка колдирилди.

Nigora Umarova 12.09.2008 16:54

Мухтарам форумдошлар!
Орангизда "Дафтар хошиясидаги битиклар" ни укимаган одам булмаса керак.
Келинглар, хаммамиз шу асардаги узимизга ёккан ва эсимизда колган битиклардан колдирсак...

haoshen 12.09.2008 19:29

Кечирасизлар азизлар. Бироқ биронтангизнинг постингизда копирайт белгиси йўқ. Бу ерда куну тун гугл ва йахунинг ботлари хозирданоқ сизларнинг жумла ва лавхаларингизни Ўткир Хошимовни четда қолдирган тарзда қидирув кешларида сақламоқда. Бу одобдан эмас.

Husen 13.09.2008 14:20

"Бахор кайтмайди" асари асосида тайёрланган видеофильмни халигача мирикиб томоша киламиз. Аммо, кейинги мустакиллик йилларида асарларинггиз асосида бирон кино ёки видеофильм тасвирга олиндими? (менимча, йук)
Чинггиз Айтматовнинг "Асрга татигулик кун" асари мана асар ёзилганидан бир неча йил утиб экралаштирилаётган экан. Козон шахридаги кинога олиш жараёнларида хатто ёзувчининг узи хам иштирок этаётган эди. (афсуски, улим бу ишларни якунига етказишига имкон бермади)

Саволим шуки, шахсан мен "Икки эшик ораси" асаринггизни уткир сюжетли фильм учун жуда мос сценарий сифатида кураман. Нахотки, шу асар асосида фильм олишнинг имкони булмаса? Кино олами вакилларидан шу буйича мурожаатлар булганми? Умуман, ижодинггиз ва кино уртасидаги мунособатларга тухталсанггиз.

Олдиндан рахмат!

Nigora Umarova 17.09.2008 11:18

Цитата:

Сообщение от Husen Tangriyev (Сообщение 137317)
Умуман, ижодингиз ва кино уртасидаги мунособатларга тухталсанггиз.


Мухтарам ёзувчимиз Уткир Хошимовнинг "Мен, бувам ва рангли телевизор" хажвий хикояларида кандайдир жихатдан ёзувчи ва режиссёр уртасидаги муносабатлар курсатиб берилган.

Nigora Umarova 24.09.2008 14:47

Цитата:

Сообщение от Nigora Umarova (Сообщение 135832)
Цитата:

Сообщение от Behzod Saidov (Сообщение 135663)
Цитата:

Сообщение от Nigora Umarova (Сообщение 135620)
1. Тошкент шахридаги кайси мадраса Уткир Хошимовнинг бобокалони шарафига курилган?

Abulqosimxon madrasasi.

"Cho'l havosi"

"Bahor qaytmaydi". "Dunyoning ishlari"da ham bu anhor qatnashgan bir-ikki epizodlar bor edi...
Цитата:

Сообщение от Nigora Umarova (Сообщение 135620)
4. "Бахор далаларнинг офтобруя этакларидан бошланмайди... Бахор мана шу ердан кабристондан бошланади..."Ушбу сатрлар кайси асарда келтирилган?

"Dunyoning ishlari"

Викторина саволларига Бекзод Саидов тугри жавоб топдилар.

Маълумингизким, Бехзод Саидов викторина саволларига тугри жавоб топган эдилар.

Хурматли Бехзод Саидов!

Мухтарам ёзувчимизнинг тухфаларини 2008 йил 26 сентябрь, соат 11-00 да ZiyoNet томонидан утказиладиган тадбирда кабул айлагайсиз деган умиддамиз.

Maestro 24.09.2008 19:36

Оффтоп:
Цитата:

Сообщение от Nigora Umarova (Сообщение 140261)
Хурматли Бехзод Саидов!

Мухтарам ёзувчимизнинг тухфаларини 2008 йил 26 сентябрь, соат 11-00 да ZiyoNet томонидан утказиладиган тадбирда кабул айлагайсиз деган умиддамиз.

Бехзоджон, бир илтимос бор эди. Адашмасам, "Зиёнет"да муҳтарам адибимиз Худойберди Тўхтабоевнинг дастхатлари туширилган менга аталган китоб бор (Нигорахонимнинг хабарлари бор). Хизмат сафарлари билан бўлиб, олиб кетишнинг ҳеч иложисини қилолмаяпман. Азият бўлмаса, шуни ҳам олиб олсангиз. ЦППМПга кириб ўтиш менга қулайроқ. Имкони борми?

Behzod Saidov 24.09.2008 19:54

Цитата:

Сообщение от Maestro (Сообщение 140350)
Оффтоп:
Бехзоджон, бир илтимос бор эди. Адашмасам, "Зиёнет"да муҳтарам адибимиз Худойберди Тўхтабоевнинг дастхатлари туширилган менга аталган китоб бор (Нигорахонимнинг хабарлари бор). Хизмат сафарлари билан бўлиб, олиб кетишнинг ҳеч иложисини қилолмаяпман. Азият бўлмаса, шуни ҳам олиб олсангиз. ЦППМПга кириб ўтиш менга қулайроқ. Имкони борми?

Оффтоп:
Bemalol. Lekin bunga Nigora Umarova qarshi bo'lmasalar albatta. :)

Nigora Umarova 25.09.2008 13:39

Цитата:

Сообщение от Behzod Saidov (Сообщение 140354)
Цитата:

Сообщение от Maestro (Сообщение 140350)
Оффтоп:
Бехзоджон, бир илтимос бор эди. Адашмасам, "Зиёнет"да муҳтарам адибимиз Худойберди Тўхтабоевнинг дастхатлари туширилган менга аталган китоб бор (Нигорахонимнинг хабарлари бор). Хизмат сафарлари билан бўлиб, олиб кетишнинг ҳеч иложисини қилолмаяпман. Азият бўлмаса, шуни ҳам олиб олсангиз. ЦППМПга кириб ўтиш менга қулайроқ. Имкони борми?

Оффтоп:
Bemalol. Lekin bunga Nigora Umarova qarshi bo'lmasalar albatta. :)

Оффтоп:
Албатта, карши эмасман. Омонатни тезрок эгасига етказиш керак.
Бехзоджон!
Китобларни ZiyoNet булими ходимларидан - Озода Умарова ёки Абдухаким Абдураимовдан олишингиз мумкин.

Nigora Umarova 26.09.2008 13:11

Хурматли Маэстро!
Китобни Бехзод Саидовга бердим. Китобни улардан олишингиз мумкин.

Lutfillo Tursunov 26.09.2008 15:40

Цитата:

Сообщение от Nigora Umarova (Сообщение 140494)
Цитата:

Сообщение от Behzod Saidov (Сообщение 140354)
Цитата:

Сообщение от Maestro (Сообщение 140350)
Оффтоп:
Бехзоджон, бир илтимос бор эди. Адашмасам, "Зиёнет"да муҳтарам адибимиз Худойберди Тўхтабоевнинг дастхатлари туширилган менга аталган китоб бор (Нигорахонимнинг хабарлари бор). Хизмат сафарлари билан бўлиб, олиб кетишнинг ҳеч иложисини қилолмаяпман. Азият бўлмаса, шуни ҳам олиб олсангиз. ЦППМПга кириб ўтиш менга қулайроқ. Имкони борми?

Оффтоп:
Bemalol. Lekin bunga Nigora Umarova qarshi bo'lmasalar albatta. :)

Оффтоп:
Албатта, карши эмасман. Омонатни тезрок эгасига етказиш керак.
Бехзоджон!
Китобларни ZiyoNet булими ходимларидан - Озода Умарова ёки Абдухаким Абдураимовдан олишингиз мумкин.

Оффтоп:

Эсим қурсин. Янглишмасам, Худойберди Тўхтабоевнинг дастхатлари туширилган китоб менга ҳам бор эди. ZiyoNet ва Uzinfocomчиларни неча кундан бери кўраману, китобни сўраш эса ёдимда йўқ :dash2:

Behzod Saidov 26.09.2008 16:51

Цитата:

Сообщение от Nigora Umarova (Сообщение 140701)
Хурматли Маэстро!
Китобни Бехзод Саидовга бердим. Китобни улардан олишингиз мумкин.

Rasmlar.
Maestro uchun taqdim qilingan kitob:
https://img.uforum.uz/thumbs/1016846.jpg

Endi esa mening kitobim:
https://img.uforum.uz/thumbs/6074461.jpg

Dastxat bilan: :)

https://img.uforum.uz/thumbs/1784234.jpg

Maestro, kitobingiz ishonchli qo'llarda. :) Vaqtingiz bo'lganda men bilan bog'laning.

Nigora Umarova 03.10.2008 14:23

Авваламбор Ассалому алайкум Уткир ака!
Форумимизнинг "Ижод хусусида суз" булимимизга ташрифингиздан барча форумдошларнинг кунгли юксалди.

Nigora Umarova 03.10.2008 14:24

Ушбу мавзуимизда ижодкор, ижод жараёни хакида сухбатлашсак хамда форумдошларимизнинг баъзи бир саволларига имкон кадар жавоб берсангиз

Husen 03.10.2008 14:28

Ассалому алайкум Устоз. (Исмингизни айтиб мурожаат қилишга хаддим сиғмади)
Сиз билан ғойибона дийдорлашиб турганимиздан хурсандмиз. Ўтган айёмлар билан муборакбод этишга ижозат берсанггиз.

Utkir Hoshimov 03.10.2008 14:30

Авваламбор шундай муборак фарахбахш кунда форумчилар билан мулокат килаётган эканман, фурсатдан фойдаланиб барча мумин-мусулмонларни Рамазон хайити билан табриклайман. Илоё умр йуллари ва юзлари ёруг булсин. Нимаики эзгу ниятлар килишган булса ниятлари ижобат булишини Яратгандан сураб коламан.

Nigora Umarova 03.10.2008 14:32

Инглиз файласуфи Френсис Беконнинг шундай фикрлари бор: «Мутолаа инсонни билимдонлик, топкирлик сари етаклайди. Ёзиш эса аникликни таъминлайди». Бу фикрга сизнинг муносабатингиз кандай?

Utkir Hoshimov 03.10.2008 14:34

Цитата:

Сообщение от Nigora Umarova (Сообщение 142111)
Инглиз файласуфи Френсис Беконнинг шундай фикрлари бор: «Мутолаа инсонни билимдонлик, топкирлик сари етаклайди. Ёзиш эса аникликни таъминлайди». Бу фикрга сизнинг муносабатингиз кандай?

Китоб укиш хеч качон хеч кимга зиён килган эмас. Аслида мукаддас Куръони карим хам дунёдаги энг мукаммал китобдир. Аллох каломининг деярли хар бир сахифасида «Тафаккур кил! Тафаккур кил!» деган хитоб кайта-кайта учрайди. Китобни тафаккур килиб укиган маъкул. Шундагина киши нимани укиши зарурлиги, нимани укимаса булишини ажратиб олади.
Ёзиш масаласига келсак, агар Бекон фикрини сухбатимиз мавзусига якинлаштириб айтадиган булсак, оддий хат ёзишдан тортиб роман ижод килишгача хаммасида аниклик булиши керак. Албатта, илмий асар билан бадиий асар орасида катта тафовут бор. Бадиий асарда ижодкор фантазияси, бадиий тукима булади. Масалан, шеъриятдаги кофия, вазн ва бошкалар асардаги айрим ноаникликларни сездирмаслиги мумкин. Бирок насрда (прозада) хама нарса аник, теран, мантика буйсинган булиши шарт. Дейлик, роман ёки хикояда бир ховли тасвирланса-да, «девор ёнидаги ёнгокдан тукилган хазонлар ховлига сочилиб ётар эди», деган жумла булса ва орадан бир неча сахифа ёки бир неча боб утгач, муаллиф уша ховлини Яна тасвирлай туриб, «арик буйида гулсафсарлар очилиб ётарди» деса, эс-хуши жойида китобхон кеча куз эди-ку, бугун канакасига бахор булиб колди, деб уйлайди ва китобдан ихлоси кайтади. Демокчиманки, асар ёзаётган адиб мантик ипини бир лахза хам кулидан чикариб юбормаслиги керак. Бундан куп йиллар аввал эълон килинган бир асаримда талабаларнинг пахтага хашарга бориши тасвирланган ва табелчи асар кахрамони териб чиккан бир этак пахтани «уч оёкли осма тарози»да тортиб, 22 кило чикканини айтгани ёзилган эди. Ушанда оддий бир китобхон хат ёзиб, «уч оёкли тарози» нариси билан 20 килоча юк тортишини айтиб, мени уялтирган эди. Холбуки, узим хам куп бор пахтада булганман. Факат шу «деталь»га эътибор бермаган эканман. Укувчини алдамокчи булган ёзувчи узини узи алдайди. Шундай деймиз-у, хозир укувчини хам, узини хам лакиллатадиган асарлар болалаб кетди.

Nigora Umarova 03.10.2008 14:35

Адибнинг хаёти, турмуш тарзи уз асарларида акс этади, дейишади. Шу ростми?

Utkir Hoshimov 03.10.2008 14:36

Цитата:

Сообщение от Nigora Umarova (Сообщение 142113)
Адибнинг хаёти, турмуш тарзи уз асарларида акс этади, дейишади. Шу ростми?

Бунга ажабланмаслик керак. Хакикий бадиий асар шунчаки ёзилмайди, тирик организм каби, фарзанд каби тугилади! Бу менинг шиорим. Модомики, асар каламкашнинг фарзанди экан, «ота»нинг ирсияти «бола»га утмай иложи йук. Аммо бу бадиий асарларнинг хаммаси биография дегани эмас. Агар хар ким уз биографиясини «асар» килаверса, дунёни ёзувчи босиб кетарди.

Nigora Umarova 03.10.2008 14:37

Айни кунда бирон актёр ёки режиссёр билан сухбатлашганда «яхши асар йук», «кунглимдаги маза килиб уйнайдиган образим йук», деб нолишади. Кино килинаётган ва театр сахналарида куйилаётган асарларнинг аксарияти комедия жанрида. «Театр» журналининг мухаррири сифатида буни кандай бахолайсиз? Ёзувчиларимиз хакикатан хам яхши асар ёзмай куйишдими ёки томошабинларда енгил асарларга талаб ортиб бормокдами?

Utkir Hoshimov 03.10.2008 14:39

Цитата:

Сообщение от Nigora Umarova (Сообщение 142115)
Айни кунда бирон актёр ёки режиссёр билан сухбатлашганда «яхши асар йук», «кунглимдаги маза килиб уйнайдиган образим йук», деб нолишади. Кино килинаётган ва театр сахналарида куйилаётган асарларнинг аксарияти комедия жанрида. «Театр» журналининг мухаррири сифатида буни кандай бахолайсиз? Ёзувчиларимиз хакикатан хам яхши асар ёзмай куйишдими ёки томошабинларда енгил асарларга талаб ортиб бормокдами?

Бу жуда огрикли масала. Театрлар, сиз айтгандек, «адиблар асар ёзмай куйди, улкан санъаткорларга мос пьессалар йук», деб нолийди. Ёзувчилар эса, «хар бир театрнинг уз «махаллий ёзувчиси» бор, «четдан келган» асарни йулатмайди, деб хасрат килади. Менимча, хар иккала томон хам узича хак! Етакчи адиблар сахна асари ёзмай куйгани рост. Бунинг сабаблари куп. Биласизми, улуг адиб Чингиз Айтматовнинг асарлари дунёнинг мингдан ортик театрларида сахналаштирилган экан. Кизиги шундаки, Айтматовдан сиз нега сахна асари ёзмайсиз, деб сурашганида, у, мен асаримни качон сахнага чикарасизлар, деб бировнинг эшиги тагида саргайиб утиришга токатим йук, деб жавоб берган. Бунда теран хакикат бор. Албатта, сахна асари купчилик ижодининг махсули. Уни яратишда драматург ва режиссёр хам, актёр ва бастакор хам, адабий эмакдош ва безакчи рассом хам иштирок этади. Пьеса сахнага чикишидан олдин тахрир килиниши, кайта ишланиши мумкин. Ёки маълум асар маълум актёр махорати амплуасига мослаб махсус ёзилиши хам тажрибада бор нарса.
Бирок хар кандай сахна асарининг асоси драматургия, яъни пьеса хисобланади. Узини хурмат килган ёзувчи режиссёр ёки актёрнинг «хукмронлик»килишига, асарни хохлаган куйига солишига йул куймайди ва тугри килади. Суз учун драматург жавоб бериши керак. Албатта, Абдулла Каххор домла айтганидек, кайси персонажнинг огзига солса хам «туфлаб ташлайдиган» яъни асар мантигига тугри келмайдиган суз ёки холатни олиб ташлаш, узгартириш мумкин ва керак хам. Аммо драматургни «иккинчи даражали шахс» деб хисоблаш хеч качон яхшиликка олиб бормайди. Бундай килинса, уз касбига хурмат билан карайдиган адиблар театрдан оёгини тортади. Уларнинг урнини эса яна бир устозимиз- Саид Ахмад ака ибораси билан айтганда, «чала тугилган боласини узларинг йургаклаб олларинг», деб театр эшигига ташлаб кочадиганлар эгаллаб олади. «Чала тугилган бола»ни эса хеч кайси режиссёр «одам» килолмайди. Козонда бори чумичга чикади!
Театрдаги дустларимиз ранжимасин-ку, «махаллий» ёки «узига якин» драматурглар хам борлиги рост. Бундайлар режиссёр ёки актёр нима деса, «хуп, ака» деб туради. Аслида бу хам «чала тугилган» болани йургаклашдек гап. Махаллийчилик, таниш-билишчилик, борингки, озми-купми моддий манфаатдорлик – буларнинг барчаси ижоднинг хама турлари учун дахшатли касаллик десак булади. Енгил-елпи асарлар масаласига келсак, бир чеккаси бунга хам юкоридаги холат сабаб. Одатда хар кандай бадиий асар-сахна асарими, киноми, роман ёки достонми – хаммаси учун бир коида бор. Асарнинг бир каноти акл, иккинчи каноти туйгу булиши керак. Яъни, асар хам хаяжонга солиши, хам уйлантириши керак.
Сахна асарлари драма, трагедия, комедия деган махсус жанрларга ажралиши бежиз эмас. Драмадаги вокеалар томошабинни бир томондан ларзага солади; иккинчи томондан уйлатади. Трагедия йиглатади ва уйлатади. Комедия кулдиради ва уйлатади. Энг оддий коида шу. Хатто икки огиз латифада хам маъно булиши керак-ку! Мантикдан узок, бачкана, «антика киликлар»дан иборат «комедия»нинг нима кераги бор? Дунёдаги хамма сахналарда уйналган комедиялар канчалик хушчакчак булса, маъноси хам шунчалик теран булган. Узимизда хам бундай мисоллар куп. Хозир баъзи комедияларни курсангиз, нима бало, булар уйлашга эмас, уйламасликка ундайдиган нарсами узи, деб укинасиз. Афсуски, уйлашдан кура уйламасликка куникиш осонрок. Театр залига кириб кийкирадиган, ер тепиниб хуштак чаладиган ваш у билан «маданий хордик» чикарадиган томошабинлар купайиб бораётгани, айникса, ёшлар шунга куникиб кетаётгани ранжитади одамни!

Nigora Umarova 03.10.2008 14:41

Ижод масъулиятининг юки залворли булади, бирок «айрим» ёш ижодкорлар бу залворли юкни хис килмай санъатга енгил-елпи назар билан караётгандек назаримда…

Utkir Hoshimov 03.10.2008 14:43

Цитата:

Сообщение от Nigora Umarova (Сообщение 142117)
Ижод масъулиятининг юки залворли булади, бирок «айрим» ёш ижодкорлар бу залворли юкни хис килмай санъатга енгил-елпи назар билан караётгандек назаримда…

Табиийки, хар кандай касб эгаси сингари ижодкор хам уз мехнати учун хак-гонорар олиши керак. Афсуски, кейинги пайтда килган ижоди учун хак олиш эмас, хак тулашга, одам укиса ихлоси кайтадиган китобни катта тиражда, олий нав когозда нашр этиш учун мумайгина пул беришга тайёр «адиб» ва «шоир»лар пайдо булди. Майли, ижод килиш хар кимнинг хукуки. Аммо туртта жумлани эплаб ёзолмайдиган одамнинг «ёзувчилиги» каёкка борди? Бунака чалакам-чатти «асарлар» маънавиятни тупрокка кориштирмайдими?
Хонанда ва созандалар сафига Янги-янги номлар келиб кушилмокда. Бунга кувониш керак. Яхши хофизлар, эстрада кушикчилари канча куп булса, шунча яхши. Аммо бу сохада хам санъатнинг кучасига адашиб кириб колганлар урчиб кетаяпти. Айтаётган кушигида маъно йук. Нима деяётганини узи билмайди. Шеъриятнинг шурини куритиб, узи «шигир» ёзадиган, мусикани тавбасига таянтириб узи «куй басталайдиган», сознинг «жонини олиб» узи куй чаладиган «узбек Висоцкий»лари хам бор. Бундайларга «хой, барака топкур, хар ким хам Висоцкий булла олмайди, сузни шоир ёзади, куйни бастакор басталайди, созанда соз чалади, сен кушик айтиб куя колсанг булмайдими» десангиз, «ёкмаса телевизорни учириб куя колинг!»- деб дагдага килади.
Такрор айтаман. Санъат оламига канча куп ёш истеъдодлар кириб келса, шунча яхши. Бирок ижод масъулиятининг юкини хам хис кила олиш керак. Якин утмишдаги Журахон Султонов, Маъмуржон Узоков, Комилжон Отаниёзов каби устозлар микрофонсиз, фонограммасиз кушик айтса хам овози неча чакирим нарига етган. Бундайлар хозир хам бор. Мухими, катта санъаткорлар «тезрок ном козониш», «машхур булиш», купрок пул топишга шошилмаган. Энг мухими- улар Сузни кадрлашган. Камтарин булган. Аслида ижод шундай сехрли оламки, истеъдоди бор, мунтазам мехнат киладиган киши шон-шухрат кетидан югуриши шарт эмас. Лозим булса шухратнинг узи унинг ортидан эргашади. Бугунги ёш санъаткор укаларимиз катта устозлар тажрибасини урганса ёмон булмасди.

Nigora Umarova 03.10.2008 14:46

Бугунги кун журналистикаси мазмун, маъно жихатдан узгариб бормокда. Умумимло лугатда йук сузлардан фойдаланиш авж олаётгандек гуё…

Utkir Hoshimov 03.10.2008 14:48

Цитата:

Сообщение от Nigora Umarova (Сообщение 142120)
Бугунги кун журналистикаси мазмун, маъно жихатдан узгариб бормокда. Умумимло лугатда йук сузлардан фойдаланиш авж олаётгандек гуё…

Бугунги журналистикани ун йил аввалгиси билан солиштириб хам булмайди. Бу- табиий хол. ХХI аср – ахборот, информатика асри. Интернетнинг узи бир олам! Бугунги журналистлар учун ижод майдони хам, мавзуси хам том маънода чексиз. Шу билан бирга журналист масъулияти хам адиб ёки шоир, актёр ёки режиссёр, рассом ёки бастакор масъулиятидан кам эмас. У хам минглаб, эхтимол миллионлаб одамлар билан мулокат килади. Истеъмолга кириб келаётган янги суз ва тушунчалар масаласига келсак, уни ишлатадиган одамнинг узи нима демокчилигини билиши шарт. Колаверса, кайси суз канча яшашга кодирлигини уша сузнинг узи белгилайди. Оммавий ахборот воситалари, газетхон ва томошабинлар, тингловчилар узи хазм килиши мумкин булган сузларни кабул килади. Хазм килолмайдиганларини «тупуриб ташлайди».

Nigora Umarova 03.10.2008 14:50

Ёшларнинг маънавий камолотида адабиётнинг урни бекиёс, албатта. Бирок, узингиз айтганингиздек, бугунги кунда китоб урнини замонавий техника- компьютер уйинлари, Интернет тармоклари эгаллаб бормокда…


Текущее время: 12:53. Часовой пояс GMT +5.

Powered by vBulletin® Version 3.8.5
Copyright ©2000 - 2025, Jelsoft Enterprises Ltd. Перевод: zCarot
OOO «Единый интегратор UZINFOCOM»