Pasxa bayrami o'zbek tilida Фисиҳ байрами deb nomlanar ekan. Fisih - yevreycha pessach atamasining arab tilidagi talaffuzi orqali bizga kirib kelgan, deb taxmin qilsak, unda shu "Pasxa" bayrami tarixda ham bizda fisih deb nomlangan bo'ladi. Ko'proq adabiyotni qarab ko'rish kerakka o'xshaydi...

Shu jumladan, Рождество ham o'zbek tilida Милод байрами deb kelinayotgan ekan.

Men ham o'zbek tilidagi Sherlok Xolms haqidagi hikoyalar kitobini o'qiganimda brilliantni yutib yuborgan g'oz haqidagi hikoyada "milod bayrami" degan iborani o'qigandim.

Taqsir, malagaschami, gottentotchami yoki ruschami, bemalol o'zingizga qulay tarzda ishlatavering.
Men o'zimga qulay talqinni topdim (Milod bayrami deyilishini aniqlab oldim). Sizning nazdingizda bema'ni tuyulsa ham.
Shunchaki, men uchun so'zning gapdagi jarangi muhimroq.

Nemislar 24-25 dekabr kunlari rojdestvo bayramini nishonlashadi.
Nemislar rojdestvoni nishonlashmagani uchun, rojdestvo so'zi menga jarangli tuyulmadi. Gapga o'tirmadi... Shu tufayli, jarangliroq muqobilini qidirdim.

Ruscha va tojikchani ishlatish orasidagi farq bo'yicha qochirmangizga javobim: o'zbek tili tarkiban forsiy tillar bilan uzviy bog'liq. Rus tili bilan esa bunday uzviy bog'liqlik yo'q. Buni sizga aytish ham shartmasdi. Diniy atamalarni biz axir asosan arab hamda fors tillaridan qabul qilganmiz. Milod so'zi esa, e'tiboringiz uchun, tojikcha so'z emas. Keyin, men tojik tilli internet saytlarida, degandim. Tojik tilida demagandim...
Bema'ni bahsiymish yana...

"тўлиқ ойна"

Оффтоп:

сал ғализроқ туюлиши мумкин, лекин кўникса бўлади

Яъни "мавлуд" ёки "таваллуд" сўзининг бир кўринишими?

Mavlud va tavallud so'zlari yasama so'z hisoblanib, o'zagi valada (tani tug'ilmoq fe'li, maf'ul va tafallun vaznlarida)... Biz so'z yuritayotgan so'z esa, bilishimcha, ot bo'lib, o'zi tub so'z hisoblanadi. Tavallud so'zining sinonimi...
Arab tilini chuqurroq biladiganlar yanayam ko'proq sharh berishadi, degan umiddaman.

Aytgancha, bir vaqtlar samolyotni tayyora, aeroportni tayyoragoh deb tarjima qilishgandi (arabchadadagi tayr - qush so'zidan olib). Negadir o'xshamadi, yana o'z holiga qaytarishdi. Rojdevstvo so'zining arabchadan olingan tarjimasining ham taqdiri shunday bo'ladi deb o'ylayman.

:clapping:
Eeee, barakalla-yey... :)
Sizlar qanaqa qilib bor narsani inkor qilishga harakat qilyapsizlar, to'g'risi, tushunmayapman..

Va nihoyat, "Ruscha-O'zbekcha lug'at"im qo'limga tushdi.

1984 yilda O'zbekiston SSR Fanlar akademiyasi Pushkin nomidagi Til va adabiyot instituti tomonidan ikki tomlikda nashr etilgan ushbu lug'atning 2-tomi 361 sahifasida "Рождество" so'zining ham tarjimasi keltirilgan:


https://img.uforum.uz/images/ehsmudq2617630.jpg


Bitta to'g'ri tarjima uchun shuncha bema'ni bahs yuritib qo'yibmiz-a...
Fikr bildirganlarga samimiy tashakkurlarim.

:187:

"Rojdestvo" so'zining o'zbek tilida tarjimasi mavjud ekan. Shuni izlagandim. Masalan, siz buni bema'ni bahs, deya tamg'alab, tarjima qilishga qarshi chiqishga harakat qildingiz... Aslida esa, azaldan bizda bu bayram "Milod" deb kelinar ekan...
Shu...

"Rojdestvo" so'zining o'zbekcha muqobili bo'yicha Bekmirzo va Masud Mahsudovlarning fikriga to'liq qo'shilaman.

Оффтоп:

Ҳа эсладим... Болалигимда дадам ҳар милод байрамида дадаси хўрозқанд олиб бериганини ҳикоя қилиб берарди... Унутганимни қаранг...

Агар таржима азалдан бор бўлса таржима қилиш учун баҳслашиш ростанам бемаънилик.

Bekmirzo, yuqorida keltirgan lug'atdagi tarjimada ham "milod" degan tarjima ikkinchi o'rinda turganiga nega e'tibor qaratmayapsiz? Qachonlardir shunday tarjima qilingandir, lekin bugungi kunda bu tarjima allaqachon muomaladan chiqib ketganligi aniq-ravshanku?

Fikrimni isboti sifatida bir qancha o'zbek tilidagi Internet resurslaridan sitatalar keltiraman:


Manba: Uza.uz - O'zbekiston Milliy axborot agentligi. O'zbekiston-Germaniya do‘stlik rishtalari mustahkamlanmoqda



Manba: info.islom.uz - Ўзбекистон Исломий ахборот канали. Britaniyaliklarni Rojdestvo bilan muslima qutladi



Manba: binafsha.uz - PRofessional Jurnalistika. Nemis musiqasini tinglab…


Manba: jamiyatgzt.uz - Jamiyat ijtimoiy-siyosiy gazetasining rasmiy sayti. AZALIY AN`ANALAR TANTANASI


Xullas, bu borada ortiqcha tortishish niyatim, yo'q. Darhaqiqat lug'atda ko'rsatib o'tilganidek, milod degan tajima bor ekan. Bundan mening xabarim yo'q edi. Agar duch kelgan 100ta o'zbek tilida gaplashuvchidan so'ralsa ulardan 99 tasi bu tarjimani bilmasligi ehtimoli ham katta. Shunday holatda ham o'z tarjimalaringizda milod so'zini ishlatmoqchi bo'lsangiz, men bu qaroringizning nimaga asoslanganligini baribir tushuna olmayapman.

O'sha Siz iqtibos keltirgan saytlardagi mas'ul xodimlar bu tarjimani bilmagani uchun ham osongina ruschadan keltirib qo'yaqolgan. O'zbekchada buning muqobili bor ekan, nega uni qo'llamasligimiz kerak, shuni ham bir o'ylab ko'ring...

Yuqoridagilarning hammasi axborot saytlari va ular bir joyda ishlatilganini ko'rishsa bo'ldi, shundoq ekan, deb ketishaveradi. Lekin, badiiy adabiyotda bundan farqli o'laroq, imkon qadar to'gri tarjimani ishlatishga harakat qilinadi.

O'zingiz aytganingizdek, 100 ta o'zbek tilida suhbatlashuvchining 99 tasi buni bilmasligi mumkin, lekin bu degani o'sha 99 ta odamning fikriga qo'shilishimiz kerak, degani emas-ku. O'sha 99 ta odam o'qimagan narsani qolgan 1 kishi o'qigandir, o'rgangandir, izlangandir.

Kichik bir misol keltirsam:

Har qanday jamiyatda ham ziyolilar soni ziyoli bo'lmaganlar sonidan kam bo'lib kelgan, bu isbot talab qilmaydigan xulosa.
Shunga qaramay, "ko'pchilik nima desa, shunga rozi bo'lish" aqidasi xalqimiz orasida keng tarqalgan. Demak, ozchilikning fikri, garchi unda haqiqat bo'lsa-da, ko'p hollarda to'siqqa uchraydi va ko'pchilikning fikriga qo'shilidailar. Bu, fikrimcha, noto'gri narsa.

Bu yozganlarim bilan Sizning fikringizga qarshi chiqmoqchi emasman, lekin o'ylab ko'rishga arzigulik narsalarda chuqurroq mulohaza qilishingiz foydadan holi emasligini aytib o'tdim xolos.

Behzod,
men o'sha siz aytayotgan 99 nafar odamga ular bilmagan so'zni bildirib o'tishni indamay ketishdan ko'ra afzalroq bilaman.

Boshqa tomondan esa, X-Mas bayramining nima ekanligini biladigan o'zbeklarning aksariyati Milod bayrami atamasini eshitganida, gap nima haqida ketayotganligini tushunishiga ham ishonaman.

Қойиле, кўп нарсани билиб олдим, ўзаро тортишувингиз натижасида.

Бекмирзо ўзбекчасини билмоқчи бўлиб гап бошлади. Қолганлар таржима қилинмаслиги керак деди-ю, ўртада Масъуд Мақсудов ниманидир очиб қўйди. Тўполон бошланди...;)

Жўралар, қўйингларе, бир кишини бир сўзни ўзбекчасини қидириб, мурожаат қилгани учун шунчаликми?
Ҳар хил постлар, ҳар хил манбаалар... Тўғри, буларни ўқиганлар кўп маълумотга эга бўладилар - бу яхши. Лекин "Рамазон ҳайити", "Қурбон ҳайити" деган сўзларни бошқа элларда қандай аталишини билмаслик - бу ёмонмасми?

Қани ким айтади, бу жумлалар бошқа элларда қандай аталади? Фақат "Рамадан" сўзини ишлата кўрманг, бу арабларнинг талаффузи. Сўзда ҳарф ва талаффуз ўзгаради. Биладиганлар, бир эълон қилиб юборинглар, шуни ҳам билиб олайлик.

Бекмирзо изланиб ўзбекча вариянтини қидирганини тўғри қабул қилдим ва бир ажнабийнинг биздаги, юқорида келтирган жумлаларим борасида қандай фикр олиб боришини ўйлаб қолдим.

Менимча, ишлатилиши керак бўлган жойлар ва вақтда ҳар бир таржима-ю, таржимасиз сўзларни ишлатишга мажбурмиз. Мисол учун "Милод" сўзини ҳар доим ва ҳар вақтда ишлата олмаймиз, шунингдек соф ўзбек тилини кўрсатмоқчи бўлсак, шундай қилишга мажбурмиз.

Масъуд ака, ОАВларни билмасдан шундай қўллашида ҳам уларни айбдор қилолмаймиз, балки билишар, лекин оммага етказиш учун шундай қўллашга мажбур бўлиши мумкинлиги ҳақида ҳам ўйлаш мақсадга муфовиқ.

Қисқаси менинг ҳам саволимга жавоб берингларчи...;)

Бекмирзо, ният бошқа эдию, 99 та одамдан кейин мақсадам ўзгардими? :)

O'zbekchada "hayit" degan so'z arabchadan kirib kelgan bo'lib, asli "Iyd" (bayram), bizning og'zaki tilimizda "hayit"ga aylanib ulgurgan...

Ramazon hayitini arablar "Iydul fitr" (Fitr bayrami) deb ataydilar (Darvoqe, uni boshqa ko'p tillarda shunday qo'llaniladi (rus, ingliz, nemis va hakazo, faqatgina turk tilida "manasini" deyilar ekan). Bizda ramazon bayrami, deyilishining sababi ramazon oyining tugashi bilan nishonlaganimiz uchun, tabiiy. Bu bayram odatda 3 kun nishonlanadi.

Qurbon hayitini esa arabchada Iydul Adha deb ataladi. Forslarda Iydi Qurbon (bizga forschadan o'tgan), Turklarda Kurban bayrami deyiladi. Boshqa ko'plab tillarda esa arabchadagi talaffuzi (Eid-al-Adha) qo'llaniladi.

Marhamat.
- Ramazon bayrami (Iyd al-Fitr) nemislarda Zuckerfest [Tsukerfest] deyiladi.
- Qurbon bayrami (Iyd ul-Adha) - Opferfest deyiladi.

Ingliz tilida esa Festival of Sacrifice (Qurbon bayrami) va Sugar Festival (Ramazon bayrami) deb atashlarini uchratganman.

Malagascha yoki grottentotcha talqinlarni shu tillarning mutaxassislaridan so'rash kerak :) ;)

Niyatim asli shu "Rojdestvo" so'zini o'zbek tilidagi muqobili bilan ifodalab berish edi va bu niyatimga erishdim. Bundan keyin zarurat tug'ilganda, "Milod" so'zini qo'llab boraversak, bilmaganlar bilib olaverishadi-da...
Ishxonamda ham tarjimonlar tarjimani qabul qilishdi.
Eng qizig'i, bir-ikkita rus hamkasbimiz "Rojdestvo" o'zbek tilida nima bo'lar ekan, deb qiziqib yurishdi bir kun. Bu yoqda o'zimiznikilar esa...

To'g'risi, savolim bu darajada bahsga sabab bo'ladi, deb o'ylamagandim... :)

Bu xulosa emas.

"По умолчанию"ни нима деймиз?

Андоза

Двойные стандарты
Политика двойных стандартов

Ўзбекчалаб нима деймиз? Ўрнашиб қолган ибора борми? Сиёсий адабиётда нима деб юритиляпти, кимнинг хабари бор?

Агар йўқ бўлса, мана каминадан бир таклиф: икки юзлама стандарт. Кимда қандай бошқа таклифлар бор?

Бошқа туркий тиллардан мисоллар: туркчада "çifte standart" (яъни жуфт стандарт), озарбайжончада "ikili standart".

"икки томонлама стандарт" ёки "иккиёқлама стандарт" кўпроқ тўғри келмайдими? "Икки юзлама" сўзи кўпроқ салбий маънода ишлатилади.

Одатда, "иккиюзламачи сиёсат", деб айтилади.

Ўзи маъноси салбий-да двойной стандартни :)

Аниқ шундай деб юритиляптими китоб ва газеталардаям?

Иккиюзламачи = Двуликое, Двуличное
дегандек эмасми? Инглизчада - "Double".

Menimcha shunday: http://www.google.de/search?q=%D0%B8...l=de&source=hp

"прямая ссылка"ni qanday tarjima qilsa bo'ladi?
Ba'zi saytlarda "tez havola" deyishibdi.
Bu forumda "ссылка"ni "ishorat" deb tarjima qilingan hollar uchraydi. Unda "прямая ссылка"ni "to'g'ridan-to'g'ri ishorat" desakmikan?

javob bering iltimos
 

"ссылка" o'zbekchada "surgun"mi

Оффтоп:

:sarcastic_hand:

ссылка
1) ҳавола
2) бадарға қилиш
3) далил қилиб келтирмоқ
4) далил
5) баҳона
6) юбориш
безотносительно к тегишли эмас
высказать своё мнение фикрини айтиш
компетенция, ведение ваколатли ,кириш
не упомянуть о чём-л. бирор нима ҳақида эслатмаслик
необходимы отличные рекомендации аъло даражадаги тафсинома керак
ничего не сказать ҳеч гап айтмасдан
ориентир ориентир
относительно, что касается нисбатан, тегишли
под предлогом баҳонасида
справочная библиотека (без выдачи книг на дом) маълумот берадиган кутубхона (китопларни уйга олиб кетишга берилмайдиган)
справочник маълумотнома
ссылаться суяниб
ссылаясь на асосланган ҳолда

тавсиянома (Менимча, тавсифнома, демоқчи бўлгансиз... Тавсифнома - бу характеристика (ингл. testimonial, reference) )

китобларни

Ссылка сўзининг ўзбекчага таржимаси кўп тортишувларга сабаб бўляпти чамамда. Баъзи фикрларим бор эди бу борада.

Биринчидан, уни айнан ўзбекчага таржима қиласан, деб биров бўйнимизга пичоқ тираётгани йўқ-ку. Менимча, хавола, ишора, бадарға, туда-сюда деб сунъий таржима қилиб юрмасдан, хамма тушунадиган линк ва гиперлинк сўзларини ишлатган маъқул. Қочмаслик керак халқаро атамалардан. Мана масалан:

– Хўўў Эшмат!
– Ҳа, нима дейсан?
– Ануви қўшни ширкатти сайтига линкти юборворгин электропочтамга.

Қаранг, нақадар гўзал ва монанд! :)

Энди, агар таржима қилиш шнчалик зарур бўлса, "ссылка" сўзининг луғавий таржималардан эмас, унинг контекстдаги маъноси, концепциясидан келиб чиқайлик. Ссылка ўзи нима қилади? У сизни қандайдир бир ташқи маълумот манбаи, файл, программа ва ҳ.к. билан боғлайди. Ҳавола қилмайди, ишора ҳам қилмайди. БОҒЛАЙДИ. Мана сизга тайёр таржима. Яъни, "боғламоқ" феълидан от ясасак иш битди! Ақлимга фақат иккита вариант келяпти: боғ ва боғлама. Маъно бўйича иккинчиси тўғри келади.

Ҳавола демоқ менимча тубдан нотўғри.

Havola - adashmasam, arabchadan olingan so'z. Ma'nosi "yo'nalish" degani... Tubdan noto'gri, deyish to'g'rimikan? Yo'naltiradi-ku, kerakli manba-ga... "Yo'naltiruvchi" degan ma'noda olsak, noto'g'ri bo'lmasa kerak...