Qayerga qarab ketyapmiz o'zi?
 

[MOD]Мавзунинг очилишига форумдаги "Порахурлик -жамиятнинг иллати" мавзусидаги мавзудан ташыари фикр-муло=азалар сабаб булди.[/MOD]

Оффтоп:

Мавзуга оид бўлмаса-да нафақат порахўрлик эмас, бошқа иллатлар ҳам кўпайиб кетаётганлиги бугунги кунда сир эмас:
1.Оғзидан боди кириб-шоди чиқаётган қизлар (Ожизаларга хос латофат қайда қолди? Миллатнинг келажаги оналар қўлида-ку? Эртага шулар биз мактабда ўқитадиган олаларни тарбиялайдими?!!!)
2. Билимини ошириш ўрнига кўча, бировларнинг подъездини "яшил патруль" номи билан тозалаётган болалар. (Мактабда ишлайдиган бир ўқитувчи айтиб қолди: бир домда яшовчи ўзга миллатдаги аёл подъездини мактаб ўқувчилари тозаламагани учун мактаб директорига шикоят қилибди. Нима аҳоли шу даражада ўзи яшайдиган жойни тозала олмайдиган аҳволга тушиб қолдими? Ёки ҳокимият вакили келиб подъезддаги исни суратга олиб кетган. Маҳалла фаоли бу борада ҳокимиятдан "гап эшитган. У келиб "Ўқувчиларинг фалон подъездни тозаламабди",ғдеб мактаб директорига шикоят қилган. Мактаб директори дарсдан сўнг ўқувчилари билан ишламагани учун ўқитувчини(синф раҳбарини), ўқитувчи ўқувчиларни уришган).
Халқимизда "Сан солар ман солар, иш-чи, иш кимга қолар?!!"-деган доно гап бор. Шундай экан жамиятнинг ҳар бир аъзосида тоза виждон бўлиши керак.

Yo'q! Maktab o'quvchilariga bo'layotgan "mehribonchilik"lar.

Shuning uchun ham bugungi kunda shogirdlarimga o'qituvchi bo'lishni maslahat bermayman.

Shu maslahatni hozirgi kunimizga kelib juda ko'p eshitaman. Maktab yurtimizda nafaqat ta'lim asosi balki boshqa manfaatlarga ham beminnat xizmat qilmoqda. Qishloqlarda maktab o'quvchilari paxtaga chiqmasa paxtamiz to'lmay ketadi, shaharlardagi maktablarniku aytmay qo'ya qolay saylov o'tishi uchun ham maktab kerak xuddi o'quvchilar ovoz bera oladigandek, yaqindagina eshigingizni taqillatib saylovga chaqirib kelgan o'quvchilarni hali unutmagandirsiz.Buning sababini nimada deb o'ylaysiz? Tunu kun asabini bilimini ayamay ta'lim berayotgan ustozlarimizdami yoki qog'ozbozlikdan boshqa narsalarni unutib bo'lgan maktab rahbarlarimi? Hozir qaysi talaba-o'quvchilarga "Ustozingni qadrini hali o'zing ustoz bo'lsanggina tushunasan" deb ko'ring, gapingizni tugatmasingizdan "Hudo asrasin..." deb yuboradi. O'qituvchilik eng murakkab kasblardan biri deb bilaman. Menimcha o'qituvchilarni muhokama qilishdan oldin, ko'p narsa emas shunchaki har bir o'qituvchi bilim berishi uchun ozginagina imkoniyat yaratib berilishi kerak xolos deb o'ylayman.

Бугунги кунда ўқувчиларимзга ҳам эҳтиётколик билан муомала қилишимиз даркор. Бизлардан ҳам кўра болаларнинг асаб толалари таранг тортилган. Ўқитувчилар ўртасида ўзаро суҳбат-фикр алмашиниш бўлиб ўтди.
бир ўқитувчининг айтишича, 6-синфда ўқийдиган ўқувчи бола опасининг, сен туфайли ҳар куни ўқитувчилардан гап эшитаман, деган гапига ўзини ўзи осиб қўйган. Яхши ҳамки, катталар билиб қолишган ва бола омон қолиб, реанимацияда ётиб чиққан. Шу гап туфайли мактаб директори синф раҳбарини олиб бориб, олиб келган.
Иккинчи ҳодиса: Она 7-синфда ўқийдиган ўғлига, сигарет чекканингни адангга айтиб бераман, деган гапига боланинг юраги толалари ёрилиб, миокард инфаркти бўлиб ўлган. Бундан аввал ота ўғил сигарет чекканлиги учун ота ўғилни боплаб камар билан жазолаган экан.
Учинчи ҳодиса: "Сен қонунни биласанми?" кўрик танловида қатнашган 9-синф ўқувчилари ютқизиб қўйганликлари учун рақиб мактабнинг ўқитувчисини дўппослашган. Натижада ўқитувчининг боши ёрилиб, касалхонага тушган.

Қаерга қараб кетяпмиз ўзи?

Оффтоп:

Омон, илтимос, саволга сиз жавоб берманг.

Sobiq o'quvchilarim orasidan ham bir nechtasi pedagogika bilim yurtlarida tahsil olishmoqda, bir nechtasi maktabda faoliyat olib bormoqda. :-)

Manabuni savol desa bo'ladi. Mavzuni nomini shunga almashtirilsa yahshi bo'lardi. Ko'p qirrali bo'lardi.

[MOD]Бу таклиф мавзу муаллифининг розилигисиз амалга оширилмайди.

Муҳтарам форумдошлар!
Хоҳласангиз 3dman таклифларига биноан янги мавзу очсак ҳам бўлади.[/MOD]

тупикга . агар хозирги ёшлар Шохрух ва шунга ўхшаган қўшиқчиларни эшитиб китоб нималини билмай юраверса тупикга қараб кетияпмиз . улардин сўраб кўрингчи "Юлдузли тунлар" романи ким хақида деб . билишмайди . машхур ўзбек халқ эртак қахрамоларини сўранг билишмайди . лекин Юнус-Ободлик болалар қизларга атаб қанақа ашула айтганию ва шу қизлар уларга нима деб жавоб берганини билишади . мактабга битта дафтар билан бориб келайтган болалардан нима кутиш мумкин ? кўпчилик макталарда ўқитувчилар бориб кўриниш бериб ойлигини олиб келса бўлди .

Яна ўқитувчи. Юқорида айтиб ўтганимдек, мактабда фақат дарс ўтиб кўринишнинг ўзи камлик қилиб қолди.
Таътил пайтида ёз пайтида кўча супуриб мактабни бегона ўтлардан тозалаётган ёки қишда қор кураётган ўқитувчини кўрганмисиз? Ўқитувчини китоб ўқишга, ўз билимини оширишга вақт топа олмаётганига сабаб нимада деб ўйлайсиз?

Тўғри. Яқинда автобусда кетаётганимда бир аёлни(танишим)ни кўрдим. Бечораҳол кийимда. Кондукторнинг пул сўршига пули йўқлигини айтганида , кондуктор қаттиқ изза қилди. Ўша аёл бир пайтлар зиёли эди. Фарзандлари бўлишига қарамай кўчада бечораҳол аҳволда тентираб юрибди.
Ёки мен учун қадрдон бўлган бир аёлни кўргани бордим. уч ўғли бор. Турмуш ўртоқлари вафот этиб кетган бироқ аёли фарзандлари бўлишига қарамай ҳайҳотдек ҳовлида ёлғиз қолганлар. Сабабини сўраганимда, келинлари ҳовли шароитида яшай олмас экан. Ачиндим. Дуода фарзандларига инсоф тиладим.
Бундан 10-15 йиллар олдин ўзга миллат вакилларининг бундай амалларига бошқача қарардик. Бугун миллатимизда эса бу ҳодиса одатий ҳолга айланмоқда.
Бу ишларни бизга тенгдош бўлганлар қилмоқда. 10-15 йилдан кейин биз бераётган тарбия, кўрсатаётган ибрат билан бундан бадтар бўлиши мумкин-ку....

сабаб мактаб мамурияти боғбон ўрнига уларни ишлатиётгани . боғбонга ёзиладиган маош пулини ўзлири олишаётгани . хамма билади мактаб ва поликлиникада боғбон бўлиши керак . мамурият боғбон ёллаш ўрнига хамшираю ўқитувчиларни ишлатади .

Gap o'qituvchilar haqida borar ekan, o'qituvchilar nafaqat maktabning o'zida, balki shaxardagi boshqa ishlargayam jalb qilinishini nima desa bo'ladi? Shaxarni obodonlashtirish - bu yahshi narsa, lekin obodonlashtirish uchun o'qituvchilaru xamshiralardan pul yig'ish aqlga sig'adigan xolat bo'lib qoldi.

Hamma gap ana shunda! Biz o’zimiz ham bilmaymiz, qayerga qarab ketayotganimizni! Bir ustozim doim aytadilar: “Biz hammamiz bu dunyoga odam bo’lib kelganmiz lekin, INSON bo’lish qiyin.”
Mening fikrimcha, biz hech qayoqqa ketmayapmiz. Aksincha, bir joyda, bir qobiqda qotib qolayapmiz. Bu qobiqdan yorib chiqishni esa o’ylab ham ko’rmayapmiz!

Ma`muriyat hamshira va o`qituvchilarni bog`bon sifatida ishlatib to`g`ri qiladi chunki,ular oddiy hamshiralik yoki ustozlik vazifasini eplolmagandan keyin...
hozir istagan poliklinikangizga borib biror-bir vrachni oldiga kirib ko`ring,ularni bittasini ham topolmaysiz.Ular glavrach xonasida choy ichib o`tirishgan bo`lishadi:biri kecha qaysi singlisiga nima deganini aytberayotgan bo`lsa bittasi kecha eri qanday ko`ylak oberganini mahtanayotgan bo`ladi.
Maktabdachi ona tili darsi o`rtasida boshqa bir fan o`qituvchisi kirib keladi va ona tili ustoz bilan huddi o`sha hamshiralar muhokama qilgan mavzularni gaplashib o`tirishadi.Qaysidir mashqga tushunmagan o`quvchi ustozi yoniga kelib:"Ustoz mana bu mashq qiyin ekan,tushuntirib bering, iltioms" desa .."Bor joyingga o`tir.Ko`rmayapsanmi gaplashvomiza." degan do`qni eshitadi

а энди хаммани битта супургида сипирмангда . сизнинг айтшингиз бўйича хамма ўқитувчилару хамширалар иш билмайди . лекин бу унақа эмаслигига ўзингиз хам ишонмасангиз керак . ўқитувчилар бор кичкини ойлик олишига қарамай жон куйдуриб дарс ўтади . хамширалар бор бемор учун ўз қонини беради . гуруч курмаксиз бўлмайди . шунинг учун улар вазифасини эплолмияпти деманг илтимос .

Маъзур тутарсиз-у, менимча айни тескариси, яъни ҳамма инсон боласи бўлиб туғилади, кейин тарбия орқали одам бўлиб етишади. Баъзи диний домлаларимиз таъбирича, "инсон" сўзи - "ўзгарувчан" дегани, "одам" сўзи эса Одам Алайҳиссаломга бориб тақалади.

Ўқувчи болаларни бирлаштириш, ўқишга қизиқтириш керак, бунда ўқитувчиларнинг аҳамияти катта, албатта. Яқинда "Аҳборот"да кўрсатишди: Гулистонда яхши ўқиган болалар учун тренинглар ташкил этишибди. Аслини олганда, тренингларни хар бир синф, ҳамма болалар учун ўтқазиш лозим ва буни оддий ҳолга айлантириш керак деб ўйлайман.

Оффтоп:

1981 йилги "Ўзбек тилининг" изоҳли луғати"да "инсон" мақоласи ҳажм жиҳатидан "одам" мақоласига нисбатан олти марта кичикрок, янги луғатимизда қандай экан билмадим...

"Hidoyat"da o'qidim:
Biz ochko'z bo'lib ketayapmiz.

жуда тўғри . мана яқинда қўшнимни қизи туғди . қуда тамон чиллагразон деган нарсани қилинг деб туриб олди . чиллагразон ўтди ва энди бир ойдан кегин бешик тўй бўлармиш . қўшним давленияси ошиб юрибди . а бир ойдан кегин бешик тўй экан нима кераги бор эди мана шу чиллагразонни . шу одамлар бер-бер бўлиб қолган .

чиллагразонми , Чиллагузаронми униси хам буниси хам кераксиз нарсалар :187:

Бир саволим бор эди Сизга, уйланганмисиз? Агар ха булса туйизда мана шунака сиз айтгандек "кераксиз" маъракалар булганми? Агар хали уйланмаган булсангиз келгусида кандай утказмокчисиз барча тадбирларни? Яъни, ота-она ёки куда томон "чиллагразон" утказамиз деб туриб олса, нима килардингиз (риторик савол эмас, ростдан хам кизик фикрингиз, кандай килиб чиройли килиб тушинтириш мумкин ёши катталарга)?

йўқ мен уйланмаганман . ман оддий қилиб керак эмас дейман . жа шунда хам қўйишмаса қўпол қилиб "пулингиз купайип кетган бўлса манга беринг мен оиламга керакли нарсани сотиб олай дейман" нима кераги бор бир тўда хотинларни еғиб , едириб ичириб тағин хаммасини қўлига халта халта нарса бериб юборишни . ўша еғинга келган хотинлар хам қуруқ қўл билан келмайди . хаммаси нимадир кўтариб келади . кимгадир бу ёқади кимгадир бу оғир келади . лекин қариндош уруғчилик деб боришади . хозир энг миллионерига хам кам харажат бўлсин десангиз жон деб рози бўлади . чунки пул топишни ўзи бўлиётгани йўқ . орзу-хавас экан деб бор бутини совуриш бу ахмоқлик . тўйдан кегин хам кун бор . 5-10 сўм пул нарёғди турса хали хеч кимга халақит қилмаган .қисқаси хаммаси ёшларни ўзида қолган . йўқ керак эмас шу нарса деб туруб олса бўлади . қўйга ўхшаб хамма нарсага рози бўлвурмасдан .
P.S. бу вақат мани фикрим . кимга ёқмаса катта кўча . :187:

Қайси поликлиникада? Номери ва қайси туманда жойлашганини келтириб ўтинг. Агар исботингиз бўлса ўша туман соғлиқни сақлаш бошқармаси билан боғланиб бу муаммони ҳал қилса бўлади.
Мактабнинг ҳам рақами ва қайси тумандалигини айтсангиз форумимизда Халқ таълими вазирлигига тегишли идора ходимлари ҳам бор. Исботлай олсангиз муаммони ҳал қилишади.
Агар исботлай олмасангиз кимдандир эшитган ёки ўйлаб топган нарсаларингиз билан бутун бошли касб эгаларининг юзига лой чапламанг. Касал учун жонини билмадим-у қонини аямаётган ҳамширалар бор. Гарчи ўқитувчилардан биринчи ўринда талаб қилинадиган нарса ўқувчиларга билим бериш эмас қоғозбозлик бўлса ҳам маошининг ярмини (бу унчалик катта пул бўлмаса ҳам) ўқувчиларига билим бериш учун кўргазмали қуролларга сарфлаётган ўқитувчилар бор. Сизнингча улар ҳам ишларини эплашолмаяптими? Уларни кўча тозалаш, боғбончилик, ҳатто фавқулодда вазиятларда жонли девор сифатида ишлатса бўлаверадими?
Агар БАРЧА ўқитувчилар ишларини эплашолмаганида Ўзбекистонда БИТТАЯМ саводли одам қолмаган бўларди. БАРЧА ҳамширалар ишларини эплашолмаганида БАРЧА касаллар ўлиб кетган бўларди.
Шу ерда Эркин Воҳидовнинг битта шеъри эсимга тушиб қолди.

Bir voqea esimdan chiqmaydi. avtobus har bekatda besh-o'n daqiqa to'xtab turib, yo'lovchi yig'ardi. Oxiri, sabri chidamagan bir otaxon haydovchining shuncha yo'lovchini ovora qilib turishi madaniyatsizlik ekanini aytdi. hunda haydovchi surbetlik bilan otasi tengi kishini sensirab, "Xohlasang shu, xohlamasang tushib ket, ana, taksiga min, men planni bajarishim kerak!" dedi. Bundan otaxon qattiq xafa bo'ldi: "odobsiz ekansan, o'zingdan kattani sensirading-a, boshlig'ingga yozaman" . Haydovchi esa "Bor, qo'lingdan kelganini qil, senga o'xshagan "pisar"larni har kuni ko'rib yuribman", dedi. bu janjalga bir avtobus yo'lovchi guvoh bo'ldi. lekin hech kim yuragi dov berib, bir og'iz gapirmadi. bu yerda shunchaki ikki odam emas, qadriyatlarga bo'lgan munosabat, boshqacha aytganda, odob va odobsizlik o'zaro to'qnash keldi. Biz esa tomoshabinlikdan boshqasiga yaramadik. ko'ngli o'ksigan otaxon keyingi bekatda tushib qoldi.Uning madaniyat haqidagi tushunchasiga darz ketdi-bunisi aniq.

Гап одамларда эмас балки урф-одатдадир, биз урфу-одатлардан воз кеча оламизми? Қани ошга бормай кўрингчи. Ошда кўринмадингиз дейишади. Никоҳ тўйига камида 200 та одам чақирмангчи. Шу никоҳ тўйи бўлибдими. Фарзандингиз туғилса бешик олмангчи, ваҳоланки умуман олганда буларни ҳеч бирини бошқа миллат вакиллари қилмайди шу билан бирга улар бахтсиз бўлаётгани йўқ. Ҳамма чиркин бу урф-одатларимизда. Олдинлари (XIX аср) бу урф-одатлар янада қаттиқроқ бўлган. Кейин булар бидъат, хурофот дейилган. Аммо, лекин, бироқ улар ҳозирги кунларгача яшаб келмоқда.

Buning ildizini har biringiz o`zingizdan qidiring. Do`stingiz (yoki dugonangiz)da biror nima bo`lsa, yoki biror nima qilsa o`shanga o`xshashga yoki undan o`tishga intilasiz. Palonchida bor menda yo`q deb o`sha narsa sizga kerakligi uchunmas, kimdir qilgani va siz orqada qolmasligingiz uchun qilasiz, buning yomonligini bilasiz, ammo gap-so`zlardan qo`rqasiz. Katta bo`lganingizda esa mana shu yo`llarga o`tasiz, yoki xotiningiz, yoki qari ota-onangiz maylini qaytarmaslikka harakat qilasiz, chunki, endi ota-onangiz sizga qaram, ular sizga qarab turishibdi, ularning ko`nglini qoldirishni istamaysiz, va shu ishni qilsam qutilamanmi desysiz-da qilasiz. Hayot bu - ikki karra ikki to`rt deganday sodda emas, hayotdda ikki karra ikki besh ham bo`ladi, ikki ham bo`laveradi va hakazo ... Uzr, negadir mening gaplarimni qattiq qabul qilyapsizlar, bir joyda meni hatto qayergadir ham yuvorishdi, men hech kimni hafa qilish niyatim yo`q.

Nigoraxon aytgan qo`pollikka kelsak, bu yerda bir juda qiziq fakt bor. Sovet davrida bizni kattalarga bo`ysunmaslik va hamma narsani o`zimiz hal qilishga otashin shiorlar bilan chaqirishdi, ammo biz bunday qilmadik, hozir esa negadir bunday qilinmayapti, ya`ni kattalarga qarshi chiqishni hech kim targ`ib qilmayapti,ammo negadir quloqsizlik yoshlar orasida urf bo`lib borayapti, nafaqat yoshlar hatto bizning avlodimizda ham buni ko`ryapmiz. Mening bir o`quvchimning onasi "Mening o`g`limning aybi yo`q, siz uni bekorga urishibsiz" deb kelganida (men uning gaplarini bu yerda chiroyliroq qilib aytyapman) men "Ha, ko`rib turibman, o`g`lingizning aybi yo`q ekan, hamma ayb sizda ekan" degandim. Bu yerda faqat bitta avlodni ayblab bo`lmaydi ammo baribir negadir hozirgi bolalar juda ham betgachopar, hatto shu yerda ham menga o`qituvchilikni o`rgatib meni uzoqroqqa yuborgan odam ham bo`ldi. Shunga qaramay men o`g`limga shunday nasihat qilaman: "Yaxshi odam yo`q dema. o`zing yaxshi bo`l, o`shanda har xolda ularning sonini bittaga ko`paytirgan bo`lasan."

Менимча совет давридаги шиорларнинг таъсири энди билиняпти. Ўша пайтдаги шиорларни эшитиб катта бўлганлар ҳозир ота-она. Фарзандларини ҳам шу шиор асосида тарбиялаётганлар ҳам бор.