![]() |
Адабиётдан ахволлар кале :)
Бу мавзуда юзерлар адабиёт ва адабиёт тарихи бўйича саволлар беради... ва бошка юзерларнинг саволларига жавоб топади...
Савол: 1) 15 аср шеърияти такомилида ўзига хос ўринга эга, катта итедод сохиби, Хазрати Навоий таъбирича "Маликул-калом" бўлган ва туюқ жанрининг устаси ким бўлган? Ижодидан намуна... 2) Насимий ким бўлган ва у хакида тўгрисида кўпрок маълумот берсангиз; 1. Қайси даврда ва қайси қозилар тарафидан қатл этилган? 2. Насимийнинг шаккоклиги нимадан иборат бўлган? 3. Ўтмишда инсоннинг терисини шилиш жазоси хам мавжуд бўлганми? |
Цитата:
Ijodidan namunalar: Necha dedim:"Ul sanamg'a bormag'in!" Qilmadi ul tark oxir bormag'in. Munchakim,xudraylig' ko'rguzdi ul, Aql hayrat qildi tishlab barmog'in. Men sening ishqingdin,ey dil, bandaman, Vah,qachon eytkayman ul dilbanda man. Bevafolarg'a meni qilding asir, Sen menga sultonsan,ey dil, bandaman. |
2) Насимий ким бўлган ва у хакида тўгрисида кўпрок маълумот берсангиз;
1. Қайси даврда ва қайси қозилар тарафидан қатл этилган? 2. Насимийнинг шаккоклиги нимадан иборат бўлган? 3. Ўтмишда инсоннинг терисини шилиш жазоси хам мавжуд бўлганми? 1. Насимий (1370-1417йй) Темур ва Темурийлар хукмронлик килган вакти Озарбайжонда тугилган шоир булиб, эътикоди бузилган деб хисоблангандан кейин узок вакт яширинб юрганидан кейин Халеб шахрида султон Муййад буйруги билан териси шилиниб улдирилган. 2. Шаккоклиги асосан Мансур Халложнинг "Ан-ал-Хак", яъни "Мен Худоман" деган гоясининг издоши ва давомчиларидан булганлиги ва Темур ва Темурийлар сиёсатига карши булганлигида. 3. Мавжуд булган, Насимийнинг катли бунга исбот. Бошкаларга ибрат булиши учун шундай катл тури танланган. Мендаги маълумот факат шу, биронтада кушимча булса факат хурсанд булгаймен. |
Насимий хакида туркман шоирлари - Дурди шоир ва Махтумкулининг саволу жавобида хам куйидаги сатрлар бор:
Цитата:
|
3) Алишер Навоий билан Бинои орасида кандайдир зиддиятлар бўлганми?
4) Зарифахоним ... нинг "Менинг Ойбегим" асарида хазрати Алишер Навоий ва сарой ахлининг "приколи" хакида бир киска эпизод бор... Шу эпизод хакида тўхталсангиз... : ) |
Цитата:
Цитата:
|
Адабиёт бешак жуда зарур фан, аммо назаримда хозирги ёшларнинг аксар кисми адабиётга кизикмайдими дейман?
|
Бугунги ёшларнинг адабиётга кизикмаслигига табиийки узига яраша сабаблар бор. Бу аввало жамиятда адабиётга булган мунособат ва бугунги адабий муҳит билан боглик.
Масалан, ушбу йил туркий оламда Қошғарийнинг 1000 йиллиги кенг нишонланмокда. Аммо, Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси шу билан боглик бирон лойиха ва тадбир уюштиргани йук. Утказган такдирда хам кенг жамоатчилик бундан бехабар. Юбилей юзасидан туркий тилли 17 давлатда "Халкаро хикоялар танлови" эълон қилинди. Унга кўра, ҳар бир мамлакатда Ёзувчилар уюшмаси юбилей мунособати билан Республика хикоялар танловини уюшитириши ва голиб булган учталикни Халкаро танловга тавсия этиши лозим эди. Афсуски, бизда мазкур танлов уюштирилмади. Вахолангки, Халкаро танлов ташкилотчилари республикадаги голиблар учун 500, халкаро танлов голиблари учун эса 2000 евродан кам булмаган мукофот пулларини ажратган эди. Ҳар холда танловда иштирок этиш лаёкатига эга булган яхшигина ижодкор, хикоянавис ёшларимиз купчиликни ташкил этарди. Демак-ки, адабий жараёнлрга бефарқлик кўп ҳолларда Ёзувчилар уюшмаси фаолияти билан ҳам боғлиқ! |
Оффтоп: Цитата:
Умуман, ёшларнинг адабиётга қизиқмаслиги Ёзувчилар Уюшмасига қоронғу. Улар ўқувчилар эмас ёзувчилар уюшмаси ахир...:) |
Цитата:
Адабиётга кизикувчи ёшларимиз талайгина топилади. Буни мен ёшлар мухитида фаолият олиб борувчи сифатида айтмокдаман. Бирок улар форумимиздаги Сиз очган мавзудан бехабарлар... |
Цитата:
Цитата:
Кенг жамоатчилик Махмуд Кошгарийнинг минг йиллик таваллуди нишонланишидан бехабар экан, нечун журналист сифатида тадбирнинг нишонланиши хакидаги маълумотлар билан кенг жамоатчиликни таништирмадингиз? Ёзувчилар уюшмасига бориб у ердагилар Юнесконинг бу карори билан таниш ёки нотаниш эканликлари билан кизикмадингиз? Адабий жараёнларга бефаркликда Ёзувчилар уюшмасини айблаш нотугри деб уйлайман. |
Цитата:
Оффтоп: XI асрларда умумтуркий халкларни (тугрироги уруг-кабилаларни) уйгур ёки узбек деб ажратилмаганлиги тарихий манбалардан маълум-ку!.. |
Цитата:
Тоҳир Қаҳҳор танлов бўйича Ёзувчилар уюшмасига айтганлигини, бирон-бир журнал танловни ўтказишни ўз зиммасига олиши лозимлигини таъкидлади. Яъни ёшлар ҳикояларини аввал ўша журналга жўнатишади. Журнал ғолиб деб билган иштирокчилар Туркияга йўлланма олади. Афсуски, биронта таҳририят танлов бўйича ваколатни ўз зиммасига олмаган экан. Ёзувчи у билан яна 2 ҳафталардан кеийн боғланишимизни сўради. Бу пайтда эса танлов тугашига 1 кун қолганди. Шунга қарамай, мен ўзим таниган-танимаган баъзи ижодкор ёшларни воқиф этишга харакат қилдим. Танловда иштирок этишнинг яна бир усули бор эди - хикояларни танлов электрон манзилига жўнатиш. Ёш ижодкорлар Азиза Хайитова, Даврон Тожиалиев, Саид Қорабоева ва машҳур ёзувчимиз Абдуқаюм Йўлдошевларнинг танлов электрон манзилига ўз ижод намунларини юборишганини шахсан биламан. Аммо, бундан бирон наф чикишига ишонмайман. Чунки,ўзбек тилида жўнатилган ҳикояларни барибир бизнинг Ёзувчилар уюшмаси саралаб, яхшиларини аниқлаб бериши лозим-ку... Эхтимол, танлов ташкилотчилари юборилган хикояларни Ёзувчилар уюшмасига қайтариб жўнатишар. Республикаладаги ғолиблар тахминан 1 августда, халкаро танлов голиблари эса ушбу ойда эълон қилиниши лозим эди. Аммо, шахсан менинг электрон манзилимга танлов бўйича ҳали биронта ҳам хат келгани йўқ. Туркиядаги ўртоғим билан яна боғландим, натижалар ҳали эълон қилинмаганини таъкидлади. Бу ҳақида чуқурроқ суриштириб яна хабардор этаман. Танлов ҳақида 3 та журнал таҳририятига мурожаат қилганман, ҳаммаси кеч олиб келгансиз деган баҳонада уни чоп этишмади. (Тахририят номларини айтолмайман, узр) |
Махмуд Кошгарийнинг 1000 йиллигини нишонланиши хакида www.madaniyat.zn.uz da xabarcha qoldirgan edik.
|
Цитата:
Диққатни чалғитадиган воситалар кўпаймоқда. Бундай вазиятда эътиборни адабиётга қаратишда бош ваколатни, вазифани кимдир зиммасига олиши лозим. Хўш, ким? Шубҳасизки, адабий олам билан шуғулланувчи ташкилот - Ёзувчилар уюшмаси! Улар жамиятимизда адабий ривожланиш, ёшлар орасида адабиётни тарғиб қилишга маъсул . Ва менимча энг асосий вазифалари ҳам шу. Мазкур вазифа ўз ўрнида адо этилмаганидан кейин табиийки - ёшлар кўнггил эҳтиёжларини бошқа воситалардан қондиришади. Чунки, ёшлар номи билан ёшлар! Мукаммал шахс бўлганларида эди Ёзувчилар уюшмасига иш ҳам қолмаган бўларди. Камина ёшларнинг адабий бефарқлигига Ёзувчилар уюшмаси тўла айбдор демаяпман, бунинг сабаблари бутунлай бошқа воқеа-ходисалар билан боғлиқ. Айтмоқчи бўлганим, адабий тарғибот-ташвиқот ишлари сусайиб қолгандек. Эътиборни ўзларига жалб эта олишмаяпти. Ваҳолангки, яхши асарлар ҳозир ҳам ёзиляпти. "Жазирамадги одамлар", "Исён ва итоат" ва хок... Қисқаси, соддат тилда айтсак, реклама керак... |
Цитата:
|
Цитата:
|
Цитата:
Хозирча мавзунинг бу масаласини шундай колдириб турайлик. Сизнинг саволларингизга якин кунларда Ёзувчилар уюшмасидан бирор бир вакил жавоб беради. |
Рухсатингиз билан мен хам адабиёт мухлислари булмиш форумдошларимизга савол берсам.
Цитата:
|
Цитата:
|
Цитата:
Цитата:
|
"Мантикут тайр" кимнинг асари
1. Алишер Навоий 2. Фариддидин Аттор 3. Жалолиддин Румий 4. Абдурахмон Жомий 5. Хусрав Дехлавий 6. Хамза Хакимзода Ниёзий "Девони луғат ат-турк" кимнинг каламига мансуб 1. Юсуф Хос Хожиб 2. Махмуд Кашғорий 3. Алишер Навоий 4. Абдурахмон Жомий 5. Гулханий 6. Зулфия ...Чун форсий жрди нукта шавки, Озрок эди анда турк завки Ул тил била назм бўлди малфуз Ким форсий англар, ўлди махзур Мен туркча боғлабон ривоят, Килдим бу фасонани хикоят 1. Лисонут тайр 2. Мухокамат луғатайн 3. Лайли ва Мажнун 4. Фарход ва Ширин 5. тўғри жавоб йўк... :) |
Цитата:
Цитата:
Цитата:
|
Цитата:
|
"Девони луғат ат-турк" Ўзбек тилига ким таржима килган?
|
Цитата:
O’zbekistonda “Devon”ning birinchi tadqiqotchisi va qisman noshiri professor Fitratdir. Bu asarni filologiya fanlari doktori, taniqli tilshunos olim Sodiq Mutallibov hozirgi o’zbek tiliga ag’dargan. |
нигора хоним... Содик Муталлибовнинг ўзбек тилига таржима килган асарини топса бўладими... ёрдам бера олсизми...
хозир мен Козоғистондан нашрдан чиккан "Девони луғат ат-турк" китобини ўкиб чикдим... русчага таржима килишибди... роса зўр китоб... |
Цитата:
Китобнинг 1960 йилларда чиккан нусхаси билан танишиб чикишга муяссар булганман. Афсусларким, китоб шахсий кутубхонамда мавжуд эмас. Бу борада машхур филолог олим, тилшунос Алибек Рустамийга мурожаат килишингизни маслахат бераман. Китоб уларда мавжуд ва мухтарам зот Шаркшунослик институтида фаолият олиб борадилар. Цитата:
Менга асардаги маколлар купрок ёккан. |
Цитата:
Цитата:
Yalqovga bulut ham yuk bo’ladi. Erik erni yag’lig’, ermagu bashi qanlig’. Tirishqoqning labi yog’liq, erinchoqning boshi qonlig’. Erdamsizdan qut chertilur. Hunar va odob fazilatlari bo’lmagan kishidan baxt va davlat ketadi. Kichikda qatig’lansa, ulg’azu sevnur. Yoshlikda tirishib, harakat qilgan odam, katta bo’lgach sevinadi. Qush qanatin, era tin. Qush qanoti bilan, er oti bilan. Etli, tirnaqli ezirmas. Etni tirnoqdan ajratib bo’lmaydi. Kuzaku uzun bo’lsa, alik kuymas. Ko’sov uzun bo’lsa, qo’l kuymaydi. Bir qarg’a bilan qish kelmas. Keng to’n o’bramas, kengashlik bilig artamaz. Keng to’n to’zimaydi, kengashli ish buzilmaydi. Yalngus qaz utmas. Yolg’iz g’oz tovush chiqarmaydi (sayramaydi). Qut belgusi bilik. Bilim – baxt elgisi. Qo’rqmish kishiga qo’y bashi qo’sh ko’rinur. Qo’rqqan kishiga yolg’iz qo’yning boshi ham qo’sh ko’rinadi. Qarg’a qarisin kim bilur, kishi alasin kim tapar. Qarg’aning qarisini kim biladi, kishining olasini kim topa oladi. Tilin tugmishin tishin yazmas. Til bilan tugilganin, tish bilan yechib bo’lmas. Erdam bashi til. Odobning boshi til. Tulku o’z iniga ursa, ujuz bo’lur. Tulki o’z uyasiga qarab ulisa qo’tir bo’ladi. (Bu maqol o’z elini, urug’ini va mamlakatini yomonlovchilarga qarata aytiladi). Erik erni yag’lig’, ermagu bashi qanlig’. Tirishqoqning labi yog’lik, ermagu bashi qanlig’. (Bu maqol yalqovlikni tashlashga , g’ayrat bilan ishlashga undab aytiladi). Suv ichirmasga sut ber. Senga yomonlik qilgan odamga ham yaxshilik qil degan ma’noda aytilgan. O’kuz azaqi bo’lg’incha, buzag’u bashi bo’lsa yik. Ho’kizning oyog’I bo’lguncha, buzoqning bashi bo’lsa yik. (Mustaqillik bo’ysunishdan yaxshi). Tavg’ach xanning to’rqusi telim, tenglamazib bichmas. Qoraxitoy xoqonining ipak gazmoli ko’p, lekin o’lchamay kesilmaydi. (Bu maqol ishni boshida puxta qilishga undab, isrofgarchilikka qarshi aytilgan). Uma kelsa, qut kelar. Mehmon kelsa baraka keladi. Qiz kishi savi yo’rig’li bo’lmas. Baxil odam obro’ topmaydi. |
Савол: "Девони луготит турк" асарида Афросиёб хакида гап кетади.
Афросиёб ким ва туркийлар уни кандай аташган? Афросиёбнинг Барман, Барсган, Каазга кандай алокаси бор? |
Цитата:
|
Цитата:
Бизда 2006 йилда Салима Рустамийнинг "Девони луготи-т-туркда"ги лингвистик атамалар" деган китоб чиккан экан. |
Цитата:
|
Цитата:
|
Nega endi bexabar ,bo'lar ekanmiz?! Mana xabrdor bo'ldik hamda ushbu fikrni aytamiz. Hozirgi kunimizning yoshlari ya'ni tengdoshlarimiz, ba'zan o'zbegimning badiiy san'atini qay darajada hurmatga ega ekanligini unutib qo'yishayotgandur,ammo adabiyotni " dil torlarini chertuvchi so'z kalitlarini o'rgatadurg'on ilm " deb ataguvchi yoshlar ham bor. Shu fikrimga qarshi chiqmasangiz kerak ,aziz yurtdosh va forumdosh!
|
савол-жавобларимизни давом этирсак...
Хазрати Алишер Навоийнинг "Садди Искандарий" достонида шох Искандар тахтга кандай эришади...? 1. Маликага уйланиб (шох бўлади) 2. Сарой тўнтариши оқибатида... 3. Отасини ўлдириб... 4. Халк талаби бўйича 5. Искандар шох бўлмаган... 6. Бу ерда тўғри жавоб йўк... "Обид кетмон" қиссасининг муаллифи ким? 1. Тоҳир Малик 2. Ғофур Ғулом 3. Эркин Воҳидов 4. Фитрат 5. Абудлла Қодирий 6. Айний 7. Чўлпон 8. Хамза 9. Пирмқул Қодиров 10. Муҳаммад Юсуф |
Цитата:
Bu asar G'arb va Sharqdagi eng mashhur siymo jahongir Iskandarga bag'ishlangan. Iskandarni G'arbda Aleksandr makedonskiy deb atashgan. 336 -yilda otasi Filipp o'ldirilgach, taxtga chiqadi. Dostonda filippning nomi Faylaqus deyiladi. 330-yilda iskandar 26 yoshida Doro III ni yengib, Eronni egallaydi. 329-yilda Markaziy Osiyoga kirib keladi. U 323-yilda 33 yoshida vafot etadi. Faylaqus Tangridan farzand so'raydi. Bir kuni ovdan qaytarkan, shaharga kiraverishdagi vayronada yangi ko'zi yorigan ayolga duch keladi. Chaqaloq o'g'il bola bo'lib, sergak, ona esa o'lib qolgan ekan. Unga iskandar deb nom qo'yib, uning tarbiyasi bilan shug'ullanadi. O'limi oldidan esa uni valliahd etadi va o'z o'rniga shoh qilib qo'yadi. 2. "Obid ketmon" asarini "Adabiyot" kitobimdagi manbalardan bilaman, biroq kitobni o'qimaganman. |
Хали жавоб тўлиқ бўлмасада яна кўшимча савол бериб ўтсам...
Мумтоз адабиётимиздаги Искандар "обрози" бу Александр Македонскийми ёки бошка Искандарми? |
Цитата:
|
Искандарнинг тарихий шахс дейишга асосий омиллар куйидагилардир: Шаркда у Искандар Зулкарнайн дейилган. "Зулкарнайн" сузининг икки хил маъноси бор: биринчи маъноси шохли дегани. Хозиргача хам гап орасида, "Бошингда шохинг борми" ибораси кулланилади. Искандар Мисрни босиб олганида Мисрликлар узлари сигинадиган худолари, маъбудлари Амон Ранинг угли деб Искандарни эълон килишади ва бошига худди Амон Ра каби шохли тож кийгизишади. Шарк халклари бунга асосланиб , уни "шохли Искандар" деган ном билан аташган. Агар эсласангиз, "Искандарнинг шохи бор" деган эртак хам бор.
иккинчи маъноси- кун чикиш ва кун ботиш хукмдори дегани. Унга "сохибкирон", яъни "Кирон сохиби" унвонининг берилиши эса, Искандар Кирон ходисаси булганида тугилган. Кирон ходисаси ер юзида хар саккиз юз йилда бир булиб, бу ходиса даврида Искандар, Мухаммад С.А.В. хамда Амир Темурлар тугилишган. Бу ходисада Зухал ва Муштарий юлдузлари туташади хамда шу пайтда дунёга келган бола ер юзида уз хукмронлигини маърифий жихатдан утказа олади. "Садди Искандарий"да тарихий шахслар Искандарнинг устози- Арасту(Аристотель), отаси- Файлакус(Филипп), Эрон шохи Доролар катнашганлигини инобатга олиб уни тарихий шахс дейишимиз мумкин. |
Текущее время: 16:44. Часовой пояс GMT +5. |
Powered by vBulletin® Version 3.8.5
Copyright ©2000 - 2025, Jelsoft Enterprises Ltd. Перевод:
OOO «Единый интегратор UZINFOCOM»